Ανάπτυξη δράσεων από τους Δήμους για την προστασία του Δάσους «Η πράσινη ανάπτυξη δεν είναι θέμα κυβέρνησης ή Βουλής. Είναι θέμα όλων μας, είναι θέμα της κοινωνίας. Απαιτείται μια νέα, πλατιά συμμαχία των πολιτών. Μια συμμαχία που υπερβαίνει το διαχωρισμό σε ομάδες. Δεν αφορά ορισμένες μόνο κοινωνικές ομάδες. Δεν έχει σχέση με ηλικία. Δεν έχει σχέση με το που ζεις και εργάζεσαι. Ως τόπος έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε να συστρατευτούμε σε μια μεγάλη προσπάθεια αν πειστούμε ότι υπάρχει αποτέλεσμα. Αυτό είναι το μεγάλο μας στοίχημα. Θα δουλέψουμε προς την κατεύθυνση αυτή υποστηρίζοντας τη δημιουργία ενός μεγάλου εθελοντικού κινήματος, μιας συμμαχίας γύρω από τους στόχους που θέλουμε να πετύχουμε» Τίνα Μπιρμπίλη, Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Απόσπασμα από τις προγραμματικές δηλώσεις, 16 Οκτωβρίου 2009. Πεποίθησή μας είναι ότι κάθε ένας από εμάς οφείλει να αξιοποιεί την ευκαιρία που του παρουσιάζεται για συμμετοχή σε συντονισμένα προγράμματα εθελοντικών δράσεων για την προστασία του περιβάλλοντος, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην επιτυχία και συγχρόνως στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του κοινωνικού συνόλου. Ειδικότερα για την προστασία του δάσους ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι καθοριστικός σε αυτή την αλυσίδα συνεργασίας. Στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής πιστεύουμε στην αξία της συμμετοχής κάθε Δήμου και Κοινότητας της χώρας στην προστασία του περιβάλλοντος: o για τον προσδιορισμό των αναγκών για δράσεις προστασίας της φύσης, o για την αξιοποίηση των οργανωμένων ομάδων εθελοντών, o για την ενεργοποίηση, την ενθάρρυνση και το συντονισμό των κατοίκων κάθε περιοχής. Ο Δήμος με τη συνδρομή της τοπικής κοινότητας εντοπίζει έγκαιρα τις ανάγκες για δράσεις κάθε εποχή του χρόνου και εκπονεί συστηματικά πρόγραμμα ενεργειών.
Πώς σχεδιάζεται και υλοποιείται μια δράση για την προστασία του Δάσους από το Δήμο με τη συμβολή της τοπικής κοινωνίας 1. Καταγραφή αναγκών Ο Δήμος σε συνεργασία με την Πυροσβεστική Υπηρεσία και το Δασαρχείο της περιοχής, καταγράφει τις ανάγκες για δράση στις δασικές περιοχές. 2. Πρόσκληση συνεργασίας Ο Δήμος καλεί σε συνάντηση συνεργασίας τοπικούς παράγοντες, όπως εκπροσώπους τοπικών φορέων, εκπαιδευτικής κοινότητας και ειδικότερα περιβαλλοντικών ομάδων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, εθελοντικών οργανώσεων, εμπορικών και επαγγελματικών συλλόγων. 3. Συνάντηση εργασίας για τον καθορισμό και την οργάνωση της δράσης Σε κοινή συνάντηση όλων των ανωτέρω περιγράφεται αναλυτικά η δράση, καθορίζονται ο τόπος, η ημερομηνία, οι συμμετέχοντες και συγκροτείται η Ομάδα Συντονισμού Δράσης. 4. Περίοδος προετοιμασίας α. Ανακοίνωση της δράσης στην τοπική κοινότητα. β. Καταμερισμός εργασιών. γ. Καταγραφή υλικού: o χάρτες της περιοχής που θα πραγματοποιηθεί η δράση, o υλικό για τις εργασίες όπως σακούλες, γάντια και εργαλεία (τσουγκράνες, τσάπες κλπ) και ό,τι υλικό απαιτεί κάθε δραστηριότητα (κάδους απορριμμάτων, σπιτάκια για φωλιές των πουλιών, επιγραφές για τους περιηγητές), o ατομικός εξοπλισμός (μπορεί κάθε ένας που συμμετέχει να έχει μαζί του καπέλο, αντηλιακή προστασία, πόσιμο νερό, να φορά πρόχειρα ρούχα, άνετα παπούτσια), o φαρμακείο για Πρώτες Βοήθειες, o αναμνηστικό συμμετοχής. δ. Έγκαιρη εξασφάλιση των σχετικών αδειών για τις δράσεις σε δασικές περιοχές από τις αρμόδιες υπηρεσίες (π.χ. Δασαρχείο). ε. Προγραμματισμός υποστήριξης από αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου ή της Περιφέρειας: o Υπηρεσία καθαριότητας για την απομάκρυνση απορριμμάτων ή ξερών κλαδιών. o Υπηρεσία δημοσίων σχέσεων του Δήμου για την επικοινωνία, τα δελτία τύπου, τις ανακοινώσεις και τη γραμματειακή υποστήριξη των δράσεων (υπενθυμίσεις, ηλεκτρονική αλληλογραφία κλπ). 2
στ. Εξασφάλιση παροχής πρώτων βοηθειών στο χώρο τις δράσης. Συνεργασία με το ΕΚΑΒ στην περίπτωση οργάνωσης δράσης με μεγάλη συμμετοχή. ζ. Πρόβλεψη για τη μεταφορά των συμμετεχόντων στο σημείο της δράσης από κεντρικά σημεία του Δήμου (δημοτικά λεωφορεία, σχολικά, κτλ) η. Πρόγραμμα εξεύρεσης χορηγιών ή δωρεών σε είδος. Δραστηριότητες ευαισθητοποίησης πριν την υλοποίηση o Ενημερωτική Ημερίδα για τους πολίτες, σχετικά με τη φροντίδα και την προστασία των δασών, με συμμετοχή ειδικών επιστημόνων. o Προγράμματα ευαισθητοποίησης της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για την προστασία του περιβάλλοντος εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας που μπορούν να υλοποιηθούν από εθελοντικές οργανώσεις. Πρόγραμμα εκπαίδευσης Σε δράσεις εθελοντών που έχουν σχέση με τη φροντίδα των δασών, πιο αναλυτικά, με ενέργειες περιφρούρησης, πυροπροστασίας ή αποψίλωσης, κλαδέματος και δενδροφύτευσης, απαραίτητη είναι η συμμετοχή τους στο ανάλογο εκπαιδευτικό πρόγραμμα από την Πυροσβεστική ή τη Δασική Υπηρεσία της περιοχής αντίστοιχα. Για να δημιουργηθεί ομάδα ιδιαίτερα καταρτισμένων και υπεύθυνων εθελοντών που θα έχουν τη δυνατότητα συντονιστικού ρόλου στις παραπάνω δράσεις, ο Δήμος μπορεί να δηλώσει συμμετοχή στο πρόγραμμα της Γενικής Γραμματείας Διά βίου Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας «Προστατεύω τον εαυτό μου και τους άλλους» για τη Διαχείριση Κινδύνων και Κρίσεων και Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών, που περιλαμβάνει και τις πυρκαγιές. Πρόσκληση συμμετοχής δημοτών Σύνταξη και γραφιστική επιμέλεια της πρόσκλησης η οποία θα αναρτηθεί: o Στην ιστοσελίδα του Δήμου και κατά προτίμηση σε σελίδα αφιερωμένη στην προστασία του προβάλλοντος και τη σημασία του εθελοντισμού. o Στις ιστοσελίδες των εθελοντικών οργανώσεων που συμμετέχουν στη δράση. o Σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, ειδικά σχολεία, νηπιαγωγεία. o Σε σημεία συνεστίασης δημοτών (πολιτιστικό κέντρο, εκκλησία, ΚΑΠΗ). o Σε κοινωνικά δίκτυα στο διαδίκτυο. o Σε δημόσιες υπηρεσίες (ΚΕΠ, ταχυδρομείο), καταστήματα και τράπεζες. o Σε τοπικές εφημερίδες, ραδιόφωνο και τοπικά τηλεοπτικά κανάλια. 3
Η πρόσκληση μπορεί να σταλεί με ομαδική ηλεκτρονική αποστολή και να τυπωθεί περιορισμένος αριθμός αφισών. Η αφίσα θα μπορούσε να δημιουργηθεί από μαθητές σχολείων με ανακυκλωμένα υλικά. 5. Υλοποίηση o Η Ομάδα Συντονισμού Δράσης φθάνει εγκαίρως στο χώρο για την προετοιμασία της υλοποίησης της δράσης. o Κατανομή και διανομή του υλικού. o Υποδοχή ομάδων και μεμονωμένων εθελοντών. o Σύντομη ενημέρωση για τον τρόπο συμμετοχής στη δράση. o Συμμετοχή στη δράση υπό την καθοδήγηση και εποπτεία της Ομάδας Συντονισμού. o Συγκέντρωση του υλικού για επαναχρησιμοποίηση σε άλλη δράση. o Αναγνώριση συμμετοχής των εθελοντών και παράδοση αναμνηστικών. 6. Αξιολόγηση έργου και Προετοιμασία επόμενης δράσης o Συνάντηση για την αξιολόγηση της δράσης. o Καθορισμός νέας δράσης. 4
Διαδικτυακοί Σύνδεσμοι μη κυβερνητικών φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της προστασίας των δασών στην Ελλάδα Αρκτούρος www.arcturos.gr Εθελοντές Δασοπυροπροστασίας Αττικής (Ε.ΔΑΣ.Α) www.edasa.gr Εθελοντικό Σώμα Ελλήνων Πυροσβεστών Αναδασωτών (Ε.Σ.Ε.Π.Α.) www.esepa.gr Έλιξ - Προγράμματα Εθελοντικής Εργασίας www.elix.org.gr Ελλάδα Καθαρή Περιβαλλοντική Οργάνωση www.cleanupgreece.org.gr Ελληνική Δασολογική Εταιρεία www.forestry.gr Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού http://www.ellet.gr/ Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (Ε.Ε.Π.Φ.) www.eepf.gr Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία www.ornithologiki.gr Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών www.fri.gr Καλλιστώ - Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Άγρια Ζωή και τη Φύση www.callisto.gr Όμιλος Φίλων του Δάσους www.ofd.gr Παγκόσμιο Ταμείο για τη φύση - WWF Ελλάς www.wwf.gr Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού (Σ.Ε.Ο.) www.seo.gr Σώμα Ελλήνων Προσκόπων (Σ.Ε.Π.) www.sep.org.gr Φιλοδασική Ένωση Αθηνών (Φ.Ε.Α.) www.philodassiki.org Greenpeace Ελληνικό Γραφείο www.greenpeace.gr Quality Net Foundation - Δίκτυο των Υπεύθυνων Οργανισμών και Ενεργών Πολιτών www.qualitynet.gr 5