ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ & ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕ Η/Υ

ΤΕΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ - ΤΜΗΜΑ Π. Μ. Τ.Ε. & Μ.Τ.Γ. Τ.Ε - ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ επιμέλεια μαθήματος: Ε. Βλαχονάσιου, Δρ. αρχιτέκτων, καθ. Εφαρμογών http://arch.teicm.gr/ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2014 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ & ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕ Η/Υ Γενικές οδηγίες Το μάθημα αποτελεί μια εισαγωγή στις βασικές έννοιες και αρχές σχεδίασης αρχιτεκτονικών και οικοδομικών σχεδίων με τη συνδρομή του ψηφιακού λογισμικού σχεδιασμού Autocad (έκδοση 2010). Καλύπτεται ένα βασικό σύνολο εντολών και διαδικασιών σχεδιασμού, με βάση τις οποίες οι φοιτητέςστη συνέχεια μπορούν να εμβαθύνουν στην ψηφιακή σχεδίαση, να εξελίξουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους στο συγκεκριμένο τομέα και να παρακολουθούν κάθε μεταγενέστερη έκδοση του συγκεκριμένου λογισμικού. Παρακάτω δίνονται ορισμένες γενικές οδηγίες για την υποστήριξη των φοιτητών στο εργαστήριο, στις εξετάσεις του εργαστηρίου και σε κάθε επόμενο εγχείρημα για ψηφιακή σχεδίαση. ΓΕΝΙΚΑ Προσοχή στην ονομασία των αρχείων: οι ονομασίες _νέο ή _2 ως επόμενες εκδοχές του αρχικού σχεδίου δεν είναι καθόλου χρήσιμες και κατανοητές μετά από ένα χρονικό διάστημα. Επίσης αφορούν μόνο στον αρχικό σχεδιαστή του αρχείου και όχι σε έναν άλλο, ο οποίος μπορεί να κληθεί να εργαστεί με το συγκεκριμένο αρχείο. Προτείνεται να συμπεριλαμβάνεται η ημερομηνία της επεξεργασίας του αρχείου, πχ. Κάτοψη_20140315, η οποία υποδεικνύει με ακρίβεια τη χρονική φάση επεξεργασίας του αρχείου, διακρίνοντάς την από προηγούμενες ή επόμενες. Δεν είναι σίγουρο ότι ο κάθε σχεδιαστής θα έχει συνεχή και αποκλειστική χρήση των αρχικών του αρχείων. Τα αρχεία που δημιουργούνται και επεξεργάζονται θα πρέπει να είναι έτσι οργανωμένα ώστε να μπορούν να διαχειριστούν από μια ομάδα σχεδιαστών (π.χ. συνεργαζόμενοι μηχανικοί σε ένα τεχνικό γραφείο). Αντίστροφα, οι γνώσεις που θα πρέπει να έχουν στο τέλος του εξαμήνου οι φοιτητές θα πρέπει να τους δίνουν τη δυνατότητα να διαχειρίζονται οποιοδήποτε ξένο αρχείο στο οποίο θα κληθούν να επέμβουν. Στο αρχιτεκτονικό και οικοδομικό σχέδιο ακολουθείται η σειρά σχεδίασης που ήδη θα πρέπει να είναι γνωστή από το μάθημα του Τεχνικού Αρχιτεκτονικού Σχεδίου: ο σχεδιασμός ακολουθεί την πραγματική σειρά κατασκευής των τμημάτων του κτιρίου: πρώτα σχεδιάζεται ο φέρων οργανισμός (σκελετός), οι κλίμακες και στη συνέχεια οι τοιχοποιίες. Ακολουθούν ανοίγματα - κουφώματα, ερμάρια πάγκοι, είδη υγιεινής έπιπλα, διαγραμμίσεις. Στη συνέχεια γράφονται τα κείμενα, τοποθετούνται τα απαραίτητα σύμβολα και τέλος οι διαστάσεις. Προτείνεται η σχεδίαση του κάθε αντικειμένου να γίνεται πλήρως: έτσι είμαστε σε θέση να εκμεταλλευτούμε πληρέστερα τις δυνατότητες μετατροπής (εντολές modify) με τις οποίες 1

εξοικονομούμε χρόνο και εξασφαλίζουμε ακρίβεια στις αλλαγές. Εάν κάτι μετατίθεται για να σχεδιαστεί ή να ρυθμιστεί μετά, κατά πάσα πιθανότητα θα ξεχαστεί. Τα osnaps θα πρέπει να είναι πάντα ενεργοποιημένα, αλλιώς δεν θα υπάρχει ακρίβεια στη σχεδίαση και όταν έρθει η ώρα για να μπουν οι διαστάσεις αυτό θα γίνει φανερό. Θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να επέμβει κανείς μετά στο αρχείο για μετατροπές διορθώσεις. Οι εντολές zoom: window, previous, extents είναι αυτές που συμφέρει να χρησιμοποιούνται πιο συχνά και πολύ λιγότερο το zoom με τη ροδέλα. Αντίστοιχα θα πρέπει να προτιμάται το pan σε σχέση με το scroll bar στη δεξιά πλευρά της οθόνης. ΕΠΙΠΕΔΑ (LAYERS). Είναι πολύ σημαντικό να δημιουργηθούν από την αρχή τα παρακάτω επίπεδα (layers) και να είναι διακριτά οπτικά μέσω του χρώματός τους (color: by layer) γιατί αλλιώς θα δημιουργηθεί ένα χαώδες οπτικό περιβάλλον στην οθόνη. Τα ελάχιστα επίπεδα τα οποία μπορούμε να έχουμε για να διαχειριζόμαστε ικανοποιητικά την πληροφορία του αρχείου είναι τα παρακάτω. Υπενθύμιση: κάθε επίπεδο έχει χρώμα διαφορετικό. Στο επίπεδο 0 που εξ ορισμού υπάρχει στο λογισμικό, προτείνεται να αφήνεται ως έχει ώστε να τοποθετούνται εκεί προσωρινά αντικείμενα, τα οποία λόγω του χρώματος εύκολα ξεχωρίζουν ώστε να μην ξεχαστούν και δεν σβηστούν. Στατικά Περιλαμβάνει αντικείμενα που ανήκουν στο φέροντα οργανισμό του κτιρίου: υποστυλώματα, δοκάρια, πλάκες. Για τις κλίμακες 1/50 και 1/100, τα αντικείμενα εκτυπώνονται με πάχος 06-08. Εξωτερικοί τοίχοι Περιλαμβάνει αντικείμενα που ανήκουν στην εξωτερική τοιχοποία. Σε αυτά περιλαμβάνονται και οι ποδιές των παραθύρων στις κατόψεις: όμως σε αυτές δίνεται χρώμα (όχι bylayer) άλλά κάποιο που θα εκτυπωθεί 03 ή αντίστοιχα ορίζεται lineweight (όχι bylayer), αλλά 03. Όλα τα υπόλοιπα αντικείμενα του επιπέδου εκτυπώνονται με πάχος 08. Εναλλακτικά, οι ποδιές των παραθύρων μπορούν να τοποθετούνται στο layer προβολές. Εσωτερικοί τοίχοι Περιλαμβάνει αντικείμενα που ανήκουν στην εσωτερική τοιχοποία. Το χρώμα διαφέρει από αυτό του επιπέδου Εξωτερικοί τοίχοι, για λόγους οπτικής οργάνωσης και επίσης για την επιλογή να εκτυπωθούν τα αντικείμενά του με πάχος 06 αντί για 08. Εναλλακτικά, θα μπορύσε να δημιουργηθεί ένα επίπεδο τοιχοποιίες (που να περιλαμβάνει τοίχους εσωτερικούς-εξωτερικούς, να εκτυπωθεί με πάχος 06 και να διακρίνεται από τα στατικά. Πόρτες Περιλαμβάνει αντικείμενα που ανήκουν στις πόρτες του κτιρίου. Σε μια μονοκατοικία μπορούν όλες να ανήκουν σε ένα επίπεδο. Σε ένα μεγαλύτερο και πιο πολύπλοκο κτίριο καλό είναι να ομαδοποιηθούν ανάλογα με το είδος (εσωτερικές/εξωτερικές), το υλικό ή άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Τα αντικείμενα εκτυπώνονται με πάχος 03. Παράθυρα Περιλαμβάνει αντικείμενα που ανήκουν στα παράθυρα του κτιρίου. Η ομαδοποίηση ακολουθεί την ίδια λογική που υπάρχει και στο επίπεδο πόρτες. Τα αντικείμενα εκτυπώνονται με πάχος 03. 2

Προβολές Περιλαμβάνει αντικείμενα τα οποία δεν κόβονται αλλά βλέπονται. Σε μια μονοκατοικία μπορούν όλα αυτά να ανήκουν σε ένα επίπεδο. Σε πολυπλοκότερα κτίρια αυτό δεν είναι αρκετό και χρειάζεται περαιτέρω ομαδοποίηση: πχ κλίμακες, στηθαία, κιγκλιδώματα, στέγαστρα, κλ.π. Επίσης μπορούν να συμπεριληφθούν αντικείμενα που δεν κόβονται αλλά προβάλλονται, οπότε συμβολίζονται και με διακεκομμένη γραμμή. Προτεινόμενα linetypes: Hidden, Hidden2, Dashed, DashedX2. Τα αντικείμενα εκτυπώνονται με πάχος 02 ή 025. Κείμενο Περιλαμβάνοναι αντικείμενα κείμενα: ονομασίες χώρων, πινακάκια κουφωμάτων, τίτλοι σχεδίων, ονομασίες γραμμών τομής, πινακάκια Α4. Τα κείμενα αυτά γράφονται με την εντολή single line text. Σε περίπτωση που το κείμενο που έχει να γραφτεί έναι μεγαλύτερο από μια σειρά (όπως οι όροι δόμησης πάνω από το πινακάκι, η σχετική νομοθεσία, κλ.π.) τότε χρησιμοποιείται η εντολή multiline text ή πιο σύντομα mtext, η οποία περιλαμβάνει ένα μικρό κειμενογράφο. Τα αντικείμενα εκτυπώνονται με πάχος 02 ή 025. Διαστάσεις Περιλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες διαστάσεις των σχεδίων. Τα αντικείμενα εκτυπώνονται με πάχος 01 ή 015. Σε μεγάλα έργα μπορεί να διευκολύνει πολύ η δημουργία δύο υπο-επιπέδων: διαστάσεις κατά ΧΧ και διαστάσεις κατά ΥΥ. Υπάρχει η και δυνατότητα στην dimension line να επιλεγεί τύπος γραμμής (linetype) dot2. Σε αυτή την περίπτωση οι διαστάσεις θα πρέπει να εκτυπωθούν 02, ώστε να διακρίνονται οι μικρές βούλες από την dot2. Διαγραμμίσεις Περιλαμβάνονται όλες οι διαγραμμίσεις στα σχέδια: υποστηλώματα, πλάκες, δοκάρια, δάπεδα, επενδύσεις. Εξαιρούνται οι διαγραμμίσεις των κουφωμάτων, οι οποίες συνήθως είναι solid και εξυπηρετεί καλύτερα να ανήκουν στο αντίστοιχο layer κουφωμάτων. Τα αντικείμενα εκτυπώνονται με πάχος 01. Έπιπλα Περιλαμβάνει όλα τα αντικείμενα επίπλωσης, πάγκους κουζίνας, συσκευές, ερμάρια και είδη υγιεινής. Τα αντικείμενα εκτυπώνονται με πάχος 01. Σύμβολα Περιλαμβάνει συμβολισμούς, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε σχεδίου: στάθμες, βορράς, βελάκια εισόδου, γραμμές ανάβασης, κλ/π. Τα αντικείμενα εκτυπώνονται με πάχος 01-02. ΓΡΑΜΜΕΣ Σε περίπτωση αλλαγής τύπου γραμμής θα πρέπει να γίνεται οπτικός έλεγχος για την κλίμακα του τύπου (linetype scale) η οποία καθορίζει την πυκνότητα της εκάστοτε γραμμής. Οι περισσότερο χρησιμοποιούμενοι τύποι γραμμών (linetypes) είναι: Hidden, hidden2, Dashed, DashedX2: στην κάτοψη αφορούν προβολές αντικειμένων (δηλαδή που δεν κόβονται αλλά προβάλλονται επειδή βρίσκονται πάνω από το επίπεδο της οριζόντιας τομής. Dashdot, dashdot2: αφορούν γραμμές τομής, σε κάτοψη ή τομή. Dot2: ενίοτε μπορεί να είναι χρήσιμες για τις γραμμές των διαστάσεων, σε πολύπλοκα σχέδια όπου είναι εύκολο να γίνει σύγχυση μεταξύ τωνγραμμών διαστάσεων και τις γραμές τις κάτοψης. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στις τομές και όψεις 3

όπου δηλώνονται οι στάθμες των επιπέδων και οι θέσεις των πλακών από σκυρόδεμα. Όπως αναφέρεται παραπάνω, θα πρέπει να εκτυπωθούν με πάχος 02 ώστε να είναι διακριτές οι μικρές βούλες. ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΙΠΛΕΣ / ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ: δημιουργούν σύγχυση στα osnaps καθώς και στα όρια που χρησιμοποιούνται για τις διαγραμμίσεις. Δείχνουν ότι ο σχεδιαστής δεν έχει έλεγχο του αρχείου του και γνώση του αντικειμένου. ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΙΣ ΣΤΡΑΒΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ!!! Δημιουργούν τεράστιο πρόβλημα στις τελικές μετρήσεις, στις διαστάσεις και γενικά στο σχεδιασμό: από κάποιο σημείο και μετά το σχέδιο δεν θα κλείνει. Είναι δε απαγορευτικές ως βάση για τρισδιάστατη σχεδίαση (στο Autocad στην τρισδιάστατη σχεδίαση βασιζόμαστε σημαντικά στην δισδιάστατη.) Σημαίνει ότι κατά πάσα πιθανότητα τα osnaps απενεργοποιήθηκαν και δεν επαναφέρθηκαν ποτέ. Δείχνουν ακόμη πιο πολύ ότι ο σχεδιαστής δεν έχει έλεγχο του αρχείου του και γνώση του αντικειμένου. ΔΙΑΓΡΑΜΜΙΣΕΙΣ Στη φάση που τοποθετούνται οι διαγαμμίσεις στα υποστηλώματα στην κάτοψη προτείνεται να είναι ενεργοποιημένη η παράμετρος create separate hatches ώστε με μια κίνηση να δημιουργηθούν αυτόνομα αντικείμενα τα οποία μπορούν να μετακινηθούν, εάν απαιτηθεί, μαζί με τα περιγράμματα των υποστηλωμάτων. POLYLINES Είναι μια πάρα πολύ χρήσιμη εντολή: τόσο η δημιουργία polyline όσο και η μετατροπή αντικειμένων από γραμμές σε μια ενιαία polyline, με την εντολή polyline edit. Στην κάτοψη τα υποστηλώματα θα είναι σχεδιασμένα με polyline. Επίσης συμφέρει: κλειστά σχήματα, όπως έπιπλα να είναι σχεδιασμένα με polyline, καθώς και τα πινακάκια Α4 στις πινακίδες των σχεδίων. ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ Στην περίπτωση που θέλουμε να κάνουμε συνολικά αλλαγές σε όλες τις διαστάσεις στο αρχείο μας, επιλέγουμε να κάνουμε τις επιθυμητές αλλαγές μέσω της επιλογής modify στην εντολή dimension style ή στο πρωσοπικό μας style που έχουμε δημιουργήσει. Εάν θέλουμε να γίνουν μεμονωμένες αλλαγές χρησιμοποιούμε το modify properties και ενημερώνουμε αντίστοιχα τις διαστάσεις που θέλουμε να αλλάξουν. ΤΟΜΕΣ Ό,τι ισχύει για τις κατόψεις στην εκτύπωση ισχύει και για τις τομές. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια παρόμοια αναπαράσταση: στην κάτοψη τη τομή είναι οριζόντια και στν τομή είναι κατακόρυφη. Είναι πολύ σημαντικό να σχεδιάζονται στις τομές που θα εκτυπωθούν στην κλίμακα 1/50 οι στάθμες των δαπέδων, πάνω δηλαδή από την πλάκα του σκυροδέματος. Για συνήθη δάπεδα η απόσταση αυτή υπενθυμίζεται ότι είναι 5 εκατοστά. Επίσης πολύ σημαντικό είναι να καθορίζονται και να σημειώνονται οι στάθμες του φυσικού εδάφους (στο υφιστάμενο οικόπεδο) και οι στάθμες του τεχνητού εδάφους (η τελική πρόταση διαμόρφωσης του χώρου). ΟΨΕΙΣ Η ομαδοποίηση των γραμμών στις όψεις διαφέρει σημαντικά από αυτή των κατόψεων και τομών. Αυτό γίνεται γιατί επιχερείται με το σχέδιο της όψης να αποδοθεί το βάθος πάνω σε 4

μια δισδιάστατη επιφάνεια. Για αυτό το σκοπό, τα αντικείμενα της όψης διαιρούνται σε τέσσερα πλάνα : το πρώτο πλάνο περιλαμβάνει τα αντικείμενα που είναι πλησιέστερα στον παρατηρητή και θα εκτυπωθούν με πάχος 04. στο δεύτερο πλάνο περιλαμβάνονται αντικείμενα που είναι πιο μακριά από τον παρατηρητή και θα εκτυπωθούν με πάχος 03. στο τρίτο πλάνο περιλαμβάνονται αντικείμενα που είναι ακόμη πιο μακριά από τον παρατηρητή και θα εκτυπωθούν με πάχος 02. στο τέταρτο πλάνο περιλαμβάνονται αντικείμενα που είναι τα πιο απομακρυσμένα από τον παρατηρητή και θα εκτυπωθούν με πάχος 01. Προτείνεται για τις όψεις να δημιουργηθούν τέσσερα νέα επίπεδα (layers) τα οποία να αφορούν ακριβώς τα αντικείμενα αυτά. Τα αντικείμενα όλα τις όψεις επομένως θα μοιραστούν εκ νέου σε αυτά τα τέσσερα επίπεδα. Προτείνεται επίσης τα νέα επίπεδα να ονομαστούν αντίστοιχα 01, 02, 03 και 04 ώστε να ανταποκρίνεται η ονομασία τους στη θέση που έχουν τα αντικείμενα στην όψη και, κατά συνέπεια, στο τελικό πάχος γραμμής κατά την εκτύπωση. Τέλος, η γραμμή εδάφους (τεχνητή στάθμη) θα εκτυπωθεί με πολύ χροντρή γραμμή, πάχους 1-1.4. Η φυσική στάθμη εδάφους υποδηλώνεται με μια διακεκομμένη γραμμή, πάχους 03. 5