«ΑΣΦΑΛΗΣ ΧΡΗΣΗ ΙΑ ΙΚΤΥΟΥ-ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ-ΑΛΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ»

«ΑΣΦΑΛΗΣ ΧΡΗΣΗ ΙΑ ΙΚΤΥΟΥ-ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ-ΑΛΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ» ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ A ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΟΝΙΤΣΑΣ Επιβλέπων Καθηγητής: ΦΩΤΙΟΣ ΜΠΟΣΜΟΣ Σχολικό έτος:2012-13

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ: Αποστολάκης Νικόλαος Βαµβακά Χρυσούλα Γκέκα Αναστάσιος Γκικδήµα Αντωνία Γόγολου Ευθαλία Γουρούνας Κωνσταντίνος Γουρούνας Σπυρίδων Ζαφειρούλη Συµέλα Καλποδήµου Θεοδώρα Καπότη Σταµατία Καπότης Σωτήριος Καραντζή Κυριακή Κορώζη Σοφία Κουτρουλου Σελήνη Κούτσικου Ναυσικά Κύρκου Ευαγγελία Κωστελέτος ηµήτριος Μαντζάνα Ευφηµία Μπακογεώργου Άννα Μπουλουράνη Λευκοθέα Παλούκη Σταυρούλα Προδροµίτη Καλλιόπη Πυρώτης Παναγιώτης Σκαµπαγιάννης Κωνσταντίνος Τσούκας Θεόδωρος Εκπαιδευτικός: Φώτιος Μπόσµος ΠΕ19 2

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ασφαλής χρήση του διαδικτύου είναι ένα ζήτηµα που απασχολεί έντονα την σύγχρονη κοινωνία. Το παραπάνω θέµα αποτέλεσε αντικείµενο της έρευνάς µας. Κατά την διάρκεια της αναζητήθηκαν πληροφορίες για τις χρήσεις του διαδικτύου. Έγινε καταγραφή των πλεονεκτηµάτων του αλλά και των µειονεκτηµάτων που έχει σε περίπτωση κακής χρήσης του. Ερευνήθηκαν και καταγράφτηκαν ασφαλής τρόποι χρήσης του διαδικτύου και των µέσων κοινωνικής δικτύωσης. Βρέθηκαν πραγµατικά περιστατικά εγκληµάτων λόγω της λάθος χρήσης των µέσων κοινωνικής δικτύωσης. Τέθηκε το θέµα της εξάρτησης από το διαδίκτυο και άλλων ειδών εξάρτησης. Καταγράφηκαν τα συµπτώµατα των ατόµων που είναι εξαρτηµένα από το διαδίκτυο, τα ναρκωτικά και το αλκοόλ καθώς και τρόποι αντιµετώπισης/ απεξάρτησης από αυτές. Τέλος ερευνήθηκαν µέσω ερωτηµατολογίων, ακολουθώντας στρωµατοποιηµένη δειγµατοληπτική µέθοδο, οι απόψεις των µαθητών και των κηδεµόνων γύρω από το θέµα της ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου ώστε να βγούνε απτά και µετρήσιµα συµπεράσµατα γύρω από το υπό εξέταση ζήτηµα 3

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Εισαγωγή Χρήσεις διαδικτύου Κίνδυνοι στο διαδίκτυο Συµβουλές για τα παιδιά Περιστατικά Ασφαλής χρήση συστηµάτων ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης Συµβουλές για γονείς Πρόδροµα συµπτώµατα της εξάρτησης από το διαδίκτυο Συµπτώµατα Τρόποι αντιµετώπισης Άλλες µορφές εξάρτησης Είδη εξάρτησης Ναρκωτικά Παράγοντες που οδηγούν στα ναρκωτικά Αποτοξίνωση απεξάρτηση Αλκοόλ Αλκοολισµός Γιατί κάποιοι καταφεύγουν στο αλκοόλ Τρόποι αντιµετώπισης Ερωτηµατολόγιο προς τους γονείς Συµπεράσµατα ερωτηµατολογίου Στατιστικά στοιχεία από το ερωτηµατολόγιο των µαθητών Συµπεράσµατα ερωτηµατολογίου Γενικό συµπέρασµα Βιβλιογραφία/πηγές 4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ/ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μέσα από το project ερευνήθηκε το ζήτηµα της ασφαλούς χρήσης διαδικτύου. Ερευνήθηκε το ζήτηµα της εξάρτησης από το διαδίκτυο και τα κοινά χαρακτηριστικά της µε άλλων ειδών εξαρτήσεις. Επίσης αναζητήθηκαν τρόποι αντιµετώπισης/απεξάρτησης. Ο εικονικός κόσµος αποτελεί στις µέρες µας µια πραγµατικότητα. Το διαδίκτυο ξεπερνά τα όρια τους σπιτιού µας και πολλές φορές τα όρια της προσωπικής µας ζωής. Αν γίνει κατάχρηση το διαδίκτυο γίνεται πάθος και εξάρτηση. Μια εξάρτηση µε κοινά χαρακτηριστικά και συνέπειες µε την εξάρτηση από τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ κλπ. Οι χρήστες του διαδικτύου οφείλουν να είναι ενηµερωµένοι για τους κινδύνους που κρύβονται σε αυτό λόγω της αλόγιστης χρήσης του. Μέσα από τη διερεύνηση έγινε κατανόηση των θετικών και των αρνητικών του διαδικτύου. Ανακαλύφθηκαν τρόποι προφύλαξης της προσωπικής µας ζωής και τρόποι προστασίας από κάθε είδος εξάρτησης συµπεριλαµβανοµένης και της εξάρτησης από διαδικτύου. Η σωστή χρήση του διαδικτύου διευκολύνει την καθηµερινότητά µας. Ασφαλώς κανένας δεν πρέπει να κλείνει τα µάτια του στην εξέλιξη της τεχνολογίας. Η γνώση είναι δύναµη και µέσα από τη γνώση ο απλός χρήστης µπορεί να θωρακίσει την προσωπική του ζωή από τον οποιοδήποτε κίνδυνο που µπορεί να κρύβει το διαδίκτυο. Στην εργασία αρχικά παρουσιάζονται οι χρήσεις του διαδικτύου, οι κίνδυνοι που κρύβει. Αναφέρονται περιστατικά που έχουν συµβεί και οφείλονται στην λάθος χρήση του. Στη συνέχεια δίνονται συµβουλές στους γονείς και στα παιδιά για την ορθή χρήση του διαδικτύου. Μελετάται η εξάρτηση από το διαδίκτυο, τα πρόδροµα και τα µεταγενέστερα συµπτώµατα της εξάρτησης, άλλες µορφές εξάρτησης και τρόποι αντιµετώπισης/ απεξάρτησης. Ερευνώνται µέσα από δύο ερωτηµατολόγια οι απόψεις µαθητών και κηδεµόνων ώστε να έρθουν στην επιφάνεια τυχόν τάσεις που βρίσκονται στην σωστή ή στη λάθος κατεύθυνση. Τέλος βγαίνουν τα συµπεράσµατα της έρευνας. Μέσα από το project η ασφαλής χρήση του διαδικτύου έγινε κτήµα των ερευνητών αφού µελετήθηκε εκ των έσω µε των γνώση θεωρητικών εννοιών αλλά και µε χειροπιαστά µετρήσιµα αποτελέσµατα. 5

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ/ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Η παγκοσµιοποίηση αποτελεί σήµερα µια απτή πραγµατικότητα. ιαστάσεις όπως ο χώρος και ο χρόνος µπαίνουν σε επαναδιαπραγµάτευση. Τα όρια του πραγµατικού και του ψηφιακού κόσµου είναι αρκετές φορές δυσδιάκριτα. Το διαδίκτυο ελαχιστοποιεί τις αποστάσεις και τις φέρνει στα όρια της οθόνης µας. Ένα enter ή ένα like αντικαθιστά συχνά ένα βλέµµα ή ένα αληθινό συναίσθηµα. Οι συνέπειες της επιταχυνόµενης εξέλιξης του γίνονται αισθητές σε όλες τις πτυχές της ζωής µας: στην συµπεριφορά µας, στις σχέσεις µας µε την οικογένεια µας, στο εµπόριο που αντικαθίσταται από το ηλεκτρονικό, στην εκπαίδευση, στον τρόπο ψυχαγωγίας µας. Το ζητούµενο είναι η διαφύλαξη της προσωπικής µας ζωής και η όσον το δυνατόν µικρότερη αλλοίωση της αυθεντικότητας µας. Η εξάρτηση από το διαδίκτυο έχει τα ίδια χαρακτηριστικά µε τις άλλες µορφές εξάρτησης κατά συνέπεια η απεξάρτηση γίνεται το ζητούµενο. Ερευνητικά ερωτήµατα που τα οποία κίνησαν την οµάδα στην διεκπεραίωση αυτού του project είναι τα παρακάτω: Τι είναι το διαδίκτυο Πως ξεκίνησε και πως εξελίχθηκε έως σήµερα Κατανόηση των θετικών και αρνητικών του διαδικτύου Τι κινδύνους κρύβει; Ενηµέρωση για το πώς χρησιµοποιούµαι το διαδίκτυο σωστά και µε ασφάλεια Τρόποι προφύλαξης και αντιµετώπισης Εξάρτηση από το διαδίκτυο Άλλες µορφές εξάρτησης Τρόποι απεξάρτησης ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ/ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ Έγινε έρευνα και συλλογή πληροφοριών για το διαδίκτυο. Το υλικό επεξεργάστηκε και διαµορφώθηκε σε τελική µορφή. Καταγράφηκε υλικό για τα 6

πλεονεκτήµατα, τα µειονεκτήµατά του, για την ασφαλή χρήση του και για τους τρόπους µε τους οποίους καταγγέλλουµε sites µε παράνοµο περιεχόµενο. Μέτα από συζήτηση µεταξύ των µαθητών γράφτηκαν µια σειρά από ερωτήσεις και επιλέχθηκαν αυτές οι οποίες χρησιµοποιήθηκαν σε δύο ερωτηµατολόγια. Τα ερωτηµατολόγια µοιράστηκαν σε γονείς και µαθητές. Απαντήθηκαν και συγκεντρώθηκαν. Έγινε µια πρώτη µελέτη στις απαντήσεις που δόθηκαν. Στη συνέχεια καταγραφήκαν τα αποτελέσµατα στο excel ώστε να γίνουν οι στατιστικοί πίνακες και να εξαχθούν συµπεράσµατα. Επίσης πραγµατοποιήθηκε έρευνα για περιστατικά που έχουν σηµειωθεί από την λάθος (µη ασφαλή) χρήση του διαδικτύου καθώς επίσης αναζητήθηκε πολυµεσικό υλικό (εικόνες γραφικά) το οποίο και χρησιµοποιήθηκε στην παρουσίαση της εργασίας. Στη συνέχεια έγινε αναζήτηση για το θέµα της εξάρτησης από το διαδίκτυο αλλά και για τα υπόλοιπα είδη εξαρτήσεων καθώς και για τους τρόπους απεξάρτησης από αυτές. Αφού συλλέχτηκαν όλες οι πληροφορίες δηµιουργήθηκε παρουσίαση σε PowerPoint. Μέσα από τη διάταξη σε κύκλο (αντικριστά ο κάθε µαθητής µε τους υπόλοιπους συµµαθητές του) έγινε συζήτηση για τα αποτελέσµατα της εργασίας, κριτική στο θέµα και στα αποτελέσµατα της έρευνας, αξιολόγηση και προτάσεις για βελτίωση. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Όλα τα ευρήµατα ης έρευνας καταγράφηκαν σε 57 διαφάνειες ενός αρχείου PowerPoint το οποίο παρουσιάστηκε στους υπόλοιπους µαθητές του σχολείου και δηµοσιεύτηκε στο site του Γενικού Λυκείου Βόνιτσας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το διαδίκτυο είναι αναπόσπαστο και αναντικατάστατο εργαλείο της καθηµερινότητάς µας. Έγιναν γνωστές οι χρήσεις του άλλα και άλλες πτυχές του. Μέσα από την εργασία ανακαλύψαµε ότι οι περισσότεροι χρησιµοποιούν το διαδίκτυο στην καθηµερινότητα τους και ενώ γνωρίζουν τους κινδύνους των µέσων κοινωνικής δικτύωσης αρκετοί συνοµιλούν µε αγνώστους στο διαδίκτυο και ανεβάζουν στο internet προσωπικά δεδοµένα. Οι κίνδυνοι που κρύβει η ανορθόδοξη χρήση του καθώς και οι τρόποι προφύλαξης που παρατέθηκαν στο PowerPoint 7

αποτελούν ασφαλώς ένα οδηγό που πρέπει να τηρείται ώστε να χρησιµοποιούµε το διαδίκτυο προς όφελός µας και να µην µας χρησιµοποιεί αυτό. ΣΥΖΗΤΗΣΗ/ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ Έγινε οµαδική εργασία µε πνεύµα συνεργασίας και αλληλοβοήθειας. Το τελικό έργο είναι αποτέλεσµα συλλογικής εργασίας. Στο συγκεκριµένο project έγινε συνεργασία µε τους γονείς οι οποίοι κλήθηκαν να συµπληρώσουν ερωτηµατολόγιο αλλά και µε τους υπόλοιπους µαθητές του σχολείου οι οποίοι κλήθηκαν να συµπληρώσουν ερωτηµατολόγιο φτιαγµένο γι αυτούς. Όταν χρειάστηκε ο καθένας συµπλήρωνε και βοηθούσε µε τις γνώσεις του όποιον είχε ανάγκη. Ο τρόπος εργασίας µπορεί να παροµοιαστεί σαν τον τρόπο που εργάζεται ένας ερευνητής ενός σύγχρονου ερευνητικού κέντρου ή σαν ενός δηµοσιογράφου/ reporter. Η επίσκεψη σε ένα κέντρο απεξάρτησης από το διαδίκτυο άλλα και η συζήτηση µε κάποιο άτοµο εξαρτηµένο από αυτό σίγουρα θα µπορούσε να βοηθήσει στην πιο ολοκληρωµένη αντιµετώπιση του θέµατος. 8

Βιβλιογραφία ΤΣΙΛΙΓΚΡΙ ΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ, ΦΟΥΣΚΑΣ, ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΑΣ, Βασικές υπηρεσίες διαδικτύου,οε Β, Αθήνα ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, ΜΑΚΗΣ, Παιδί και internet, Εν πλω, Αθήνα 2010 Πηγές www.eglimatikotita.gr http://www.netschoolbook.gr www.newsit.gr http://www.prolipsis.gr/ http://www.safeline.gr/ http://teacher-nik.freeservers.com www.youth-health.gr/ Εικόνες Αποτελέσµατα από την αναζήτηση της φράσης Ασφαλής χρήση διαδικτύου στο www.google.gr εικόνες. 9

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1. Πόσες ώρες κάθεστε κάθε µέρα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή; α)mισή ως 1 ώρα την ηµέρα β)1 εως 2 ωρες την ηµέρα γ) Παραπάνω 2. Ποιες είναι οι πιο συνηθισµένες εργασίες σας στο διαδίκτυο; α)αναζήτηση πληροφοριών β)ψυχαγωγία γ) Κοινωνική ικτύωση δ) Άλλο 3. Χρησιµοποιείτε δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης; α)ναι β)όχι 4. Γνωρίζετε ότι υπάρχουν κίνδυνοι στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης; α)ναι β)όχι 5. Ανεβάζετε προσωπικά δεδοµένα και φωτογραφίες σας στο διαδίκτυο; α)ναι β)όχι 6. Έχετε συνοµιλήσει ποτέ µε κάποιον άγνωστο στο διαδίκτυο; α)ναι β)όχι 7. Αν ένα άτοµο νεαρής ηλικίας δεχτεί παρενόχληση µέσω του διαδικτύου, τι πιστεύετε πως µπορεί να γίνει; α)να το συζητήσει µε τους φίλους του για να τον/την βοηθήσουν. β)να µη µιλήσει σε κανέναν και ρεζιλευτεί. γ)να ζητήσει βοήθεια από κάποιον ενήλικα που µπορεί να εµπιστευτεί. Ευχαριστούµε για τη βοήθειά σας στο Project της Α' Τάξης του Γενικού Λυκείου Βόνιτσας µε θέµα «Η ασφαλής χρήση του ιαδικτύου, εξάρτηση από το διαδίκτυο άλλες µορφές εξάρτησης τα οφέλη και οι κίνδυνοι.» 10

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ. Αγαπητοί γονείς, Τα παρακάτω ερωτήµατα δηµιουργήθηκαν µε βάση την εργασία που κάνουµε στα πλαίσια του project µε θέµα «Η ασφαλής χρήση του ιαδικτύου, εξάρτηση από το διαδίκτυο άλλες µορφές εξάρτησης τα οφέλη και οι κίνδυνοι.». Παρακαλούµε απαντήστε τα παρακάτω ερωτήµατα.(κυκλώστε την απάντησή σας.) 1. Ελέγχετε πόσο χρόνο αφιερώνουν τα παιδιά σας στο διαδίκτυο/internet ; Α) Ναι Β) Όχι 2. Πόσες ώρες πιστεύετε ότι είναι σωστό να µπαίνουν τα παιδιά σας στο διαδίκτυο; Α) Μισή έως µία ώρα την ηµέρα Β) Μία έως δύο ώρες την ηµέρα Γ) Περισσότερο. 3. Γνωρίζετε τις ιστοσελίδες που επισκέπτονται τα παιδιά σας; Α) Ναι Β) Όχι 4. Είστε ενηµερωµένοι αν τα παιδιά σας είναι µέλη σε site κοινωνικής δικτύωσης στα οποία δηµοσιεύονται και προσωπικά δεδοµένα; (facebook, twitter..) Α) Ναι Β) Όχι 5. Γνωρίζετε κινδύνους που ενδεχοµένως υπάρχουν στο διαδίκτυο; Α) Ναι Β) Όχι 6. Έχετε καταγγείλει / αναζητήσει τρόπους καταγγελίας ιστοσελίδων µε παράνοµο περιεχόµενο; Α) Ναι Β) Όχι Ευχαριστούµε για το χρόνο σας! 11