Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΥ ΑΓΩΓΟΥ EAST MED ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ H κατασκευή του αγωγού East-Med, εικόνα 1, θα έχει τεράστια γεωπολιτική σημασία για την Ελλάδα για αυτό τον αγκάλιασαν όλες οι Ελληνικές κυβερνήσεις της τελευταίας πενταετίας. Την μελέτη της κατασκευής του ανέλαβαν οι ΔΕΠΑ (Ελλάς), ΕDISSON (Ιταλία), Νoble Energy Inc., (ΗΠΑ), και συμμετέχουν το Ισραήλ και η Κύπρος. Άρα υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από πολλά κράτη για την κατασκευή του. Ηδη τα κοιτάσματα του Λεβιάθαν και της Αφροδίτης που ανήκουν στην Νoble Energy Inc. έχουν ένα απόθεμα φυσικού αερίου της τάξης των 27 τρις κυβ. ποδιών που ισοδυναμούν με 764 δις m 3. HYDROCARBON FIELDS Εικόνα 1. Ο αγωγός East-Med που θα μεταφέρει, περίπου 15 δις m 3 /ετησίως φυσικού αερίου από τα ήδη ευρεθέντα κοιτάσματα της Ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου μέσω Ελλάδας προς την Ευρώπη. Αν από αυτό το απόθεμα κρατήσουν το Ισραήλ και η Κύπρος το 40% για τις ανάγκες τους τότε η εξαγώγιμη ποσότητα του φυσικού αερίου ανέρχεται στα 458 δις m 3. Επομένως, η διοχέτευση της ποσότητας των 15 δις m 3 φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, για 30 χρόνια, είναι ήδη εξασφαλισμένη. Γίνεται λοιπόν φανερό ότι ο αγωγός East Med θα μεταφέρει τόσο φυσικό αέριο στην Ευρώπη όσο και ο ΤΑΠ.
Και όχι μόνο δεδομένου ότι μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος βιογενούς φυσικού αερίου Ζορ στην διαχωριστική γραμμή των ΑΟΖ Αιγύπτου και Κύπρου να υπάρχουν και άλλα πολύ παρεμφερή κοιτάσματα, εικόνα 2. Τα με 95% πιθανά αποθέματα βιογενούς φυσικού αερίου της Κύπρου ανέρχονται σε 1,4 τρις m 3 Εικόνα 3 και 4, και τα με πιθανότητα 50% αποθέματα φυσικού αερίου πλησιάζουν τα 4 τρις m 3. Τα αποθέματα αυτά είναι 4 φορές περισσότερα από τα αποθέματα φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν άρα και κολοσσιαία η σημασία της κατασκευής του αγωγού East-Med. Εικόνα 2. Στόχοι κοραλλιογενών υφάλων εντός της Κυπριακής ΑΟΖ με αποθέματα φυσικού αερίου όπως του Ζohr. Αναμενόμενα αποθέματα περίπου 1,4 τρις m 3 φυσικού αερίου.
Εικόνα 3. Κορραλιογενείς ύφαλοι στα μπλοκ 10 και 11 της Κυπριακής ΑΟΖ που είναι παρεμφερείς με τον κορραλιογενή ύφαλο Ζορ οπου ανακαλύφθηκαν οι τεράστιες ποσότητες βιογενούς φυσικού αερίου. 30 Tcf
Εικόνα 4. Βιογενείς ποσότητες φυσικού αερίου (κόκκινο χρώμα) στις ΑΟΖ Κύπρου και Λιβάνου. Spectrum 2015. 50 tcf = 1,415 τρις m 3 φυσικού αερίου. H διέλευση του αγωγού East-Med μέσω Κρήτης, Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας προς Ιταλία ανοίγει και δυνατότητες βιομηχανικής ανάπτυξης των περιοχών. Η ΔΕΗ οφείλει να δημιουργήσει ΑΗΣ σε Κρήτη και Πελοπόννησο ούτως ώστε να μην έχουμε μόνο ένα ενεργειακό κέντρο στην Πτολεμαϊδα. Μπορεί αρχικά στην Κρήτη να κατασκευάσει ΑΗΣ συνολικής ισχύος 1000 MW 1 με φθηνό Κυπριακό φυσικό αέριο, 9 $/Gj, έναντι του πανάκριβου Ρωσικού, 13,5 $/Gj. Το ίδιο μπορεί να γίνει και στην Μεγαλόπολη της Πελοποννήσου. Στην Κρήτη εάν τοποθετηθούν στρατηγικά οι ΑΗΣ θα μπορούν όλες οι πόλεις, Ηράκλειο, Χανιά και Ρέθυμνο, να χρησιμοποιήσουν την τηλεθέρμανση για την φθηνή θέρμανση σπιτιών και ξενοδοχείων όπως ακριβώς γίνεται στις πόλεις της Κοζάνης, Πτολεμαίδας, Φλώρινας και Αμυνταίου. Την τεχνογνωσία την έχει η Αναπτυξιακή Κοζάνης (ΑΝΚΟ). Παράλληλα μπορούν να αναπτυχθούν βιομηχανίες πλαστικών, γεωργικών φαρμάκων, λιπασματοβιομηχανίες κ.ο.κ. Το ποσό του φυσικού αερίου που θα αφαιρεθεί από τον αγωγό East-Med πριν φθάσει στην Ιταλία θα είναι της 1 Κάθε ΑΗΣ ισχύος 300 MW που λειτουργεί με φυσικό αέριο χρειάζεται ετησίως 7500000 Gj η 212374345 Μ3 φυσικού αερίου
τάξης των 2 δις m 3 /ετησίως. Βεβαίως όταν αξιοποιηθούν τα νέα κοιτάσματα του βιογενούς φυσικού αερίου στην Κύπρο, περίπου 1,4 τρις m 3 (εκτιμήσεις SPECTRUM και PGS) τότε θα συζητάμε και για τον East-Med 2 που θα μπορεί να μεταφέρει έως και 30 δις m 3 /ετησίως προς την Ευρώπη για τουλάχιστον 25 χρόνια. Σίγουρα μιλάμε για μια συνολική μεταφορά 45 τρις m 3 φυσικού αερίου ετησίως προς την Ευρώπη για 25 χρόνια. Και βεβαίως αν τα αποθέματα φυσικού αερίου στην Κύπρο φθάσουν τα 4 τρις m 3, πιθανότητα 50%, ή ανακαλυφθούν και άλλα κοιτάσματα φυσικού αερίου στο Ισραήλ και στον Λίβανο τότε θα σκεφτούμε και την κατασκευή του East-Med 3. Η Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ (USGS Technical Report 2010-3014, March 2010) έχει εκτιμήσει ότι τα αποθέματα φυσικού αερίου της λεκάνης της Λεβαντίνης (ΑΟΖ Ισραήλ και Λιβάνου) ανέρχονται σε 3,45 τρις m 3. Μέχρι στιγμής ανακαλύφθηκαν μόνο το 1 τρις m 3 στην ΑΟΖ του Ισραήλ. Απομένουν άλλα 2,45 τρις m 3 και για αυτό το Ισραήλ και ο Λίβανος έβγαλαν σε διαγωνισμό, το μεν Ισραήλ άλλα 20 θαλάσσια οικόπεδα, εικόνα 5, και ο Λίβανος 10 θαλάσσια οικόπεδα, εικόνα 6. Ο πλούτος των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου. Το σύνολο των με 50% αποθεμάτων φυσικού αερίου στις ΑΟΖ Κύπρου, Ισραήλ και λιβάνου ανέρχεται σε 7,5 τρις m 3 εκ των οποίων η πιθανότητα εξαγωγής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη θα υπερβαίνει ετησίως τα 60 δις m 3 για 30 χρόνια, ήτοι λιγότερο από 2 τρις m 3. Άρα, ο αγωγός Eat-Med 2 έχει 95% πιθανότητες να κατασκευαστεί και ο αγωγός Eat-Med 3 έχει 50% πιθανότητες να κατασκευαστεί.
Εικόνα 5. Νέες παραχωρήσεις στην ΑΟΖ του Ισραήλ προς έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Εικόνα 6. Παραχωρήσεις 10 θαλασσίων οικοπέδων για έρευνα και εκμετάλλευση στην ΑΟΖ του Λιβάνου. Επίσης, η ΔΕΠΑ θα μπορέσει να διεκδικήσει την μεταφορά του φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα Πύρος και Αχιλλέας, μπλοκ 2, εικόνα 7, η εκμετάλλευση
των οποίων δόθηκε στο consortium ΤOTAL, 50%, EDISSON, 25% και ΕΛΠΕ, 25%. Το απόθεμα εκτιμάται σε 300 δις m 3 φυσικού αερίου το οποίο μπορεί να μεταφερθεί στην αγορά των βαλκανικών χωρών. Εικόνα 7. Προσφορές για την αξιοποίηση των οικοπέδων 1 ΕΛ.ΠΕ., 2 Κοινοπραξία ΤOTAL (50%) +EDISSON (25%) + EΛ.ΠΕ. (25%) και 10 ΕΛ.ΠΕ. Μελλοντικά η ΔΕΠΑ μπορεί να διεκδικήσει και την μεταφορά του φυσικού αερίου από το μπλοκ 10 για το οποίο προσφορά για εκμετάλλευση έχουν δώσει τα ΕΛΠΕ στο ΥΠΕΝ. Σε αυτό το μπλοκ εκτιμάται ότι το απόθεμα μπορεί να υπερβαίνει τα 500 δις m 3 φυσικού αερίου. Αυτή η τροπή ανοίγει πλέον και τον δρόμο για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στο Ιόνιο δεδομένου ότι πάλι τα ΕΛΠΕ έχουν δώσει προσφορά για την εκμετάλλευση του μπλοκ 1, εικόνα 7, όπου εκτιμάται ότι θα πρέπει να υπάρχουν κοιτάσματα αργού πετρελαίου της τάξης των 2 δις βαρελιών σε θαλάσσιο βάθος 30 μέτρων. Η μεταφορά φυσικού αερίου από την λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου μέσω Ελλάδας, κάτι που το επιδιώκει όχι μόνο η ΔΕΠΑ αλλά και όλες οι Ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων 5 ετών, και όχι μέσω Τουρκίας και κατόπιν της Ελλάδας είναι όχι μόνο αντίθετη προς τα οικονομικά συμφέροντα της χώρας αλλά εγκυμονεί και Εθνικούς κινδύνους λόγω των εκβιασμών που μπορεί να κάνει η Τουρκία προς την Ευρώπη για κάποιο ακρωτηριασμό της Ελλάδας με αντάλλαγμα
την ομαλή ροή του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Αυτή η φιλοσοφία της διέλευσης Ρωσικού ή ακόμα Ιρανικού φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας και μετά Ελλάδας προς Ευρώπη δεν θα πρέπει ούτε για αστείο να συζητείται. Αν οι Ρώσοι θέλουν να πουλήσουν φυσικό αέριο στην Ευρώπη γιατί δεν το στέλνουν μέσω Βουλγαρίας-Σερβίας-Κροατίας. Γιατί μέσω Τουρκίας και Ελλάδας; Μήπως έχουν κάτι άλλο στο μυαλό τους. Με τις τελευταίες κινήσεις των εταιρειών ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, Energean Oil Co., και ΕΛ.ΠΕ. αρχίζει να διαφαίνεται κάποιο φώς στην εκμετάλλευση και την μεταφορά υδρογονανθράκων που θα οδηγήσει στην ανάκαμψη της Ελληνικής οικονομίας.