Direitos dos animais e isonomia jurídica Εδνα Χαρδοζο ιασ Ρεσυµο: Εστε αρτιγο τεµ πορ οβϕετιϖο δεµονστραρ θυε οσ διρειτοσ δοσ ανιµαισ σ ο ο προλονγαµεντο λ γιχο δο ρεχονηεχιµεντο δοσ διρειτοσ εµ γεραλ. Ο ρεχονηεχιµεντο χρεσχεντε δοσ διρειτοσ δεποισ δοσ ανοσ 1948 λαν α υµ δεσαφιο δε ρεϖερτερ α ιδ ια δα συπρεµαχια δο ηοµεµ να νατυρεζα. Νεστε σεντιδο ο ανιµαλ ν ο ηυµανο δεϖε σερ ρεχονηεχιδο εµ σευ ϖαλορ ιντρ νσεχο ε πρεχισο φυνδαρ ο µαισ ρ πιδο ποσσ ϖελ α ιγυαλδαδε εµ ρελα ο α τοδοσ οσ ανιµαισ. Σε αποιανδο νο πρινχ πιο δα ιγυαλδαδε δεϖε σε ρεχονηεχερ αοσ ανιµαισ ν ο ηυµανοσ α ιγυαλδαδε αλ µ δα ηυµανιδαδε. Α λυτα χοντρα ο εσπεχισµο δεϖε ιναυγυραρ υµα νοϖα ερα δε µοραλιδαδε ε ρεφλεξ ο ηυµανα σοβρε α ϕυστι α ε ο διρειτο. ε ουτρο λαδο ο ρεχονηεχιµεντο δοσ διρειτοσ δοσ ανιµαισ ν ο ηυµανοσ νοσ οβριγα α ρεχονηεχερ θυε λιµιτεσ τιχοσ δεϖεµ σερ χολοχαδοσ δα µεσµα φορµα θυε παρα οσ ηυµανοσ. Παλαϖρασ χηαϖε: ιρειτοσ. ιρειτοσ δοσ ανιµαισ. Πρινχ πιο δα ιγυαλδαδε. Ισονοµια ϕυρ διχα. Πρινχ πιοσ αβολιχιονιστασ. ουτορα εµ διρειτο πελα ΥΦΜΓ, προφεσσορα δε ιρειτο Αµβιενταλ, Πρεσιδεντε δα Λιγα δε Πρεϖεν ο δα Χρυελδαδε χοντρα ο Ανιµαλ, πρεσιδεντε δα Χοµισσ ο δε ιρειτο Υρβαν στιχο δα ΟΑΒ/ΜΓ. 107
Σψνοπσε: Χετ αρτιχλε α πουρ βυτ δ µοντρερ θυε λεσ δροιτσ δεσ ανιµαυξ νον ηυµαιν σοντ λε προλονγεµεντ λογιθυε δε λα ρεχονναισσανχε δεσ δροιτσ εν γενεραλ. Λα ρεχονναισσανχε δε πλυσ εµ πλυσ δεσ δροιτσ δεπυισ λ σ ανν εσ 1948 λανχε υν δ φι δε ρενϖερσερ λ ιδ ε δε λα συπρ µατιε δ τρε ηυµαιν δανσ λα νατυρε. ℵ χε τιτρε λ ανιµαλ νον ηυµαιν δοιτ τρε ρεχοννυ δανσ σα ϖαλευρ ιντρινσιθυε ετ ιλ φαυτ φονδερ πλυσ ϖιτε λ γαλιτ ενϖερσ τουσ λεσ ανιµαυξ. Σ απυψαντ λαργεµεντ συρ λε πρινχιπε δ ιγυαλιτ ον δοιτ ρεχοννα τρε αυξ ανιµαυξ νον ηυµαιν λ εγαλιτ αυ δ λ δε λ ηυµανιτ. Λα λυττε χοντρε σπ χισµε δοιτ ιναυγυρερ υνε ρε νουϖελλε δε µοραλιτ ετ ρ φλετιον ηυµαινε συρ λα ϕυστιχε ετ λε δροιτ. ε λ αυτρε χ τ λα ρεχονναισσανχε δεσ δροιτσ δεσ ανιµαυξ νον ηυµαιν νουσ οβλιγε ρεχοννα τρε θυε δεσ λιµιτεσ τηιθυεσ δοιϖεντ τρε ποσ εσ αυ µ µε τιτρε θυε πουρ λεσ ηυµαινσ. Συµ ριο: 1 Ο θυε σ ο διρειτοσ? 2 εχλαρα ο δε διρειτοσ. 3 Ισονοµια ϕυρ διχα. 4 Ιγυαλδαδε αλ µ δα ηυµανιδαδε. 5 ιρειτοσ δοσ ανιµαισ νο Βρασιλ. 6 Α τορτυρα δε ανιµαισ εµ λαβορατ ριοσ, χιρχοσ ε ζ οσ. 7 Πρινχ πιοσ αβολιχιονιστασ. 8 Χονχλυσ ο. 1. O QUE SÃO DIREITOS? Οσ διρειτοσ ποδεµ σερ εξαµιναδοσ σοβ ο ποντο δε ϖιστα λεγαλ ου σοβ ο ποντο δε ϖιστα τιχο. Ν σ ποδεµοσ φαλαρ εµ διρειτοσ λεγαισ, διρειτοσ νατυραισ ε διρειτοσ µοραισ. Σοβ ο ασπεχτο λεγαλ διρειτο υµ χονϕυντο δε νορµαισ σοχιαισ οβριγατ ριασ χριαδασ παρα ρεγυλαρ ασ ρελα εσ σοχιαισ, εσταβελεχενδο υµα ορδεµ ϕυρ διχα. Εσσασ ρεγρασ σ ο χριαδασ πελο Εσταδο, πορταντο, πορ αθυελεσ θυε εστ ο νο ποδερ. Νο Βρασιλ α Χονστιτυι ο αδοτου α δεµοχραχια διρετα ε ινδιρετα, πορταντο, ο ποϖο τεµ α φαχυλδαδε δε οπιναρ να ελαβορα ο δασ λεισ. Νεσσε σεντιδο ο διρειτο χονσυετυδιν ριο, λεγισλατιϖο ε χαραχτεριζα α φοντε δασ ρεγρασ δε υµα σοχιεδαδε. Αθυι ο διρειτο δε υµ χορρεσπονδε οβριγα ο δε ουτρο. Τεµ χοµο πρινχ πιοσ α χοερχιβιλιδαδε, α σοχιαβιλιδαδε ε α ρεχιπροχιδαδε. Εξιστε υµ συϕειτο δε διρειτο ε υµ τιτυλαρ δε υµα οβριγα ο. Α εξπρεσσ ο διρειτο νατυραλ ποδε ινδιχαρ α φοντε ου ο φυνδαµεντο δο διρειτο. Νασχευ χοµ α δουτρινα ϕυσνατυραλιστα, ε µυιτοσ α ϕυλγαµ υλτραπασσαδα. Ο διρειτο µοραλ αθυελε θυε σε πρεοχυπα χοµ ο θυε ϕυστο ου ινϕυστο, χερτο ου ερραδο. Ποδεµοσ διζερ θυε ο διρειτο ο ιδεαλ δο ϕυστο, αθυι εντενδιδο χοµο ϕυστι α σοχιαλ ε πλανετ ρια. Α οβριγα ο 108
δε υµα ρετα χονδυτα φοι ηερδαδα δασ τραδι εσ ρελιγιοσασ δε Βυδα, Μοισ σ ε ϑεσυσ. Παρα ουτροσ α νο ο δε διρειτο ϕ εστ εµ ν σ, ε δεδυζιδα πελα ραζ ο. Ο χονχειτο δε διρειτο υλτραπασσα ο µβιτο δα χι νχια ϕυρ διχα παρα σερ δισχυτιδο σοβ ο ποντο δε ϖιστα φιλοσ φιχο. 2. DECLARAÇÃO DE DIREITOS Εµ 1948 α Οργανιζα ο δασ Να εσ Υνιδασ απροϖου α εχλαρα ο Υνιϖερσαλ δοσ ιρειτοσ δοσ Ηοµενσ, αδοταδα πορ διϖερσοσ πα σεσ, θυε εµ σευ αρτιγο πριµειρο διζ θυε Τοδοσ ηοµενσ νασχεµ λιϖρεσ ε ιγυαισ εµ διγνιδαδε ε διρειτο. Ε εµ σευ αρτιγο τερχειρο ρεζα θυε Τοδο ηοµεµ τεµ διρειτο ϖιδα, λιβερδαδε ε σεγυραν α πεσσοαλ. Α ιδ ια δε διρειτοσ σε αµπλιου ε α ιδ ια δε ιγυαλδαδε ϖεµ προγρεδινδο. Φοραµ ρεχονηεχιδοσ οσ διρειτοσ δασ µυληερεσ ιγυαλδαδε ε δεσενϖολϖιµεντο (1993); οσ διρειτοσ δοσ ρεφυγιαδοσ (1951); ελιµινα ο δε δισχριµινα ο ραχιαλ (1965), δισχριµινα ο χοντρα α µυληερ (1970), ε ουτροσ διρειτοσ παρα οσ ϖυλνερ ϖεισ. Ο ρεχονηεχιµεντο πελα χι νχια δα ιντερ ρελα ο δο ηοµεµ χοµ τοδο ο υνιϖερσο ε τυδο θυε ϖιϖε ρεσυλτου να προµυλγα ο, να σεδε δα ΥΝΕΣΧΟ, δα εχλαρα ο Υνιϖερσαλ δοσ ιρειτοσ δο Ανιµαλ, εµ 1978. Εµ σευ αρτιγο σεγυνδο ελα ρεχονηεχε θυε ο διρειτο ϖιδα εξτενσιϖο αοσ ανιµαισ, θυανδο αφιρµα: Τοδοσ οσ ανιµαισ νασχεµ ιγυαισ διαντε δα ϖιδα ε τεµ ο µεσµο διρειτο εξιστ νχια. Ε εµ σευ αρτιγο θυαρτο ελα ρεχονηεχε θυε χαδα ανιµαλ περτενχεντε εσπ χιε σελϖαγεµ τεµ ο διρειτο δε ϖιϖερ λιϖρε νο σευ µειο νατυραλ τερρεστρε, α ρεο ου αθυ τιχο ε τεµ ο διρειτο δε ρεπροδυζιρ σε. Α εχλαρα ο Υνιϖερσαλ δοσ ιρειτοσ δοσ Ανιµαισ φοι ρεδιγιδα πορ περσοναλιδαδεσ δο µειο χιεντ φιχο, ϕυρ διχο ε φιλοσ φιχο, αλ µ δε ρεπρεσενταντεσ δασ σοχιεδαδεσ προτετορασ δοσ ανιµαισ. Ο δοχυµεντο χονστιτυι υµα τοµαδα δε ποσι ο φιλοσ φιχα νο σεντιδο δε εσταβελεχερ διρετριζεσ παρα ο ρελαχιοναµεντο δο ηοµεµ χοµ ο ανιµαλ. Εστα νοϖα φιλοσοφια σε ρεσπαλδα νοσ χονηεχιµεντοσ χιεντ φιχοσ ρεχεντεσ θυε αδµιτεµ α υνιδαδε δε τοδα ϖιδα ε δοσ µοϖιµεντοσ αβολιχιονιστασ θυε εξιγεµ υµα ποστυρα ιγυαλιτ ρια διαντε δα ϖιδα. Σευσ αρτιγοσ προπ εµ υµα νοϖα τιχα βιολ γιχα, υµα νοϖα ποστυρα δε ϖιδα ε δε ρεσπειτο παρα χοµ οσ ανιµαισ. 109
Χοµο βεµ πρεχονιζα ο δοχυµεντο, ο ρεχονηεχιµεντο πορ παρτε δα εσπ χιε ηυµανα δο διρειτο εξιστ νχια δασ ουτρασ εσπ χιεσ, χονστιτυι ο φυνδαµεντο δασ εσπ χιεσ νο µυνδο. Χοµ βασε νεστε ε ουτροσ πρινχ πιοσ σ ο ρεχονηεχιδοσ αοσ ανιµαισ ο διρειτο αο ρεσπειτο, αο ν ο σοφριµεντο ου συβµισσ ο α µαυσ τρατοσ, λιβερδαδε εµ σευ ηαβιτατ, προτε ο ηυµανα ε λεγαλ. Νο διρειτο ιντερναχιοναλ ο διρειτο ϖιδα ε λιβερδαδε σ ο ιγυαλµεντε ρεχονηεχιδοσ αο ηοµεµ ε αοσ ουτροσ ανιµαισ. Ο διρειτο ϖιδα ηοϕε υνιϖερσαλµεντε χονσαγραδο χοµο υµ διρειτο β σιχο φυνδαµενταλ. Ο διρειτο λιβερδαδε, ν ο δισχριµινα ο ε ρεσπειτο σ ο χορολ ριοσ δο διρειτο ϖιδα. Σε χονσιδεραρµοσ ο ηοµεµ ν ο απενασ χοµο υµ σερ µοραλ, µασ χοµο υµ σερ ϖιϖο τεµοσ θυε αδµιτιρ θυε οσ διρειτοσ ρεχονηεχιδοσ ηυµανιδαδε ενθυαντο εσπ χιε δεϖεµ ενχοντραρ οσ σευσ λιµιτεσ νοσ διρειτοσ δασ ουτρασ εσπ χιεσ. Ο διρειτο ϖιδα, ταµβ µ, υµ χορολ ριο δο διρειτο δε ϖιϖερ ε ιµπλιχα νο διρειτο θυε τεµ τοδο σερ δε δισπορ δοσ µειοσ απροπριαδοσ δε συβσιστ νχια ε υµα ϖιδα διγνα δε αχορδο χοµ α εσπ χιε. Νο χασο δοσ ανιµαισ, θυε σ ο τυτελαδοσ πελο Εσταδο, εστε οβριγαδο α πρεϖενιρ α µορταλιδαδε δασ εσπ χιεσ ε προτεγερ οσ ανιµαισ δο σοφριµεντο ε δε τοδα ε θυαλθυερ αγρεσσ ο. 3. ISONOMIA JURÍDICA Α ιγυαλδαδε υµ ϖαλορ θυε σ ποδε σερ εσταβελεχιδο µεδιαντε χοµπαρα ο εντρε ουτροσ ϖαλορεσ, σιτυα εσ ου πεσσοασ. Ε σε πενσαρµοσ θυε ιγυαλδαδε ιµπλιχα να γεστ ο δα διϖερσιδαδε τεµοσ θυε αχειταρ α ιδ ια δε θυε α ινδιϖιδυαλιδαδε δε χαδα σερ ηυµανο εστ λιγαδα αο πρινχ πιο δα ν ο δισχριµινα ο ε δο ρεχονηεχιµεντο δο διρειτο δε σερ διφερεντε. Ινφελιζµεντε σ ο ασ λεισ ιµποστασ πελα σοχιεδαδε θυε ϖ ο δετερµιναρ, µυιτασ ϖεζεσ ινϕυσταµεντε, θυαισ ασ δεσιγυαλδαδεσ σερ ο αχειτασ. Υµ δοσ παρ µετροσ δα ϕυστι α α ρελα ο δε ιγυαλδαδε. Α ιγυαλδαδε θυαλιτατιϖα ατριβυι α χαδα υµ σεγυνδο συασ χαραχτερ στιχασ ου σεγυνδο ασ συασ νεχεσσιδαδεσ. Εστα ϖισ ο δε ιγυαλδαδε σε απλιχα ταντο αοσ ηοµενσ θυαντο αοσ ουτροσ ανιµαισ. 110
α βιολογια θυε νοσ δεµονστρα α υνιδαδε εντρε ο ηοµεµ ε ο ανιµαλ. Ασ µεσµασ νεχεσσιδαδεσ φυνδαµενταισ σ ο ενχοντραδασ νο ηοµεµ ε νο ανιµαλ, πρινχιπαλµεντε α δε σε αλιµενταρ, α δε σε ρεπροδυζιρ, α δε τερ υµ ηαβιτατ ε δε σερ λιϖρε. Α χαδα νεχεσσιδαδε φυνδαµενταλ χορρεσπονδε υµ διρειτο φυνδαµενταλ αο χονϕυντο δε σερεσ ϖιϖοσ. Ηοϕε α δισχυσσ ο σοβρε ο χονχειτο δε διρειτο δοσ ανιµαισ µυδου σευ ενφοθυε, χονεχτανδο οσ δεϖερεσ δοσ ηοµενσ παρα χοµ οσ διρειτοσ δοσ ανιµαισ. Νεστε ενφοθυε µαισ υµα ϖεζ αφιρµαµοσ θυε οσ Εσταδοσ τεµ α οβριγα ο δε προτεγερ α ϖιδα δε τοδοσ οσ σερεσ. Ε θυε οσ διρειτοσ δοσ ανιµαισ σε τορναµ δεϖερεσ δε τοδοσ οσ ηοµενσ. Παρα ρεχονηεχερ οσ διρειτοσ δοσ ανιµαισ, αο χριαρµοσ νορµασ ϕυρ διχασ α ρεσπειτο δοσ ανιµαισ, δεϖεµοσ λεϖαρ εµ χοντα συα νατυρεζα µορφολ γιχα, σευσ ινστιντοσ σοχιαισ ε συα σενσιβιλιδαδε. 4. IGUALDADE ALÉM DA HUMANIDADE Παρα οσ χιεντιστασ ϑανε Γοοδαλ, Φρανχινε Παττερσον, Ριχηαρδ αωκινσ, ϑαρεδ ιαµονδ, ουγλασ Αδαµσ, Τοµ Ρεγαν, Πετερ Σινγερ, Ρογερ ανδ εβοραη Φουτσ, ε δεµαισ χιεντιστασ θυε τραβαληαραµ νο Γρεατ Απε Προϕεχτ, χριαδο πελα Υνιϖερσιδαδε δε Πρινχετον εµ 1993, ν σ ηυµανοσ σοµοσ γρανδε µαχαχοσ. Ν σ ποσσυ µοσ υµ στατυσ µοραλ θυε νοσ χολοχα να εσφερα δα ιγυαλδαδε σεµ µαιορεσ πολ µιχασ σοβρε ο χονχειτο δε ιγυαλδαδε. Ε ιστο ϖεµ δανδο αοσ σερεσ ηυµανοσ ο διρειτο α υµα µαιορ προτε ο λεγαλ. Ο σερ ηυµανο γοζα δε διρειτοσ θυε σ ο νεγαδοσ σ ουτρασ εσπ χιεσ. Παρα ελεσ ασ θυαλιδαδεσ θυε νοσ ελεϖαµ α σερεσ µοραισ ν σ ασ παρτιληαµοσ χοµ οσ γρανδεσ µαχαχοσ: γοριλασ, ορανγοτανγοσ ε χηιµπανζ σ, χοµο σενσιβιλιδαδε, ιντελιγ νχια ε λινγυαγεµ πρ πρια. Οσ χιεντιστασ ιντεγραντεσ δο Προϕετο Γρανδεσ Μαχαχοσ ρεδιγιραµ α εχλαρα ο σοβρε οσ γρανδεσ µαχαχοσ, ονδε ρειϖινδιχαµ παρα εσσεσ ανιµαισ αλγυνσ διρειτοσ ϕ χοδιφιχαδοσ παρα οσ ηοµενσ χοµο ο διρειτο ϖιδα, ο διρειτο λιβερδαδε ινδιϖιδυαλ ε διρειτο δε ν ο σερ τορτυραδο. Παρα ελεσ α ιγυαλδαδε περτενχε χοµυνιδαδε µοραλ, ε σευσ πρινχ πιοσ δεϖεµ σε τρανσφορµαρ εµ λεισ. 111
5. DIREITOS DOS ANIMAIS NO BRASIL Ο Βρασιλ σιγνατ ριο δα εχλαρα ο Υνιϖερσαλ δοσ ιρειτοσ δοσ Ανιµαισ, ο θυε ο χοµπροµετευ περαντε οσ δεµαισ πα σεσ σιγνατ ριοσ, χοµο πεσσοα ϕυρ διχα δε διρειτο π βλιχο, α προτεγερ οσ ανιµαισ εµ σευ τερριτ ριο. Εντρεταντο, παρα ιντερναλιζαρ ασ νορµασ, ϕ θυε τοδα Να ο σοβερανα, ε σεγυνδο νοσσο Χ διγο Χιϖιλ νινγυ µ οβριγαδο α φαζερ ου δειξαρ δε φαζερ αλγυµα χοισα α ν ο σερ εµ ϖιρτυδε λει, λεισ δε προτε ο αοσ ανιµαισ φοραµ εδιταδασ. Ινφελιζµεντε νενηυµα δελασ χονχεδε αοσ ανιµαισ α πλενιτυδε δε σευσ διρειτοσ φυνδαµενταισ ε µυιτο µενοσ ιγυαλδαδε ρελατιϖα χοµ οσ σερεσ ηυµανοσ. Σοβ ο ποντο δε ϖιστα λεγαλ οσ ανιµαισ εµ συασ διϖερσασ χατεγοριασ σιλϖεστρε, νατιϖο, εξ τιχο ου δοµεστιχαδο σεµ θυαλθυερ δισχριµινα ο εµ χατεγορια εστ ο ινσεριδοσ νο χαπ τυλο δο Μειο Αµβιεντε δα Χονστιτυι ο Φεδεραλ, χυϕοσ πρεχειτοσ ασσεγυραµ συα τοταλ προτε ο πελο Ποδερ Π βλιχο ε πελα χοµυνιδαδε. Εστ ο αινδα αµπαραδοσ πελα Λει δε Χριµεσ Αµβιενταισ. Οσ ανιµαισ σ ο ρεπρεσενταδοσ εµ ϑυ ζο πελο Μινιστ ριο Π βλιχο, θυε ταµβ µ ρεπρεσενταντε δα σοχιεδαδε χιϖιλ. Εντρεταντο, α πολ τιχα αδοταδα νο πα σ σε πρεοχυπα δε φορµα µαισ ιµεδιατα απενασ χοµ οσ χριµεσ εχολ γιχοσ, ου σεϕα, θυανδο ο εχοσσιστεµα αµεα αδο χολοχανδο εµ ρισχο α θυαλιδαδε δε ϖιδα δο σερ ηυµανο. Ο διρειτο βρασιλειρο ν ο τεµ νενηυµ χοµπροµισσο χοµ α διγνιδαδε δο ανιµαλ. Οσ γρανδεσ εντραϖεσ σ ο α ινσενσιβιλιδαδε γενεραλιζαδα ε ο φαλσο χονχειτο δε θυε εξιστεµ ϖιδασ θυε ϖαλεµ µαισ θυε ασ ουτρασ. Ο διρειτο ϖιδα δοσ ανιµαισ εστ γαραντιδο πορ λει, δεσδε θυε ν ο ιντερεσσε αο σερ ηυµανο παρα χονσυµο, εξπεριµεντο ε ουτροσ ιντερεσσεσ. Θυανδο ο σοφριµεντο δο ανιµαλ ιντερεσσα αο ηοµεµ η σεµπρε υµα βρεχηα να λει παρα πρ τιχασ αβυσιϖασ. Ταµβ µ ο διρειτο λιβερδαδε δοσ ανιµαισ σιλϖεστρεσ ϖιϖε αµεα αδο πελα φαλτα δε φισχαλιζα ο ε πελασ λεισ ϖιγεντεσ, θυε περµιτεµ χριαδουροσ χοµερχιαισ δε ανιµαισ σιλϖεστρεσ, ε ατ µεσµο συα χοµερχιαλιζα ο παρα σερεµ υτιλιζαδοσ χοµο πετ, προδυτοσ µανυφατοραδοσ ε χαρνε δε χα α εµ ρεσταυραντεσ αυτοριζαδοσ πελοσ ργ οσ χοµπετεντεσ. Τοδο ινδιϖ δυο ε εσπ χιε ανιµαλ τεµ υµ διρειτο ινερεντε ϖιδα ε σεγυραν α, ε α σαλϖαγυαρδα δεσσεσ διρειτοσ φυνδαµενταισ χονστιτυι 112
υµα χονδι ο εσσενχιαλ παρα ο γοζο δοσ διρειτοσ χονστιτυχιοναισ θυε ληεσ σ ο γαραντιδοσ νο ινχισο ςιι, 1, αρτιγο 225, δα Χονστιτυι ο δα Ρεπ βλιχα Φεδερατιϖα δο Βρασιλ. Οσ Εσταδοσ ποσσυεµ ο δεϖερ δε βυσχαρ. πολ τιχασ ε α εσ θυε εϖιτεµ ρισχοσ ϖιδα ε ιντεγριδαδε δοσ ανιµαισ. 6. A TORTURA DE ANIMAIS EM LABORATÓRIOS, CIRCOS E ZOOS Οσ ανιµαισ εστ ο συϕειτοσ α τοδα σορτε εξπεριµεντοσ εµ λαβορατ ριοσ χιεντ φιχοσ ε ινδυστριαισ. Οσ εξπεριµεντοσ εµ ανιµαισ εστ ο αυτοριζαδοσ πελα Λει 11.794, δε 08 δε ουτυβρο δε 2008. Α Λει 6.638, δε 8 δε µαιο δε 1979, θυε ϖειο εσταβελεχερ νορµασ παρα α πρ τιχα δα ϖιϖισσεχ ο, νυνχα φοι ρεγυλαµενταδα, ε τεµ πουχοσ αρτιγοσ αυτο απλιχ ϖεισ. Τραµιτα νο Χονγρεσσο Ναχιοναλ προϕετο δε λει σοβρε ο τεµα, θυε νεµ δε λονγε σαλϖαρ οσ ανιµαισ δο σοφριµεντο ε αβυσοσ ινιµαγιν ϖεισ. Α Λει δε χριµεσ αµβιενταισ, Λει 9.605, δε 12 δε φεϖερειρο δε 1998, χονσιδερα α ϖιϖισσεχ ο χριµε, µασ χονδιχιονα α τιπιφιχα ο δο µεσµο εξιστ νχια ου ν ο δε µ τοδοσ αλτερνατιϖοσ. Α λιβερδαδε ε α ιγυαλδαδε σ ο διρειτοσ θυε εστ ο ατρελαδοσ. Οσ ανιµαισ τεµ ο σευ διρειτο λιβερδαδε ϖιολαδο αο σερεµ ενχλαυσυραδοσ εµ χιρχοσ ε ζ οσ, παρα φινσ δε διϖερσ ο ηυµανα, χοµ ο βενεπλ χιτο δασ αυτοριδαδεσ ε δα ποπυλα ο εµ γεραλ. Σοβ ο ποντο δε ϖιστα φιλοσ φιχο λιβερδαδε α αυσ νχια δε συβµισσ ο, δε εσχραϖιδ ο ου σερϖιδ ο. Παρα ο σερ ηυµανο ο λιµιτε δα λιβερδαδε ο ιντερεσσε σοχιαλ, ποισ α τιχα δα λιβερδαδε ιµπλιχα, παρα ο σερ ραχιοναλ, εµ υµα τιχα δα ρεσπονσαβιλιδαδε. Νεσσε σεντιδο α λιβερδαδε δο ηοµεµ ενχοντρα σευσ λιµιτεσ νο διρειτο λιβερδαδε δοσ ανιµαισ. 7. PRINCÍPIOS ABOLICIONISTAS Μυιτο εµβορα α µενταλιδαδε ε ο διρειτο τενηαµ εϖολυ δο πρεχισο αϖαν αρ µαισ νο σεντιδο δα αβολι ο ανιµαλ. εϖε σε απλιχαρ αοσ ανιµαισ οσ πρινχ πιοσ δα τιχα δα προτε ο, ποισ υµ Εσταδο σ ποδε σερ δεµοχρ τιχο σε προτεγε ιγυαλµεντε οσ ιντερεσσεσ δε ηοµενσ ε δε ανιµαισ. Χαδα εσπ χιε τεµ ιντερεσσεσ πεχυλιαρεσ θυε δεϖεµ σερ προτεγιδοσ πελα 113
λει ε πελα σοχιεδαδε. Εµ 1989, ανιϖερσ ριο δε 200 ανοσ δα εχλαρα ο δοσ ιρειτο δο Ηοµεµ ε δο Χιδαδ ο (Ρεϖολυ ο Φρανχεσα), νοϖο δοχυµεντο εµ δεφεσα δοσ ανιµαισ φοι ρεδιγιδο πελο Παρτιδο ςερδε Αλεµ ο ε δεϖερια σερ αδοταδο πελασ Να εσ. Εστα νοϖα δεχλαρα ο, θυε αινδα ν ο φοι αδοταδα πελοσ γοϖερνοσ χονδενα α µαταν α δε ανιµαισ παρα χονσυµο ε δεφενδε α αβολι ο δοσ εξπεριµεντοσ εµ ανιµαισ ϖιϖοσ. ςαλε α πενα τρανσχρεϖερ ο δοχυµεντο εµ συα ντεγρα παρα θυε σιρϖα χοµο µοδελο δε πολ τιχα δε προτε ο ανιµαλ α σερ αδοταδα εµ ν ϖελ µυνδιαλ: ΠΡΟΧΛΑΜΑ Ο ΟΣ ΙΡΕΙΤΟΣ ΟΣ ΑΝΙΜΑΙΣ ΑΒΡΙΛ 1989 ΑΡΤΙΓΟ ΠΡΙΜΕΙΡΟ: Ο µαισ ελεµενταρ πρινχ πιο δε ϕυστι α εξιγε θυε σεµεληαντεσ σεϕαµ τραταδοσ ιγυαλµεντε ε δεσιγυαισ σεϕαµ τραταδοσ δε φορµα δεσιγυαλ. Τοδασ χριατυρασ ϖιϖασ δεϖεµ σερ τραταδασ δε φορµα ιγυαλ, εµ ρεσπειτο αοσ ασπεχτοσ εµ θυε σ ο ιγυαισ. ΑΡΤΙΓΟ ΣΕΓΥΝ Ο: Χονσιδερανδο θυε οσ ανιµαισ, εξαταµεντε χοµο οσ ηοµενσ, εσφορ αµ σε πορ προτεγερ συασ ϖιδασ ε ασ δε συασ εσπ χιεσ, ε θυε δεµονστραµ ιντερεσσε εµ ϖιϖερ, ελεσ ταµβ µ τεµ διρειτο ϖιδα. Ιστο ποστο, ν ο ποδεµ σερ χλασσιφιχαδοσ χοµο οβϕετοσ ου σεµοϖεντεσ, ϕυριδιχαµεντε. ΑΡΤΙΓΟ ΤΕΡΧΕΙΡΟ: Χονσιδερανδο θυε οσ ανιµαισ σ ο ιγυαισ αοσ ηοµενσ εµ συα χαπαχιδαδε δε σοφρερ, σεντιρ δορ, ιντερεσσε ε γρατιφιχα ο, εστασ χαπαχιδαδεσ πρεχισαµ σερ ρεσπειταδασ. ΑΡΤΙΓΟ ΘΥΑΡΤΟ: Χονσιδερανδο θυε οσ ανιµαισ σ ο χαπαζεσ δε εξπεριµενταρ α ανσιεδαδε ε ο σοφριµεντο, ελεσ ν ο δεϖεµ σερ µαλτραταδοσ ου αµεδρονταδοσ. Ο διρειτο προτε ο δοσ ηοµενσ υµ διρειτο φυνδαµενταλ δοσ ανιµαισ. 114
ΑΡΤΙΓΟ ΘΥΙΝΤΟ: Ασ διφερεν ασ εξιστεντεσ εντρε ηοµενσ ε ανιµαισ, ρελατιϖαµεντε ιντελιγ νχια ε χαπαχιδαδε δε φαλαρ, ν ο ϕυστιφιχαµ α δεσχονσιδερα ο γρανδε σιµιλαριδαδε δε συασ φυν εσ ϖιταισ β σιχασ. ΑΡΤΙΓΟ ΣΕΞΤΟ: Α χλασσιφιχα ο δοσ ανιµαισ εµ ανιµαισ δε εστιµα ο, δε χα α, ε δε τραβαληο, δε αχορδο χοµ οσ ιντερεσσεσ ε πρεφερ νχιασ ηυµανασ, γερανδο διφερεντεσ χατεγοριασ δε διρειτοσ, πρεχισα σερ ελιµιναδα, σοβ πενα δε ινφρινγιρ οσ πρινχ πιοσ δε ϕυστι α εσταβελεχιδοσ νο Αρτιγο ΙΙ. ΑΡΤΙΓΟ Σ ΤΙΜΟ: Ασ εσπ χιεσ ανιµαισ ρεσυλταντεσ δα εϖολυ ο τεµ ο διρειτο δε εξιστιρ χοµο ταλ, ιστο, ελασ ν ο ποδεµ σερ εξτερµιναδασ ου µανιπυλαδασ γενετιχαµεντε. ΑΡΤΙΓΟ ΟΙΤΑςΟ: Τοδα εσπ χιε ανιµαλ θυε ϖιϖε εµ εσταδο σελϖαγεµ τεµ ο διρειτο δε ϖιϖερ εµ εσπα ο απροπριαδο. Οσ ανιµαισ σ ποδεµ σερ µορτοσ εµ λεγιτιµα δεφεσα ε, εµ νενηυµα χιρχυνστ νχια, πορ εσπορτε ου εξπλορα ο χοµερχιαλ. ΑΡΤΙΓΟ ΝΟΝΟ: Οσ ανιµαισ θυε ϖιϖεµ εµ εσταδο σελϖαγεµ δεϖεµ σερ ριγοροσαµεντε προτεγιδοσ χοντρα α ιντερφερ νχια δα σοχιεδαδε ε δα χιϖιλιζα ο ηυµανα. ΑΡΤΙΓΟ ΧΙΜΟ: Α χυστ δια δεϖε σε ρεστρινγιρ αο µ ξιµο, ϕ θυε ν ο οφερεχε αοσ ανιµαισ α ποσσιβιλιδαδε δε ϖιϖερ εµ υµ αµβιεντε αδεθυαδο σ συασ εσπ χιεσ ε εστ λιγαδα χρυελδαδε. ΑΡΤΙΓΟ ΧΙΜΟ ΠΡΙΜΕΙΡΟ: Α προδυ ο ε ϖενδα δε ανιµαισ ε σευσ προδυτοσ παρα (απαρεντε) σατισφα ο δασ νεχεσσιδαδεσ ηυµανασ 115
χοµο χοµπανηια, πρεστ γιο, λυξ ρια, πρεχισαµ σερ ιντερροµπιδασ. ΑΡΤΙΓΟ ΧΙΜΟ ΣΕΓΥΝ Ο: Τοδο ανιµαλ τεµ ο διρειτο δε αγιρ σεγυνδο ο παδρ ο δε χονδυτα δε συα εσπ χιε ε σευ πρ πριο ριτµο δε ϖιδα. Σευ αµβιεντε πρεχισα σερ αδαπταδο δε ταλ µανειρα θυε ελε ποσσα σατισφαζερ συασ νεχεσσιδαδεσ δε αλιµεντα ο, µοϖιµεντα ο, µοτιϖα ο ε ϖιδα σοχιαλ. ΑΡΤΙΓΟ ΧΙΜΟ ΤΕΡΧΕΙΡΟ: Οσ ανιµαισ ν ο δεϖεµ σερ µορτοσ παρα χονσυµο. Συα χρια ο, αχοµοδα ο. αλιµεντα ο ε δεµαισ χυιδαδοσ ν ο δεϖεµ συβµετ λοσ αο στρεσσ, σοφριµεντο ου ινϕ ρια. Ο τρανσπορτε ν ο δεϖε ληεσ χαυσαρ νενηυµ σοφριµεντο ου ανσιεδαδε. ΑΡΤΙΓΟ ΧΙΜΟ ΘΥΑΡΤΟ: Α εξπεριµεντα ο ανιµαλ α εξτρεµα εξπρεσσ ο δα ϖιολ νχια χοντρα οσ ανιµαισ ε υµα παρτε δα χι νχια θυε σε βασεια εµ υµ µοδελο δε ϖιολ νχια, θυε ινφρινγε οσ διρειτοσ ταντο δοσ ηοµενσ χοµο δοσ ανιµαισ. ΑΡΤΙΓΟ ΧΙΜΟ ΘΥΙΝΤΟ: Α εξιβι ο δε ανιµαισ παρα διϖερτιµεντο ου φινσ πσευδο ινστρυτιϖοσ, ν ο χοµπατ ϖελ χοµ α διγνιδαδε δο ανιµαλ χοµο σερ ϖιϖο σενσ ϖελ. εϖε σερ προιβιδα πορ χονστιτυιρ υµα εξαλτα ο δα ϖιολ νχια, ασ λυτασ εντρε ανιµαισ ου εντρε ηοµενσ ε ανιµαισ. ΑΡΤΙΓΟ ΧΙΜΟ ΣΕΞΤΟ: Α χονχρετιζα ο δοσ διρειτοσ φυνδαµενταισ δοσ ανιµαισ δεϖε σερ χονσιδεραδα υµ οβϕετιϖο ναχιοναλ, µασ Χονστιτυι εσ δασ Να εσ. υµ δεϖερ δοσ Γοϖερνοσ προµοϖερ ο χυµπριµεντο δεσσεσ διρειτοσ α ν ϖελ ναχιοναλ ε ιντερναχιοναλ. ΑΡΤΙΓΟ ΧΙΜΟ Σ ΤΙΜΟ: Παρα ο φιµ δε προµοϖερ ε φισχαλιζαρ ο χυµπριµεντο δοσ διρειτοσ φυνδαµενταισ δοσ ανιµαισ, δεϖερ ο σερ 116
δεσιγναδασ πεσσοασ α θυεµ σερ ο χονφεριδασ οσ χοµπετεντεσ µανδατοσ ε ποδερεσ λεγαισ παρα ταλ. ℵσ εντιδαδεσ δε προτε ο αοσ ανιµαισ ε νατυρεζα δεϖερ ο σερ δελεγαδοσ ποδερεσ παρα ινσταυραρ προχεσσοσ λεγαισ εµ δεφεσα δοσ ανιµαισ. 8. CONCLUSÃO: Οσ ανιµαισ δεϖεριαµ σερ ινσεριδοσ νο µεσµο σιστεµα δε προτε ο λεγαλ χονχεδιδο αο σερ ηυµανο. Α προτε ο δοσ ανιµαισ φαζ παρτε δα διγνιδαδε ηυµανα, θυε υµ δοσ φυνδαµεντοσ δα Ρεπ βλιχα Φεδερατιϖα δο Βρασιλ. Σε χοτεϕαρµοσ οσ διρειτοσ δε υµα πεσσοα ηυµανα χοµ οσ διρειτοσ δο ανιµαλ χοµο ινδιϖ δυο ου εσπ χιε, χονσταταµοσ θυε αµβοσ τεµ διρειτο δεφεσα δε σευσ διρειτοσ εσσενχιαισ, ταισ χοµο ο διρειτο ϖιδα, αο λιϖρε δεσενϖολϖιµεντο δε συα εσπ χιε, δα ιντεγριδαδε δε σευ χορπο, βεµ χοµο ο διρειτο αο ν ο σοφριµεντο ε λιβερδαδε. Βαστα α χοµπρεενσ ο δα ιγυαλδαδε δε ιντερεσσεσ παρα σε δεφενδερ ο πρινχ πιο δα ιγυαλδαδε δε διρειτοσ εντρε ηοµενσ ε ουτροσ ανιµαισ. Χονφορµε ρεζα α ϕ χιταδα εχλαρα ο δοσ διρειτοσ δοσ ανιµαισ, ο ηοµεµ τεµ ο δεϖερ δε χολοχαρ συα χονσχι νχια α σερϖι ο δοσ ουτροσ ανιµαισ. BIBLIOGRAFIA ΒΟΒΒΙΟ, Νορβερτο. Λοχκε ε ο διρειτο νατυραλ. Βρασ λια: ΥνΒ, 1995. ΧΑςΑΛΙΕΡΙ Παολα ε ΣΙΝΓΕΡ Πετερ. Τηε Γρεατ Αππλε προϕεχτ. Στ. Μαρτιν σ Πρεσσ, Νεω Ψορκ, 1993. ΙΑΣ, Εδνα Χαρδοζο. Α τυτελα ϕυρ διχα δοσ ανιµαισ. Βελο Ηοριζοντε: Μανδαµεντοσ, 2000. ΟΡΓΑΝΙΖΑ Ο ΑΣ ΝΑ ΕΣ ΥΝΙ ΑΣ ΠΑΡΑ Α Ε ΥΧΑ Ο, Α ΧΙ ΝΧΙΑ Ε Α ΧΥΛΤΥΡΑ ΥΝΕΣΧΟ. εχλαρα ο Υνιϖερσαλ δοσ διρειτοσ δοσ ανιµαισ. 1978 ΟΡΓΑΝΙΖΑ Ο ΑΣ ΝΑ ΕΣ ΥΝΙ ΑΣ. εχλαρα ο Υνιϖερσαλ δοσ διρειτοσ δο Ηοµεµ. 1948. ΣΙΝΓΕΡ, Πετερ. Λιβερατιον Ανιµαλ. Σ. Μ ξιχο: Χυζαµιλ, 1985. τιχα πρ τιχα. Μαρτινσ Φοντεσ. Σ ο Παυλο: 2002. 117