1 από 5 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 21 Ερωτήσεις για τον κο Α. Γκαρή. 1) Ποια είναι τα σηµαντικότερα έργα της ΕΗ Ανανεώσιµες και σε ποιες µορφές ΑΠΕ αναφέρονται (φωτοβολταϊκά, αιολικά, υδροηλεκτρικά). Την τελευταία διετία, η ΕΗ Ανανεώσιµες, ως αποκλειστικός φορέας του οµίλου ΕΗ για δραστηριότητες ΑΠΕ, έχει θέσει ως στόχο της να δηµιουργήσει ένα ισχυρό και ισορροπηµένο χαρτοφυλάκιο έργων, το οποίο θα αξιοποιεί και τις τέσσερις κύριες µορφές ΑΠΕ: την αιολική, την υδροηλεκτρική, την ηλιακή και τη γεωθερµική. Τα σηµαντικότερα έργα που τέθηκαν σε λειτουργία την τελευταία διετία είναι ο ΜΥΗΣ Βορεινού, ισχύος 4,1 MW σε σύµπραξη µε την ΜΕΚ Ενεργειακή, ο ΜΥΗΣ Ελεούσας, ισχύος 6,6 MW σε σύµπραξη µε την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, ο ΜΥΗΣ Σµοκόβου, ισχύος 10,4 MW, 100% ιδιοκτησίας ΕΗ Ανανεώσιµες και το Αιολικό Πάρκο Ξηρολίµνης III, ισχύος 3 MW και βεβαίως άλλα µικρότερα έργα. Ακόµη, έχει αρχίσει η κατασκευή του υβριδικού έργου της Ικαρίας, έχει τεθεί σε δηµόσια διαβούλευση ο διαγωνισµός για το φωτοβολταϊκό πάρκο της Μεγαλόπολης (50 MW) και έχει επιλεχθεί ανάδοχος για 9 Αιολικά Πάρκα, συνολικής ισχύος 35,1 MW που θα κατασκευαστούν στη νησιωτική Ελλάδα και συγκεκριµένα στην Κρήτη (2 Α/Π), τη Σάµο (2 Α/Π), την Πάρο, τη Λέσβο, τη Ρόδο, τη Σίφνο και τη Λήµνο, µε τη συνολική επένδυση να ξεπερνάει τα 59 εκατ. Με τα νέα αυτά έργα η εταιρεία στηρίζει την ανάπτυξη της περιφέρειας, µέσα από λύσεις που προωθούν την ενεργειακή αυτονοµία των συγκεκριµένων νησιών και, παράλληλα, συµβάλλει στη δηµιουργία ενός πιο καθαρού, ασφαλούς περιβάλλοντος. 2) Θεωρείτε εφικτό το στόχο του 35% της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ ως το 2020; Ποιο προβλέπεται να είναι το µερίδιο αγοράς της ΕΗ Ανανεώσιµες σε αυτό το σενάριο; Ναι, ο στόχος αυτός είναι εφικτός καθώς η Ελλάδα αναπτύσσεται δυναµικά στις ΑΠΕ, οι οποίες αποτελούν µοχλό ανάπτυξης για τον τόπο µας. Βεβαίως υπάρχουν κάποιες δυσκολίες αφού σήµερα η ελληνική αγορά ΑΠΕ είναι κατακερµατισµένη και έχει αναπτυχθεί χωρίς στρατηγικό σχεδιασµό. Για να επιτευχθεί ο στόχος του 35% το 2020, θα πρέπει σύντοµα να περάσει σε φάση ωρίµανσης και να υπάρξει συνεργασία µεταξύ εταίρων και πολιτείας έτσι ώστε να απαλειφθούν οι παράγοντες που εµποδίζουν την ανάπτυξη του κλάδου. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν νοµοθετικές και διαδικαστικές αγκυλώσεις τις οποίες όµως η Πολιτεία γνωρίζει και δείχνει να λαµβάνει σοβαρά υπόψη της ώστε να φροντίσει να ξεπεραστούν καθώς αντιλαµβάνεται ότι η πράσινη ενέργεια χρειάζεται τη συνδροµή και τη στήριξή της. Η ΕΗ Ανανεώσιµες, µέσα από καινοτόµα έργα, συµβάλλει στην ανάπτυξη της περιφέρειας, επενδύοντας τόσο σε µικρά όσο και σε µεγάλα έργα, βοηθώντας κάθε γωνιά της Ελλάδος να επωφεληθεί από την πράσινη ενέργεια. Η ενεργειακή αυτονοµία που δίνεται στους τόπους που έως τώρα αντιµετώπιζαν προβλήµατα
2 από 5 ενέργειας, όπως και η ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών µέσω των νέων θέσεων εργασίας που δηµιουργούνται είναι δύο µόνο από τα πολλά οφέλη που φέρει η ανάπτυξη των ΑΠΕ και συγκεκριµένα της ΕΗ Ανανεώσιµες. 3) Ποιο θα ήταν για εσάς το ενδεδειγµένο πλαίσιο συνεργασίας µεταξύ της Πολιτείας και της βιοµηχανίας στον τοµέα της ανάπτυξης των ΑΠΕ; Βρισκόµαστε πάντα σε στενή και εποικοδοµητική συνεργασία µε τους αρµόδιους φορείς και τα αρµόδια υπουργεία, υποστηρίζοντας τις προσπάθειές τους για ορθολογική ανάπτυξη των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Η επιθυµητή γενικότερη κατάσταση που θέλουµε να υπάρξει είναι η εδραίωση ενός κοινού εδάφους πάνω στο οποίο θα αναπτυχθούν εποικοδοµητικός διάλογος και πνεύµα συνεργασίας. Επίσης να υπάρχει άµεση ανταπόκριση της Πολιτείας απέναντι σε τυχόν προβλήµατα και αιτήµατα τα οποία προκύπτουν και ζητούν λύση. 4) Πώς κρίνετε το χωροταξικό που ψηφίστηκε για τις ΑΠΕ; Θεωρείτε ότι βοηθάει ουσιαστικά την ανάπτυξη του κλάδου και την απαγκίστρωση από τα προβλήµατα που ανακύπτουν και καθυστερούν τα έργα; Η ύπαρξη και µόνον χωροταξικού πλαισίου είναι θετικό βήµα, καθώς αφαιρεί τα µη ουσιαστικά προσχήµατα για µεθοδευµένες προσφυγές στο ΣτΕ. Καταδεικνύει επίσης τη βούληση της Πολιτείας για ανάπτυξη του κλάδου. Αναµένουµε επίσης ότι το χωροταξικό πλαίσιο, καθώς διευθετεί κάποιες προϋπάρχουσες ασάφειες, θα οδηγήσει και σε επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών καθώς παρέχει σε µελετητές και αδειοδοτούσες Αρχές ένα σαφές πλαίσιο λειτουργίας. Πρέπει, παρόλα αυτά, να σηµειώσουµε δύο αδυναµίες του ΕΠΣΧΑΑ οι οποίες κατά την γνώµη µας µπορεί να αποτελέσουν εµπόδια στην επιθυµητή ανάπτυξη των ΑΠΕ: α. Η πρώτη αφορά τον καθορισµό ελάχιστης απόσταση µεταξύ των ανεµογεννητριών ίσης µε το τριπλάσιο της διαµέτρου του ρότορα. Εκτός του ότι η ακριβής θέση των ανεµογεννητριών εντός του Αιολικού Πάρκου είναι αντικείµενο ειδικών ενεργειακών µελετών, η ρύθµιση αυτή, ειδικά για τον Ελληνικό χώρο που χαρακτηρίζεται από πολύπλοκο ανάγλυφο, εµποδίζει τη βέλτιστη αξιοποίηση του αιολικού δυναµικού. β. Η δεύτερη αφορά τις µεταβατικές διατάξεις που αφορούν τον ανασχεδιασµό ήδη αδειοδοτηθέντων έργων. Η επιβολή τροποποιήσεων σε έργα που βρίσκονται σε ώριµη φάση αδειοδότησης, θα προκαλέσει καθυστερήσεις που ενδεχοµένως οδηγήσουν ακόµη και σε αφαιρέσεις αδειών ενώ θα έχει ως αποτέλεσµα µειώσεις ισχύος και είναι πιθανόν να καταστήσει κάποια έργα οικονοµικά ασύµφορα. 5) Προκρίνετε ως επικρατέστερο µοντέλο το pure operator-generator δηλαδή την τελική «επικράτηση» στην αγορά των ισχυρότερων εταιρειών του κλάδου. Θα προχωρήσετε σε εξαγορές µικρότερων επιχειρήσεων; Πράγµατι αυτή είναι η τοποθέτηση της ΕΗ Ανανεώσιµες και η εταιρία είναι ανοιχτή σε εξαγορές µικρότερων επιχειρήσεων, αλλά θα πρέπει να τονιστεί πως η κάθε περίπτωση εξετάζεται µεµονωµένα. Η αγορά των ΑΠΕ στην Ελλάδα είναι
3 από 5 κατακερµατισµένη και για να περάσει στη φάση ωρίµανσης θα πρέπει να υπάρξει συγκέντρωση επειδή µόνον οι µεγάλες εταιρίες θα είναι σε θέση να αναπτύξουν δυναµικά όλον τον κλάδο. Εξετάζουµε περιπτώσεις εξαγορών εφόσον πληρούν τα κατάλληλα οικονοµοτεχνικά κριτήρια και συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της εταιρείας µας. 6) Σκοπεύετε να συνεργαστείτε µε την ελληνική βιοµηχανία παραγωγής πάνελς ή σχεδιάζετε τη δηµιουργία δικού σας κατασκευαστικού βραχίονα; Προς το παρόν η κατασκευή εξοπλισµού δεν είναι στα άµεσα σχέδια της ΕΗ Ανανεώσιµες. 7) Προτίθεστε να αγοράσετε άδειες παραγωγής από επενδυτές οι οποίοι δεν µπορούν τελικά να προβούν στην κατασκευή των έργων; Θα πρέπει να τονίσουµε πως υπάρχει µεγάλη απόσταση µεταξύ άδειας παραγωγής και άδειας εγκατάστασης, µετά την εξασφάλιση της οποίας και µόνον µπορεί κανείς να προχωρήσει στην υλοποίηση. Εµείς στη ΕΗ Ανανεώσιµες είµαστε διατεθειµένοι και έχουµε και τη δυνατότητα να προχωρήσουµε σε αγορά αδειών και θα το κάνουµε στις περιπτώσεις εκείνες όπου κρίνουµε ότι τα συγκεκριµένα έργα είναι ώριµα, έχουν υψηλές δυνατότητες υλοποίησης και θα κάνουν τη διαφορά στον χώρο τον ΑΠΕ 8) Πότε περιµένετε τη µαζική ανάπτυξη των ΑΠΕ σε τοπική κλίµακα; Θα δούµε σύντοµα φωτοβολταϊκά να ξεφυτρώνουν στις στέγες των κατοικιών; Η ηλιακή ενέργεια είναι ανεξάντλητη ενεργειακή πηγή, διατίθεται παντού και δεν στοιχίζει απολύτως τίποτα. Έτσι η τεχνολογία των Φωτοβολταϊκών στις στέγες των σπιτιών, έχει ήδη εµφανιστεί σε χώρες όπως η Γερµανία, Αµερική και Γαλλία, καθότι έχουν σχεδόν µηδενικές απαιτήσεις συντήρησης, έχουν µεγάλη διάρκεια ζωής, µπορούν να εγκατασταθούν πάνω σε ήδη υπάρχουσες κατασκευές, να εγκατασταθούν χωρίς να απαιτείται ενίσχυση του δικτύου διανοµής και η λειτουργία τους είναι εντελώς αθόρυβη. Είµαστε αισιόδοξοι και πιστεύουµε ότι και στην Ελλάδα, µε τις νέες ρυθµίσεις που προωθεί η Πολιτεία, θα υπάρξει ραγδαία ανάπτυξη των αιτήσεων και των χορηγούµενων αδειών, εφόσον φυσικά αυτές οι ρυθµίσεις εξαλείψουν τα εµπόδια τα οποία έκαναν την χρήση των Φ/Β µη βιώσιµη, όπως π.χ. η επιβάρυνση κάποιου «οικιακού» παραγωγού µε το κόστος λειτουργίας µιας βιοµηχανικής επιχείρησης ή το πολεοδοµικό πλαίσιο. Ήδη, η ΕΗ Ανανεώσιµες προετοιµάζει ένα business model για την αξιοποίηση της µαζικής αυτής διείσδυσης στην αγορά της ενέργειας. Έχοντας την επιστηµονική γνώση για να οδηγήσουµε την Ελλάδα στην κατανάλωση της Πράσινης ενέργειας, οφείλουµε να εκπαιδεύσουµε τις τοπικές κοινωνίες προκειµένου να αγκαλιάσουν και να στηρίξουν τη µετάβαση της χώρας µας στο νέο ενεργειακό αύριο. Παράλληλα, κλιµάκια της ΡΑΕ ξεκινούν κύκλο ενηµερώσεων σε τοπικές κοινωνίες µε στόχο την ενηµέρωση των πολιτών και τη µετατροπή της στάσης που επικρατεί
4 από 5 και η οποία στην παρούσα φάση είναι αρνητική ως προς την ανάπτυξη έργων στην περιοχή τους. Όσον αφορά την εφαρµογή της Γεωθερµίας σε κατοικίες στην Ελλάδα, η τεχνολογία και τεχνογνωσία ως προς την εγκατάσταση γεωθερµικών αντλιών θερµότητας, που µπορούν να προµηθεύουν θέρµανση, ψύξη και ζεστό νερό ήδη υπάρχουν στην χώρα µας. υστυχώς υπάρχει διαφοροποίηση του αναγκαίου µηχανισµού ανάλογα µε την ιδιαιτερότητα του κάθε σπιτιού, γεγονός που καθιστά τη µαζική ανάπτυξη του συγκεκριµένου κλάδου πιο δύσκολη. Προς το παρόν δεν υπάρχουν υποδοµές για την µαζική τηλεθέρµανση ήδη υπαρχόντων οικισµών. Ίσως σε νέες κατασκευές, αυτό θα µπορούσε να προβλεφθεί σε επίπεδο πολεοδοµικού σχεδιασµού. Οι ατοµικές Ανεµογεννήτριες υπάρχουν ως τεχνολογία αλλά θεωρούµε ότι είναι δύσκολο να αναπτυχθούν λόγω των απαιτήσεων που έχουν σε έκταση εγκατάστασης. Απαιτείται εξωτερικός χώρος, π.χ. κήπος στον οποίο πρέπει να τοποθετηθούν, και τα σπίτια στη Ελλάδα δεν διαθέτουν τον κατάλληλο χώρο. Για την ελληνική πραγµατικότητα, πιστεύουµε ότι µόνο η ανάπτυξη των Φωτοβολταϊκών µπορεί να είναι ραγδαία και µάλιστα σε σύντοµο χρονικό διάστηµα. 9) Κάνετε λόγο για την αξιολόγηση 3 πυλώνων πριν την υλοποίηση µιας επένδυσης. Οικονοµικότητα, προστασία του περιβάλλοντος και ενεργειακή ασφάλεια. Ποια στοιχεία εξετάζετε για τον κάθε ένα από τους πυλώνες και πώς αντιµετωπίζετε περιπτώσεις στις οποίες ανακύπτουν προβλήµατα ή αντικρουόµενα συµφέροντα; Καταρχάς εάν κρίνουµε πως η επένδυση δεν είναι οικονοµικά βιώσιµη, απλά δεν προχωράµε στην υλοποίησή της. Θα θέλαµε να τονίσουµε ότι τα έργα ΑΠΕ προστατεύουν το περιβάλλον άρα δεν τίθεται για εµάς θέµα προστασίας ή µη του περιβάλλοντος. Επίσης µια επένδυση σε πράσινες µορφές ενέργειας έχει σηµαντικά οφέλη για τον καταναλωτή, για τις αγορές ενέργειας και για τη βιώσιµη ανάπτυξη. Σηµαντικό ρόλο παίζει σε αυτό η µείωση των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα και η αποφυγή εκποµπής άλλων επικίνδυνων ρύπων, που καθιστά το περιβάλλον πιο φιλικό και κατ επέκταση την καθηµερινότητα πιο υγιή και «πράσινη». Επιπλέον, για οποιαδήποτε επένδυση, πραγµατοποιούµε όλες τις απαραίτητες µελέτες και οποιαδήποτε προβλήµατα προκύψουν, κυρίως µε τοπικούς φορείς, τα επιλύουµε µέσα από ενηµέρωση και διάλογο. Η αύξηση των ηλεκτροπαραγωγών «πράσινης» ηλεκτρικής ενέργειας θα µπορούσε να συµβάλει σηµαντικά στις περιπτώσεις όπου αµφισβητείται η ασφάλεια της παροχής. Η τοπική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας δεν θα δοκιµάζεται έτσι από τις ενεργειακές απώλειες που προκύπτουν από µεταφορά ενέργειας, σε µεγάλες αποστάσεις, µέσω του ηλεκτρικού δικτύου. Επιπλέον όταν γίνεται λόγος για αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας (Φ/Β), η µέγιστη παραγωγή ηλιακού ηλεκτρισµού συµπίπτει χρονικά µε τις ηµερήσιες αιχµές της ζήτησης (ιδίως τους καλοκαιρινούς µήνες), βοηθώντας έτσι στην εξοµάλυνση των αιχµών φορτίου και στη µείωση του συνολικού κόστους της ηλεκτροπαραγωγής, δεδοµένου ότι η κάλυψη αυτών των αιχµών είναι ιδιαίτερα δαπανηρή. Συµπερασµατικά οι επενδύσεις ΑΠΕ µπορούν να
5 από 5 συµβάλλουν ουσιαστικά στην ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, µε γνώµονα πάντα την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιµότητα της επένδυσης. ρ Αναστάσιος Γκαρής, ιευθύνων Σύµβουλος ΕΗ Ανανεώσιµες Α.Ε.