ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΛΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013 2014 Βαθμός:... Ολογράφως: Υπογραφή:.. ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ (Κατεύθυνσης) ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες και 30 λεπτά ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 03.06.2014 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ / ΤΡΙΑΣ:... ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ:... ΟΔΗΓΙΕΣ: -Το εξεταστικό δοκίμιο βαθμολογείται με εκατό (100) μονάδες και αποτελείται από τρία μέρη: Α, Β και Γ. - Στα μέρη Β και Γ υπάρχει επιλογή. - Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από δεκαεπτά (17 ) σελίδες. - Δεν επιτρέπεται η χρήση διορθωτικού υλικού. - Επιτρέπεται η χρήση μη προγραμματιζόμενης υπολογιστικής μηχανής. ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ατομικές Μάζες: H = 1 C=12 N=14 O = 16 Na = 23 Mg = 24 Al=27 S=32 Cl = 35,5 K=39 Ca=40 Mn=55 Fe=56 Cu = 63,5 Zn=65 Σταθερές διάστασης: KCH3COOH=1,8.10-5 KHCOOH=1,6.10-4 KNH3 = 1,8.10-5 KHNO2 = 4,5.10-4 1
ΜΕΡΟΣ Α : Ερωτήσεις 1-6 Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με πέντε (5) μονάδες. Ερώτηση 1 Σε ογκομετρική φιάλη των 250mL διαλύσαμε υπό κανονικές συνθήκες,15g ΝαΝΟ3, χωρίς να αλλάξει ο όγκος του διαλύματος. Το διάλυμα έχει ρ=1,23 g/ml (μ.5) Ζητείται: α) Η %κ.ο συγκέντρωση του διαλύματος. β) Η %κ.μ συγκέντρωση του διαλύματος. γ) Η μοριακότητα του διαλύματος............. Ερώτηση 2 Να συμπληρώσετε τον πιο κάτω πίνακα. (μ.5) [H + ]/mol/l [OH - ]/mol/l ph poh 4 Χαρακτήρας Διαλύματος όξινος /βασικός 10 10-8 10-1 9 2
Ερώτηση 3 Να συμπληρώσετε τις πιο κάτω χημικές εξισώσεις. (μ.5) α) NaOH + H3PO4 β) Mg + H2SO4 (αρ) γ) Κ2Ο + ΗΝΟ3 δ) NaCl + H2SO4 ε) Ca(OH)2 + CO2 Ερώτηση 4 Σε κλειστό δοχείο όγκου 2L και σε σταθερή θερμοκρασία, εισάγουμε 4 mol SO2 και10 mol O2. Μετά την αποκατάσταση της ισορροπίας στο δοχείο περιέχονται 2 mol SO3. 2SO2(g) + O2(g) 2SO3(g) ΔΗ < 0 α)να υπολογίσετε τη συγκέντρωση της κάθε ουσίας στη χημική ισορροπία. (μ.4) β) Να βρείτε τη σταθερά χημικής ισορροπίας Κ. (μ.1) 3
Ερώτηση 5 Να υπολογίσετε τον όγκο διαλύματος νιτρικού οξέος, ΗNO3, 0.4 M που απαιτούνται για την πλήρη εξουδετέρωση 400 ml διαλύματος υδροξειδίου του νατρίου ΝaOΗ 0.25M. 4 (μ.5) Ερώτηση 6 Να περιγράψετε πείραμα με το οποίο θα παρασκευάσετε 500 ml διαλύματος NaOH O.5M. (μ.5)
ΜΕΡΟΣ Β : Ερωτήσεις 7-12 Από τις έξι (6) ερωτήσεις (7-12) να απαντήσετε μόνο τις τέσσερις (4). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες. Ερώτηση 7 A. Να υπολογίσετε το ph, των πιο κάτω διαλυμάτων. (μ.8) α) Διάλυμα H2SO4 0,4Μ β) Διάλυμα ΝΗ4ΟΗ 0.2Μ γ) Διαλύματος CH3COOH 0.1M στο 1L του οποίου προστίθενται 20,5g CH3COOΝa χωρίς μεταβολή του όγκου του διαλύματος. B. Να κατατάξετε τα πιο κάτω ισομοριακά διαλύματα αλάτων κατά σειρά αύξησης του ph. (CH3COO)2Ca, KOH, HCl, NH4NO2. (μ.2) 5
Ερώτηση 8 Α. Σε 40g κράματος Cu και Zn προσθέτουμε περίσσεια αραιού διαλύματος H2SO4.Από την αντίδραση παράγονται 8,96 λίτρα αερίου Α σε Κ.Σ. (μ.4) Ζητούνται: α) Να γράψετε την/τις χημική/ές αντίδραση/εις που πραγματοποιούνται. β) Να ονομάσετε το αέριο που παράγεται και πώς μπορούμε να το ανιχνεύσουμε; γ) Να υπολογίσετε τη μάζα και των δύο μετάλλων στο μίγμα. δ) Να υπολογίσετε την εκατοστιαία σύσταση του μίγματος. Β.Να βρείτε τον αριθμό οξείδωσης του βρωμίου σε κάθε μια από τις πιο κάτω ενώσεις. (μ.3) α) BrO4 -... Br2.. NaBrO4.. 6
β) Να βρείτε τους συντελεστές της πιο κάτω αντιδράσης. (μ.3) FeO + ΗΝΟ3 Fe (ΝΟ3)3 + ΝΟ + Η2Ο Να γράψετε ποιο είναι το αναγωγικό και ποιο το οξειδωτικό σώμα....... Ερώτηση 9 Α. Κατά την ογκομέτρηση οξειδοαναγωγής με διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου(kmno4), πρέπει να ακολουθήσουμε συγκεκριμένη διαδικασία. Να γράψετε ορθή ή λάνθασμένη διαδικασία και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. α) Τιτλοδοτούμε το διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου (KMnO4) με οξαλικό νάτριο, προτού ογκομετρήσουμε με αυτό το άγνωστο διάλυμα. (μ.2).... β) Οξινίζουμε το διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου (KMnO4), με HCl ή HNO3. (μ.2)..... γ) Κατά την ογκομέτρηση με διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου (KMnO4), χρησιμοποιούμε δείκτη φαινολοφθαλεϊνης (μ.2) 7
B. Δίνονται τα πιο κάτω ζεύγη χημικών ενώσεων.να εισηγηθείτε απλά χημικά πειράματα με τα οποία θα διακρίνετε τις χημικές ουσίες μεταξύ τους και να γράψετε τις χημικές αντιδράσεις που θα πραγματοποιηθούν σε κάθε περίπτωση. (μ.2) α) Pb(NO3)2, ΝΗ4NO3........... β) CH3COONa, NaCl (μ.2).......... Ερώτηση 10 Α. Να δηλώσετε για την κάθε μία από τις πιο κάτω προτάσεις αν είναι ορθή ή λανθασμένη και να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας: (μ.6) α) Τα υδατικά διαλύματα των ιοντικών ενώσεων είναι ισχυροί ηλεκτρολύτες ενώ τα υδατικά διαλύματα των ομοιοπολικών ενώσεων είναι ασθενείς ηλεκτρολύτες............ 8
β) Ισομοριακά υδατικά διαλύματα H2SO4 και HNO3 έχουν την ίδια τιμή ph.......... γ) Το ασθενές οξύ ΗΑ είναι ισχυρότερο από το ασθενές οξύ ΗΒ. Άρα κάθε υδατικό διάλυμα του ΗΑ ανεξαρτήτως συγκέντρωσης έχει μικρότερη τιμή ph από κάθε υδατικό διάλυμα του ΗΒ που βρίσκεται στην ίδια θερμοκρασία............ Β. Να υπολογίσετε τη μάζα σε γραμμάρια που έχουν οι πιο κάτω ουσίες. (μ.4) α) 2L SO2 β) 0.4mol CH4 γ) 240mL O2 δ) 3x10 23 άτομα N..... 9
Ερώτηση 11 A.Δίνεται η πιο κάτω αμφίδρομη αντίδραση που αποδίδεται από τη χημική εξίσωση: N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g), ΔΗ= -92 KJ Να γράψετε ποιο αποτέλεσμα προκαλούν στη θέση ισορροπίας και στην απόδοση της αντίδρασης οι πιο κάτω μεταβολές. (μ.8) α) Αύξηση της θερμοκρασίας με σταθερή πίεση. β) Αύξηση της πίεσης σε δοχείο μεταβλητού όγκου, με σταθερή θερμοκρασία. γ) Αύξηση της συγκέντρωσης του N2(g) σε δοχείο σταθερού όγκου. δ) Χρήση κατάλληλου καταλύτη. Β. Νά γράψετε τους χημικούς τύπους των ανυδρίτων των πιο κάτω ενώσεων. (μ.2) Η3ΡΟ4... ΗΝΟ2... Cα(ΟΗ)2. ΝαΟΗ. 10
Ερώτηση 12 Να εξηγήσετε τις πιο κάτω προτάσεις (μ.8) α)στην καμπύλη εξουδετέρωσης ισχυρού μονοπρωτικού οξέος 0,1Μ με ισχυρή μονοϋδροξυλική βάση 0,1Μ μετά την εξουδετέρωση η τιμή του ph ελάχιστα μεταβάλλεται και δεν φτάνει στην τιμή 13, έστω και αν συνεχίζουμε να προσθέτουμε διάλυμα βάσης... β) Κατά τις ογκομετρήσεις επιβάλλεται να χρησιμοποιούμε αραιά διαλύματα μέτρου στην προχοΐδα... γ) Το διάλυμα του οξαλικού οξέος ή οξαλικού νατρίου χρησιμοποιείται σαν πρότυπο διάλυμα για τον καθορισμό της συγκέντρωσης του υπερμαγγανικού οξέος... δ) Για τον καθορισμό της συγκέντρωσης αγνώστου διαλύματος απαιτείται να γίνεται η ογκομέτρηση τρεις φορές. 11
Β. Δίνεται δείκτης ΗΑ με Κδ=10-8. Σε υδατικό διάλυμα το χρώμα των μορίων του, είναι άχρωμο ενώ των ανιόντων Α -,είναι κόκκινο. α) Να υπολογίσετε την ζώνη εκτροπής του δείκτη. (μ.2).. β) Να γράψετε το χρώμα του διαλύματος του δείκτη σε διάλυμα με ph=4. ΜΕΡΟΣ Γ : Ερωτήσεις 13-15 Από τις τρεις (3) ερωτήσεις (13-15) να απαντήσετε μόνο στις δύο(2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δεκαπέντε (15) μονάδες. Ερώτηση 13 A.Δίνεται η καμπύλη εξουδετέρωσης 15 ml διαλύματος NH4OH με διάλυμα HCl 0,1M. α) Να εξηγήσετε γιατί το ph στο ισοδύναμο σημείο δεν είναι ίσο με 7. (μ.2)... 12
β) Να υπολογίσετε τη μοριακότητα της βάσης. (μ.5)..... γ) Να υπολογίσετε το ph του διαλύματος μετά την προσθήκη 10 ml του μέτρου. (μ.4)..... δ) Να αναφέρετε ποιος/οι από τους πιο κάτω δείκτες είναι κατάλληλος/οι γι αυτή την ογκομέτρηση και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (μ.4) ΔΕΙΚΤΗΣ ΣΤΑΘΕΡΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ ΔΕΙΚΤΗ ΖΩΝΗ ΕΚΤΡΟΠΗΣ Α Κ=10-9. Β Κ=10-6. Γ Κ=10-4 13
... Ερώτηση 14 Α. Ρυθμιστικό διάλυμα 1L περιέχει NH4OH 0,3Μ και NH4Cl 0,2Μ. Να υπολογίσετε: α) Το ph του ρυθμιστικού διαλύματος. (μ.3)... β) Τη μεταβολή στο ph του ρυθμιστικού διαλύματος αν σε 500 ml του πιο πάνω διαλύματος προσθέσουμε 0,05 mol NaOH χωρίς να μεταβληθεί ο όγκος του διαλύματος. (μ.4) Β. Σε κάθε πείραμα που ακολουθεί να γράψετε τη χημική εξίσωση και δύο παρατηρήσεις που θα κάνετε. α) Σε πυκνό νιτρικό οξύ προσθέτουμε κομματάκι χαλκού. (μ.4) 14
β) Σε δύο δοκιμαστικούς σωλήνες που περιέχουν μικρή ποσότητα οξειδίου του χαλκού CuO προσθέτουμε στον ένα αραιό διάλυμα νιτρικού οξέος και στον άλλο αραιό διάλυμα θειϊκού οξέος και θερμαίνουμε ελαφρά. (μ.4) Ερώτηση 15 Α.Να υπολογίσετε πόσος όγκος διαλύματος HNO3 2Μ απαιτείται για να: α)διαλυθούν πλήρως 28g CaO. (μ.3χ3) β) Διαλυθούν πλήρως 0.5 mol Al(OH)3 γ)εξουδετερωθούν πλήρως 150 ml διαλύματος υδροξειδίου του νατρίου 0,5Μ 15
Β.Δίνεται η πιο κάτω αντίδραση οξειδοαναγωγής: (μ.3) α) Να βρείτε τους συντελεστές της χημικής αντίδρασης με τη βοήθεια των αριθμών οξείδωσης των στοιχείων που παθαίνουν μεταβολή. HCl + MnO2 MnCl2 + Cl2 + Η2Ο β) Να καθορίσετε ποιο είναι το οξειδωτικό και ποιο το αναγωγικό σώμα. Γ. Να δηλώσετε ποιες από τις ακόλουθες διαδικασίες οδηγούν σε σφάλμα κατά την ογκομέτρηση διαλύματος βάσης με οξύ. Στις περιπτώσεις σφάλματος να αναφέρετε και δικαιολογήσετε αν το σφάλμα είναι θετικό ή αρνητικό. α) Πριν από την ογκομέτρηση, η προχοΐδα ξεπλένεται εσωτερικά με το διάλυμα της βάσης.. (μ.3) 16
β) Πριν από την ογκομέτρηση, η κωνική φιάλη ξεπλένεται εσωτερικά με το διάλυμα του οξέος.. γ) Το διάλυμα του οξέος αναρροφάται με σιφώνιο, το οποίο μόλις είχε ξεπλυθεί με αποσταγμένο νερό....... ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ Ο διευθυντής Ορφανίδης Ιωάννης 17