Πτήση και Περιβάλλον

Πτήση και Περιβάλλον Ιούλιος 2010

Περιεχόμενα Εισαγωγή 1 Αλλαγή κλίματος 2 Το φαινόμενο του θερμοκηπίου 4 Η επίδραση των αερομεταφορών στο περιβάλλον 6 Περιβαλλοντική πολιτική της Aegean 12 Τα αεροσκάφη της Aegean 14 Συντήρηση των αεροσκαφών της Aegean 16 Επιχειρησιακές διαδικασίες 19 Επίλογος 23 Αναφορές-βιβλιογραφία 25 «Μικροσκοπικές αλλαγές μέσα σε ένα σύνθετο σύστημα μπορούν να οδηγήσουν σε αποτελέσματα που είναι αδύνατο να προβλεφθούν.»

Πτήση και Περιβάλλον Η Aegean μεταφέρει αεροπορικώς ανθρώπους, εμπορεύματα και υλικά. Συνδέει την Ελλάδα με άλλες χώρες, κοινωνίες και αγορές. Ενισχύει το εμπόριο και τον τουρισμό. Δημιουργεί ευκαιρίες για επιχειρήσεις και απασχόληση. Προωθεί την επικοινωνία και τον πολιτισμό. Χωρίς αμφιβολία μέσω όλων αυτών έχει μια οικονομική και κοινωνική ευεργετική επίδραση. Συγχρόνως, όπως όλες οι άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες, ασκεί μια επίδραση στο περιβάλλον. Η Aegean έχει δεσμευτεί να μετριάσει την επίδρασή της στο περιβάλλον. 1

Αλλαγή κλίματος Η αλλαγή κλίματος στη γη έχει γίνει σήμερα μια από τις σημαντικότερες περιβαλλοντικές ανησυχίες για τους περισσότερους ανθρώπους. Η «αλλαγή κλίματος» είναι μια αλλαγή στη στατιστική κατανομή του καιρού κατά τη διάρκεια χρονικών περιόδων που κυμαίνονται από δεκαετίες ως χιλιάδες έτη. Η Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την αλλαγή κλίματος καθορίζει αυτό το φαινόμενο ως αλλαγή που αποδίδεται άμεσα ή έμμεσα στην ανθρώπινη δραστηριότητα που αλλάζει τη σύνθεση της γήινης ατμόσφαιρας και που είναι εκτός της φυσικής μεταβλητότητας του κλίματος που παρατηρείται κατά τη διάρκεια συγκρίσιμων χρονικών περιόδων.1 Η έννοια της «αλλαγής κλίματος» έχει αποκτήσει αρκετές διαφορετικές ερμηνείες. Συχνότερα, αναφέρεται στις παραλλαγές ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης παρέμβασης. Μερικές φορές υποδεικνύει τις παραλλαγές σε μεγαλύτερες από μια ορισμένη περίοδο. Τέλος, χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει τις διακυμάνσεις του κλίματος σε παγκόσμιο επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των επιδράσεων από τις ανθρώπινες δραστηριότητες όπως είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου και από τις φυσικές αιτίες όπως τα ηφαιστειακά αέρια και η τέφρα.2 Η εξήγηση του μηχανισμού της αλλαγής κλίματος είναι ένα δύσκολο θέμα λόγω της παρέμβασης πολλών παραγόντων και άλλων αλυσιδωτών αντιδράσεων. Επιπλέον, αναφερόμενοι στις αεροπορικές μεταφορές, η συμβολή των αεροσκαφών στη γενική αλλαγή είναι δυσκολότερο να αξιολογηθεί επειδή η επίδραση αυτή αποτελεί ένα μικρό μόνο μέρος της συνολικής επίδρασης που δημιουργείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Η περιβαλλοντική επίδραση που προκαλείται από τις αεροπορικές μεταφορές θεωρείται σημαντικό και σύνθετο ζήτημα. Οι δαπάνες για 2

την εφαρμογή των περιβαλλοντικών κανονισμών έχουν αυξηθεί τα τελευταία έτη, αλλά χωρίς αμφιβολία τα οφέλη που προκύπτουν είναι σίγουρα σημαντικά, αντισταθμίζουν τις δαπάνες που έγιναν και ικανοποιούν τις προσδοκίες της κοινωνίας μας. Οι αεροπορικές μεταφορές έχουν θέσει μια σειρά στόχων βιώσιμης ανάπτυξης για να αντιμετωπίσουν τις περιβαλλοντικές προκλήσεις, ενώ ταυτόχρονα θα διατηρήσουν τα οφέλη των αεροπορικών μετακινήσεων προωθώντας την οικονομική και κοινωνική ευημερία. Η Aegean συμμετέχει σε αυτήν την προσπάθεια. 3

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου Η πλειοψηφία των επιστημόνων συμφωνεί σήμερα ότι στη γη λαμβάνει χώρα μια σημαντική αλλαγή κλίματος. Επίσης συμφωνεί ότι το επίπεδο διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα έχει αυξηθεί σε ένα υψηλό ποσοστό και προκαλεί τη δημιουργία του φαινόμενου του θερμοκηπίου. Αυτό θεωρείται το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό ζήτημα που αντιμετωπίζουμε στον κόσμο σήμερα. Ας δούμε τι συμβαίνει. Το κλίμα γενικά εξαρτάται από την ηλιακή ακτινοβολία, την επιφάνεια της γης και τις συγκεντρώσεις ορισμένων αερίων στην ατμόσφαιρα. Η γη λαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς της από τον ήλιο, ως ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, η οποία περνά μέσω των αερίων της ατμόσφαιρας προκειμένου να φτάσει στη γήινη επιφάνεια. Αυτή η ενέργεια ανακατανέμεται στη συνέχεια από την κυκλοφορία των αέριων μαζών και των ωκεανών και ακτινοβολείται πίσω στο διάστημα. Πιο συγκεκριμένα οι ακτίνες απορροφούνται από τη γη και παράγουν νέες ακτίνες, τις αποκαλούμενες υπέρυθρες ακτίνες. Όταν μέρος αυτών των υπέρυθρων ακτινών αντανακλώνται στο διάστημα, παγιδεύονται μέσα στην ατμόσφαιρα, και επιστρέφουν πάλι στη γη. Ο λόγος που οι ακτίνες επιστρέφουν πίσω είναι επειδή αντανακλώνται στα αέρια του θερμοκηπίου με τα οποία η ατμόσφαιρα είναι γεμάτη. Σήμερα υπάρχουν κυρίως 6 αέρια του θερμοκηπίου, συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του άνθρακα, του μεθανίου, και του νιτρώδους οξειδίου.3 Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, η εισερχόμενη ηλιακή ενέργεια ισορροπείται από την εξερχόμενη γήινη ακτινοβολία. Αυτή η διαδικασία, που θερμαίνει τη χαμηλότερη ατμόσφαιρα και την επιφάνεια της γης, έχει λειτουργήσει για εκατοντάδες χιλιάδες έτη ως αποτέλεσμα της ύπαρξης αερίων του θερμοκηπίου σε φυσικά επίπεδα. Η σύνθεση της γήινης ατμόσφαιρας παρέμεινε περίπου 4

σταθερή μέχρι την αρχή της βιομηχανικής εποχής. Από τότε, ως συνέπεια δραστηριοτήτων που δεν μπορούν να εξηγηθούν από φυσικά αίτια (ανθρώπινες δραστηριότητες), αυξάνονται συνεχώς οι συγκεντρώσεις των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα που μειώνουν βαθμιαία την αποδοτικότητα με την οποία η επιφάνεια της γης ακτινοβολεί τη θερμότητα στο διάστημα. Έτσι άρχισε να ανατρέπεται η ισορροπία του κλίματος. Μπορούμε τώρα να καταλάβουμε ότι, οι αυξανόμενες ποσότητες κυρίως διοξειδίου του άνθρακα που έχουμε στην ατμόσφαιρα λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, έχουν προκαλέσει μια επικίνδυνη διαδικασία αύξησης της θερμοκρασίας της γης με όλες τις προφανείς συνέπειες για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία. 5

Η επίδραση των αεροπορικών μεταφορών στο περιβάλλον Τα κύρια περιβαλλοντικά ζητήματα που προκαλούνται από τις αερομεταφορές είναι ο θόρυβος και η ρύπανση που βιώνουν οι κάτοικοι κοντά στα αεροδρόμια και οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου που εμφανίζονται ψηλά στην ατμόσφαιρα. Ο θόρυβος των αεροσκαφών έχει συγκεντρώσει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον τα τελευταία τριάντα χρόνια που αναπτύσσονται οι αεροπορικές μεταφορές. Με την πάροδο των ετών οι βελτιώσεις στην αεροδυναμική και το σχήμα των αεροσκαφών και η προηγμένη τεχνολογία στην κατασκευή των κινητήρων έχουν μειώσει το θόρυβο. Για την περαιτέρω μείωση του αντίκτυπου του θορύβου, έχουν καθιερωθεί συγκεκριμένοι κανονισμοί, περιορισμοί και διαδικασίες για τα ίχνη που ακολουθούν τα αεροσκάφη κατά την άφιξη και αναχώρηση από τα αεροδρόμια.4 Για πολλά έτη η ατμοσφαιρική ρύπανση που προέρχεται από τα αεροσκάφη έχει δημιουργήσει πολλές ανησυχίες και έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις. Σύμφωνα με την έκθεση του Nicholas Stern το 2006, ο τομέας με τη μεγαλύτερη δημιουργία CO2 από τις ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με 24%, (κυρίως από καύση άνθρακα και πετρελαίου). Έπειτα είναι η αλλαγή χρήσης του εδάφους με 18%, κατόπιν η γεωργία, η βιομηχανία και οι μεταφορές με 14% αντίστοιχα, οι κτηριακές εγκαταστάσεις με 8%, άλλες σχετικές με την ενέργεια δραστηριότητες με 5% και τέλος τα απόβλητα με 3%.5 Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Ομάδα των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), οι αεροπορικές μεταφορές προκαλούν μόνο το 2% του συνόλου των εκπομπών του CO2 από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και αυτό θα μπορούσε να φθάσει 6

στο 3% μέχρι το 2050. Από τις συνολικές εκπομπές του CO2 του τομέα των μεταφορών, οι αερομεταφορές προκαλούν 12% ενώ οι οδικές μεταφορές προκαλούν 74% και 14% τα υπόλοιπα είδη μεταφορών.6 Οι κινητήρες αεροσκαφών παράγουν εκπομπές που είναι παρόμοιες με εκπομπές άλλων κινητήρων που καίνε καύσιμα. Τα καυσαέρια από τους κινητήρες αεροσκαφών ασκούν μία επίδραση στην ατμόσφαιρα. Εντούτοις, οι εκπομπές των αεροσκαφών είναι διαφορετικές δεδομένου ότι ένα σημαντικό μέρος εκπέμπεται σε μεγάλα ύψη. Αυτή η διαφορετική κατάσταση δίνει αφορμή για σημαντικές περιβαλλοντικές ανησυχίες σχετικά με την επίδραση στην ποιότητα της ατμόσφαιρας γενικά και στο επίπεδο της γης ειδικότερα. Σχηματική αναπαράσταση των ιδανικών και υπαρχόντων προϊόντων καύσης (IPCC 1999). UHC είναι άκαυτοι υδρογονάνθρακες. 7

Τα τελευταία πενήντα χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές βελτιώσεις στους κινητήρες αεροσκαφών ως συνέπεια των εκτεταμένων προσπαθειών των κατασκευαστών. Οι κινητήρες αεροσκαφών έχουν περίπλοκες ηλεκτρονικές συσκευές που ελέγχουν τη ροή των καυσίμων. Εάν ο υπολογιστής ανιχνεύσει υψηλότερη από την επιτρεπόμενη κατανάλωση καυσίμων, το πρόβλημα εντοπίζεται και αποκαθίσταται αμέσως. Αυτό γίνεται πρωτίστως για λόγους ασφάλειας αλλά αυτή η πρακτική συμβάλλει επίσης στην περιβαλλοντική αποδοτικότητα.7 Οι εκπομπές των κινητήρων αεροσκαφών παράγουν επίσης και ίχνη συμπύκνωσης (contrails) στην ατμόσφαιρα, περίπου δέκα Ίχνη συμπύκνωσης αεροσκαφών (contrails) 8

χιλιόμετρα επάνω από τη γήινη επιφάνεια. Σε αυτά τα μεγάλα ύψη, η δημιουργία των contrails εξαρτάται από την ποσότητα των υδρατμών και τις ατμοσφαιρικές συνθήκες. Οι εκπομπές μπορούν να ενεργήσουν κατά τρόπο ώστε να προκαλέσουν παρόμοια αποτελέσματα με αυτά που παράγονται από τα αέρια του θερμοκηπίου. Και τα δύο αντανακλούν τις ακτίνες του ήλιου που διαφορετικά θα θέρμαιναν την επιφάνεια της γης. Συγχρόνως, αντανακλούν τις υπέρυθρες ακτίνες από το έδαφος αντί να επιτρέπουν τη διαφυγή τους. Οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι για την πραγματική επίδραση των contrails στην αύξηση της θερμοκρασίας και στην αλλαγή του κλίματος, για αυτό και συνεχίζουν τις έρευνες πάνω στο ζήτημα.8 Το 2007, τα ενδιαφερόμενα μέλη των αεροπορικών μεταφορών υιοθέτησαν μια στρατηγική τεσσάρων πυλώνων, που στη συνέχεια επικυρώθηκε από τη γενική συνέλευση του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO), και η οποία προωθεί και οδηγεί τις προσπάθειες σε τέσσερις βασικούς τομείς: βελτιωμένη τεχνολογία, αποδοτικές διαδικασίες, αποτελεσματική υποδομή και θετικά οικονομικά μέτρα.9 Η τεχνολογία από τους τέσσερις τομείς, έχει τις καλύτερες προοπτικές για τη μείωση των εκπομπών των αερομεταφορών με καινοτόμα σχέδια αεροσκαφών, ελαφριά κατασκευαστικά υλικά, βελτιώσεις στους κινητήρες και την ανάπτυξη εναλλακτικών βιώσιμων καυσίμων από πηγές δεύτερης γενεάς. Τα σύγχρονα αεροσκάφη είναι πολύ πιο οικονομικά στην κατανάλωση καυσίμων στα τελευταία χρόνια και εκπέμπουν έτσι λιγότερο CO2. Τα ερευνητικά προγράμματα στοχεύουν να επιτύχουν μια περαιτέρω μείωση 50% των εκπομπών του CO2 και μια μείωση 80% των οξειδίων του αζώτου (NOX) μέχρι το 2020. Τα σύγχρονα αεροσκάφη είναι επίσης 20 dbs πιο αθόρυβα από τα παλαιότερα και αυτό αντιστοιχεί σε μείωση 75% του θορύβου. Τα ερευνητικά προγράμματα στοχεύουν να επιτύχουν μια περαιτέρω μείωση 50% 9

του θορύβου μέχρι το 2020. Η εφαρμογή βελτιωμένων επιχειρησιακών λειτουργιών θα μπορούσε να επιφέρει μείωση των εκπομπών. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται αποδοτικότερες διαδικασίες εκτέλεσης των πτήσεων, μέτρα για τη μείωση του βάρους σε κάθε πτήση, βελτιστοποίηση του δικτύου διαδρομών, της συχνότητας των πτήσεων και των χρονοδιαγραμμάτων των δρομολογίων που αυξάνουν το συντελεστή διακίνησης επιβατών και ελαχιστοποιούν τον αριθμό των κενών θέσεων. Τα βελτιωμένα έργα με αποδοτικότερες εγκαταστάσεις και τα συστήματα υποδομής για καλύτερη λειτουργία των αερολιμένων και τυποποίηση / διαχείριση του ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας θα μπορούσαν επίσης να επιτύχουν ουσιαστική μείωση των εκπομπών. Οι πρώτοι τρεις τομείς θα καθυστερήσουν αρκετά στην επίτευξη του στόχου της μείωσης των εκπομπών του CO2, κατά συνέπεια μερικά θετικά οικονομικά μέτρα θα απαιτούνταν για να καλύψουν το κενό. Αυτά έχουν σχεδιαστεί ώστε να επιτευχθούν οι περιβαλλοντικοί στόχοι με χαμηλότερο κόστος και να δοθεί στις εταιρείες δυνατότητα για μεγαλύτερη ευελιξία. Όλες οι ενδιαφερόμενες πλευρές εξετάζουν αυτήν την περίοδο διάφορα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση, συμπεριλαμβανομένων των προσανατολισμένων προγραμμάτων κινήτρων, του συστήματος εμπορικών συναλλαγών εκπομπών, καθώς επίσης και άλλων εθελοντικών και υποχρεωτικών μέτρων. Ο ICAO έχει επικυρώσει την υιοθέτηση ενός ανοικτού συστήματος εμπορικών συναλλαγών εκπομπών για να επιτύχει τους στόχους μείωσης εκπομπών του CO2. Οι οδηγίες για έγκριση και εφαρμογή του σχεδίου δημοσιεύθηκαν το Φεβρουάριο του 2007.10 Το 2008, οι αεροπορικές βιομηχανίες και εταιρείες, οι αερολιμένες, οι προμηθευτές καυσίμων και οι φορείς παροχής υπηρεσιών συναντήθηκαν στη Γενεύη και υπέγραψαν μια δέσμευση για να επιτύχουν ουδέτερη αύξηση σε εκπομπές άνθρακα. Η ουδέτερη αυτή αύξηση σημαίνει ότι οι καθαρές εκπομπές του CO2 από τις 10

αερομεταφορές θα αυξάνουν μέχρι το 2020, κατόπιν θα σταθεροποιηθούν και θα μειώνονται στη συνέχεια, παρά την αύξηση της κυκλοφορίας. Για να επιτευχθεί αυτή η ουδέτερη αύξηση άνθρακα από το 2020 και μετά απαιτείται μια πολύπλευρη προσέγγιση με ισχυρή δέσμευση από τους συμμέτοχους των αερομεταφορών.11 Στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η αρμόδια Επιτροπή έχει ενσωματώσει τις αερομεταφορές στο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σχετική οδηγία έχει εκδοθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχει εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2012.12 11

Περιβαλλοντική πολιτική της Aegean Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μετριαστεί η αλλαγή κλίματος, μερικοί είναι πολύ απλοί ενώ άλλοι απαιτούν πιo συγκεκριμένες και σύνθετες ενέργειες. Ο πρώτος και σημαντικότερος είναι να ενημερωθεί και να παρακινηθεί ο πληθυσμός. Τα περισσότερα άτομα δεν ενεργούν εκτός αν πειστούν ότι κάτι σημαντικό θα συμβεί. Εάν αρκετά άτομα εκφράσουν τις ανησυχίες τους, επικοινωνήσουν αυτές τις ανησυχίες και ενθαρρύνουν άλλους να κάνουν το ίδιο, τότε ο κόσμος θα αναγκαστεί να ενεργήσει. Δεν τίθεται θέμα για το σωστό χρόνο, πρέπει να αλλάξουμε τη στάση μας τώρα, ως πρώτο βήμα για ένα καλύτερο μέλλον. Η Aegean έχει προχωρήσει σε πολλές ενέργειες και βελτιώσεις και έχει καθιερώσει ένα περιβαλλοντικό σύστημα διαχείρισης σύμφωνα με τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα. Από το Σεπτέμβριο του 2008 έχει πιστοποιηθεί κατά ISO 14001/2004 για την εξυπηρέτηση επιβατών, τη συντήρηση αεροσκαφών, καθώς και για τον έλεγχο απορριμμάτων ώστε να αποτελεί πρότυπο σε θέματα ανακύκλωσης και περιβαλλοντικής διαχείρισης, επιβεβαιώνοντας έτσι την ισχυρή θέληση και την ικανότητα που διαθέτει για μια σωστή αντιμετώπιση όλων των περιβαλλοντικών ζητημάτων. Εκτελούμε το περιβαλλοντικό μας πρόγραμμα προσβλέποντας στην επίτευξη μακροπρόθεσμων στόχων αλλά και θέτοντας στόχους για τα τρέχοντα θέματα που αφορούν τον έλεγχο των εκπομπών, τη μείωση της κατανάλωσης, την αποφυγή της ρύπανσης, την ανακύκλωση των στερεών αποβλήτων και της προστασίας του περιβάλλοντος από επικίνδυνα υλικά. Λειτουργούμε σύμφωνα με όλους τούς σχετικούς νόμους και κανονισμούς που διέπουν τις αεροπορικές μεταφορές. Η πολιτική μας για το περιβάλλον καθορίζει τις πρακτικές μας ώστε να 12

βελτιώνουμε συνεχώς την αποδοτικότητα με την οποία λειτουργούμε: Παρέχουμε την κατάλληλη περιβαλλοντική κατάρτιση και εκπαίδευση στους υπαλλήλους ώστε να είναι περιβαλλοντικά υπεύθυνοι. Ελαχιστοποιούμε την ποσότητα και την τοξικότητα των αποβλήτων που παράγουμε και εξασφαλίζουμε την ασφαλή επεξεργασία και τη διάθεσή τους. Εξοικονομούμε φυσικούς πόρους με την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των υλικών, την αγορά ανακυκλωμένων υλικών και τη χρήση ανακυκλώσιμων υλικών συσκευασίας. Εξασφαλίζουμε τη σωστή χρήση ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την επιχείρησή μας. Εξετάζουμε τους περιβαλλοντικούς παράγοντες και τις δαπάνες απόκτησης, χρήσης και διάθεσης όλων των προμηθειών κατά τις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων προγραμματισμού και αγοράς. Ελαχιστοποιούμε τους κινδύνους και προστατεύουμε τους υπαλλήλους μας και τις κοινότητες στις οποίες αναπτύσσουμε δραστηριότητες, υιοθετώντας ασφαλείς τεχνολογίες και λειτουργικές διαδικασίες στις κανονικές αλλά και στις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Επικοινωνούμε και ενισχύουμε τη δέσμευσή μας για περιβαλλοντική ποιότητα στους πελάτες, τους υπαλλήλους, τους προμηθευτές, τις κυβερνητικές υπηρεσίες και τις κοινότητες στις οποίες αναπτύσσουμε δραστηριότητες. Συνεργαζόμαστε με άλλους φορείς για την περαιτέρω προώθηση κοινών περιβαλλοντικών στόχων. Προσπαθούμε να βελτιώνουμε συνεχώς το σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης και απόδοση της Aegean και κοινοποιούμε τακτικά σχετικές εκθέσεις προόδου. Πραγματοποιούμε αυστηρούς ελέγχους και αξιολογήσεις για τη συμμόρφωση της Aegean με αυτή την περιβαλλοντική πολιτική και τη μέτρηση της προόδου που επιτελείται σχετικά με την απόδοσή της. 13

Τα αεροσκάφη της Aegean Η Aegean έχει παραγγείλει συνολικά 27 αεροσκάφη AIRBUS Α320/321. Από το 2008 έχει σταδιακά αντικαταστήσει όλα τα παλαιά BOEING 737. Με την επένδυση αυτή, η Aegean έχει τον νεαρότερο στόλο στην ΝΑ Ευρώπη. Τα αεροσκάφη Α320/321 θα χρησιμοποιηθούν για την επέκταση του δικτύου στο εσωτερικό και στο εξωτερικό από τις βάσεις μας στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Ο στόλος της Aegean αποτελείται σήμερα από 4 AIRBUS A321, 18 AIRBUS A320, 6 AVRO RJ 100 κατασκευής BAE Systems (British Aerospace) και 2 wet leased ATR-72-500. Έχοντας ως βασική προτεραιότητα την ασφάλειά, έχουμε επενδύσει σε υπερσύγχρονα, ολοκαίνουρια αεροσκάφη, συστήματα ελέγχου, τεχνική υποστήριξη καθώς και στη συστηματική εκπαίδευση του προσωπικού μας. Κάθε αεροσκάφος μας έχει εξοπλιστεί με όλα τα προηγμένα συστήματα ασφαλείας, όπως το ACAS II (Σύστημα Αποφυγής Σύγκρουσης στον Αέρα), το EGPWS (Ενισχυμένο Σύστημα Προειδοποίησης Προσεγγίζοντος Εδάφους) και το DFGS (Ψηφιακό Σύστημα Πλοήγησης). 14

Η κατανάλωση καυσίμων των αεροσκαφών μας είναι το κύριο ζήτημα που αφορά τις εκπομπές ρύπων και σε αυτό επικεντρώνουμε τις προσπάθειές μας. Έχοντας καινούρια αεροσκάφη και χρησιμοποιώντας τα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο πιστεύουμε ότι ακολουθούμε τη σωστή πορεία με στόχο την εκμετάλλευση και την αποδοτικότητα των καυσίμων. 15

Συντήρηση των αεροσκαφών της Aegean Τον Ιανουάριο του 2009 εγκαινιάστηκε η νέα τεχνική βάσηυπόστεγο της Aegean. Η κατασκευή του φιλόδοξου αυτού έργου, έκτασης 4.800 τμ. και χωρητικότητας δύο Airbus Α-321 (τα μεγαλύτερα που διαθέτει σήμερα η εταιρεία στο στόλο της) διήρκεσε ένα χρόνο. Κύριο μέλημα της Aegean είναι η ασφάλεια των επιβατών. Γι αυτό, η νέα βάση είναι κατασκευασμένη έτσι ώστε να διευκολύνει σημαντικά τις εργασίες και τους γενικούς ελέγχους που διενεργούν καθημερινά οι μηχανικοί στα αεροσκάφη του στόλου μας, ένα έργο απαιτητικό και δύσκολο. Για το λόγο αυτό, η νέα βάση έχει σαφώς κατανεμημένους χώρους εργασιών (αποθήκευσης εργαλείων, εργαστηρίων μηχανικών, γραφείων διοίκησης, τεχνικής ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης, χρήσης Η/Υ) και χώρους ανάπαυσης για τους εργαζόμενους. Επιπλέον, το υπόστεγο διαθέτει τελευταίου τύπου αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης, ικανό να ανιχνεύσει και να αντιμετωπίσει έγκαιρα πιθανή εστία φωτιάς. Ταυτόχρονα, στα υπό συντήρηση αεροσκάφη εφαρμόζεται ένα σύνθετο σύστημα, το οποίο τροφοδοτεί με ηλεκτρική ενέργεια, πεπιεσμένο αέρα και νερό σε περίπτωση ανάφλεξης ή πυρκαγιάς. Σε περίπτωση διακοπής της ηλεκτροδότησης, ενεργοποιείται εφεδρική γεννήτρια, (Electrical Emergency Generator). Από το Σεπτέμβριο 2008, η Aegean έχει πιστοποιηθεί κατά ISO 14001/2004 για το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, την Εξυπηρέτηση Επιβατών, την Εξυπηρέτηση Αεροσκαφών, καθώς και για τον Έλεγχο Απορριμμάτων. Έτσι, η νέα τεχνική βάση, εκτός από λειτουργική, αποτελεί πρότυπο σε θέματα ανακύκλωσης και περιβαλλοντικής διαχείρισης. Συγκεκριμένα, στο υπόστεγο 16

λειτουργεί ένα ειδικό σύστημα συγκέντρωσης αποβλήτων σε ειδικά βυτία, ώστε να μη ρυπαίνεται ο υδροφόρος ορίζοντας. Η συντήρηση των αεροσκαφών περιλαμβάνει πολλά στάδια και γίνεται διεξοδικά σε καθημερινό επίπεδο στις εγκαταστάσεις της τεχνικής βάσης από το τεχνικό τμήμα, το οποίο αποτελείται από μηχανικούς, αεροναυπηγούς και μηχανολόγους. Εφαρμόζονται συνεχώς υψηλά πρότυπα εφαρμοσμένης μηχανικής και ασφάλειας και επιβάλλονται περιορισμοί μαζί με πολλές άλλες απαιτήσεις αξιοπιστίας και ποιότητας που δεν υπάρχουν απαραιτήτως στον ίδιο βαθμό σε άλλους τομείς των μεταφορών. Προσπαθούμε να βελτιώσουμε την αποδοτικότητα των καυσίμων και αυτό το επιτυγχάνουμε πλένοντας τακτικά τα αεροσκάφη εξωτερικά αλλά και τους κινητήρες τους. Το οικολογικό σύστημα πλυσίματος της Pratt & Whitney επιτρέπει στους τεχνικούς να εκτελούν συχνά πλυσίματα κινητήρων χωρίς μεγάλο χρόνο παραμονής του αεροσκάφους στο έδαφος και χωρίς παραγωγή 17

οποιουδήποτε μολυσμένου νερού. Το νερό που χρησιμοποιείται για το πλύσιμο των αεροσκαφών και των κινητήρων ανακυκλώνεται αυτόματα από τον εξοπλισμό του συστήματος. Με το πλύσιμο των κινητήρων, με τη χρήση καθαρού καυτού νερού, επεκτείνουμε τη ζωή τους λόγω των καθαρότερων συμπιεστών και των στροβίλων ενώ επιτυγχάνουμε τη σωστή λειτουργία τους και βελτιώνουμε την κατανάλωση καυσίμων. Αυτό ασκεί πραγματική θετική επίδραση στην προστασία του περιβάλλοντος. Για την Aegean η προστασία του περιβάλλοντος είναι στόχος τόσο σημαντικός όσο και η συνεχής βελτίωση της εταιρείας μας. Η νέα τεχνική βάση μάς κάνει υπερήφανους, καθώς είναι λειτουργική, ενώ παράλληλα προστατεύει το περιβάλλον. 18

Επιχειρησιακές διαδικασίες της Aegean Ο μόνος τρόπος να μειωθούν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα είναι να αυξηθεί η αποδοτικότητα των καυσίμων. Στις περιοχές των αεροδρομίων όπου πραγματοποιούνται οι προσγείωσης και απογείωσης, οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα ασκούν αμεσότερη επίδραση. Αυτό είναι το στάδιο όπου καταναλώνονται τα περισσότερα καύσιμα δυσανάλογα με την απόσταση που καλύπτεται. Οι προσπάθειες να αυξηθεί η λειτουργική αποδοτικότητα των αεροσκαφών μειώνουν την κατανάλωση καυσίμων και επομένως μειώνουν τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου. Από το 2008 έχουμε δει στην Aegean μια μικρή τάση ελάττωσης στις εκπομπές του CO2 λόγω της μείωσης της κατανάλωσης καυσίμων. Αυτό οφείλεται σε ένα μεγάλο ποσοστό σε μερικές ορθές πρακτικές που εφαρμόζουν τα πληρώματά μας, σε στενή συνεργασία με τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, όταν είναι επιχειρησιακά εφικτό σύμφωνα με τις συνθήκες κυκλοφορίας και καιρού και είναι επίσης περιβαλλοντικά ευεργετικό. Οι ακόλουθες πρακτικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια των πτήσεων και στις περιοχές αεροδρομίων για να μετριαστούν οι εκπομπές: εκτέλεση συνεχούς ανόδου μέχρι το ύψος πτήσεως (CCD) χρησιμοποίηση περισσότερων κατευθείαν διαδρομών χρησιμοποίηση βέλτιστων ταχυτήτων και υψών που μειώνουν αποτελεσματικά την κατανάλωση καυσίμων όταν τροποποιούνται οι περιστάσεις εκτέλεση προσέγγισης για προσγείωση με συνεχή κάθοδο (CDA) χρησιμοποίηση τεχνικών μικρής οπισθέλκουσας και μικρής ισχύος κατά τη διάρκεια της προσέγγισης για προσγείωση μείωση του χρόνου παραμονής των αεροσκαφών στο έδαφος με τους κινητήρες σε λειτουργία αποφυγή της περιττής λειτουργίας των μονάδων βοηθητικής ενέργειας ενσωματωμένων στα αεροσκάφη (APU) 19

Ο πλευρικός και κάθετος διαχωρισμός των ιχνών μίας πτήσης αυξάνει την αποδοτικότητα των καυσίμων και μπορεί να επιτευχθεί με την επιλογή του βέλτιστου ύψους, της βέλτιστης ταχύτητας και με την ακολουθία κατευθείαν διαδρομών. Τα σύγχρονα αεροσκάφη σχεδιάζονται να πετάνε σε συγκεκριμένες βέλτιστες ταχύτητες και ύψη ώστε να μεγιστοποιείται η απόδοσή τους. Όμως, λόγω της συμφόρησης στο σύστημα εναέριας κυκλοφορίας και άλλων περιορισμών, τα αεροσκάφη αναγκάζονται συχνά να πετάνε σε άλλα ύψη ή/και ταχύτητες. Η συνεχής άνοδος μέχρι το ύψος πτήσεως αφαιρεί την απαίτηση για πρόσθετη ώθηση στα ενδιάμεσα τμήματα πτήσεως. Αυτό σημαίνει ότι τελικά τα αεροσκάφη παραμένουν περισσότερο χρόνο στο βέλτιστο ύψος τους που οδηγεί σε μείωση της κατανάλωσης καυσίμων και των εκπομπών. Συνεχής κάθοδος σημαίνει μία προσέγγιση στο αεροδρόμιο προορισμού για προσγείωση χωρίς καθυστερήσεις ή/και ενδιάμεσα τμήματα οριζόντιας πτήσεως. Τέλος, δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην ελαχιστοποίηση του χρόνου που σπαταλιέται κατά την τροχοδρόμηση ενός αεροσκάφους,με τη βελτίωση των επιχειρησιακών διαδικασιών.13 Διαδικασίες CCD and CDA 20

Επίσης έχει συσταθεί μια εσωτερική ομάδα ελέγχου καυσίμων, από εμπειρογνώμονες όλων των επιχειρησιακών τμημάτων, που έχει ως στόχο την εξοικονόμηση καυσίμων. Η ομάδα αυτή προσπαθεί να επιτύχει το στόχο της εξετάζοντας περιπτώσεις και καθορίζοντας πιο οικονομικές διαδικασίες κατανάλωσης καυσίμων. Βασική προϋπόθεση για την επιτυχή εφαρμογή της πολιτικής αυτής είναι να επιτευχθεί η πλήρης συμμετοχή του προσωπικού της Aegean και να αναπτυχθεί η υπευθυνότητά του. Η συνειδητοποίηση, η έμπνευση και η κατάρτιση είναι βασικές αξίες προς αυτήν την κατεύθυνση. Η εξοικονόμηση καυσίμων είναι ένας συλλογικός στόχος και έχουμε εργαστεί για αυτόν με συνέπεια τα τελευταία χρόνια. Χρησιμοποιώντας ακριβείς μεθόδους υπολογισμού των καυσίμων είμαστε πεπεισμένοι ότι οι συνεπείς δραστηριότητες της ομαδικής εργασίας μπορούν να εξοικονομήσουν περισσότερο καύσιμο από κάθε ατομική προσπάθεια χωριστά. Επιπλέον, το βάρος και η ζυγοστάθμιση είναι κρίσιμοι παράγοντες που έχουν επιπτώσεις όχι μόνο στην ασφάλεια αλλά και την οικονομία καυσίμων. Έτσι, επιδιώκουμε συνεχώς τη μείωση του λειτουργικού βάρους των αεροσκαφών στην πτήση που είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες στην κατανάλωση καυσίμων. Χρησιμοποιούμε απλές αλλά έξυπνες λύσεις, όπως η αντικατάσταση της βιβλιοθήκης των ιπτάμενων πληρωμάτων με laptop, η μείωση του αριθμού περιοδικών στην πτήση, η μείωση της ποσότητας νερού και η αντικατάσταση των παλαιών ειδών εξυπηρέτησης επιβατών με νέα ελαφρύτερα μιας χρήσεως ανακυκλούμενα είδη. Τελευταία αλλά όχι ασήμαντη είναι η αποτελεσματική κατανομή αποσκευών και φορτίων που επιτρέπει την υπολογίσιμη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων. Όλο το προσωπικό εδάφους εκπαιδεύεται στη σωστή φόρτωση των αεροσκαφών ώστε σε κάθε πτήση να προκύπτει το αποδοτικότερο κέντρο βάρους που να μειώνει την οπισθέλκουσα στο ελάχιστο.. 21

Ταυτόχρονα όλοι μπορούμε να καταλάβουμε ότι, η αλλαγή κλίματος γενικά και οι κακές καιρικές συνθήκες πιο συγκεκριμένα, μπορούν να επηρεάσουν τις διαδικασίες των αεροπορικών μεταφορών και να έχουν επιπτώσεις στην ικανότητα και την αποδοτικότητά των. Κατά συνέπεια ακραίες καιρικές συνθήκες, σοβαρές καταιγίδες, περιορισμένες ορατότητες ή χιόνια στα αεροδρόμια, θα μπορούσαν να επιφέρουν καθυστερήσεις μεγάλης διαρκείας κατά την πτήση ή στο έδαφος και να προκαλέσουν ακόμη και απρόβλεπτες εκτροπές σε άλλους προορισμούς. Όλα τα ανωτέρω μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις προσπάθειες διαχείρισης των καυσίμων. Συνεπώς η κατανάλωση καυσίμων και οι εκπομπές αυξάνονται απρόβλεπτα και μπορεί να εξουδετερώσουν τα προηγούμενα επιτεύγματα. 22

Επίλογος Οι αεροπορικές μεταφορές μετακινούν περισσότερους ανθρώπους και παράγουν λιγότερη ρύπανση ανά επιβάτη από άλλα είδη μεταφορών. Η επίδραση στο περιβάλλον είναι πολύ μικρότερη από ότι μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ή υποστηρίζουν. Λαμβάνοντας υπόψη τις αποστάσεις που ταξιδεύουν τα αεροσκάφη για να μεταφέρουν ένα μεγάλο αριθμό επιβατών σε σύντομο χρονικό διάστημα, τότε η αποδοτικότητα των αεροπορικών μεταφορών είναι πράγματι υψηλή. Εδώ και δεκαετίες οι αεροπορικές μεταφορές έχουν καταβάλει πολύ σημαντικές προσπάθειες για να ελαχιστοποιήσουν την περιβαλλοντική τους επίδραση και η επίτευξη υψηλής αποδοτικότητας είναι ο μόνος ουσιαστικός στόχος. Οι αεροπορικές μεταφορές έχουν θέσει κυρίως δύο στόχους: ουδέτερη αύξηση σε εκπομπές άνθρακα από το 2020 και μείωση 50% στις καθαρές εκπομπές μέχρι το 2050. Τα σύγχρονα αεροσκάφη είναι 70% πιο οικονομικά στην κατανάλωση βενζίνης από ότι ήταν 40 χρόνια πριν, ενώ τα ερευνητικά προγράμματα στοχεύουν να επιτύχουν μια περαιτέρω εξοικονόμηση καυσίμων 50% μέχρι το 2020. Επιπλέον σωστή διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας και άλλες επιχειρησιακές βελτιώσεις, έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν ακόμα την κατανάλωση καυσίμων κατά 8-18%. Η εισαγωγή σύγχρονων συστημάτων επικοινωνιών, ναυσιπλοΐας, επιτήρησης και διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας και βελτιωμένες υποδομές θα επιτρέψουν στις εταιρείες να πετάξουν ασφαλέστερα, πιο αθόρυβα, σε συντομότερες αποστάσεις και να μειώσουν έτσι την κατανάλωση καυσίμων.14 Η Aegean έχει επιτύχει στις περιβαλλοντικές προσπάθειές της με την επαλήθευση κατά ISO 14001/2004, την οργάνωση μιας Διεύθυνσης περιβάλλοντος, τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς έλεγχους και ένα δυνατό πρόγραμμα ευαισθητοποίησης. Έχοντας 23

ένα νέο και σύγχρονο στόλο, εφαρμόζοντας όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες συντήρησης, εκπαιδεύοντας συστηματικά τα πληρώματά μας και εφαρμόζοντας αποτελεσματικές επιχειρησιακές πρακτικές, είμαστε βέβαιοι ότι ακολουθούμε τη σωστή πορεία. Δεν έχουμε την τέλεια λύση, αλλά μπορούμε να βεβαιώσουμε ότι διαδραματίζουμε έναν σημαντικό ρόλο στη γενικότερη προσπάθεια να μετριαστούν οι επιδράσεις από τις ανθρώπινες δραστηριότητες στο περιβάλλον. Αυτό το έντυπο εξηγεί την αλληλεπίδραση των αερομεταφορών και του περιβάλλοντος. Επικεντρώνεται στις βελτιώσεις που έχουν γίνει και τις διαδικασίες που έχουν καθιερωθεί για τη μείωση του αντίκτυπου στο περιβάλλον. Υπάρχουν επιστημονικές, οικονομικές και πολιτικές απόψεις που εκφράζονται σε διάφορες μελέτες, μερικές συμφωνούν και άλλες διαφωνούν για τον τρόπο που μπορεί να αντιμετωπιστεί η αλλαγή κλίματος. Αναμφίβολα όμως, όλοι θα συμφωνήσουμε ότι έχει έλθει ο καιρός να δράσουμε και να λάβουμε διορθωτικά μέτρα. 24

Σχετικές αναφορές 1. The United Nations Framework Convention on Climate Change 2. IPCC/Climate Change 2007/ "The Physical Science Basis" IPCC/Frequently Asked Questions 3. WMO Greenhouse Gas Bulletin 4. ICAO/ATB aircraft noise 5. HM-TREASURY Stern Review on the Economics of Climate Change 6. IATA/Environment/climate change impact IPCC/ Climate Change 2007/ "Mitigation of Climate Change" 7. ICAO/ATB aircraft jet engine emissions 8. EPA / Aircraft Contrails Fact sheet 9. IATA/Areas of Activity/environment / four-pillar strategy 10. ICAO 2007/Report on voluntary Emissions Trading for aviation 11. IATA Carbon - neutral growth by 2020 Aviation Industry Commitment to Action on Climate Change 12. European Union / Emissions trading scheme 13. ICAO 2006 / Best practices for fuel economy 14. IPCC Fourth assessment report / climate change 2007/Aviation Σχετική βιβλιογραφία 1. Germanwatch.org/klima/ccpi2010.pdf 2. SESAR. eu/sites/default/files/documents/reports/ pdf 3. IATA org/site Collection Documents/building greener future ct08.pdf 4. Partnership for Air Transportation Noise - Emissions Reduction 5. Sustainableaviation.co.uk/pages/default/key- documents.html 6. ICAO Environmental Report 2007 7. ICAO resolution A36-22 2007/policies and practices related to environmental protection 8. AEA. Emissions containment policy-2008 9. NOAA. gov/fgz/science/contrail.php 10. Enviro.aero/The flight path 11. NASA.gov/science Orbiting Carbon Observatory 12. Oxford. Calculating environmental impact of aviation emissions 25