ΛΥΚΕΙΟ ΠΟΛΕΜΙΔΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2012-2013 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΤΑΞΗΣ Ημερομηνία:28/05/2013 Βαθμός :.. 100. 20 Διάρκεια: 2,5 ώρες Υπογραφή καθηγητή : Ονοματεπώνυμο :.. Τμήμα :... Οδηγίες: 1. Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από 14 σελίδες και δύο μέρη. 2. Επιτρέπεται η χρήση μη προγραμματιζόμενης υπολογιστικής μηχανής. 3. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υγρού. 4. Δίνεται τυπολόγιο στο τέλος του δοκιμίου. ΜΕΡΟΣ Α Αποτελείται από 12 ερωτήσεις. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με 5 μονάδες σε σύνολο 100 μονάδων. Να απαντήσετε μόνο στις 10 ερωτήσεις. 1. Στα πιο κάτω σχήματα φαίνονται ένα ζεύγος ίσων και αντίθετα φορτισμένων σωματιδίων (Σχ.1) και ένα ζεύγος αντίθετα φορτισμένων πλακών (Σχ.2). Σχ. 1 Σχ. 2 α) Να σχεδιάσετε τις ηλεκτρικές δυναμικές γραμμές του πεδίου που δημιουργείται σε κάθε περίπτωση. β) Ποιό από τα δύο πεδία χαρακτηρίζεται ομογενές; Να εξηγήσετε. (μ.3) 1
2. Mια μαθήτρια βάρους Β= 500Ν στέκεται πάνω σε ζυγαριά (με ελατήριο), που βρίσκεται μέσα σε ανελκυστήρα ο οποίος κινείται προς τα πάνω με σταθερή επιτάχυνση α=3m/s 2. Να υπολογίσετε την ένδειξη της ζυγαριάς. (μ.5) 3. Τα σώματα Σ 1 και Σ 2 του σχήματος έχουν μάζες m 1 = 4kg και m 2 = 3kg και βρίσκονται σε λείο οριζόντιο επίπεδο συνδεδεμένα με νήμα. Πάνω στο σώμα Σ 2 ασκείται δύναμη F οπότε το σύστημα αρχίζει να κινείται με επιτάχυνση 5m/s 2. Σ 1 Σ 2 F α) Να σχεδιάσετε όλες τις δυνάμεις που ασκούνται στα σώματα. β) Να υπολογίσετε τη δύναμη F καθώς και την τάση του νήματος. (μ.3) 4. Δίνεται το πιο κάτω κύκλωμα στο οποίο R 1 = 30Ω, R 2 = 20Ω και R 3 = 20Ω και V = 120V.Να υπολογίσετε: α) την ισοδύναμη αντίσταση του κυκλώματος. (μ.3) V R 2 R 3 β) την ένδειξη του αμπερόμετρου Α. Α R 1 2
5. Ένας άνθρωπος τραβά ένα κιβώτιο μάζας m=40kg μέσω ενός οριζόντιου σχοινιού με σκοπό να το μετακινήσει. Ασκώντας οριζόντια δύναμη 240Ν το κιβώτιο μόλις που αρχίζει να κινείται. Στη συνέχεια το μετακινεί με σταθερή ταχύτητα ασκώντας οριζόντια δύναμη 220Ν. α) Να υπολογίσετε τους συντελεστές στατικής τριβής και τριβής ολίσθησης. (μ.3) β) Ποιό είναι το μέτρο της δύναμης τριβής, όταν ασκείται οριζόντια δύναμη 200Ν στο ακίνητο κιβώτιο; 6. α) Να δώσετε τον ορισμό της γωνιακής ταχύτητας στην κυκλική κίνηση. β) Ένας οριζόντιος δίσκος περιστρέφεται με σταθερό ρυθμό κάνοντας 30 στροφές το λεπτό. Πάνω σε αυτό είναι τοποθετημένο ένα ζάρι σε απόσταση 30cm από το κέντρο του. i.να υπολογίσετε τη γωνιακή ταχύτητα καθώς και τη γραμμική ταχύτητα του ζαριού. r ii. Να σχεδιάσετε το διάνυσμα της γραμμικής και της γωνιακής ταχύτητας του. (μ.1) 3
7. Στο πιο κάτω σχήμα τα ηλεκτρικά φορτία Q 1 = +6μC και Q 2 = -2μC βρίσκονται στο κενό. Q 1 Q 2 A 2cm 1cm Να βρείτε: α) Την ένταση του ηλεκτρικού πεδίου στο σημείο Α και να τη σχεδιάσετε. (μ.3) β) Το δυναμικό του ηλεκτρικού πεδίου στο σημείο Α. 8. Στο πιο κάτω κύκλωμα η πηγή έχει ηλεκτρεγερτική δύναμη Ε = 9V και εσωτερική αντίσταση r. Aν η ένταση του ρεύματος που διαρρέει την αντίσταση R = 4Ω είναι I = 1,8A να βρείτε: (Σημ. Τα όργανα είναι ιδανικά) E,r α) Την ένδειξη του βολτομέτρου. V R A β) Την εσωτερική αντίσταση της πηγής. (μ.3) 4
9. Ένα αυτοκίνητο κινείται με ταχύτητα σταθερού μέτρου 10m/s πάνω σε κυρτή γέφυρα ακτίνας 50m. α) Να σημειώσετε στο σχήμα τις δυνάμεις που δέχεται το αυτοκίνητο στην κατακόρυφη διεύθυνση, όταν περνά από τη κορυφή της γέφυρας. Ποια δύναμη παίζει το ρόλο της κεντρομόλου; β) Να υπολογίσετε το μέτρο της δύναμης που εξασκεί το όχημα πάνω στη γέφυρα στο σημείο αυτό. Η μάζα του αυτοκινήτου μαζί με τον οδηγό είναι 1040Kg. (μ.3) 10. α) Να γράψετε τις συνθήκες ισορροπίας ενός στερεού σώματος, όταν ασκούνται σε αυτό δυνάμεις. 5
β) Ένας άνθρωπος βάρους Β α =800Ν στέκεται ακίνητος σε οριζόντια ομογενή ξύλινη ράβδο όπως φαίνεται στο σχήμα. Το βάρος της ράβδου είναι Β ρ =200Ν. Να υπολογίσετε τα μέτρα των δυνάμεων που ασκούνται στα σημεία Α και Γ από τα στηρίγματα πάνω στη ράβδο. (μ.3) 11. Στην πιο κάτω εικόνα φαίνεται ένα στιγμιότυπο ενός εγκάρσιου κύματος. α) Τι ονομάζουμε εγκάρσιο κύμα; β) Να βρείτε το μήκος κύματος. (μ.1) γ) Το πιο πάνω κύμα έχει ταχύτητα διάδοσης 8m/s. Να υπολογίσετε τη συχνότητα του. 6
12. Μια μπάλα ρίχνεται κατακόρυφα από το έδαφος προς τα πάνω. Αφού ανέβει μέχρι ένα ύψος στη συνέχεια κατεβαίνει ξανά στο έδαφος. Να σχεδιαστούν ποιοτικά οι πιο κάτω γραφικές παραστάσεις: α) της ταχύτητας σε συνάρτηση με το χρόνο. β) της επιτάχυνσης σε συνάρτηση με το χρόνο. (μ.1) γ) της κατακόρυφης μετατόπισης της μπάλας σε συνάρτηση με το χρόνο. υ t α t ψ t 7
ΜΕΡΟΣ Β Αποτελείται από 6 ερωτήσεις. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με 10 μονάδες σε σύνολο 100 μονάδων. Να απαντήσετε μόνο στις 5 ερωτήσεις. 13. Για τον υπολογισμό της αντίστασης ενός μεταλλικού αγωγού, μια ομάδα μαθητών χρησιμοποίησε τα ακόλουθα όργανα και υλικά: τροφοδοτικό, μεταβλητή αντίσταση, καλώδια, μεταλλικός αγωγός, αμπερόμετρο και βολτόμετρο. Οι μετρήσεις της έντασης του ρεύματος που διαρρέει το μεταλλικό αγωγό και της αντίστοιχης διαφοράς δυναμικού στα άκρα του φαίνονται στον πιο κάτω πίνακα. V (V) 0 2 5 8 10 12 I (A) 0 0.1 0.25 0.4 0.5 0.6 α) Nα σχεδιάσετε το κύκλωμα που χρησιμοποιήθηκε για το πείραμα. β) Να κάνετε την κατάλληλη γραφική παράσταση και να εξηγήσετε αν ο αγωγός αυτός υπακούει στο νόμο του Οhm. (μ.3) 8
γ) Από τη γραφική παράσταση να υπολογίσετε την αντίσταση του αγωγού. (μ.3) δ) Αν ο πιο πάνω αγωγός, αντικατασταθεί με άλλο του ιδίου υλικού, που έχει διπλάσια διατομή και διπλάσιο μήκος, ποιά θα είναι τότε η τιμή της αντίστασης του; 14. Στο πιο κάτω σχήμα φαίνεται ένα σώμα μάζας m = 0,4kg το οποίο αφήνεται από τη κορυφή κεκλιμένου επιπέδου να κινηθεί προς τα κάτω και ακολούθως στο οριζόντιο επίπεδο. Τη στιγμή που περνά από το σημείο Γ έχει ταχύτητα 6m/s.Στη συνέχεια διανύει απόσταση ΓΔ = 3m στο οριζόντιο επίπεδο και σταματά. Δίνονται: ΑΓ = 3m, ημ37 ο = 0,6 συν37 ο =0,8 και g= 10 m/s 2. 3m A Δ Γ 37 o 3m α) Να εξηγήσετε κάνοντας υπολογισμούς αν ισχύει η αρχή διατήρησης της μηχανικής ενέργειας κατά τη διαδρομή ΑΓ. (μ.4) β) Να υπολογίσετε τη μεταβολή της κινητικής ενέργειας του σώματος στη διαδρομή ΓΔ. 9
γ) Να υπολογίσετε τη δύναμη της τριβής στο οριζόντιο επίπεδο. δ) Να σχεδιάσετε ποιοτικά το διάγραμμα του μέτρου της ταχύτητας σε συνάρτηση με τον χρόνο υ =f (t) για όλη τη διαδρομή. 15. α) Ποια είναι η αναγκαία συνθήκη ώστε ένα σώμα να εκτελεί ομαλή κυκλική κίνηση; β) Κωνικό εκκρεμές αποτελείται από αβαρές νήμα μήκους L= 2m, στο άκρο του οποίου είναι στερεωμένο σώμα Σ μάζας m=1kg. Το σώμα διαγράφει οριζόντια κυκλική τροχιά με σταθερή γωνιακή ταχύτητα ω=2π rad/s, όπως φαίνεται στο θ σχήμα. L i) Να σχεδιάσετε τις δυνάμεις που ασκούνται στο σώμα Σ. (μ. 1) Να υπολογίσετε: Σ ii) Τη συχνότητα περιστροφής του σώματος Σ. (μ.1) iii) Την τάση του νήματος. (μ.3) iv) Τη γωνία θ που σχηματίζει το νήμα με την κατακόρυφη. (μ.3) 10
16. Σε πείραμα για τη μελέτη της τριβής ολίσθησης,μια ομάδα μαθητών χρησιμοποιώντας την πιο κάτω διάταξη πήρε τις ακόλουθες μετρήσεις για την τριβή ολίσθησης Τ ολ και την κάθετη δύναμη N που συμπιέζει τις εφαπτόμενες επιφάνειες. Η φύση όλων των επιφανειών του σώματος Σ είναι η ίδια. Ν (Ν) 0 1 2 3 4 Τ ολ (Ν) 0 0,20 0,39 0,60 0,82 α) Να περιγράψετε τη διαδικασία με την οποία οι μαθητές έχουν πάρει τις μετρήσεις τους. (μ.4) β) Χρησιμοποιώντας τις πιο πάνω μετρήσεις, να σχεδιάσετε σε βαθμολογημένους άξονες τη γραφική παράσταση, Τ ολ =f(n). Από τη γραφική παράσταση να υπολογίσετε το συντελεστή τριβής μ. (μ. 4) 11
γ) Να εξηγήσετε αν θα αλλάξει, και πώς, η μορφή της γραφικής παράστασης στις ακόλουθες περιπτώσεις: i. Το σώμα Σ τοποθετείται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο με τρόπο ώστε να εφάπτεται με αυτό η επιφάνειά του που έχει το μικρότερο εμβαδό. (μ. 1) ii. Το σώμα Σ τοποθετείται με τον ίδιο τρόπο όπως αρχικά, αλλά σε άλλο πιο τραχύ οριζόντιο επίπεδο. (μ.1) 17. Α) Με ποιες συνθήκες (προτάσεις) ο Βοhr τροποποίησε το ατομικό μοντέλο του Rutherford; (μ.3) B) Στο διπλανό σχήμα φαίνονται μερικές από τις ενεργειακές στάθμες του ατόμου του υδρογόνου. Το άτομο βρίσκεται στη θεμελιώδη ενεργειακή στάθμη. α) Πόση είναι η ενέργεια ιονισμού του ατόμου του υδρογόνου; (μ. 2) Ε = 0eV Ε 4 = -0,8eV Ε 3 = -1,5eV Ε 2 = -3,4eV Ε 1 = -13,6eV 12
β) Να υπολογίσετε το μήκος κύματος της ακτινοβολίας που εκπέμπεται, αν ένα ηλεκτρόνιο μεταπηδήσει από την τροχιά με ενέργεια -3,4eV στη θεμελιώδη. (μ. 2) γ) Τι θα συμβεί, αν το πιο πάνω αέριο βομβαρδιστεί με φωτόνια ενέργειας (i) 11eV (ii) 12,1eV (μ. 3) 18. Δίνεται το πιο κάτω κύκλωμα. Η αντίσταση R 1 διαρρέεται από ρεύμα έντασης Ι 1 = 1Α. Α Ι 1 =1Α Β Ι 3 Γ R 1 = 2Ω Ι 2 R 3 = 1Ω E 1 = 12V Ε 2 =16V R 2 = 4Ω Ε 3 = ; Ζ R 4 = 2Ω E Δ α) Να εφαρμόσετε τους κανόνες Kirchhoff για να υπολογίσετε τις εντάσεις των ρευμάτων Ι 2 και Ι 3 που φαίνονται στο σχήμα. (μ.4) 13
β) Να υπολογίσετε την Η.Ε.Δ της πηγής Ε 3. γ) Να βρείτε τη θερμότητα που αναπτύσσεται στην αντίσταση R 4 σε 1min. δ) Να υπολογίσετε τη διαφορά δυναμικού μεταξύ των σημείων Β και Ε. Οι διδάσκοντες: Ο συντονιστής Ο Διευθυντής Καραϊσκάκης Ροδόλφος Καραϊσκάκης Ροδόλφος Μπαρρής Κυριάκος... Κουσουλή Κωνσταντίνα Δημητρίου Σάββας.. 14