ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ & ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ & ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ

ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ & ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ & ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ Τασία Λαγουδάκη Πολεοδόμος Χωροτάκτης Εμπειρογνώμονας στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της ΚΕΔΚΕ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Οι πολεοδομικές παρεμβάσεις δεν αποτελούν αυτοσκοπό, αλλά στοχεύουν στο σχεδιασμό του χώρου, ως υποδοχέα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, στο πλαίσιο μιας βιώσιμης ανάπτυξης. Μέσα από μία τέτοια λογική θα έπρεπε ο πολεοδομικός σχεδιασμός να συνδέεται άρρηκτα με τον αναπτυξιακό σχεδιασμό σε όλα τα επίπεδα, έτσι ώστε παράλληλα με την προστασία του περιβάλλοντος οι πολεοδομικές ρυθμίσεις: να υποστηρίζουν άμεσα την τοπική οικονομία, με τη διασφάλιση κοινωνικής συναίνεσης και συνεργασίας. να διασφαλίζουν προϋποθέσεις ισόρροπης συνεργασίας κεντρικής τοπικής διοίκησης στα θέματα σχεδιασμού οργάνωσης του χώρου. να προβλέπουν θεσμικά αλλά και οικονομικά κίνητρα για τη συνεργασία κεντρικής τοπικής διοίκησης και ιδιωτικού τομέα. Το θεσμικό πλαίσιο περί χωροταξικού πολεοδομικού σχεδιασμού, αναμορφώθηκε με το Ν. 2508/97 «Περί βιώσιμης οικιστικής ανάπτυξης των πόλεων και οικισμών της χώρας» και το Ν. 2742/99 «Περί χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης». Η ειδοποιός διαφορά αυτού του νέου θεσμικού πλαισίου, σε σχέση με το προηγούμενο, έγκειται αφ ενός στον περισσότερο διαχειριστικό και ολοκληρωμένο χαρακτήρα και αφ ετέρου στη συσχέτιση μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων θεσμοθέτησης των ρυθμίσεων. Ειδικότερα: Ως προς το διαχειριστικό και ολοκληρωμένο χαρακτήρα, η έγκριση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου με βάση το παλιό πλαίσιο, είχε σαν μόνη συνέπεια τη θεσμοθέτηση ζωνών χρήσεων γης και γενικών όρων δόμησης, με βάση κύρια το προγραμματικό μέγεθος πληθυσμού και τις παρατηρούμενες τάσεις οικιστικής ανάπτυξης (διάχυση κατοικίας ή και παραγωγικών δραστηριοτήτων στις εκτός σχεδίου περιοχές). Με το νέο θεσμικό πλαίσιο η έγκριση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, πέραν των προαναφερόμενων συνεπειών, διευρύνεται χωρικά και έχει σαν αποτέλεσμα και τη σύσταση οργάνων εφαρμογής τους και την έγκριση αναπτυξιακού προγράμματος με χρονικό προγραμματισμό έργων και πηγές χρηματοδότησης. Επίσης η θεσμοθέτηση μιας περιοχής ανάπλασης με το παλιό πλαίσιο είχε σαν απλή συνέπεια τον προσδιορισμό χρήσεων γης, μέτρων προστασίας δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος και όρων δόμησης. Με το νέο πλαίσιο η θεσμοθέτηση 1

περιοχών ανάπλασης συνεπάγεται προσθετικά με τα προηγούμενα την σύσταση φορέα ανάπλασης αλλά και τον προσδιορισμό χρηματοδοτικών μέσων και ειδικών πολεοδομικών κινήτρων. Ως προς τη συσχέτιση των επάλληλων επιπέδων θεσμοθέτησης, με βάση το νέο πλαίσιο για την πολεοδόμηση μιας περιοχής προαπαιτείται εγκεκριμένο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο ή Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ). Μέχρι την έγκριση των ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ είναι επιτρεπτή η πολεοδόμηση μόνο σε περιοχές που προβλέπονται από εγκεκριμένο ρυθμιστικό σχέδιο ή ΖΟΕ ή Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο ή ΓΠΣ. Αντίστοιχα για περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων ή περιοχές ειδικών χωρικών παρεμβάσεων προαπαιτείται η έγκριση περιφερειακών πλαισίων χωροταξικού σχεδιασμού. Έως την έγκριση των περιφερειακών πλαισίων ο χαρακτηρισμός και η οριοθέτηση των προαναφερόμενων περιοχών γίνεται σύμφωνα με το Ν. 2742/99 με βάση «τη στάθμιση των διαθέσιμων στοιχείων ευρύτερου χωροταξικού σχεδιασμού και ιδίως αυτών που απορρέουν από υφιστάμενα γενικά ή ειδικά αναπτυξιακά προγράμματα και υπό εξέλιξη χωροταξικές μελέτες». Με δεδομένα: τα προαναφερόμενα χαρακτηριστικά του νέου θεσμικού πλαισίου, περί Πολεοδομίας Χωροταξίας το ότι εκκρεμεί η έκδοση εκτελεστικών διατάξεων και για τους δύο νόμους τη συγκυρία υλοποίησης του Γ ΚΠΣ και την έναρξη σχεδιασμού του Δ ΚΠΣ την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, πρέπει να επισπευσθούν οι διαδικασίες ενεργοποίησης των δύο Νόμων σε τρεις βασικές θεματικές ενότητες: τα γενικά πολεοδομικά σχέδια και τα σχέδια οικιστικής οργάνωσης ανοικτής πόλης τις ολοκληρωμένες παρεμβάσεις σε αστικές περιοχές τις ολοκληρωμένες παρεμβάσεις σε μειονεκτικές και απομονωμένες περιοχές. Η ενεργοποίηση του θεσμικού πλαισίου στους τρεις προαναφερόμενους τομείς αφενός θα υποβοηθήσει την υλοποίηση αντίστοιχων πράξεων που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του Γ ΚΠΣ και αφετέρου οι ίδιες πράξεις μπορούν να αποτελέσουν πιλοτικές εφαρμογές για το νέο θεσμικό πλαίσιο. 2

ΓΕΝΙΚΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ & ΣΧΕΔΙΑ ΧΩΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Με βάση την πρόσφατη νομοθεσία, η νέα γενιά των Γ.Π.Σ. έχει πέραν του σχεδιαστικού χαρακτήρα και προγραμματικό διαχειριστικό, ενώ απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ολοκληρωμένη προσέγγιση και οι ουσιαστικές συμμετοχικές διαδικασίες σε όλες τις φάσεις σχεδιασμού και υλοποίησης (βλέπε συνημμένο διαγράμματα συγκριτικής παρουσίασης παλαιών και νέων Γ.Π.Σ. και ενσωμάτωση του πολεοδομικού σχεδιασμού στον αναπτυξιακό προγραμματισμό). Με δεδομένο ότι : Βρισκόμαστε στο μέσο της προγραμματικής περιόδου του Γ ΚΠΣ Είναι πρόσφατη η συνένωση των παλαιών Ο.Τ.Α. σε Καποδιστριακούς Δήμους Αλλάζει ο δημοτικός κώδικας στην κατεύθυνση διασφάλισης τετραετούς αναπτυξιακού προγραμματισμού Βρίσκεται σε εξέλιξη η προετοιμασία ένταξης πράξεων από πλευράς των Ο.Τ.Α. στα Π.Ε.Π. Έχουν ήδη ενταχθεί ή είναι σε διαδικασία ένταξης, πολυάριθμα Γ.Π.Σ. ή Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π., στο τομεακό του ΕΠΠΕΡ ή και στα Π.Ε.Π. κρίνεται σκόπιμο: Να τροποποιηθούν ή να εκδοθούν ερμηνευτικές εγκύκλιοι για επιμέρους άρθρα των δύο Νόμων κύρια σε θέματα που σχετίζονται με τις Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) αλλά και την προστασία στοιχείων / ζωνών του φυσικού ή ιστορικού περιβάλλοντος. Να αντιμετωπιστεί το θέμα γνωμοδότησης των συναρμόδιων φορέων στα διαδοχικά επίπεδα σχεδιασμού (ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ και Πολεοδομικές Μελέτες) κύρια σε ότι αφορά τις δασικές περιοχές και τις περιοχές προστασίας ιστορικών μνημείων και ζωνών. Να ολοκληρωθούν και τα εκτελεστικά διατάγματα του Άρθρου 6 του Νόμου 2508, «Π.Δ που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών ΕΣ.Δ.Δ.Α, ΠΕΧΩΔΕ και Οικονομικών καθορίζονται οι ειδικότερες αρμοδιότητες των νομικών προσώπων Δ.Δ για την παρακολούθηση και εφαρμογή ΓΠΣ, ρυθμίζονται θέματα τρόπου άσκησης των αρμοδιοτήτων, οργάνωση, λειτουργία, προσωπικό, οικονομικά στοιχεία κ.λ.π..». 3

ΝΟΜΟΣ 1337 / 83 ΝΟΜΟΣ 2508 / 97 ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Γ.Π.Σ. Αστικός χώρος Δήμος Σύμμετρη πολεοδομική ανάπτυξη του αστικού χώρου Εξοπλισμός του με τα απαραίτητα δίκτυα κοινωνικής,παραγωγικής και τεχνικής υποδομής Διασφάλιση της σωστής κοινωνικής και οικονομικής λειτουργίας του Προστασία του από θεομηνίες Προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος ΣΚΟΠΟΣ Γ.Π.Σ. Ισόρροπη και αλληλοϋποστηριζόμενη ανάπτυξη αστικού, ημιαστικού και αγροτικού χώρου Λειτουργικότητα της χωρικής συσχέτισης παραγωγικών ζωνών και ζωνών κατοικίας Βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις και στην ύπαιθρο Εξασφάλιση όρων και υποδομών για πρόληψη και ελαχιστοποίηση συνεπειών από φυσικές καταστροφές Προστασία περιβάλλοντος και βιώσιμη χρήση φυσικών πόρων ΤΟ Γ.Π.Σ. ΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Οδηγός για την λειτουργική αναδιοργάνωση και ανασυγκρότηση του αστικού χώρου αλλά και την τοπική ανάπτυξη Τήρηση του πλαισίου από τις αρμόδιες πολεοδομικές υπηρεσίες Λειτουργική αναδιοργάνωση και ανασυγκρότηση του αστικού, ημιαστικού και αγροτικού χώρου με τη συνεκτίμηση των αναπτυξιακών κατευθύνσεων και των ενδογενών δυνατοτήτων Λειτουργία οργάνου εφαρμογής στο τοπικό επίπεδο 4

5

6

7

8

9

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΕ ΤΟΠΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ ΜΙΚΡΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ (ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΑ Π.Ε.Π) ΣΧΕΔΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ (Σ.Ο.Α.Π.) Ν 2742/99 Στο πλαίσιο των δεκατριών (13) Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων προβλέπονται Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Αστικής Ανάπτυξης περίπου πέντε (5) ανά Περιφέρεια με συνολικό κόστος 363.282,00 ΕΥΡΩ. Οι ολοκληρωμένες αυτές παρεμβάσεις συγχρηματοδοτούνται από ΕΤΠΑ και ΕΚΤ και στοχεύουν στην αναβάθμιση προβληματικών αστικών περιοχών τόσο ως προς τα χωρικά όσο και προς τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά τους. Παράλληλος στόχος αυτών των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων είναι και η διασφάλιση της κοινωνικής συναίνεσης και συνεργασίας στο τοπικό επίπεδο. Έτσι, επιδιώκεται μέσα από την συγκρότηση μιας τοπικής ομάδας να δημιουργηθούν προϋποθέσεις : Συσχέτισης των χωρικών πολεοδομικών παρεμβάσεων με την αναπτυξιακή δυναμική Διασφάλισης ισόρροπης συνεργασίας κεντρικής τοπικής διοίκησης σε θέματα σχεδιασμού και οργάνωσης του χώρου αλλά και αντιμετώπισης κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων Δημιουργίας θεσμικών ή και οικονομικών κινήτρων για την συνεργασία κεντρικής τοπικής διοίκησης και ιδιωτικού τομέα Συμμετοχής των τοπικών κοινωνικών και οικονομικών εταίρων από το επίπεδο του σχεδιασμού Διασφάλισης της κοινωνικής συναίνεσης και μεγιστοποίησης της συμμετοχής των τοπικών εταίρων κατά την υλοποίηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων. Οι στόχοι και οι επιδιώξεις των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων αστικής ανάπτυξης σε τοπικές ζώνες μικρής κλίμακας έχουν σχεδόν ευθεία αντιστοίχιση με τις αντίστοιχες των Σχεδίων Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (Σ.Ο.Α.Π.) όπως αυτές προβλέπονται από τον Νόμο 2742. Στο κείμενο που ακολουθεί γίνεται μία προσπάθεια αντιστοίχισης των δύο μορφών παρέμβασης ως προς τις περιοχές εφαρμογής, τους στόχους, το περιεχόμενο, τη διαδικασία κατάρτισης αλλά και την παρακολούθηση και αξιολόγηση. 10

11

Ν. 2742 Περί χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης Άρθρο 12: Σχέδια Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (Σ.Ο.Α.Π.) Περιοχές εφαρμογής Πόλεις ή τμήματά τους, καθώς και ευρύτερες αστικές περιοχές που παρουσιάζουν κρίσιμα και σύνθετα προβλήματα: αναπτυξιακής υστέρησης κοινωνικής και οικονομικής συνοχής περιβαλλοντικής υποβάθμισης και ποιότητας ζωής. Στόχοι των Σ.Ο.Α.Π. Με τα σχέδια επιδιώκεται ειδικότερα, εντός του πλαισίου των κατευθύνσεων του εθνικού και περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασμού και των εγκεκριμένων ρυθμιστικών σχεδίων: η βελτίωση των υποδομών και των βασικών κοινωνικών εξυπηρετήσεων η αντιμετώπιση της ανεργίας και η δημιουργία επαρκών ευκαιριών απασχόλησης η ενσωμάτωση των λειτουργιών και των κοινωνικών ομάδων στον αστικό ιστό και η καταπολέμηση του κοινωνικού διαχωρισμού η αρμονική διάρθρωση των χρήσεων γης, η συνετή διαχείριση του αστικού οικοσυστήματος η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών η ανάπτυξη μέσων πρόσβασης και διακίνησης ανθρώπων και αγαθών φιλικών προς το περιβάλλον η διατήρηση και ανάδειξη της αστικής και πολιτιστικής κληρονομιάς η γενικότερη κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική και πολιτισμική αναζωογόνηση των πόλεων και των ευρύτερων αστικών περιοχών με μειονεκτικά χαρακτηριστικά. Με τα ίδια σχέδια επιδιώκεται επίσης η διευκόλυνση της συμμετοχής των πόλεων και αστικών περιοχών που παρουσιάζουν μειονεκτικά χαρακτηριστικά σε προγράμματα και δίκτυα διαπεριφερειακής και διευρωπαϊκής συνεργασίας, με τα οποία προωθείται η αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων, η ανταλλαγή της σχετικής εμπειρίας και η ανάπτυξη κοινών μεθόδων και μέσων για την αστική αναγέννηση και την αειφόρο αστική ανάπτυξη. 12

Περιεχόμενα των Σ.Ο.Α.Π. Πρόγραμμα δράσης, στο οποίο εξειδικεύονται οι απαιτούμενες για την εφαρμογή τους κανονιστικές, χρηματοδοτικές και διαχειριστικές ρυθμίσεις, μέτρα και προγράμματα, κατά φάσεις και φορείς εκτέλεσης και χρηματοδότησης, καθώς και τυχόν συμπληρωματικές δράσεις πληροφόρησης, κατάρτισης, εκπαίδευσης και κοινωνικής και οικονομικής επανένταξης του πληθυσμού των περιοχών αυτών. Θεσμικές ρυθμίσεις για τα Σ.Ο.Α.Π. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζονται γενικές προδιαγραφές για τη σύνταξη των Σ.Ο.Α.Π., οι οποίες μπορεί να διαφοροποιούνται κατά κατηγορία περιοχών. Τα Σχέδια Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων εγκρίνονται με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και των κατά περίπτωση αρμόδιων Υπουργών, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Στην περίπτωση που τα σχέδια αυτά επηρεάζουν τη λειτουργία νομικών προσώπων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθετείται με το ν. 2190/1994, οι εγκριτικές αποφάσεις συνυπογράφονται και από τους Υπουργούς που εποπτεύουν τα νομικά αυτά πρόσωπα. Διαδικασία κατάρτισης των Σ.Ο.Α.Π. Η διαδικασία κατάρτισης των Σ.Ο.Α.Π., κινείται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μετά από σχετική ενημέρωση της οικείας περιφέρειας. Η διαδικασία μπορεί επίσης να κινηθεί με πρωτοβουλία της περιφέρειας μετά από προηγούμενη ενημέρωση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Όταν η διαδικασία κινείται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, η σχετική πρόταση αποστέλλεται για γνωμοδότηση στο οικείο περιφερειακό συμβούλιο, καθώς και στους οικείους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης και δεύτερης βαθμίδας. Επίσης μπορεί να αποστέλλεται και σε οργανισμούς κοινής ωφέλειας και άλλους ενδιαφερόμενους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα των οποίων η δραστηριότητα εκτείνεται στην περιοχή παρέμβασης. Ειδικά για τη σύνταξη Σ.Ο.Α.Π. στις Περιφέρειες Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας απαιτείται, επιπλέον των προαναφερόμενων γνωμοδοτήσεων, η γνώμη της εκτελεστικής επιτροπής των Οργανισμών Αθήνας και Θεσσαλονίκης αντίστοιχα. Για τη σύνταξη Σ.Ο.Α.Π. στις λοιπές περιφέρειες γνωμοδοτούν, για τις περιοχές αρμοδιότητάς τους, και οι οργανισμοί του άρθρου 3 του ν. 2508/1997, που έχουν συσταθεί και λειτουργούν. Οι απόψεις όλων των ανωτέρων συμβουλίων και 13

οργανισμών πρέπει να περιέρχονται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μέσα σε τρεις (3) μήνες από τότε που έλαβαν τη σχετική μελέτη. Αν περάσει άπρακτη η προθεσμία αυτή, δεν εμποδίζεται η πρόοδος της διαδικασίας. Όταν η διαδικασία κινείται με πρωτοβουλία της περιφέρειας, η σχετική πρόταση αποστέλλεται στους φορείς της προηγούμενης παραγράφου, καθώς και στις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Οι απόψεις όλων των ανωτέρω φορέων πρέπει να περιέχονται στην οικεία περιφέρεια μέσα σε τρεις (3) μήνες από τότε που έλαβαν τη σχετική μελέτη. Αν περάσει άπρακτη η προθεσμία αυτή, δεν εμποδίζεται η πρόοδος της διαδικασίας. Η διαδικασία κατάρτισης των Σ.Ο.Α.Π. μπορεί επίσης να κινηθεί με πρωτοβουλία του οικείου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης ή δεύτερης βαθμίδας αντίστοιχα. Παρακολούθηση αξιολόγηση της εφαρμογής των Σ.Ο.Α.Π. Η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της εφαρμογής των σχεδίων του άρθρου αυτού γίνεται από τον οικείο οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης βαθμίδας. Στις περιπτώσεις που η περιοχή παρέμβασης εμπίπτει στα όρια δύο ή περισσότερων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης βαθμίδας, η παρακολούθηση και αξιολόγηση γίνεται από την οικεία νομαρχιακή αυτοδιοίκηση. Για το σκοπό αυτόν, οι παραπάνω οργανισμοί συντάσσουν ανά διετία έκθεση με την οποία αποτιμάται η πορεία εφαρμογής των σχετικών σχεδίων και του προγράμματος δράσης τους και υποδεικνύονται τα κατάλληλα κατά περίπτωση μέτρα και ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση προβλημάτων και δυσλειτουργιών που διαπιστώθηκαν κατά την εφαρμογή. Τα πορίσματα της έκθεσης αυτής κοινοποιούνται στα Υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και σε άλλα Υπουργεία και οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα των οποίων η δραστηριότητα εκτείνεται στην περιοχή παρέμβασης, καθώς και στις αρμόδιες υπηρεσίες της οικείας περιφέρειας, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη κατά την επεξεργασία και εφαρμογή μέτρων, δράσεων, ενεργειών και ρυθμίσεων αρμοδιότητάς τους που προωθούν την αποτελεσματική εφαρμογή των σχετικών σχεδίων και του προγράμματος δράσης τους. Σε περίπτωση που η παρακολούθηση και αξιολόγηση γίνεται από τον οικείο πρωτοβάθμιο οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης, τα πορίσματα της έκθεσης κοινοποιούνται επιπλέον και στην οικεία νομαρχιακή αυτοδιοίκηση. Αντίστοιχα, σε περίπτωση που η παρακολούθηση και αξιολόγηση γίνεται από την οικεία νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, τα πορίσματα της έκθεσης κοινοποιούνται και στους οικείους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου βαθμού. 14

Ο οικείος οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης βαθμίδας, σε κάθε περίπτωση, μεριμνά για την ευρύτερη δυνατή δημοσιοποίηση της πρότασης προς τους πολίτες και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις της περιοχής, με κάθε πρόσφορο τρόπο, όπως με ανοικτές συγκεντρώσεις ή ανακοινώσεις στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Μεριμνά επίσης για τη συστηματική καταγραφή των απόψεων με κατάλληλες απογραφές και με έγγραφα αναγνωρισμένων αντιπροσωπευτικών συλλογικών οργανώσεων της περιοχής ή και με άλλα πρόσφορα μέσα και μεθόδους. Σε κάθε περίπτωση, στην απόφαση του συμβουλίου του οικείου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης βαθμίδας γίνεται μνεία των διαδικασιών δημοσιοποίησης της πρότασης που διενεργήθηκαν με πρωτοβουλία του, καθώς και συστηματική καταγραφή και αξιολόγηση των απόψεων των πολιτών και των μη κυβερνητικών οργανώσεων που διατυπώθηκαν στο στάδιο των συμμετοχικών διαδικασιών. Επιπτώσεις των Σ.Ο.Α.Π. Εγκεκριμένα γενικά πολεοδομικά σχέδια, σχέδια χωρικής και οικιστικής οργάνωσης ανοικτών πόλεων ή άλλα σχέδια χρήσεων γης πολεοδομικού χαρακτήρα πρέπει να τροποποιηθούν ή αναθεωρηθούν με τη διαδικασία που ορίζεται στις διατάξεις που τα διέπουν μέσα σε προθεσμία πέντε (5) ετών από την έγκριση των σχεδίων του άρθρου αυτού, προκειμένου να εναρμονισθούν προς τις κατευθύνσεις και λοιπές ρυθμίσεις των Σ.Ο.Α.Π. Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις αστικής ανάπτυξης σε τοπικές ζώνες μικρής κλίμακας Περιοχές εφαρμογής Οι επιλέξιμες περιοχές παρέμβασης είναι ενιαίες και συνεκτικές υποβαθμισμένες περιοχές ως προς τα ποιοτικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του αστικού χώρου, αλλά και τα κοινωνικά οικονομικά χαρακτηριστικά. Έτσι επιλέξιμες περιοχές παρέμβασης είναι εκείνες, που παρουσιάζουν : ελλείψεις η ανεπάρκειες σε τεχνικές ή και κοινωνικές υποδομές, ένταση στην επιβάρυνση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος δυσλειτουργίες από τη συνύπαρξη μη συμβατών χρήσεων. Ταυτόχρονα οι ίδιες περιοχές θα πρέπει να αναδεικνύουν τα κοινωνικά προβλήματα προς αντιμετώπιση, όπως : 15

υψηλοί δείκτες ανεργίας χαμηλά εισοδήματα συγκέντρωση μειονεκτουσών κοινωνικών ομάδων υψηλά επίπεδα εγκληματικότητας ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης αυξημένο ποσοστό μαθητών που εγκαταλείπουν το σχολείο Στόχοι των σχεδίων ολοκληρωμένων αστικών παρεμβάσεων Κεντρικός στόχος των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων αστικής ανάπτυξης, είναι η ανασυγκρότηση και αειφόρος οικονομική και κοινωνική αναζωογόνηση αστικών περιοχών με πολλαπλά προβλήματα. Οι προτεραιότητες στο πλαίσιο των Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων διατυπώνονται στο σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την «Αειφόρο Αστική Ανάπτυξη» και είναι: Η πολεοδομική αναδιοργάνωση και η χωροταξική βελτίωση, με την αναθεώρηση των χρήσεων γης. Η βελτίωση του αστικού χώρου σε επίπεδο υποδομών, αστικού, κοινωνικού εξοπλισμού, και η ανάπτυξη αστικής τεχνολογίας ιδιαίτερα στους τομείς του περιβάλλοντος και των συστημάτων μεταφοράς. Η καλύτερη διαχείριση του αστικού και του φυσικού περιβάλλοντος και η μείωση των επιβαρύνσεων σε αυτό από την μη ορθολογική χρήση των διαθέσιμων φυσικών πόρων. Η δημιουργία υποδομών (παγίων ή τεχνολογικών), που συμβάλλουν στην διαφοροποίηση και την ευελιξία της τοπικής οικονομίας και την δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Η επανάχρηση ανενεργού κτιριακού αποθέματος και η αξιοποίησή του για την λειτουργία επιχειρηματικών ή πολιτιστικών και κοινωνικών υποδομών. Η βελτίωση και ανανέωση του οικιστικού αποθέματος και γενικά η ανάπτυξη πολιτικής κατοικίας με την ενεργοποίηση πολεοδομικών εργαλείων και μηχανισμών Η διαχείριση κοινωνικών φαινομένων, με ενεργητικές μορφές δράσης που αναφέρονται σε άυλες επενδύσεις, όπως εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση, απασχόληση Οι δράσεις για τη διασφάλιση της ισότητας των δύο φύλων και την αντιμετώπιση φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού 16

Η βελτίωση των όρων διακυβέρνησης στο τοπικό επίπεδο, με συμμετοχή των κοινωνικών-οικονομικών εταίρων σε όλα τα στάδια σχεδιασμού, υλοποίησης και παρακολούθησης των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων. Περιεχόμενο των σχεδίων ολοκληρωμένων αστικών παρεμβάσεων Συντάσσεται Επιχειρησιακό Σχέδιο για τους προβλεπόμενους τομείς παρέμβασης, τους φορείς υλοποίησης των επιμέρους πράξεων αλλά και τους φορείς συντονισμού παρακολούθησης και αξιολόγησης της εφαρμογής των Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (Τοπική Συντονιστική Επιτροπή ΤΣΕ). Οι «Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις αστικής ανάπτυξης σε τοπικές ζώνες μικρής κλίμακας» έχουν ολοκληρωμένο χαρακτήρα. Ο Ολοκληρωμένος χαρακτήρας προκύπτει από: Τον πολυτομεακό χαρακτήρα των παρεμβάσεων με την αντιμετώπιση θεμάτων που αφορούν σε προβλήματα του αστικού χώρου και της οικονομικής λειτουργίας καθώς και σε προβλήματα κοινωνικά (ανεργία, κοινωνικός αποκλεισμός) Την Εταιρική Προσέγγιση με την συμμετοχή των τοπικών κοινωνικών και οικονομικών εταίρων, τόσο στο επίπεδο του σχεδιασμού (συμμετοχή στις διαδικασίες σύνταξης του Επιχειρησιακού Σχεδίου) όσο και στο επίπεδο της υλοποίησης με την συγχρηματοδότηση του Σχεδίου από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Οι τομείς παρέμβασης που εν δυνάμει χρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ είναι : μεταφορές περιβάλλον αστικές αναπλάσεις υγεία πρόνοια πολιτισμός Από το ΕΚΤ αντίστοιχα χρηματοδοτούνται τρεις βασικοί τομείς παρέμβασης: δομές κοινωνικής υποστήριξης επαγγελματική κατάρτιση και προώθηση στην απασχόληση επιχορήγηση νέων επιχειρήσεων και δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης 17

Διαδικασία κατάρτισης των σχεδίων ολοκληρωμένων αστικών παρεμβάσεων Η διαδικασία για την υποβολή μέχρι και την οριστική ένταξη των σχεδίων για χρηματοδότηση ακολουθεί την εξής διαδρομή : Α ΦΑΣΗ Μετά την πρόσκληση της Υπηρεσίας Διαχείρισης της Περιφέρειας προς τους Τελικούς Δυνητικούς Δικαιούχους που αναφέρονται στο εγκεκριμένο Συμπλήρωμα Προγραμματισμού οι ενδιαφερόμενοι φορείς ως επικεφαλής ενός ΕΤΑΙΡΙΚΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ υποβάλλουν στην Υπηρεσία Διαχείρισης ένα ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ συνοδευόμενο από τα απαραίτητα δικαιολογητικά όπως αυτά ορίζονται στον οδηγό σχεδιασμού. Η Υπηρεσία Διαχείρισης αξιολογεί τα επιχειρησιακά σχέδια με βάση τα κριτήρια αξιολόγησης όπως αυτά έχουν εγκριθεί από την Επιτροπή Παρακολούθησης και περιγράφονται στον οδηγό σχεδιασμού, με βάση την μέθοδο της Συγκριτικής Αξιολόγησης, μετά την λήξη της προθεσμίας υποβολής. Η τελική απόφαση για την ένταξη του Σχεδίου λαμβάνεται στην Επιτροπή Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος. Β ΦΑΣΗ Τα Επιχειρησιακά Σχέδια που εγκρίνονται, προωθούνται για σύνταξη οριστικού Επιχειρησιακού Σχεδίου που θα προσδιορίζει με ακρίβεια τις προτεινόμενες πράξεις, τους τελικούς δικαιούχους, την διαδικασία διοίκησης συντονισμού και ότι άλλο προσδιορίζεται στην απόφαση ένταξης. Για την οριστική ένταξη των πράξεων, οι τελικοί δικαιούχοι υποβάλλουν Τεχνικά Δελτία Έργου στην Υπηρεσία Διαχείρισης, όπως προβλέπεται από τις διαδικασίες υποβολής του κάθε ΠΕΠ. Παρακολούθηση Αξιολόγηση της εφαρμογής των σχεδίων ολοκληρωμένων αστικών παρεμβάσεων Μια Τοπική Συντονιστική Επιτροπή (ΤΣΕ) θα πρέπει να αναλάβει τον συντονισμό των πράξεων (μετά την έγκριση του οριστικού Σχεδίου), έχοντας ουσιαστικό λόγο τόσο στην παρακολούθηση της υλοποίησης του επιχειρησιακού σχεδίου όσο και της αξιολόγησης κατά την διάρκεια και μετά το τέλος εφαρμογής του επιχειρησιακού σχεδίου. Ο ρόλος της θα πρέπει να αναδεικνύεται κατά την υποβολή του σχεδίου καθώς και ο τρόπος λειτουργίας της μετά την έγκριση του. 18

Κατά την υποβολή του Επιχειρησιακού Σχεδίου θα πρέπει να τεκμηριώνεται ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας, να προσδιορίζονται ενδεικτικά οι τελικοί δικαιούχοι ανά προτεινόμενη πράξη, να προτείνεται το εταιρικό σχήμα και η δομή λειτουργίας του και να προσδιορίζεται η σύνθεση μιας Συντονιστικής Επιτροπής ή άλλου όμοιου σχήματος, αναφέροντας επακριβώς τις αρμοδιότητες του και τον τρόπο λειτουργίας του στο πλαίσιο της υλοποίησης του Επιχειρησιακού Σχεδίου. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Μπορούν να προχωρήσουν τα εκτελεστικά διατάγματα που αφορούν τις ΣΟΑΠ αξιοποιώντας τους οδηγούς εφαρμογής για την σύνταξη των Ολοκληρωμένων Παρεμβάσεων Αστικής Ανάπτυξης. Επίσης, με βάση τις προτάσεις που έχουν υποβληθεί στις δεκατρείς Περιφέρειες μπορούν να προσδιοριστούν σημεία εμπλοκής ή και απαιτούμενες θεσμικές ρυθμίσεις για τις τρέχουσες παρεμβάσεις αλλά και για μελλοντικές. Ας σημειωθεί ότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Αστικής Ανάπτυξης που υποβάλλονται προς χρηματοδότηση στα Π.Ε.Π. αποτελούν μέρος ευρύτερων ζωνών ανάπλασης του αστικού χώρου. Έτσι, ταυτόχρονα με την ενεργοποίηση του θεσμικού πλαισίου περί ΣΟΑΠ μπορεί να εξεταστεί και το θεσμικό πλαίσιο περί αναπλάσεων (Κεφάλαιο Β, Άρθρα 8 έως και 17 του Νόμου 2508). Ας σημειωθεί ότι και για το Κεφάλαιο Β των αναπλάσεων εκκρεμούν τα εκτελεστικά διατάγματα που αναφέρονται κατά άρθρο στη συνέχεια. Άρθρο 8 7. Με απόφαση Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ καθορίζονται οι προδιαγραφές της προκαταρτικής πρότασης και των μελετών που μπορεί να διαφοροποιούνται Άρθρο 10 κατά κατηγορία περιοχών ή τρόπους ανάπλασης. 8. Με Π.Δ του εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ καθορίζονται αρμοδιότητες, δικαιώματα και υποχρεώσεις του φορέα ανάπλασης, εγγυήσεις που παρέχονται από αυτόν για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του Άρθρο 12 διαδικασίες και όργανα για την άσκηση εποπτείας στον φορέα από τον Ο.Τ.Α ή το ΥΠΕΧΩΔΕ συνέπειες μέτρα και κυρώσεις κ.λ.π 9. Με απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ καθορίζονται τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία η χορήγηση του αυξημένου Σ.Δ. δεν αποβαίνει σε βάρος ης περιοχής. Καθορίζονται επίσης σχετικοί όροι και περιορισμοί χορήγησης του 19

Άρθρο 13 αυξημένου ΣΔ ο τρόπος και οι διαδικασίες εφαρμογής, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των ενδιαφερομένων κ.λ.π. 8. Με ΚΥΑ Υπουργών Οικονομικών και ΠΕΧΩΔΕ καθορίζονται το ύψος, η διάρκεια και ο τρόπος αποπληρωμής των δανείων που συνάπτουν ιδιότητες ακινήτων στην περιοχή ανάπλασης με τα τραπεζικά ιδρύματα. Στις περιπτώσεις που χορηγείται επιδότηση από το Δημόσιο το ύψος της, των επιτοκίων, οι υποχρεώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων κ.λ.π. 9. Με απόφαση Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ καθορίζονται οι όροι και περιορισμοί και οι προϋποθέσεις για την αναγνώριση των δικαιούχων επιδότησης επιτοκίου των δανείων. Καθορίζονται επίσης η διαδικασία αναγνώρισης του δικαιώματος, τα κριτήρια της σειράς προτεραιότητας κ.λ.π. 10. Με ΚΥΑ Υπουργών Οικονομικών και ΠΕΧΩΔΕ εγκρίνονται οι κάθε μορφής παροχές και οικονομικές ενισχύσεις σε ειδικές κατηγορίες έργων και οικιστών, οι σχετικοί όροι προϋποθέσεις και συνέπειες που ορίζονται από την ΔΕΠΟΣ κ.λ.π 11. Με απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ καθορίζεται κάθε περαιτέρω λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος. Άρθρο 17 4. Με απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ ρυθμίζονται η διαδικασία επιβολής αίτησης προς το ΔΣ ο τρόπος και η διαδικασία ειδοποίησης των υπόχρεων παροδίων για την καταβολή στο δήμο της αποζημίωσης που τους αναλογεί τα κριτήρια και η διαδικασία επιβολής του προσώπου του θα καταθέσει την αποζημίωση κ.λ.π ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΧΩΡΟ Στο πλαίσιο του Γ ΚΠΣ προβλέπονται οι ολοκληρωμένες παρεμβάσεις ανάπτυξης του αγροτικού χώρου. Οι παρεμβάσεις αυτές χρηματοδοτούνται από το τομεακό πρόγραμμα του Υπουργείου Γεωργίας αλλά και από τα δεκατρία Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα. Η διαδικασία ενεργοποίησης αυτών των παρεμβάσεων ξεκινάει με την οριοθέτηση των επιλέξιμων ζωνών και συνεχίζει με την σύνταξη μελέτης σχεδίου για τις προτεινόμενες δράσεις ανά ζώνη. Οι περιοχές παρέμβασης ολοκληρωμένης αγροτικής ανάπτυξης αποτελούν μία από τις κατηγορίες επιλέξιμων ζωνών του Άρθρου 11 του Νόμου 2742 «Περιοχές ειδικών χωρικών παρεμβάσεων» για τις οποίες εκκρεμεί η απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ με την οποία καθορίζονται οι προδιαγραφές για την σύνταξη μελετών για περιοχές 20

ειδικών χωρικών παρεμβάσεων. Εκτιμάται ότι η απόφαση μπορεί να εκδοθεί άμεσα αξιοποιώντας τις προδιαγραφές για την εκπόνηση των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων στον αγροτικό χώρο. Με δεδομένο ότι η οριοθέτηση των περιοχών έχει ολοκληρωθεί για το σύνολο της χώρας κρίνεται σκόπιμο να περιληφθούν οι ζώνες ολοκληρωμένων αγροτικών παρεμβάσεων, ως περιοχές ειδικών χωρικών παρεμβάσεων, στα χωροταξικά σχέδια των Περιφερειών. Ειδικότερα, οι περιοχές εφαρμογής και οι στόχοι αυτών των σχεδίων είναι: Περιοχές εφαρμογής Δυο βασικοί κρατικοί φορείς που είναι επιφορτισμένοι με την ευθύνη της κατάταξης των Δημοτικών Διαμερισμάτων σε ορεινά, ημιορεινά και πεδινά είναι η ΕΣΥΕ και το Υπουργείο Γεωργίας. Κάθε ένας από αυτούς υιοθετεί διαφορετικά κριτήρια, με αποτέλεσμα να υπάρχει διαφορετική κατάταξη των Δημοτικών Διαμερισμάτων. Η κατάταξη της ΕΣΥΕ στηρίζεται στα εδαφικά χαρακτηριστικά της περιοχής των Δημοτικών Διαμερισμάτων: 1. Πεδινά χαρακτηρίζονται τα Δημοτικά Διαμερίσματα που η εδαφική τους περιοχή βρίσκεται κατά το σύνολο ή το μεγαλύτερο μέρος τους σε έδαφος οριζόντιο ή με μικρές κλίσεις και έχουν υψόμετρο μικρότερο των 800 μέτρων. 2. Ημιορεινά χαρακτηρίζονται τα Δημοτικά Διαμερίσματα που εκτείνονται εδαφικά στις πλαγιές βουνών, είτε στο σύνολο τους ή κατά το ήμισυ, και σε πεδιάδα και έχουν υψόμετρο μέχρι 800 μέτρα. 3. Ορεινά χαρακτηρίζονται τα Δημοτικά Διαμερίσματα που εκτείνονται εδαφικά σε επικλινές ή ανώμαλο έδαφος (χαράδρες, πτωχεύσεις, έντονες υψομετρικές διαφορές κτλ) Το υψόμετρο του συνόλου ή του μεγαλύτερου τμήματος του είναι μεγαλύτερο των 800 μέτρων. Ο προσδιορισμός του χαρακτήρα της περιοχής είναι περισσότερο σύνθετος όταν γίνεται από το Υπουργείο Γεωργίας με τη χρησιμοποίηση μιας σειράς χαρακτηριστικών. Έτσι: 1. Ορεινές περιοχές είναι αυτές που η κτηματική τους έκταση σε ποσοστό 80% βρίσκεται: σε υψόμετρο άνω των 800 μέτρων, μεταξύ 600-800 μέτρων, με κλίσεις εδάφους τουλάχιστον 16%, κάτω των 600 μέτρων με κλίσεις εδάφους τουλάχιστον 20%. 2. Μειονεκτικές περιοχές είναι αυτές που χαρακτηρίζονται: από πυκνότητα πληθυσμού μέχρι 45 κατ./τ. χλμ. από γεωργικό εισόδημα μικρότερο του 80% του μέσου όρου της χώρας. 3. Περιοχές με ειδικά προβλήματα που είναι ζώνες νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών. 21

Στόχοι Με δεδομένο τον προαναφερόμενο χαρακτήρα των περιοχών εφαρμογής, τελικοί στόχοι είναι: Η αντιμετώπιση φαινομένων οικονομικής υστέρησης, χαμηλού βοιωτικού επιπέδου, πληθυσμιακής αποδυνάμωσης και περιβαλλοντικής υποβάθμισης και η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων στο πλαίσιο της διαδικασίας ανάπτυξης και μετασχηματισμού του αγροτικού χώρου. Η εξασφάλιση απασχόλησης και εισοδήματος για την δημιουργία αυτόνομης οικονομικής βάσης. Η προώθηση της κοινής πολιτικής οικονομικής και κοινωνικής συνοχής με άρση των συνθηκών που προκαλούν αναπτυξιακή καθυστέρηση και διαρθρωτικούς περιορισμούς. Η προσέλκυση νέων και οικονομικά ενεργών ατόμων για την οικονομική και πολιτιστική αναζωογόνηση. Η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Η προστασία, αναβάθμιση και ανάδειξη περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, για την εξασφάλιση βιωσιμότητας και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής. Η διασφάλιση τοπικών μηχανισμών για τη διασφάλιση συνοχής και την υποστήριξη της αναπτυξιακής δυναμικής. Στις περισσότερες περιπτώσεις των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων στον αγροτικό χώρο υπάρχουν ζώνες προστασίας του περιβάλλοντος και συχνά η ανυπαρξία διαχειριστικού σχεδίου (Κεφάλαιο Ε Διοίκηση και Διαχείριση προστατευόμενων περιοχών, Άρθρο 15 έως και 17 του Νόμου 2742) που δημιουργούν εμπλοκές στην υλοποίηση των παρεμβάσεων. Έτσι, θα πρέπει να ενεργοποιηθούν άμεσα για τις περιοχές που υλοποιούνται ολοκληρωμένες παρεμβάσεις ανάπτυξης του αγροτικού χώρου οι προβλεπόμενες από το Άρθρο 15 του Νόμου 2742 διατάξεις, 1. Με ΠΔ μπορεί να συνιστώνται νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου ως φορείς διαχείρισης με σκοπό τη διοίκηση και διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών. 1γ. Με ΚΥΑ Υπουργών Ανάπτυξης, ΠΕΧΩΔΕ και Γεωργίας εξειδικεύονται το περιεχόμενο και η διαδικασία σύναψης συμβάσεων διαχείρισης. Τέλος, στις περισσότερες περιοχές των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων για τον αγροτικό χώρο προβλέπονται οργανωμένες ζώνες ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων του πρωτογενή τομέα (Άρθρο 10 του Νόμου 2742 περί Π.Ο.Α.Π.Δ.). Σύμφωνα με το Άρθρο 10 προβλέπεται ότι : 3β. Με απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ καθορίζονται τα δικαιολογητικά και έγγραφα που θα συνοδεύουν την αίτηση του φορέα, ο τύπος και το περιεχόμενο 22

της αιτήσεως, ο χρόνος και τα στάδια ολοκλήρωσης της διαδικασίας για τον χαρακτηρισμό και οριοθέτηση εκτάσεων ως ΠΟΑΠΔ. 5β. Με απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ καθορίζονται οι ειδικές προδιαγραφές εκπόνησης της πολεοδομικής μελέτης των ΠΟΑΠΔ. Μέχρι στιγμής οι διατάξεις που έχουν εκδοθεί αφορούν στην δημιουργία περιοχών ανάπτυξης υδατοκαλλιεργειών και κρίνεται σκόπιμο να υπάρξει κάλυψη και για τις ζώνες ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων και για την γεωργία και κτηνοτροφία. Παρεμβάσεις / Μέτρα στήριξης των ΟΤΑ στο νέο τους ρόλο. Από τα προηγούμενα προκύπτει ότι, η σωστή διακυβέρνηση περιοχών και η ανάθεση αρμοδιοτήτων σε τοπικούς φορείς είναι καθοριστικοί παράγοντες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις μικρές και μεγάλες πόλεις και για την ορθότερη διαχείρισή και προστασία της χώρας. Η διακυβέρνηση των περιοχών μπορεί να βελτιωθεί μέσω της καλύτερης κάθετης ενσωμάτωσης δραστηριοτήτων διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης και καλύτερης οριζόντιας ενσωμάτωσης στο εσωτερικό και μεταξύ διαφόρων οργανώσεων σε τοπικό επίπεδο και της συμμετοχής των αρμόδιων φορέων διακυβέρνησης και πολιτών στις πολιτικές τοπικής ανάπτυξης. Το ζήτημα είναι με ποιον τρόπο οι θεσμικοί φορείς και οι δομές μπορούν να συμβάλουν στο σχεδιασμό κοινών στρατηγικών στόχων και να ικανοποιήσουν τις νέες απαιτήσεις για συλλογική δράση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα κύρια απαιτούμενα μέτρα / παρεμβάσεις για τη στήριξη των ΟΤΑ στο νέο τους ρόλο είναι: Πλήρης ενεργοποίηση του θεσμικού πλαισίου και διασφάλιση αποτελεσματικού μηχανισμού προσαρμογής / αναθεώρησης με βάση και την εμπειρία από την εφαρμογή του. Αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για τη συστηματική και ολοκληρωμένη παρακολούθηση και υποστήριξη της υλοποίησης ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ, προγραμμάτων ανάπλασης και Επιχειρησιακών Σχεδίων Ολοκληρωμένης Αστικής Ανάπτυξης. Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διοίκησης με διαδραστικό κανάλι υποστήριξης και συμβουλευτικών υπηρεσιών. Δημιουργία δικτύων περιοχών με παρόμοιο χαρακτήρα και ρόλο εντός και εκτός συνόρων της χώρας. 23

24

25

Προώθηση καινοτόμων προσεγγίσεων για τη διεύρυνση της δημοκρατίας σε τοπικό επίπεδο, τη συμμετοχή και τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων των ΟΤΑ με τον ιδιωτικό τομέα και τους πολίτες. Δημιουργία δομών και μηχανισμών διαρκούς πληροφόρησης και ενημέρωσης των τοπικών κοινωνικών και οικονομικών εταίρων. Αναδιοργάνωση των υπηρεσιών των ΟΤΑ και αξιοποίηση χρηματοδοτικών μέσων και μηχανισμών για την κατάρτιση αιρετών και στελεχών της Αυτοδιοίκησης. Εξοικείωση των παιδιών με θέματα πολεοδομικού σχεδιασμού και ανάπτυξης στα διάφορα επίπεδα της εκπαίδευσης. Κέρκυρα, 8 Απριλίου 2005 26