ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗ Ι. ΚΑΡΠΕΤΑ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ 28 ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2014 Στις εφημερίδες της 2 Νοεμβρίου 1940, δημοσιεύτηκε ανοιχτό γράμμα του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη. Ο άκαμπτος κουμουνιστής ήταν φυλακισμένος και βασανιζόμενος από τη Δικτατορία του Μεταξά από το Σεπτέμβριο του 1936. Στο ανοιχτό γράμμα του προς το Λαό έγραφε επί λέξει: «Στον πόλεμο αυτό, που διευθύνει η κυβέρνηση Μεταξά, όλοι μας πρέπει να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, δίχως επιφύλαξη (.) Όλοι στον αγώνα, ο καθένας στη θέση του και η νίκη θαναι νίκη της Ελλάδας και του λαού της». Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, εξέχουσα πνευματική προσωπικότητα και σημαίνων συντηρητικός πολιτικός, ήταν εξόριστος της Δικτατορίας του Μεταξά, από τις 7-2-1937. Από την εξορία ζήτησε να στρατευθεί ως εθελοντής, κατατάχθηκε ως οπλίτης στη μεραρχία Αρχιπελάγους και πολέμησε στην πρώτη γραμμή, Πόγραδετς- Κορυτσάς.
Ο ίδιος ο Μεταξάς, ο μόνος Έλληνας που θα μπορούσε να πει «ΝΑΙ», σύμφωνα με δηκτική παρατήρηση του Γεωργίου Καφαντάρη, απάντησε στο νυχτερινό τελεσίγραφο του Γκράτσι, «Αυτό σημαίνει πόλεμο». Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Γκράτσι, στην προσπάθειά του να τον μεταπείσει, ο Μεταξάς τον διέκοψε με τη λέξη «ΟΧΙ». Μια λέξη που έγινε σύμβολο ισοδύναμο με το «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ». Η αναφορά στα τρία ενδεικτικά γεγονότα δεν γίνεται για λόγους ιστορικής ενημέρωσης. Γίνεται για να αναδείξει κάτι πολύ βαθύτερο και σημαντικότερο: Όλες οι πολιτικές δυνάμεις, από τη μαχητική και διωκόμενη κομουνιστική Αριστερά, τον συντηρητικό και φιλελεύθερο δημοκρατικό κόσμο μέχρι την άκρα δεξιά που εκπροσωπούσε ο Μεταξάς, παραμέρισαν αντιθέσεις, έχθρες, μίση και πάθη, μπροστά στην ωμή απειλή που αντιμετώπιζε η χώρα. Άκουσαν το κάλεσμα της Ιστορίας και πρόταξαν το χρέος προς την Πατρίδα, την Ελευθερία και την Αξιοπρέπεια, όπως το είχε συλλάβει το λαϊκό αισθητήριο.
Σ αυτή την ομοψυχία ολόκληρης της πολιτικής ηγεσίας βρίσκεται η εξήγηση για το πραγματικά μεγαλειώδες έπος που ξεκίνησε τα ξημερώματα της 28 ης Οκτωβρίου 1940. Αυτή η ομοψυχία απετέλεσε τη βάση πάνω στην οποία σφυρηλατήθηκε η ενότητα του Λαού, φούντωσε ο ενθουσιασμός που έκανε τον πόλεμο γιορτή και «ξαναγεννήθηκε ο αληθινός πατριωτισμός», κατά τη διατύπωση του Λεωνίδα Κύρκου. Χωρίς αυτήν ούτε το αίσθημα αδικίας, ούτε ο πατριωτισμός, ούτε το αίτημα της ελευθερίας, θα έφταναν για να δημιουργήσουν το πρωτοφανές παλαϊκό Εθνικό ξέσπασμα. Οι πολιτικές, ιδεολογικές και κοινωνικές διαφορές ανάμεσα στους πολιτικούς σχηματισμούς ήταν τότε ασύλληπτα μεγάλες. Ανάμεσα στη στυγνή Δικτατορία, τους εξόριστους Δημοκρατικούς και τους άγρια διωκομένους κουμουνιστές, υπήρχε χάσμα αγεφύρωτο. Κι όμως, μπροστά στον κίνδυνο του φασισμού και την απειλή κατά της Πατρίδας και της Ελευθερίας, παραμερίστηκαν οι διαφορές και ο Ελληνισμός ρίχτηκε ενωμένος στον αγώνα. Η ενότητα και η ομοψυχία δεν είναι αυτονόητες σ αυτή τη χώρα. Ο διχασμός, «η διχόνοια η
δολερή», όπως την κατέγραψε ο εθνικός μας ποιητής στις απαρχές της νεότερης ιστορίας μας, είναι ένα από τα εθνικά μας ελαττώματα, που δεν λέει να εκλείψει. Στην ιστορική στιγμή της 28 ης Οκτωβρίου 1940, ευτυχώς ήταν απούσα. Δεν επέλεξα τυχαία να σταθώ σ αυτήν την πτυχή του έπους του 40 και της Εθνικής Αντίστασης που ακολούθησε. Πιστεύω ότι η ανάδειξή της ταιριάζει περισσότερο απ οτιδήποτε άλλο στις σημερινές συνθήκες. Δεκαοχτώ (18) μόλις χρόνια νωρίτερα το Έθνος είχε ζήσει την μεγαλύτερη συμφορά της ιστορίας του: Τη Μικρασιατική καταστροφή. Αποτέλεσμα του Εθνικού Διχασμού, της πολιτικής τύφλωσης και μισαλλοδοξίας. Η σύγκριση των δύο μεγάλων ιστορικών γεγονότων από την οπτική του εσωτερικού μετώπου, είναι εξαιρετικά διδακτική. Τα γεγονότα του πολέμου και τα ηρωικά κατορθώματα ενός μικρού λαού με πενιχρά μέσα απέναντι σε μια πάνοπλη αυτοκρατορία, απέσπασαν τον παγκόσμιο θαυμασμό. Έργο ενός ολόκληρου λαού, που καθοδηγημένος σωστά, από το σύνολο της ηγεσίας του, αντιτάχτηκε σύσσωμος στην φασιστική βία. Αυθόρμητα, αβίαστα,
φυσιολογικά. Αυτός ο πηγαίος και άδολος πατριωτισμός, συνεχίστηκε και μετά την ήττα από τους Γερμανούς, με την εξίσου μεγαλειώδη Εθνική αντίσταση. Δυστυχώς, το θαύμα της Εθνικής ομοψυχίας και σύμπνοιας, που οδήγησε στο διπλό έπος, δεν κράτησε πολύ. Ο διχασμός επέστρεψε υπόγειος στη διάρκεια της κατοχής, για να ξεσπάσει μετά την απελευθέρωση, με τον καταστροφικό εμφύλιο που ακολούθησε. Την επομένη μιας ένδοξης ιστορικής στιγμής του, ο ελληνισμός βυθιζόταν στον ολέθριο εμφύλιο σπαραγμό. Είναι κάτι σαν Εθνική κατάρα: Οι λαμπρές και μεγαλειώδεις στιγμές, εναλλάσσονται με στιγμές παρακμής και πτώσης, με τρόπο έντονο και δραματικό. Τη δόξα του 21 ακολουθεί η δολοφονία του Καποδίστρια και η Βαυαροκρατία. Τη δημιουργική περίοδο του Χαριλάου Τρικούπη, η
ντροπή του 1897. Τη λαμπρή εθνική εξόρμηση του Ελευθερίου Βενιζέλου, η Μικρασιατική καταστροφή. Τον θαυμασμό για την διοργάνωση των καλύτερων Ολυμπιακών αγώνων από τη μικρή Ελλάδα, η ταπείνωση της χρεωκοπίας. Κοινός παρανομαστής σ όλες τις αρνητικές στιγμές του Έθνους, τα ακραία πολιτικά πάθη, ο έξαλλος δημόσιος λόγος, η ανεύθυνη δημαγωγία, η τύφλωση και η μισαλλοδοξία, η απώλεια κάθε μέτρου, ο παραμερισμός της λογικής από την ιδεοπληξία και της πραγματικότητας από συνωμοτικές ερμηνείες. Στο δύσκολο σήμερα που περνάει η χώρα μας, η επέτειος της 28 ης Οκτωβρίου, παραμένει ασφαλώς ημέρα Εθνικής υπερηφάνειας. Αλλά οφείλει να είναι και ημέρα Εθνικής συνειδητοποίησης. Αφορμή και ευκαιρία για περίσκεψη και προβληματισμό.
- Παρά τη δίνη στην οποία βρισκόμαστε, έχουμε την ευτυχία να ζούμε στην ειρηνικότερη περίοδο που υπήρξε ποτέ. - Συμμετέχουμε στη μεγαλύτερη πολιτική και πολιτισμική κατάκτηση της Ενωμένης Ευρώπης. - Ζούμε την πιο αδιατάρακτη δημοκρατική περίοδο και τις ευρύτερες πολιτικές ελευθερίες του ιστορικού μας βίου. - Περάσαμε μια μακρά περίοδο συνεχούς ανόδου και πρωτοφανούς ευημερίας. Η Διεθνής οικονομική κρίση στάθηκε αφορμή για να αποκαλυφθεί, με δραματικό τρόπο η μεγάλη μας αποτυχία στη δομική συγκρότηση της χώρας: Οικονομική, κοινωνική και πολιτική. Λάθη, αδυναμίες, παθογένειες και αβελτηρίες δεκαετιών, που δεν μπορέσαμε ή δεν θελήσαμε να δούμε, οδήγησαν στη σημερινή δοκιμασία.
-Το να επιρρίπτουμε την ευθύνη στους άλλους δεν είναι ούτε γενναίο ούτε ωφέλιμο ούτε αποτελεσματικό. -Είναι αφελές να πιστεύουμε ότι χωρίς κόπους, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς προσπάθειες μπορούμε να ευημερούμε. -Είναι ανάξιο ενός υπερήφανου Έθνους να μην αναλαμβάνει τις δικές του ευθύνες και να αναζητεί άλλοθι για τα δικά του τραγικά λάθη. -Είναι διπλά επικίνδυνο η πραγματικά μεγάλη κρίση να αντιμετωπίζεται ερήμην της λογικής και της πραγματικότητας, με τυφλές αντιπαραθέσεις, χωρίς ίχνος εθνικής συνεννόησης. Επικίνδυνο εσωτερικά γιατί προκαλεί σύγχυση στο λαό, αδυνατίζει τη δημοκρατία και ανοίγει κερκόπορτα στη βία και στην κακαοήθη νεοπλασία του φασισμού.
Επικίνδυνο και για τη διεθνή θέση και εικόνα της χώρας, την οποία κανείς δεν μπορεί να αγνοεί. Σ αυτές τις συνθήκες, το ενωτικό μήνυμα της 28 ης Οκτωβρίου, μπορεί ν αποτελέσει το κλειδί για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και για μια νέα εθνική έξαρση. Στην προσπάθεια ανόρθωσης της χώρας «Όλοι μας πρέπει να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, δίχως επιφύλαξη». Και τότε, «Η νίκη θάναι νίκη της Ελλάδας και του λαού της».