Ο ΘΑΥΜΑΣΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΜΑΝΟΥΛΙ ΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2006
Ο ΣΚΥΛΟΣ Και ποιος δε θα συµφωνούσε ότι ο σκύλος ήταν πάντα ο πιστότερος φίλος του ανθρώπου. Από τους παλαιοντολόγους πιστεύεται ότι είναι το πρώτο ζώο που εξηµέρωσε ο άνθρωπος. Απολιθώµατα εξηµερωµένου σκύλου εµφανίζονται πριν 16.000 χρόνια. Είναι ζώο έξυπνο, µε καλή µνήµη και ικανότητες εκµάθησης. Έχει άριστη ακοή και όσφρηση αλλά η όρασή του είναι µέτρα. Υπακούει τυφλά και αγαπάει τον κύριό του. Ο άνθρωπος τον χρησιµοποιεί στο κυνήγι, για φύλακα ή σύντροφο και για ελατήρα ( να τραβάει έλκηθρα). Με κατάλληλη εκπαίδευση χρησιµοποιείται ως ανιχνευτής του στρατού και της αστυνοµίας, οδηγός τυφλών ή σε παραστάσεις τσίρκου. Βρίσκεται σε όλα τα µήκη και πλάτη της γης. Από τους πάγους της Αλάσκας µέχρι τα τροπικά δάση του ισηµερινού. Ο σκύλος ζει 12 ως 17 χρόνια. Το βάρος του ποικίλει. Υπάρχουν σκυλιά που ζυγίζουν µόλις δύο κιλά και σκυλιά που φτάνουν τα 120 κιλά. Το θηλυκό, µετά από εγκυµοσύνη 2 µηνών, γεννάει µια ή δύο φορές το χρόνο από 2 ως 10 µικρά. Τα µικρά σκυλάκια µένουν κοντά στη µαµά τους για περισσότερο από τρεις µήνες. Έχουν ανάγκη από το µητρικό γάλα και την προστασία της. Τα µικρά είναι χαριτωµένα και παιχνιδιάρικα. Μετά τον έκτο µήνα είναι έτοιµα για εκπαίδευση. 1
Ο άνθρωπος πέρα από της βασικές ανάγκες για τις οποίες χρειάζεται το σκύλο συχνά τον χρησιµοποιεί και για αγώνες δρόµου.εκεί ειδικά γυµνασµένοι σκύλοι τρέχουν σε ειδικό στάδιο. Άλλοτε πάλι τον χρησιµοποιεί σε διαγωνισµούς οµορφιάς. ΕΙ Η ΣΚΥΛΩΝ ΜΠΟΞΕΡ Τον περασµένο αιώνα στη Γερµανία µετά από διασταύρωση µπουλντόκ και τερριέ δηµιουργήθηκε το µπόξερ. Είναι ευκίνητο σκυλί που αρχικά χρησιµοποιήθηκε για κυνοµαχίες και στο κυνήγι µεγάλων άγριων ζώων. Αργότερα λόγω της σωµατικής διάπλασης της µαχητικότητάς και της αφοσίωσης του χρησιµοποιήθηκε από την αστυνοµία και ως συνοδός τυφλών. Είναι ψηλό σκυλί ( φτάνει τους 60 πόντους ) και το βάρος του τα 30 κιλά. ΜΠΟΥΛΝΤΟΚ Εγγλέζικο σκυλί που χρησιµοποιήθηκε πριν από αιώνες στο κυνήγι του βούβαλου. Θεωρείται άγριο σκυλί και γι αυτό ο άνθρωπος το προτιµά για φύλακα. Έχει κοντόχοντρο σώµα, µικρή ουρά και το βάρος του φτάνει τα 25 κιλά. 2
ΚΟΛΛΕΫ Σκοτσέζικο σκυλί που χρησιµοποιήθηκε ως φύλακας βοοειδών και προβάτων. Έχει πλούσια καστανοκόκκινη γούνα και διακρίνεται για την εξυπνάδα, την αφοσίωσή του και τη µαχητικότητα. Το ύψος του είναι 66 εκατοστά και το βάρος του φτάνει τα 34 κιλά. Τα κόλλεϋ αγαπήθηκαν πολύ από όλα τα παιδιά του κόσµου µετά την εµφάνιση στην τηλεόραση της Λάσση. ΡΕΤΡΗΒΕΡ ΤΟΥ ΛΑΜΠΡΑΝΤΟΡ Σκυλί που πρωτοεµφανίστηκε στον κόλπο του Λαµπραντόρ, στον Καναδά. Χρησιµοποιείται για το κυνήγι υδρόβιων πουλιών. ε διστάζει να βουτήξει στα παγωµένα νερά των λιµνών προκειµένου να φέρει στον κυνηγό το θήραµα. Στην Ευρώπη ήρθε στις αρχές του 19ου αιώνα. ιακρίνεται από το στιλπνό µαύρο τρίχωµά του. Το ύψος του φτάνει τα 55 εκατοστά και το βάρος του τα 32 κιλά. ΝΤΟΠΕΡΜΑΝ Γερµανικό σκυλί που προήλθε στα τέλη του περασµένου αιώνα από διασταύρωση γερµανικού τσοπανόσκυλου, µαύρου τερριέ και γερµανικού πίντσερ. Το όνοµά του το πήρε από τον Λουίς Ντόπερµαν, φύλακα στο επάγγελµα που το χρησιµοποίησε πρώτος στα καθήκοντά του. Είναι δυνατό και µαχητικό σκυλί. Χρησιµοποιείται από την αστυνοµία και το στρατό. Το ύψος του φτάνει τα 70 εκατοστά και το βάρος του τα 34 κιλά. 3
ΣΥΓΓΕΝΙΚΑ ΑΓΡΙΑ ΖΩΑ ΚΟΓΙΟΤ Ζώο συγγενικό µε το σκύλο και το λύκο. Ζει στη βόρεια Αµερική, από τον Παναµά ως την Αλάσκα. Μοιάζει πολύ µε το λύκο και το λυκόσκυλο. Είναι µοναχικό ζώο. Κυνηγάει συνήθως τη νύχτα µικρά θηλαστικά, πουλιά και έντοµα, καθώς και αφύλακτα πρόβατα..το θηλυκό γεννάει 2-12 µικρά στο τέλος του Γενάρη. ΑΛΕΠΟΥ Άλλο ένα παρεξηγηµένο ζώο. Η αλεπού ξεχωρίζει από το χαρακτηριστικό κοκκινοκίτρινο χρώµα της γούνας της και τη φουντωτή ουρά της. Είναι ζώο νυχτόβιο. Βγαίνει τη νύχτα να κυνηγήσει την τροφή της. Τρέφεται µε µικρά τρωκτικά, πουλιά και έντοµα αλλά και φρούτα ή άλλες φυτικές τροφές. Η περίοδος ζευγαρώµατος είναι τέλη Ιανουαρίου. Τότε η θηλυκή γεννάει 2-6 µικρά. Τα αλεπουδάκια µένουν µαζί µε τη µητέρα τους µέχρι τέλη Αυγούστου. Η αλεπού προτιµά τα δάση της Ευρώπης, της Αµερικής. Κάποια είδη όπως η αλεπού της φωτογραφίας ζουν σε ερηµικές εκτάσεις της Αφρικής και της Ασίας. Ζει περίπου 15 χρόνια. 4
ΝΤΙΝΓΚΟ Άφωνο σκυλί που ζει στην Αυστραλία. Είναι µεγαλόσωµο ζώο συγγενικό µε τον λύκο της Τασµανίας ( το µήκος του φτάνει το 1,30 µέτρα και το ύψος του τα 75 εκατοστά ) και τρέφεται µε µικρότερα ζώα, ακόµη και µε έντοµα. Συνήθως κυνηγάει σε ζευγάρια. Ζει σε µικρές αγέλες των 4 ως 8 ατόµων. ΛΥΚΟΣ Ένα από τα πιο παρεξηγηµένα ζώα του πλανήτη µας. Είναι δυνατό ζώο µε τρίχωµα χρώµατος καφέ ή γκρι, ύψος 80 εκατοστά και µήκος 1,40 µέτρα. Το βάρος του φτάνει τα 70 κιλά. Ζει ως 15 χρόνια. Είναι πολύ δυνατό ζώο και µπορεί να επιτεθεί σε µεγαλύτερα από αυτόν ζώα ( άλογα, µοσχάρια κλπ). Κυνηγάει συνήθως τη νύχτα µικρά θηλαστικά όπως λαγούς, αγριοκάτσικα, άγρια πρόβατα. Συνήθως περνάει όλη του τη ζωή µε την ίδια σύντροφο. Η λύκαινα γεννάει 5 ως 6 µικρά µετά από εγκυµοσύνη 2 µηνών. Τα λυκάκια µένουν µε 5
τους γονείς τους µέχρι τα δύο τους χρόνια. Ο λύκος ζει σε αγέλες των 12-20 ατόµων. Τα µέλη κάθε αγέλης επικοινωνούν µεταξύ τους µε ήχους και σήµατα. ΑΓΡΙΑ ΖΩΑ ΤΗΣ ΖΟΥΓΚΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΑΒΑΝΑΣ ΑΝΤΙΛΟΠΗ Θηλαστικό χορτοφάγο ζώο της αφρικανικής σαβάνας. Το σώµα του έχει µήκος 1,30 µέτρα και ύψος 80 εκατοστά. Το χρώµα του ποικίλει ανάλογα µε την ηλικία, από ανοικτό καφέ ως σκούρο καστανό. Το αρσενικό έχει µεγάλα και σπειροειδή κέρατα που φτάνουν τα 50 εκατοστά. Οι αντιλόπες είναι γρήγορα ζώα. Μπορούν να αναπτύξουν ταχύτητα 80 χιλιοµέτρων, κάνοντας πηδήµατα 10 µέτρων στο µήκος και 3 µέτρων στο ύψος! Το θυληκό γεννάει µετά από κυοφορία 6 µηνών ένα ή δύο µικρά. Είναι ζώα που ζουν σε λιβάδια στην Αφρική. Κάποια είδη απαντώνται και στην Ινδία και στο Πακιστάν. Ζουν σε µεγάλα κοπάδια των 20 ως 60 ζώων. Η ονοµασία αντιλόπη αποδίδεται και στις γαζέλες. Οι γαζέλες είναι από τα οµορφότερα ζώα. Το ύψος της φτάνει το 1 µέτρο και το βάρος τα 80 κιλά. Έχει χρώµα πυρόξανθο µε λευκή κοιλιά. Έχει µεγάλα κέρατα που στο αρσενικό φτάνουν τα 75 εκατοστά. Είναι ζώο ευκίνητο. Τρέχει πάρα πολύ γρήγορα και κάνει µεγάλα πηδήµατα. τρέφεται µε φυτά και χλόη. 6
ΓΑΤΟΠΑΡ ΟΣ Είναι το πιο γρήγορο ζώο της ξηράς. Το όνοµα που του έχουν δώσει οι ιθαγενείς είναι τσίταχ και σηµαίνει "γατόσκυλο". Γιατί νοµίζεις το ονόµασαν έτσι; Έχει µήκος 1,5 µέτρα και βάρος 60 κιλά. Αναπτύσσει ταχύτητα 110 χιλιοµέτρων την ώρα αλλά κουράζεται εύκολα. Κυνηγάει οµαδικά ( 5-6 άτοµα) συνήθως αντιλόπες τις οποίες συλλαµβάνει λόγω της ταχύτητας τους. Η θηλυκή γεννάει 4-6 µικρά τα οποία µένουν κάτω από την προστασία της µητέρας τους ως την ηλικία των 2 ετών. 7
ΓΟΡΙΛΑΣ Ο γορίλας είναι ένα από τα είδη των ανθρωποειδών πιθήκων. Υπάρχουν δύο είδη, ο ορεινός γορίλας και ο πεδινός. Είναι µεγαλύτερος από τον άνθρωπο. Το ύψος του φτάνει τα 190 εκατοστά και το βάρος του τα 250 κιλά. Έχει κοντό και χοντρό τρίχωµα. Ο γορίλας ζει στα δάση της κεντρικής και δυτικής Αφρικής. Περπατάει στο έδαφος στηριζόµενος και στους βραχίονές του. Στα δέντρα ανεβαίνει για να βρει την τροφή του που αποτελείται από φύλλα και φρούτα. Οι γορίλες ζουν σε οµάδες των 10-20 ατόµων. Κάθε οµάδα έχει έναν αρσενικό για αρχηγό. Όταν συναντηθούν δύο οµάδες, ο αρχηγός χτυπάει τις γροθιές του στο στήθος του για να δείξει ότι επιθυµεί να αποφευχθεί η σύγκρουση. Οι θηλυκές µετά το έκτο έτος της ηλικίας τους γεννάνε κάθε 4 χρόνια ένα µικρό που θα µείνει µε τους γονείς του 3 χρόνια. ΕΛΕΦΑΝΤΑΣ Ο αφρικανικός ελέφαντας είναι τεράστιο ζώο. Έχει µήκος επτάµιση µέτρα (µαζί µε την προβοσκίδα). Το ύψος του φτάνει τα 3,30 µέτρα και το βάρος του τους 6 τόνους. Το χρώµα τους είναι σκούρο ή ανοιχτό γκρίζο. Έχει µεγάλο κεφάλι µε τεράστια αυτιά που σκεπάζουν τους ώµους και χρησιµεύουν για να κάνουν αέρα και να διώχνουν τα ενοχλητικά έντοµα. Το επάνω χείλος του επιµηκύνεται και σχηµατίζει την προβοσκίδα που στο άκρο της έχει ρουθούνια και δύο χείλη. Στην επάνω σιαγόνα έχει µόνο δύο δόντια τους γνωστούς χαυλιόδοντες. Κάθε χαυλιόδοντας ζυγίζει 30-45 κιλά στα αρσενικά και περίπου 10 κιλά στα θηλυκά. Τα πόδια του είναι µακριά και ογκώδη για να εξασφαλίζουν ισορροπία στο τεράστιο σώµα του. Ο ελέφαντας έχει ανεπτυγµένη όσφρηση και αφή αλλά πολύ αδύνατη όραση. 8
Καθηµερινά διασχίζει µεγάλες αποστάσεις προς αναζήτηση της τροφής. Μπορεί ακόµη και να περάσει από ποτάµι κρατώντας όµως την προβοσκίδα του έξω από το νερό για να παίρνει αέρα. Καταναλώνει κατά µέσο όρο 200-250 κιλά τροφής και 90-180 λίτρα νερό. Οι ελέφαντες ζουν κατά οικογένειες σε µεγάλες οµάδες που µπορεί να φτάσουν τα 1.000 άτοµα! Στην ηλικία των 14 ετών το θηλυκό γεννάει ένα µικρό που ζει για άλλα τόσα χρόνια µε τη µητέρα του. Τη φροντίδα των µικρών έχει όλη η οµάδα. Ο ασιατικός ελέφαντας είναι λίγο µικρότερος.ζυγίζει 4 τόνους και φτάνει τα 3 µέτρα το ύψος του. Άγριοι µικροί πληθυσµοί ζουν στα τροπικά δάση της Ινδίας, Κεϋλάνης, Σουµάτρας και Βόρνεο. Ο άνθρωπος τον έχει εξηµερώσει και τον χρησιµοποιεί σε βαριές χειρονακτικές εργασίες στη θέση µηχανών. 9
10
ΖΕΒΡΑ Ο άγριος συγγενής του αλόγου και του γαϊδάρου µε τις χαρακτηριστικές ραβδώσεις στο σώµα τους. Η εµφάνισή του µοιάζει µε του αλόγου. Έχει ύψος 1,25 µέτρα, µήκος 2,20 µέτρα και βάρος 220-230 κιλά. Το κεφάλι της είναι σχετικά µικρό µε ευκίνητα αυτιά και κοντή χαίτη. Είναι ζώο χορτοφάγο όπως και τα άλογα. Οι ζέβρες είναι κοινωνικά ζώα. Ζουν σε οικογένειες που αποτελούνται από έναν αρσενικό και 5-6 θηλυκές µε τα µικρά τους. Οι οικογένειες ανήκουν σε µεγάλες αγέλες των 100 και πλέον ατόµων. Τα θηλυκά µίας οικογένειας µετά από κυοφορία ενός χρόνου γεννάνε ένα µικρό που θα µείνει κοντά στη µητέρα του για περισσότερο από έναν χρόνο. Πολλές φορές σχηµατίζουν αγέλες µε άλλα ζώα (στρουθοκαµήλους, αντιλόπες κλπ) για να αντιµετωπίσουν καλύτερα τους εχθρούς τους (τα σαρκοφάγα ζώα). Για παράδειγµα, οι στρουθοκάµηλοι λόγω του ύψους τους εντοπίζουν πρώτοι τον εχθρό και ειδοποιούν µε ένα σφύριγµα τα υπόλοιπα ζώα. ΚΑΜΗΛΟΠΑΡ ΑΛΗ Η καµηλοπάρδαλη είναι το ψηλότερο ζώο στον κόσµο. Το ύψος της φτάνει τα 6 µέτρα και το βάρος της τα 500 κιλά. Το σώµα της καλύπτεται από παχύ δέρµα µε τις γνωστές καφετιές κηλίδες. Το κεφάλι της φαντάζει µικροσκοπικό σε σχέση µε το µακρύ λαιµό της και καταλήγει σε δύο µικρά κέρατα. Έχει µεγάλα υγρά µάτια και ευκίνητα αυτιά. Η όραση και η ακοή της είναι πολύ ανεπτυγµένες. Η καµηλοπάρδαλη βαδίζει αργά, και όταν παραστεί ανάγκη µπορεί να τρέξει µε ταχύτητα 30 χιλιοµέτρων. Τρέφεται µε φύλλα και βλαστούς ψηλών δέντρων που είναι απρόσιτα στα άλλα ζώα. Όταν θέλει να πάρει κάτι από το έδαφος ή να πιει νερό ανοίγει τα µπροστινά πόδια της ή γονατίζει λυγίζοντας τα. Η καµηλοπάρδαλη ζει στην κεντρική Αφρική. Κατά µέσο όρο ζει ως 30 χρόνια. Είναι κοινωνικό ζώο. Ζει σε οµάδες των 12-15 ατόµων που αποτελείται από ένα αρσενικό και τα θηλυκά µε τα µικρά τους. Είναι ζώο φιλήσυχο και συνήθως τρέπεται σε φυγή για να γλιτώσει από τα σαρκοφάγα ζώα. 11
ΙΠΠΟΠΟΤΑΜΟΣ Μεγάλο θηλαστικό της Αφρικής. Το όνοµά του το πήρε από τους αρχαίους Έλληνες γιατί το κεφάλι του µοιάζει µε του αλόγου. Έχει τεράστιο σώµα σαν βαρέλι. Το µήκος του (µαζί µε την ουρά) φτάνει τα τεσσεράµισι µέτρα, το ύψος του το ενάµισι µέτρο και το βάρος του τους 3 τόνους. Έχει κοντά πόδια και δυσανάλογα µεγάλο κεφάλι. Κινείται το ίδιο άνετα στο νερό και στην ξηρά. Αν χρειαστεί µάλιστα, µπορεί να αναπτύξει ταχύτητα 50 χµ/ώρα! Συνήθως βγαίνει σε αναζήτηση τροφής την νύχτα. Τρέφεται µε υδρόβια φυτά και καλάµια αλλά και µε βλάστηση της ξηράς. Κατά µέσο όρο καταναλώνει 150 κιλά τροφής το 24ωρο! Την ηµέρα του την περνά βυθισµένος στο νερό. Μπορεί να µείνει µέσα στο νερό χωρίς αναπνοή ως 10 λεπτά! Οι ιπποπόταµοι ζουν κατά οµάδες που περιλαµβάνουν αρκετά άτοµα. Ο ιπποπόταµος προκαλεί συχνά καταστροφές σε φυτείες όχι µόνο γιατί καταναλώνει µεγάλη ποσότητα τροφής αλλά και γιατί καταστρέφει µε το σώµα του τις καλλιέργειες. Κοντά στον Ιπποπόταµο ζουν δύο είδη πουλιών, ο βάρβος και ο µαύρος λιµνοκόρακας που τρέφονται µε τις βδέλλες και τα παράσιτα που κολλούν στο σώµα του. 12
13
ΛΕΟΠΑΡ ΑΛΗ Ανήκει στην οµάδα των αιλουροειδών. Το µήκος του σώµατός της φτάνει στα 2,40 µέτρα και το βάρος τα 68 κιλά. Το κεφάλι είναι σχετικά µικρό µε κοφτερά δόντια και δυνατά σαγόνια. Έχει επίσης δυνατά πόδια. Η λεοπάρδαλη τρέχει γρήγορα και κάνει άλµατα που φτάνουν τα 6 µέτρα! Έχει ανεπτυγµένες όλες του τις αισθήσεις και επίσης πολύ γρήγορα αντανακλαστικά για αυτό και είναι δύσκολο να τον ανακαλύψει κανείς. Τρέφεται µε οποιοδήποτε µεγάλο ή µικρό ζώο. Μάλιστα δείχνει προτιµήσεις στην τροφή του. Ζει στην Αφρική και στη νότια Ασία. Ο Ιαγουάρος είναι ένα είδος πάνθηρα που ζει στην κεντρική και νότια Αµερική. Το σώµα και τα άκρα του είναι πιο χοντρά από της λεοπάρδαλης. Το βάρος του φτάνει τα 170 κιλά. Είναι ζώο αρπακτικό και σαρκοφάγο που κυνηγάει συνήθως τη νύχτα. Το πούµα είναι ένα είδος πάνθηρα που ζει στη βόρεια και νότια Αµερική. Λέγεται και κούγκαρ ή λιοντάρι των βουνών. Το χρώµα του ποικίλει από ανοιχτό καφέ ως µαύρο. Έχει όλα τα χαρακτηριστικά του πάνθηρα. Το πούµα επιτίθεται σε όλα τα χορτοφάγα ζώα αλλά και σε κοπάδια βοοειδών. Για το λόγω αυτό κυνηγήθηκε από τον άνθρωπο µέχρι σηµείου αφανισµού. Σήµερα θεωρείται από τη διεθνή νοµοθεσία προστατευόµενο είδος. 14
ΛΙΟΝΤΑΡΙ Το λιοντάρι είναι από τα πιο δυνατά και επιβλητικά θηλαστικά.. Έχει µήκος που φτάνει τα 3 µέτρα, ύψος 1 µέτρο και βάρος τα 250 κιλά. Το σώµα του καλύπτεται από γκρίζο-κιτρινωπό χρώµα ή σκούρο καφέ.. Τα αρσενικά έχουν χαίτη που καλύπτει το κεφάλι, τους ώµους και µερικές φορές φτάνει ως την κοιλιά. Τα λιοντάρια ζουν σε µικρές οµάδες µε έναν αρσενικό για αρχηγό και µερικά θηλυκά µε τα παιδιά τους. Οι λέαινες µετά από κυοφορία τρεισήµισι µηνών γεννούν από 2 ως 6 µικρά. Τα λιονταράκια θηλάζουν για τρεις µήνες και στους επόµενους εννιά µαθαίνουν να κυνηγούν. Τα λιοντάρια είναι ζώα τεµπέλικα και προτιµούν να περνούν τον καιρό τους ξαπλωµένα ή µισοκοιµισµένα. Κυνηγούν µόνο όταν πεινούν. Επιτίθενται σε όλα τα ζώα. Προτιµούν όµως τις ζέβρες και τις αντιλόπες.συνήθως κυνηγούν την νύχτα στήνοντας ενέδρα στις πηγές όπου τα ζώα πάνε να ξεδιψάσουν. 15
Συνήθως επιτίθενται πρώτα τα θηλυκά. Το αρσενικό όµως είναι εκείνο που θα δοκιµάσει το πρώτο κοµµάτι. Τα κοµµάτια του σκοτωµένου ζώου τα µεταφέρουν σε ένα καταφύγιο όπου τρώνε πρώτα τα εντόσθια. Κάθε επίθεση εξασφαλίζει τροφή για µία εβδοµάδα. Τα κοµµάτια κρέας που θα περισσέψουν τα θάβουν στο χώµα για να τα προφυλάξουν από τους γύπες. Όταν η οµάδα των λιονταριών χορτάσει, κανένα ζώο δεν κινδυνεύει. Το λιοντάρι δεν επιτίθεται στον άνθρωπο. Μεµονωµένες επιθέσεις οφείλονται κυρίως σε γέρικα λιοντάρια που αναζητούν έτοιµη λεία στα ζώα ιθαγενών. ΟΥΡΑΓΚΟΤΑΓΚΟΣ Ο ουραγκοτάγκος είναι ένας από τους µεγαλύτερους ανθρωποειδείς πιθήκους. Το ύψος του φτάνει τα 2 µέτρα και το βάρος του τα 100 κιλά.. Το σώµα του καλύπτεται από κοκκινωπό χρώµα που σκουραίνει όσο µεγαλώνει το ζώο. Το πρόσωπο και οι παλάµες του δεν έχουν τρίχωµα. Ζει στην Ινδονησία (στα νησιά Σουµάτρα και Βόρνεο) µέσα σε πυκνά δάση. Είναι ζώο δενδρόβιο. Κινείται ανάµεσα στα κλαδιά των δέντρων µε ευκολία. Στο έδαφος περπατά µε τα πίσω πόδια έχοντας συχνά τα χέρια στο κεφάλι. Ζει συνήθως µοναχικά ή µε το ζευγάρι του και σπάνια σε οµάδες των τεσσάρων ατόµων. Κάθε βράδυ φτιάχνει τη φωλιά του από κλαδιά πάνω σε ένα δέντρο. Η διάρκεια ζωής του είναι 25 χρόνια. Παλιά ζούσε και στην ηπειρωτική Κίνα. Σήµερα έχουν αποµείνει λιγότερα από 5.000 άτοµα. Θεωρείται είδος προς εξαφάνιση. 16
ΡΙΝΟΚΕΡΟΣ Θηλαστικό που ζει κυρίως στην Αφρική και στη νότια Ασία. Υπάρχουν πέντε είδη ρινόκερων. Ο µαύρος ρινόκερος, ο λευκός ρινόκερος, ο ρινόκερος της νότιας Κίνας και της Ινδίας, της Ιάβας και της Σουµάτρας. Ο µαύρος ρινόκερος ζει στην Αφρική, νότια της Σαχάρας. Προτιµά τις σαβάνες, τις θαµνώδεις αλλά και τις ορεινές πυκνές σε βλάστηση περιοχές. Το µήκος του µαύρου ρινόκερου φτάνει τα 4 µέτρα, το ύψος του τα 170 εκατοστά και το βάρος του τους 2 τόνους. Έχει πολύ ανεπτυγµένη ακοή και όσφρηση αλλά η όρασή του είναι αδύνατη. Τρέφεται αποκλειστικά µε χόρτα και φύλλα θάµνων. Είναι ζώο νυχτόβιο. Τα απογεύµατα συνήθως τα περνάει κοντά στο νερό όπου επιδίδεται σε λασπόλουτρα. Αυτά τον βοηθούν να απαλλάσσεται από τα παράσιτα. Πολλά πουλιά, όπως Βουβάγοι και Ερωδιοί, ζουν κοντά του (συµβίωση) τρώγοντας τα παράσιτα και τα τσιµπούρια και ειδοποιώντας τον µε τις φωνές τους όταν πλησιάζει εχθρός. 17
Ο λευκός ρινόκερος ζει στη νότια Αφρική. Είναι ο µεγαλύτερος σε µέγεθος από όλους. Το µήκος του φτάνει τα 4,5 µέτρα, το ύψος τα 2 µέτρα και το βάρος του τους 4,5 τόνους. Παλιότερα κυνηγιόταν µέχρι εξοντώσεως για το δέρµα του από το οποίο έφτιαχναν µαστίγια εξαιρετικής ποιότητας. Σήµερα διατηρεί µεγάλους πληθυσµούς στα πάρκα της νότια Αφρικής. 18
Ο κινέζικος ρινόκερος είναι ένα από τα τρία είδη ρινόκερων που ζουν στην Ασία. Έχει µόνο ένα κέρατο. Έχει εντυπωσιακή "πανοπλία" που θυµίζει προϊστορικό ζώο. Το βάρος του φτάνει τους 2 τόνους και στις διαστάσεις είναι λίγο µικρότερος από το λευκό ρινόκερο. Είναι στον κατάλογο των απειλούµενων ειδών και σήµερα µπορεί κανείς να τον δει µόνο σε προστατεύοµενα πάρκα στην Ινδία και το Νεπάλ. Ο ρινόκερος της Ιάβας ζει σε τροπικά δάση της Ινδονησίας. Ελάχιστα άτοµα ζουν ακόµη στο Λάος, στην Καµπότζη, στη Ταϊλάνδη και Βιετνάµ. Το βάρος του φτάνει τα 1500 κιλά. 19
ΤΙΓΡΗ Το µεγαλύτερο αιλουροειδές του πλανήτη µας. Το µήκος του φτάνει τα 3 µέτρα και το βάρος του τα 300 κιλά. Έχει το χαρακτηριστικό κιτρινοκόκκινο τρίχωµα µε τις εγκάρσιες σκουρόχρωµες ραβδώσεις. Ζει σε θαµνώδεις και καλαµόφυτες περιοχές αλλά και στην πυκνή βλάστηση του τροπικού δάσους στη νότια Ασία. Είναι ζώο µοναχικό. Καθηµερινά διανύει µεγάλες αποστάσεις σε αναζήτηση τροφής. Επιτίθεται σε οποιοδήποτε ζώο ανεξάρτητα από το µέγεθός του. Ορµάει µε ένα πήδηµα πάνω στο θύµα του και τσακίζει τη σπονδυλική του στήλη. Σέρνει τα κοµµάτια του ζώου στους θάµνους και όταν τα έχει φάει όλα επιστρέφει στον τόπο του κυνηγιού. Όταν πεινάει πολύ κυνηγάει ακόµη και µικρά τρωκτικά ή ακρίδες. Είναι ζώο έξυπνο και θαρραλέο. Υπάρχουν τίγρεις που τρέφονται µόνο µε αγρίµια αλλά και τίγρεις που επιτίθενται στα κοπάδια των ιθαγενών. Αυτές ζουν κοντά στους καταυλισµούς των ιθαγενών. Είναι µεγάλη απειλή για τους ανθρώπους για αυτό και οι τελευταίοι µόλις αντιληφθούν τίγρη στην περιοχή τους, συχνά µεταναστεύουν. Η τίγρη ζει περίπου 20 χρόνια. Μετά τον τέταρτο χρόνο η θηλυκή γεννάει 3-4 µικρά. Τα µικρά µένουν µε τη µητέρα τους µέχρι την ηλικία των δύο ετών. 20
21
ΧΙΜΠΑΤΖΗΣ Ο χιµπατζής είναι ένας µεγαλόσωµος πίθηκος. Το ύψος του φτάνει το ενάµισι µέτρο και το βάρος του τα 75 κιλά. Το σώµα του καλύπτεται από αραιό τρίχωµα σε αποχρώσεις καφέ και µαύρου. Οι χιµπατζήδες δεν έχουν ουρά. Αναρριχώνται µε άνεση, αλλά προτιµούν να βρίσκονται στο έδαφος. Περπατούν όρθιοι αλλά και µε τα τέσσερα. Τρέφονται µε φύλλα και φρούτα αλλά όταν τους δοθεί ευκαιρία και µε τερµίτες, προνύµφες και µικρά θηλαστικά. Οι χιµπατζήδες ζουν οµαδικά στην κεντρική και δυτική Αφρική. 22
Φτιάχνουν τη φωλιά τους στα δέντρα στο βάθος του δάσους. Κάθε νύχτα κατασκευάζουν άλλη φωλιά. Μπορούν να κατασκευάσουν σύνεργα από κλαδιά τα οποία χρησιµοποιούν για να βγάλουν τους τερµίτες από τη φωλιά τους. Ο χιµπατζής θεωρείται το εξυπνότερο ζώο. Μοιάζει πολύ στον άνθρωπο και για αυτό χρησιµοποιείται σαν πειραµατόζωο για τη µελέτη της λειτουργίας διαφόρων ιστών και οργάνων ιδίως του νευρικού συστήµατος και του εγκεφάλου. ΑΓΡΙΑ ΖΩΑ ΤΩΝ ΠΟΛΩΝ Η ΑΡΚΤΙΚΗ ΑΛΕΠΟΥ Η αρκτική αλεπού είναι το είδος που ζει στους πόλους του βόρειου ηµισφαιρίου. Στο µέγεθος είναι λίγο µικρότερη από την αλεπού των εύκρατων περιοχών. Το χειµώνα δεν πέφτει σε χειµερία νάρκη όπως άλλα ζώα. Τρέφεται µε σάπιο κρέας φάλαινας ή τα αποφάγια από τα θύµατα των πολικών αρκούδων. Είναι περιζήτητη για το δέρµα της που το χειµώνα είναι άσπρο και το καλοκαίρι γίνεται γκρίζο. H ΠΟΛΙΚΗ ΑΡΚΟΥ Α Η πολική είναι η µεγαλύτερη αρκούδα του πλανήτη. έχει χρώµα άσπρο και ζει στις αρκτικές περιοχές. Το βάρος της φτάνει τα 650 κιλά.το σώµα της εσωτερικά καλύπτεται από στρώµα λίπους και εξωτερικά από χοντρό και κοντό τρίχωµα. Τρίχωµα έχουν και τα πέλµατά της για να µη γλιστρά στον πάγο. Τρέχει µε ασυνήθιστη επιδεξιότητα στις παγωµένες περιοχές. Τρέφεται κυρίως µε φώκιες και µε τα υπόλοιπα ζώα αλλά και ψάρια των πόλων. παγωµένες περιοχές. Όπως και οι άλλες αρκούδες µπορεί να φάει και βρύα ή χόρτα. ε διστάζει να επιτεθεί ακόµη και στον άνθρωπο. Το θηλυκό γεννάει ένα ή δύο µικρά τα οποία µένουν µαζί της για περισσότερα από δύο χρόνια. 23
ΑΡΚΤΙΚΟΣ ΛΑΓΟΣ Λαγός που ζει στις βόρειες περιοχές του Καναδά και της Γροιλανδίας. Το µήκος του είναι όσο και του κοινού λαγού δηλαδή φτάνει στα 75 εκατοστά και το βάρος του τα 6 κιλά. Το χρώµα της γούνας του είναι όλο το χρόνο λευκό εκτός από τις άκρες των αυτιών του που είναι σκουρόχρωµες. Χαρακτηριστικό γνώρισµά του η µεγάλη ταχύτητα.φτάνει µέχρι τα 50-60 χλµ την ώρα. Εχθροί του είναι τα µεγάλα θηλαστικά. Τρέφεται µε βρύα και λειχήνες και τους θερινούς µήνες µε χλόη και εποχιακά φυτά που αντέχουν στις κλιµατολογικές περιοχές των πόλων. Το θηλυκό γεννάει 2 φορές το χρόνο 3-4 µικρά. 24
ΠΙΓΚΟΥΪΝΟΣ θαλάσσιο πουλί µε το χαρακτηριστικό αστείο περπάτηµα. Στο ύψος φτάνει το 1 µέτρο και το βάρος του τα 30 κιλά. Η ράχη του είναι γκρίζα και η κοιλιά του λευκή. Όταν βρίσκονται στην ξηρά, στέκονται όρθιοι ή γλιστρούν µε την κοιλιά χρησιµοποιούν τις φτερούγες τους σαν κουπιά. Στο νερό χρησιµοποιούν τα πόδια τους σαν πηδάλιο. Τρέφονται µε ψάρια, µαλάκια και µικρά θαλασσινά. Για να βρουν την τροφή τους διανύουν µεγάλες αποστάσεις. Ωστόσο µπορούν να µείνουν νηστικοί ακόµη και µήνες. Τη φωλιά τους τη φτιάχνουν σε απότοµες πλαγιές βράχων ή στις κορυφές νησιών. Το θηλυκό γεννάει από ένα ως τρία αυγά τα οποία επωάζουν για 40 µέρες και οι δύο γονείς. Οι πιγκουΐνοι ζουν σε µεγάλους πληθυσµούς στη νότια Αµερική (Παταγονία), στα νησιά Φόκλαντ και στην Ανταρκτική. 25
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΑ ΖΩΑ ΤΗΣ ΞΗΡΑΣ ΧΑ ΡΟΣΑΥΡΟΣ Έζησε την Κρητιδική περίοδο του Μεσοζωικού αιώνα ΙΜΕΤΡΟ ΟΝΤΑΣ Πρωτόγονο ερπετό του Παλαιοζωικού αιώνα. Ζούσε κατά την Πέρµιο περίοδο. Είχε µήκος 3 µέτρα. ΕΥΠΑΡΚΕΡΙΑ Πρωτοεµφανίστηκε κατά την Τριαδική περίοδο του Μεσοζωικού αιώνα. Είχε µήκος περίπου ένα µέτρο και θεωρείται ως ένας από τους προγόνους των πτηνών. 26
ΕΡΙΟΨ Τυπικό αµφίβιο της Περµίου περιόδου που θεωρείται πιθανός πρόγονος των θηκόδοντων ερπετών και κατά επέκταση των πτηνών. ΚΥΝΟΓΝΑΘΟΣ Σαρκοφάγο ερπετό που είχε το µέγεθος γουρουνιού. Έζησε στην περίοδο της Τριαδικής περιόδου του Μεσοζωικού αιώνα. Θεωρείται πρόγονος ορισµένων θηλαστικών. ΤΡΙΚΕΡΑΤΩΨ Ένα από τα τελευταία µεγάλα ερπετά που έζησαν στα τέλη του Μεσοζωικού αιώνα. Έζησε κατά το τέλος της Κρητιδικής περιόδου. 27
ΠΡΟΓΑΝΟΧΕΙΛΟΣ Είναι η αρχαιότερη γνωστή χελώνα. Ζούσε κατά την Τριαδική περίοδο του Μεσοζωικού αιώνα και είχε όλα τα χαρακτηριστικά των σηµερινών χελωνών. ΤΥΡΑΝΝΟΣΑΥΡΟΣ Ο τυρρανόσαυρος ζούσε κατά την κρητιδική περίοδο του Μεσοζωικού αιώνα. Είχε ύψος 7 µέτρα και µήκος 15 µέτρα. Είναι το µεγαλύτερο σαρκοφάγο ζώο που έζησε ποτέ. ΒΑΛΟΥΧΙΘΗΡΙΟ Το µεγαλύτερο θηλαστικό της ξηράς που έζησε ποτέ. Είχε µήκος 7,5 µέτρα και ύψος 5 µέτρα. Ήταν φυτοφάγο και έζησε κατά την Ολιγόκαινο περίοδο του Καινοζωικού αιώνα. 28
ΟΞΥΑΙΝΑ Σαρκοφάγο θηλαστικό που έζησε κατά την Ηωκαινο περίοδο του Καινοζωικού αιώνα. ΜΕΓΑΖΟ ΟΣΤΡΟ ΟΝΤΑΣ Πρωτόγονο θηλαστικό που έζησε κατά την Τριαδική περίοδο του Μεσοζωικού αιώνα. Είχε µέγεθος 10 εκατοστά. Θεωρείται από πολλούς παλαιοντολόγους ως πρόγονος των σηµερινών θηλαστικών. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΑ ΖΩΑ ΚΑΙ ΨΑΡΙΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΚΕΡΑΤΟ ΟΥΣ Πρωτόγονο ψάρι που έζησε κατά την τριαδική περίοδο (245 εκατοµµύρια χρόνια πριν).είναι πρόγονος του ψαριού Νεοκερατόδους που ζει σήµερα. 29
ΚΛΑ ΟΣΕΛΑΧΙ Θαλάσσιο ψάρι που έζησε στη εβόνιο περίοδο (πριν 400 εκατοµµύρια χρόνια). Το µήκος του σώµατός του έφτανε στα 1,20 µέτρα. Από το ψάρι αυτό προέρχεται ο καρχαρίας. ΟΥΝΚΛΕΟΣΤΕΟΣ Γιγάντιο ψάρι που το σώµα του καλύπτονταν από χόνδρινες πλάκες. Το µήκος του έφτανε τα 10 µέτρα. Έζησε κατά τη εβόνιο περίοδο (400 εκατοµµύρια χρόνια πριν). ΧΕΙΡΟΛΕΠΙΣ Πρωτόγονο ψάρι που έζησε κατά τη εβόνιο περίοδο (400 εκατοµµύρια χρόνια πριν). Θεωρείται πρόγονος του ψαριού που ζει σήµερα και λέγεται πολύπτερος και του σολοµού. 30
ΚΛΙΜΑΤΙΟΣ Ψάρι του γλυκού νερού µε αγκαθωτό σώµα που έζησε κατά τη εβόνιο περίοδο (400 εκατοµµύρια χρόνια πριν). ΛΕΠΙ ΩΤΟΣ ΜΙΝΟΡ Πρωτόγονο ψάρι που έζησε κατά την Ιουρασική περίοδο ( πριν 200 εκατοµµύρια χρόνια ). Από αυτόν κατάγεται ο σολοµός. ΠΤΕΡΑΣΠΙΣ Μικρό ψάρι καλυµµένο µε άστρακο. Το µήκος του σώµατός του ήταν 5 εκατοστά. Έζησε κατά τη εβόνιο περίοδο (400 εκατοµµύρια χρόνια πριν). ΜΑΚΡΟΠΩΜΑ Πρωτόγονο ψάρι µε πτερύγια που έµοιαζαν µε κρόσσια. Το µήκος του έφτανε τα 60 31
εκατοστά. Έζησε κατά την Κρητιδική περίοδο ( πριν από 140 εκατοµµύρια χρόνια). ΜΑΚΡΟΠΛΑΤΑ Προϊστορικός δεινόσαυρος που ζούσε στις θάλασσες της Ιουρασικής περιόδου (πριν 200 εκατοµµύρια χρόνια).ορισµένα είδη είχαν είδος 10-15 µέτρα. ΠΤΕΡΑΝΟ ΟΝΤΑΣ Προϊστορικό πτηνό που έζησε στην κρητιδική περίοδο (145-65 εκατοµµύρια χρόνια ). Το συνολικό µήκος των φτερούγων του ήταν 7 µέτρα. Το στόµα του ήταν τεράστιο αλλά δεν είχε δόντια. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΑ ΠΤΗΝΑ ΡΑΜΦΟΝΥΧΑΣ Πρωτόγονο ερπετό που έζησε στο τέλος της Ιουρασικής περιόδου δηλαδή πριν από 150 εκατοµµύρια χρόνια. Το µήκος του ήταν περίπου 1 µέτρο. Το ράµφος του ήταν πολύ ισχυρό και έφερε δόντια. 32
ΕΣΠΕΡΟΡΝΙΣ Γνήσιο πουλί που έζησε πριν 100 εκατοµµύρια χρόνια. εν είχε φτερά και δεν µπορούσε να πετάξει.τρέφονταν µε ψάρια. ΑΡΧΑΙΟΠΤΕΡΥΞ Πρόγονος των σηµερινών πτηνών. Είχε χαρακτηριστικά από πουλιά και ερπετά. Είχε όµως πραγµατικές φτερούγες και το σώµα του καλυπτόταν από πούπουλα. Το κεφάλι του έµοιασε µε όµως µε ερπετό. Στο ράµφος του είχε µικρά κωνικά δόντια. Απειλούµενα είδη στην Ελλάδα Ο λύκος 33
Ο λύκος θυµίζει πολύ ένα µεγάλο άγριο σκύλο. Το µήκος του σώµατός του µπορεί να φτάσει το ενάµισι µέτρο και το βάρος του στα 60 κιλά. Η διάρκεια ζωής του φτάνει τα 16 χρόνια. Η κατασκευή του λύκου, ψηλά πόδια,φαρδύ πέλµα του επιτρέπουν να περπατά µε άνεση στο χιόνι. Καθηµερινά διανύει µεγάλες αποστάσεις για να βρει την τροφή του και µπορεί να αναπτύξει ταχύτητα 40-50 χιλιοµέτρων. Ο λύκος έχει εξελιχθεί ώστε να τρέφεται αποκλειστικά µε σάρκες. Το κρανίο του είναι µεγάλο σε σχέση µε το σώµα του. Το ζώο διαθέτει συνολικά 42 δόντια µε χαρακτηριστικούς τους µεγάλους κυνόδοντες. Το δάγκωµά του έχει απίστευτη δύναµη. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των πληθυσµών του λύκου είναι η κοινωνική οργάνωση σε µικρές ή µεγάλες οµάδες (τις αγέλες). Οι αγέλες ποικίλουν στον αριθµό των ατόµων. Συνήθως αποτελούνται από 8-16 λύκων στην Ελλάδα ενώ αλλού φτάνει και τα 30 άτοµα. Πυρήνας της αγέλης είναι το αναπαραγωγικό ζευγάρι. Κάθε ζεύγος λύκων µένει µαζί για όλη του τη ζωή. Αρκετά συχνά µετά από άγρια µάχη τη θέση του ηττηµένου αρσενικού παίρνει κάποιο άλλο. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ουσιαστικά η αναπαραγωγή των πιο υγιών και δυνατών ατόµων. 34
Κάθε αγέλη κινείται σε αυστηρά καθορισµένη περιοχή. Το κυρίαρχο αρσενικό µε ούρηση οριοθετεί την περιφέρεια της αγέλης. Μέσα στην περιοχή του κυνηγάει µεγάλα και µικρότερα οπληφόρα όπως ελάφια, αγριογούρουνα, ζαρκάδια, αγριόγιδα και τρωκτικά όπως λαγούς και ποντίκια. Σε περιοχές του πλανήτη όπου τα φυτοφάγα αυτά ζώα αφθονούν (Β. Αµερική) ο λύκος τρέφεται αποκλειστικά µε αυτά. Στις µεσογειακές χώρες ( συµπεριλαµβανοµένης και της Ελλάδας) ο λύκος λόγω έλλειψης άγριων θηραµάτων αναγκάζεται να επιτεθεί και σε κοπάδια από γιδοπρόβατα και σπανιότερα σε βοοειδή. Σε περίπτωση δε που το κοπάδι δεν µπορεί να γλιτώσει τότε οι λύκοι σκοτώνουν µεγάλο αριθµό αιγοπροβάτων. Αυτή η αντίδραση θεωρείται φυσιολογική δεδοµένου ότι τα ζώα προσπαθούν να εξασφαλίσουν τροφή για µελλοντική κατανάλωση. Οι λύκοι ζευγαρώνουν νωρίς την άνοιξη (Φεβρουάριο ως Απρίλιο). Μετά από εγκυµοσύνη 2 µηνών η λύκαινα γεννάει 3-7 µικρά. Σε δύο µήνες περίπου τα µικρά είναι σε θέση να φάνε κρέας. Την ανατροφή των µικρών αναλαµβάνουν εκτός από τους γονείς και η υπόλοιπη αγέλη. Τα µικρά µένουν µε τους γονείς τους για ένα χρόνο τουλάχιστο. µεσογειακή φώκια Monachous Monachous είναι το σπανιότερο είδος φώκιας στον κόσµο και ένα από τα έξι περισσότερο απειλούµενα είδη. Από τα 18 είδη που υπάρχουν στον κόσµο οι συγκεκριµένες φώκιες ζουν στις θερµότερες περιοχές του πλανήτη. 35
Η φωκια Οι µεσογειακές φώκιες είναι από τα µεγαλύτερα είδη φωκών και από τα λίγα µεγάλα θηλαστικά της Ελλάδας. Το µήκος τους φτάνει τα 3 µέτρα και το βάρος τους τα 350 κιλά. Το σώµα τους καλύπτεται από κοντό και στιλπνό τρίχωµα που ποικίλει από ανοικτό γκρι ως σκούρο καφέ ή µαύρο. Η κοιλιά είναι πιο ανοιχτόχρωµη. Τα θηλυκά συνήθως γεννούν 1 µικρό κάθε δύο χρόνια. Γεννούν πάντα στην ξηρά, µέσα σε σκοτεινές καλά προφυλαµένες σπηλιές που στο βάθος οδηγούν σε παραλία. Η εποχή των γεννήσεων είναι από τον Αύγουστο ως το εκέµβριο. Τα νεογέννητα έχουν µήκος 1 µέτρο και βάρος 15 περίπου κιλά. Έχουν πυκνό τρίχωµα χρώµατος µαύρου.για 3 µήνες περίπου από την ηµέρα της γέννησής τους, θηλάζουν και έπειτα βγαίνουν σιγά σιγά και κυνηγούν την τροφή τους. 36
Σήµερα δυστυχώς η µεσογειακή φώκια monachous monachous έχει περιοριστεί σε µια µικρή θαλάσσια περιοχή των βόρειων Σποράδων που έχει χαρακτηριστεί εθνικό θαλάσσιο πάρκο (η έντονα γαλάζια περιοχή). Τα ζώα που έχουν αποµείνει είναι ελάχιστα (κάτω από 50). Οι λόγοι της δραµατικής (σε σηµείο εξαφάνισης) µείωσης της φώκιας είναι λίγο πολύ γνωστοί και οφείλονται στις δραστηριότητες του ανθρώπου. Οι φώκιες συχνά αναγκάζονται να διανύσουν δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιόµετρα (η γαλάζια ριγωτή περιοχή δείχνει τη µέγιστη περιοχή µετακίνησής τους) για να βρουν την τροφή τους, που αποτελείται κυρίως από ψάρια και µαλάκια. 37
Εταιρεία για τη µελέτη και προστασία της µεσογειακής φώκιας. Μπροστά στον κίνδυνο να εξαφανιστεί οριστικά αυτό το χαριτωµένο ζώο, ιδρύθηκε το 1988 η ΜΟm (εταιρεία για τη µελέτη και προστασία της µεσογειακής φώκιας). Η εταιρεία έχει ως στόχους τη µείωση της θνησιµότητας των φωκών. Τη διάσωση και περίθαλψη τραυµατισµένων ή ορφανών ζώων. Τον περιορισµό της ρύπανσης και της υπεραλίευσης. Την ενηµέρωση και εκπαίδευση του κοινού. Σήµερα λειτουργεί στην Αλόννησο Κέντρο Ενηµέρωσης και Πληροφόρησης ντόπιων και τουριστών που θέλουν να µάθουν περισσότερα για τη µεσογειακή φώκια. Παράλληλα έχει δοθεί έµφαση στην περιβαλλοντική εκπαίδευση των µαθητών των παράκτιων περιοχών και των µεγάλων αστικών κέντρων. Γύρω στα 20.000 παιδιά παρακολουθούν κάθε χρόνο το πρόγραµµα για τη µεσογειακή φώκια. Καθηµερινά το ειδικό ταχύπλοο σκάφος "Αλόννησος" επιτηρεί το θαλάσσιο πάρκο Β. Σποράδων και βοηθάει το Λιµεναρχείο στον έλεγχο των σκαφών που εισέρχονται σε αυτό. Ένα άλλο πρόγραµµα έχει να κάνει µε την παρακολούθηση των µεσογειακών φωκών στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου. Στο πρόγραµµα αυτό παίρνουν µέρος κυρίως βιολόγοι που χρησιµοποιούν το ερευνητικό σκάφος "ΙFAW-Ο ΥΣΣΕΙΑ". Τέλος στην Αλόννησο λειτουργεί Μονάδα Περίθαλψης φωκών, µε στόχο τη διάσωση, περίθαλψη και επανένταξη στο φυσικό τους περιβάλλον τραυµατισµένων ή ορφανών φωκών. Το κέντρο άρχισε να λειτουργεί το 1990 µε δωρεά της κινητής µονάδας εντατικής θεραπείας από το ολλανδικό κέντρο περίθαλψης φωκών και τη µετεκπαίδευση βιολόγων της ΜΟm στην Ολλανδία. 38