Ανάλυση Ελληνικού Εξωτερικού Εµπορίου ιάστηµα: Α τρίµηνο Α τρίµηνο 2014

Transcript

1 Ανάλυση Ελληνικού Εξωτερικού Εµπορίου ιάστηµα: Α τρίµηνο Α τρίµηνο 2014 Οι εξαγωγές αποτελούν το «κλειδί» για την αναθέρµανση της ελληνικής οικονοµίας. Με δεδοµένη την αδυναµία της εγχώριας αγοράς να καλύψει την προσφορά, οι ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται να αξιοποιήσουν την ανάκαµψη του διεθνούς εµπορίου (πρόβλεψη για 3,7% αύξηση του παγκόσµιου ΑΕΠ το 2014, σύµφωνα µε το ΝΤ), ενισχύοντας την δραστηριότητά τους σε νέες αγορές και κλάδους που έχουν δυναµική. Το διάστηµα , µέσα σε συνθήκες οικονοµικής ύφεσης, οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν συνολικά κατά 56,3% (µε πετρελαιοειδή) και 18% (χωρίς πετρελαιοειδή), επενδύοντας στη διαφοροποίηση των αγορών στόχων, αφού στο ίδιο διάστηµα η ύφεση στην Ευρωζώνη που αποτελεί τον βασικότερο εµπορικό εταίρο της χώρας δεν έδειχνε σηµάδια βελτίωσης. Σηµαντικό ρόλο έπαιξε η αύξηση στις εξαγωγές πετρελαιοειδών, ως αποτέλεσµα της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της βιοµηχανίας διύλισης αργού πετρελαίου της χώρας µας, µετά από µια περίοδο έντονης επενδυτικής δραστηριότητας ( ). Ταυτόχρονα, µε την πτώση των εισαγωγών το ίδιο διάστηµα, το εµπορικό έλλειµµα βελτιώθηκε συνολικά κατά 43%, ενώ σε αξία το 2013 διαµορφώθηκε σε 19,3 δις. Ωστόσο, από τον εκέµβριο 2012 και έπειτα ξεκίνησε µια κάµψη της ανοδικής πορείας των ελληνικών εξαγωγών µε µικρές διακυµάνσεις, ενώ από τον Οκτώβριο 2013 µέχρι και τον Μάρτιο 2014 η πορεία των εξαγωγών µας είναι καθοδική. Αυτό, σε συνδυασµό µε την εκ νέου άνοδο των ελληνικών εισαγωγών είχε ως αποτέλεσµα την αύξηση του εµπορικού ελλείµµατος κατά 3,4% το α τρίµηνο 2014 σε ετήσια βάση, όταν σε αξία υπολογίζεται σε 5,4 δις. Στο διάγραµµα 1 αποτυπώνεται η πορεία των ελληνικών εξαγωγών ανά τρίµηνο από το 2009 µέχρι και το α τρίµηνο 2014, µε και χωρίς πετρελαιοειδή, ενώ γίνεται εµφανής η συνεισφορά των πετρελαιοειδών στην συνολική άνοδο των ελληνικών εξαγωγών στο υπό εξέταση διάστηµα. Στο διάγραµµα 2 αποτυπώνεται η διαχρονική πορεία του εµπορικού ελλείµµατος, συγκεκριµένα η σηµαντική βελτίωση µέχρι και το α τρίµηνο 2013 και έκτοτε η επιδείνωσή του. 1

2 ιάγραµµα 1. Πορεία ελληνικών εξαγωγών Q Q ιάγραµµα 2. Πορεία ελληνικών εµπορικού ελλείµµατος Q Q Μέσα στο διάστηµα της ανοδικής πορείας των ελληνικών εξαγωγών ( ), από τα στοιχεία φαίνεται ότι «κερδίσαµε» και «χάσαµε» σε κάποιες αγορές και κάποιους κλάδους. Ζητούµενο είναι να διαπιστώσουµε ποιοι είναι αυτοί οι κλάδοι και αυτές οι αγορές και πώς διαµορφώθηκε η πορεία τους στο διάστηµα µετά τον Ιανουάριο 2013, που ξεκίνησε η κάµψη της ανόδου των ελληνικών εξαγωγών. 2

3 Highlights Αγορών Η µεγάλη άνοδος των ελληνικών εξαγωγών µέσα στην οικονοµική ύφεση σηµατοδοτήθηκε από την άνοδο των εξαγωγών πετρελαιεοιδών. Εµφανίστηκαν νέες αγορές στους βασικούς εταίρους της χώρας µας, όπως το Γιβραλτάρ, η Λιβύη, ο Λίβανος, η Σιγκαπούρη, ενώ αγορές, όπως η Τουρκία, αναδείχθηκαν στις πρώτες θέσεις των εξαγωγικών µας εταίρων. Όπως φαίνεται και στο διάγραµµα 3, κυρίως από τα µέσα του 2011 και µετά οι συνθήκες αντιστρέφονται και η ΕΕ παύει να αποτελεί τον βασικότερο εµπορικό µας εταίρο. Στο διάγραµµα 4 απεικονίζεται η πορεία των ελληνικών εξαγωγών σε Ευρωπαϊκή Ένωση και τρίτες χώρες χωρίς τα πετρελαιοειδή, όπου και απεικονίζεται ξεκάθαρα η υπεροχή των ευρωπαϊκών εταίρων ως προορισµών των ελληνικών προϊόντων σε όλο το διάστηµα α τρίµηνο 2009-α τρίµηνο ιάγραµµα 3. Ελληνικές ενδοκοινοτικές παραδόσεις και εξαγωγές σε τρίτες χώρες (συµπ. πετρελαιοειδών) Q Q ιάγραµµα 4. Ελληνικές ενδοκοινοτικές παραδόσεις και εξαγωγές σε τρίτες χώρες (χωρίς πετρελαιοειδή) Q Q

4 Η παρακάτω ανάλυση των αγορών εστιάζει στα στοιχεία χωρίς πετρελαιοειδή, καθώς λόγω του µεγάλου όγκου τους διαστρεβλώνουν την συνολική εικόνα της αγοράς, ενώ παράλληλα δεν αντιπροσωπεύουν την πραγµατική δυναµική της ελληνικής οικονοµίας. -Ενδοκοινοτικές Αγορές (5 βασικότερες αγορές) Λαµβάνοντας ως βάση το α τρίµηνο 2009 (=100), όπως φαίνεται στο διάγραµµα 5, υπολογίστηκαν οι µεταβολές ανά αγορά µέχρι και το α τρίµηνο Πιο αναλυτικά: Ιταλία: Με µερίδιο 11% είναι η δηµοφιλέστερη ευρωπαϊκή αγορά για τα ελληνικά προϊόντα. Στο διάστηµα οι εξαγωγές µας αυξήθηκαν συνολικά κατά 21% και κυρίως στα προϊόντα: λίπη-έλαια, αλουµίνιο, φαρµακευτικά και γαλακτοκοµικά, ενώ από τον Ιανουάριο 2014 καταγράφεται έντονη πτώση στην αγορά, µε ρυθµό 26% (ετήσια µεταβολή α τρίµηνο 2014-α τρίµηνο 2013), που προέρχεται από τα λίπη-έλαια και το αλουµίνιο. Γερµανία: Οι εξαγωγές µας στην Γερµανία κινήθηκαν σε σταθερά επίπεδα σε όλο το διάστηµα της κρίσης, ενώ αποσπώντας µερίδιο 10,8% η χώρα παραµένει ο 2 ος σηµαντικότερος εταίρος µας στην Ευρώπη. Βουλγαρία: Η συνολική αύξηση των εξαγωγών µας από το 2009 στο 2013 κατά 27% κατατάσσει την γειτονική αγορά στον 3 ο διεθνή εταίρο µας στις εξαγωγές. Κύπρος: Με απώλειες στους κλάδους του µηχ/κου εξοπλισµού, πλεκτών ενδυµάτων και αιθέριων ελαίων, η Κύπρος είναι µια αγορά που χάσαµε µέσα στην κρίση, µε συνολική πτώση των εξαγωγών µας από το 2009 στο 2013 κατά 9%. Ωστόσο, το α τρίµηνο 2014 η αγορά δείχνει και πάλι ήπια σηµάδια ανάκαµψης για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Ην.Βασίλειο: Η πορεία των εξαγωγών µας στο Ην.Βασίλειο µέσα στην κρίση, µε συνολική αύξηση κατά 31% σηµατοδοτεί ενίσχυση του µεριδίου µας στην συγκεκριµένη αγορά, κυρίως στους κλάδους των φαρµακευτικών, των γαλακτοκοµικών και του χαλκού&τεχν/τα. Η ανοδική πορεία συνεχίζεται και το 2014, µε ρυθµό 13%. 4

5 ιάγραµµα 5. Μεταβολή ελληνικών εξαγωγών ανά εταίρο (χώρες εντός ΕΕ) µε βάση το Q Να σηµειωθεί επιπλέον ότι στο εξεταζόµενο διάστηµα ενισχύθηκε σηµαντικά η θέση των ελληνικών προϊόντων και στην Ισπανία (κατά 34% συνολικά), µια πορεία που ωστόσο ανατράπηκε το 2014, µε πτώση των εξαγωγών µας το α τρίµηνο 2014 κατά 21% σε ετήσια βάση. -Εξαγωγές σε τρίτες χώρες (5 βασικές αγορές) Με την ίδια λογική, λαµβάνοντας ως βάση το α τρίµηνο 2009 (=100), όπως φαίνεται στο διάγραµµα 6, υπολογίστηκαν οι µεταβολές ανά αγορά µέχρι και το α τρίµηνο Πιο αναλυτικά: Τουρκία: Στο διάστηµα οι εξαγωγές µας στην αγορά αυξάνονται µε µέσο ρυθµό 11%, ενώ δυναµικά αναπτύσσονται οι ελληνικοί κλάδοι των πλαστικών, του αλουµινίου, των λιπασµάτων, του χαλκού, των δερµάτων. Το α τρίµηνο 2014 οι ελληνικές εξαγωγές στην Τουρκία εξακολουθούν να καταγράφουν ανοδική πορεία µε ρυθµό 6%. Λαµβάνοντας υπόψη ότι η συγκεκριµένη ανάλυση αφορά τις εξαγωγές εξαιρουµένων των πετρελαιοειδών, γίνεται αντιληπτό ότι η δυναµική της αγοράς της Τουρκίας δεν αφορά µόνο τα πετρελαιοειδή. ΗΠΑ: Με µερίδιο 4%, οι ΗΠΑ αποτελούν βασικό εξαγωγικό εταίρο της χώρας µας. Στο διάστηµα , οι εξαγωγές µας κατέγραψαν οριακή άνοδο συνολικά κατά 3% και το 2014 ακολουθούν παρόµοια πορεία. Με έντονη δυναµική κινείται στην αγορά το ελληνικό αλουµίνιο, καθώς και τα παρασκευασµένα φρούτα-λαχανικά και τα µη µεταλλικά ορυκτά. 5

6 Ρωσία: Οι εξαγωγές της χώρας µας στη Ρωσία µέσα στην κρίση αναπτύχθηκαν µε υψηλό ρυθµό 15%, καταγράφοντας συνολική αύξηση 72%. ηµοφιλέστερα ελληνικά προϊόντα στην αγορά που βοήθησαν στην παραπάνω εξέλιξη είναι τα νωπά και παρασκευασµένα λαχανικά και φρούτα, τα ιχθυηρά, τα γουνοδέρµατα και οι µηχανές-συσκευές. Ωστόσο, το α τρίµηνο 2014 καταγράφεται πτωτική πορεία στους παραπάνω κλάδους, µε µέσο ρυθµό 24% που είναι ανησυχητικό σε µια προσπάθεια να µη χαθεί το µερίδιο που κέρδισαν οι ελληνικές επιχειρήσεις στην αγορά. Κίνα: Σε µια αγορά στόχο µε µεγάλες προοπτικές για τις ελληνικές επιχειρήσεις, οι εξαγωγές µας συνολικά διπλασιάστηκαν στο διάστηµα , µε κυριότερα προϊόντα εξαγωγής το τσιµέντο, το βαµβάκι, το αλουµίνιο, τα γουνοδέρµατα και τα λίπη και έλαια. Όπως και στη Ρωσία, το α τρίµηνο 2014 σηµειώνεται έντονη πτώση στις εξαγωγές µας στους κλάδους των µη µεταλλικών ορυκτών, αλουµινίου και χαλκού. Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα (ΗΑΕ): Λόγω της σταδιακής ανόδου των εξαγωγών µας σε γούνες γουνοδέρµατα, τα ΗΑΕ συµπεριλαµβάνονται σήµερα στους βασικούς εταίρους µας στις τρίτες χώρες. Σήµερα τα ΗΑΕ αποσπούν 1,7% µερίδιο των ελληνικών εξαγωγών, ενώ στην αγορά ακόµα εξάγουµε χυτοσίδηρο-χάλυβα, αλουµίνιο, µηχανές-συσκευές. Το α τρίµηνο 2014 και στα ΗΑΕ οι εξαγωγές µας διαγράφουν καθοδική πορεία µε ρυθµό 19%, λόγω πτώσης των εξαγωγών µας σε γούνες γουνοδέρµατα. ιάγραµµα 6. Μεταβολή ελληνικών εξαγωγών ανά εταίρο (τρίτες χώρες) µε βάση το Q

7 Να σηµειωθεί επιπλέον, ότι στο διάστηµα ενισχύθηκαν σηµαντικά οι εξαγωγές µας στο Μεξικό και στη Σαουδική Αραβία, µια τάση η οποία διατηρείται και για το Ωστόσο πρόκειται για αγορές που ακόµα αποσπούν πολύ µικρό µερίδιο στις συνολικές ελληνικές εξαγωγές. Αντίθετα, στην αναπτυσσόµενη Ινδία οι εξαγωγές µας µειώθηκαν συνολικά κατά 24% στο διάστηµα , µια τάση η οποία συνεχίζεται και το Πίνακας κυριότεροι ελληνικοί εξαγωγικοί προορισµοί Μερίδιο 2013 Συν.µεταβολή ET 2014/13 1 Ιταλία 11% 21% -26% 2 Γερµανία 11% 2% 0% 3 Βουλγαρία 7% 27% 0% 4 Κύπρος 6% -9% 9% 5 Ην.Βασίλειο 5% 31% 13% 6 Τουρκία 5% 50% 6% 7 Γαλλία 4% 12% 5% 8 Ρουµανία 4% 8% 15% 9 ΗΠΑ 4% 3% 1% 10 Ισπανία 3% 34% -21% 11 Ολλανδία 2% 5% 2% 12 Ρωσία 2% 72% -24% 13 Κίνα 2% 105% -20% 14 Βέλγιο 2% 25% 21% 15 Πολωνία 2% 41% 7% 16 ΗΑΕ 2% 111% -19% 17 Αλβανία 2% -21% -5% 18 ΠΓ Μ 2% -10% -3% 19 Αλγερία 1% 34% -30% 20 Λιβύη 1% 142% -38% Πηγή: Eurostat/ MET: Μέση Ετήσια Τάση/ ΕΤ: Ετήσια Τάση Highlights Κλάδων Πλην των πετρελαιεοιδών, µέσα στην κρίση ενισχύθηκαν σηµαντικά οι βιοµηχανικές εξαγωγές της χώρας µας σε µηχ/κο εξοπλισµό, καθώς και τα χηµικά-πλαστικά, τα µέταλλα και τα µη µεταλλικά ορυκτά. Από τα τρόφιµα, δυναµικά κινήθηκαν οι παραδοσιακά ελληνικοί εξαγωγικοί κλάδοι των παρασκευασµένων λαχανικών και φρούτων, µε παγκόσµια εξαγωγική πρωτιά της κονσέρβας ροδάκινου, των νωπών καρπών και φρούτων και του ελαιολάδου. Ωστόσο, όπως φαίνεται και στον πίνακα 1, το έδαφος που κέρδισαν τα ελληνικά εξαγωγικά προϊόντα µέσα στην κρίση δείχνει να υποχωρεί το 7

8 2014, αφού στους περισσότερους κλάδους, πλην των χηµικών-πλαστικών και των φαρµακευτικών καταγράφεται έντονα πτωτική τάση, µε µεγαλύτερη στο ελληνικό ελαιόλαδο (πτώση ζήτησης κατά 87% από την Ιταλία που είναι και ο βασικότερος εταίρος µας στον κλάδο). Πίνακας κυριότεροι ελληνικοί εξαγωγικοί κλάδοι Μερίδιο 2013 Συν.µεταβολή MET 2009/13 ET 2014/13 1 Πετρελαιοειδή 40% 208% 32% -2% 2 Αλουµίνιο & τεχν/τα 4% 58% 12% -1% 3 Φαρµακευτικά προϊόντα 4% 9% 2% 10% 4 Μηχανές-Συσκευές 4% 31% 7% -2% 5 Πλαστικές ύλες 3% 25% 6% 16% 6 Παρ/τα λαχανικών-φρούτων 3% 28% 6% 0% 7 Καρποί-φρούτα νωπά 3% 33% 7% -13% 8 Λέβητες, µηχανές, συσκευές 3% -1% 0% 13% 9 Χυτοσίδηρος, σίδηρος, χάλυβας 2% 50% 11% -1% 10 Λίπη-έλαια 2% 77% 15% -72% 11 Ιχθυηρά 2% 13% 3% 4% 12 Χαλκός & τεχν/τα 2% 89% 17% -23% 13 Γύψος, ασβέστης, τσιµέντο 2% 44% 10% 8% 14 Καπνά &υποκ/τα 2% -19% -5% -8% 15 Βαµβάκι 2% 4% 1% 30% 16 Γαλακτοκοµικά 2% 45% 10% 11% 17 Τεχν/τα από χυτοσίδηρο, σίδηρο, χάλυβα 1% -17% -5% -10% 18 Πλεκτά ενδύµατα 1% -25% -7% 0% 19 Γουνοδέρµατα-γουναρικά 1% 76% 15% -26% 20 Ποτά 1% 14% 3% 18% Πηγή: Eurostat/ MET: Μέση Ετήσια Τάση/ ΕΤ: Ετήσια Τάση Βασικές αγορές Τουρκία,Γιβραλτάρ, Ιταλία, Λιβύη Ιταλία, Γερµανία, Γαλλία, Τουρκία Γερµανία, Ην.Βασίλειο,Γαλλία Κύπρος,Βουλγαρία, Τουρκία, Γερµανία Τουρκία, Ρουµανία, Βουλγαρία, Τουρκία Γερµανία,ΗΠΑ, Ην.Βασίλειο, Γαλλία Γερµανία, Ρωσία, Βουλγαρία,Ρουµανία Γερµανία, Κύπρος, Ην.Βασίλειο,ΗΠΑ Αλγερία, Ρουµανία, ΠΓ Μ, Βουλγαρία Ιταλία, Ισπανία, Γερµανία, Βουλγαρία Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Ολλανδία Βουλγαρία, Ιταλία, Ην.Βασίλειο,Ρουµανία Κίνα, Λιβύη, Αλγερία, ΗΠΑ, Αίγυπτος Λιβύη, Βουλγαρία, Βέλγιο, Αλβανία Ιταλία, Ρουµανία, Γερµανία, Βουλγαρία Γερµανία,Ην. Βασίλει,Ιταλία,Σουηδία ΗΑΕ, ΗΠΑ, Γερµανία, Βουλγαρία, Γαλλία Βουλγαρία, ΠΓ Μ, Αλβανία, Γερµανία ΗΑΕ, Ρωσία, Ιταλία, Γερµανία, ανία, Κίνα Γερµανία,Κύπρος, Ιταλία,Βουλγαρία,ΗΠΑ Απεικονίζοντας την διαχρονική πορεία των ελληνικών εξαγωγών σε 5 βασικούς κλάδους και των αντίστοιχων Ευρωπαϊκών εισαγωγών µε αφετηρία το α τρίµηνο 2009 διαπιστώνουµε ότι σε όλους τους κλάδους οι ελληνικές εξαγωγές κινήθηκαν γρηγορότερα της ζήτησης της ΕΕ, ιδιαίτερα 8

9 στους κλάδους των νωπών και παρ/νων λαχανικών και φρούτων. Ωστόσο, να σηµειωθεί ότι τους τελευταίους µήνες, η κόπωση των δυναµικών αυτών κλάδων είναι εµφανής και οφείλεται σε πλήθος παραγόντων και προβληµάτων, µε µεγαλύτερο όλων αυτόν της έλλειψης ρευστότητας και κεφαλαίων κίνησης στις επιχειρήσεις. ιάγραµµα 7. Συγκριτική παράθεση πορείας ελληνικών εξαγωγών και ευρωπαϊκών εισαγωγών, ανά κλάδο Q Q