Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης Παράρτημα: Ερευνητικές και Εκπαιδευτικές Δομές και Δράσεις

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης 2005-2013 Παράρτημα: Ερευνητικές και Εκπαιδευτικές Δομές και Δράσεις ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 [1]

Περιεχόμενα ΔΙΚΤΥΟ ΚΕΙΜΕΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ... 3 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ (KEEΠ)... 3 ΚΕΝΤΡΟ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ... 7 ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ... 10 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ... 13 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ... 18 ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΡΜΝΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ... 20 STUDIUM HISTORICORUM... 26 ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ, ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ (ΕΣΠΑ 2013-2015)... 28 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ... 29 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ... 30 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ... 32 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ... 34 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ ΜΕΛΩΝ ΔΕΠ... 36 [2]

ΔΙΚΤΥΟ ΚΕΙΜΕΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ (KEEΠ) Σε μόνιμη βάση, από το 2005, λειτουργεί το Δίκτυο KEEΠ με επιστημονική υπεύθυνη την καθηγήτρια Δέσπω Αθ. Λιάλιου. Το Δίκτυο λειτουργεί ως οργανωμένη ερευνητική ομάδα δεκατριών μελών ΔΕΠ του Τμήματος, που συνεργάζεται με μέλη ΔΕΠ του Τμήματος Θεολογίας και του Tμήματος Φιλολογίας του Α.Π.Θ. και συναδέλφους διαφόρων Ερευνητικών Κέντρων του εξωτερικού. Σε μόνιμη βάση οργανώνει δύο ημερίδες κατ έτος, για την έρευνα της γραμματείας των Αγίων Δημητρίου και Γρηγορίου του Παλαμά. To ΚΕΕΠ είναι ένα από τα 48 Ερευνητικά Θεματικά Δίκτυα της Επιτροπής Ερευνών του ΑΠΘ, που προήλθε από τη συνένωση ερευνητικών ομάδων της Θεολογικής και της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, υπό τη βασική στόχευση την έρευνα των κειμένων της Εκκλησίας και συναφών πηγών και κειμένων που υποβοηθούν στην κατανόηση του ιστορικού, πολιτιστικού και θρησκευτικού περιβάλλοντος, στο οποίο αναδύθηκε η προφητική, αποστολική και εκκλησιαστική κοινότητα. Ειδικότερα εξαρχής τέθηκαν ως στόχοι: Η Έντυπη κριτική έκδοση κειμένων, τεκμηρίωση και ψηφιοποίηση κειμένων της εκκλησιαστικής παραδόσεως 5ου 19 ου αι. Η Έρευνα της κοινής εκκλησιαστικής παραδόσεως Ορθοδοξίας - Ρωμαιοκαθολικισμού - Προτεσταντισμού με αφετηρία την Αγία Γραφή, τους Πατέρες της Εκκλησίας και Συνοδικά κείμενα της Ορθοδόξου Εκκλησιαστικής Παραδόσεως. Η Συλλογή θρησκειολογικών κειμένων με βάση την ιστορική ενότητα του Χριστιανισμού. Η Κωδικοποίηση μεθοδολογικών και ερμηνευτικών αρχών της εκκλησιαστικής παραδόσεως (Αγία Γραφή, Πατέρες και Εκκλησιαστικοί Συγγραφείς, αγιολογικά και υμνολογικά κείμενα, κείμενα βυζαντινής Φιλοσοφίας και Ιστορίας, θρησκειολογικά κείμενα, λειτουργικά και μουσικολογικά). Η Διοργάνωση Ημερίδων και Συνεδρίων συναφών προς τη γνωστική περιοχή της Εκκλησιαστικής παραδόσεως και θεολογίας. Η άνάδειξη της γραμματείας που παρήχθη από και επί τη βάσει των μεγάλων Αγίων της Θεσσαλονίκης Άγιο Δημήτριο, Άγιο Γρηγόριο τον Παμαλά και τον Απόστολο Παύλο. Ως πρώτη δράση του το ΚΕΕΠ έθεσε τη μελέτη της γραμματείας του Αγίου Δημητρίου. Το 2012 εγκρίθηκε από τη Σύγκλητο του ΑΠΘ η ίδρυση του Κέντρου Αγίου Δημητρίου και Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά (Συνεδρίαση Συγκλήτου αριθμ. 2849/28-8-2012) και το 2013 εγκρίθηκε η ίδρυση του Κέντρου του Αποστόλου Παύλου (Συνεδρίαση Συγκλήτου αριθμ. 2862/26-6-13). Με απόφαση της Συγκλήτου του ΑΠΘ μέρος των δραστηριοτήτων του ΚΕΕΠ και των δύο Κέντρων έχουν μεταφερθεί στις εγκαταστάσεις του ΑΠΘ στη Βέροια, στο ίδιο κτίριο με το «Μουσείο Εκπαίδευσης Χρίστος Τσολάκης» (κτίριο Β ), όπου διεξάγεται και το Summer School του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας: STUDIES IN ORTHODOX THEOLOGY (Συνεδρίαση Συγκλήτου 2860/23-5-2013). ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ Ή ΟΜΑΔΑΣ ΠΟΥ ΘΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Ονοματεπώνυμο Υπευθύνου εργαστηρίου ή ομάδας: ΔΕΣΠΩ ΛΙΑΛΙΟΥ Ακαδημαϊκή Ιδιότητα: Καθηγήτρια Τμήμα: Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας Ονομασία Εργαστηρίου ή ομάδας: (Δίκτυο) Κειμενικής και Ερμηνευτικής Εκκλησιαστικής Παραδόσεως (ΚΕΕΠ) 1. Ερευνητική δραστηριότητα Recherches et d Études Dogmatiques et Oecumeniques. Εικονογραφικά προγράμματα σε χριστιανικούς ναούς της Θεσσαλονίκης (9 ος - 15 ος αι.). [3]

Τεκμηρίωση, ψηφιοποίηση και ανάδειξη του ορθόδοξου πολιτισμού. Έκδοση των απάντων του Αγίου Αθανασίου του Παρίου. Έκδοση των έργων του Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου. 2. Δραστηριότητα Παροχής επιστημονικών υπηρεσιών GR.E.DO (Groupe de Recherches et d Études Dogmatiques et Oecumeniques (Καθολική και Προτεσταντική Σχολή Στρασβούργου = ερευνητική συνεργασία και παραγωγή υλικού στις πηγές των εκκλησιών). Institut Orthodox de Saint Jean de Theologien Bruxelles = ερευνητική συνεργασία και παραγωγή υλικού στις πατερικές σπουδές. Κέντρο Τεκμηρίωσης Ορθοδόξου Πολιτισμού Ι.Μ. Θεσσαλονίκης (επιστ. υπευθ. δρ. π. Γρηγόριος Σταμκόπουλος) = επιμέλεια κειμενικού υλικού προς ψηφιοποίηση. Ορθόδοξο Ίδρυμα Παιδείας και Πολιτισμού Ι.Μ. Θεσσαλονίκης (Γενικός Διευθυντής δρ. π. Γρηγόριος Σταμκόπουλος) = δεδομένα ηλεκτρονικών υ- πηρεσιών τεκμηρίωσης και ψηφιοποίησης. Ιερό Προσκύνημα Παναγίας Εκατονταπυλιανής Πάρου = έκδοση κειμένων. Αγιορειτική Εστία = Έκδοση επιστημονικών μελετών για το Άγιο Όρος. Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών = Τράπεζα (data base) δεδομένων για την αγιολογία της Παλαιολόγειας περιόδου. 3. Διεθνής Ευρωπαϊκή συνεργασία GR.E.DO Strassbourg Faculté de la Theologie Katholique et Protestantique ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ Κύπρος, Ιερά Μονή Κύκκου 4. Βιωσιμότητα Διεύρυνση της ερευνητικής ομάδας προς ομοειδείς άλλων Σχολών του ΑΠΘ, άλλων ΑΕΙ ή Ερευντικών Κέντρων της Ελλάδος και του Εξωτερικού. 5. Εσωτερική συνεργασία Τμήματα Φιλολογίας, Ιστορίας Αρχαιολογίας, Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών με συναφείς ερευνητικές δραστηριότητες επί των πηγών, κειμένων και εκδόσεων αυτών Διοικητικό και Επιστημονικό Συμβούλιο Δέσπω Aθ. Λιάλιου, Kαθηγήτρια, Eπιστημονική Yπεύθυνη Θεόδωρος Γιάγκου, Kαθηγητής Συμεών Πασχαλίδης, Αναπλ. Kαθηγητής Aθανάσιος Παπαρνάκης, Αναπλ. Kαθηγητής Aννα Kόλτσιου Nικήτα, Αναπλ. Kαθηγήτρια Δημήτριος Nικήτας, Kαθηγητής Nίκη Παπατριανταφύλλου Θεοδωρίδου, Συνταξιούχος Kαθηγήτρια Επιστημονικοί συνεργάτες Μέλη του Δικτύου (του Τμήματος) Δέσπω Λιάλιου, καθηγήτρια Θεόδωρος Γιάγκου, καθηγητής Κωνσταντίνος Χρήστου, καθηγητής Συμεών Πασχαλίδης, αναπλ. καθηγητής Αθανάσιος Παπαρνάκης, αναπλ. καθηγητής Βασίλειος Τσίγκος, αναπλ. καθηγητής Κυριακούλα Παπαδημητρίου, αναπλ. καθηγήτρια [4]

π. Νικόδημος Σκρέττας-Πλεξίδας, επίκ. καθηγητής π. Χρήστος Φιλιώτης-Βλαχάβας, επίκ. καθηγητής π. Σπυρίδων Αντωνίου, επίκ. καθηγητής Απόστολος Κραλίδης, επίκ. καθηγητής Αγγελική Τριβυζαδάκη, λέκτορας Αικατερίνη Τσαλαμπούνη, λέκτορας Μόνιμοι εξωτερικοί συνεργάτες Αριστοτέλης Μέντζος (Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ) Χρήστος Σιμελίδης (Τμήμα Φιλολογίας ΑΠΘ) Françoise Vinel (Faculté de Théologie catholique, Strassbourg) Andreas Müller (Christian-Albrechts-Universität, Kiel) Pêtre Christophe D' Aloisio (Institut de Théologie Saint Jean le Théologien) π. Γρηγόριος Σταμκόπουλος (αναπλ. καθηγητής ΑΕΑΘ) ΗΜΕΡΙΔΕΣ 1. Επιστημονική Ημερίδα με θέμα: Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλήτης. 1700 χρόνια από το μαρτύριο του (305-2005), Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 15/12/2005. 2. Επιστημονική Ημερίδα με θέμα: Ιστορία και Γραμματεία για τον άγιο Δημήτριο και την πόλη του ως τον έβδομο αιώνα, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 31/10/2006. 3. Επιστημονική Ημερίδα με θέμα: Προϋποθέσεις και κριτήρια εκδόσεως και ερμηνείας των εκκλησιαστικών πηγών, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 18/04/2007. 4. Α Επιστημονική Ημερίδα του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, με θέμα: Το ιστορικό και ερμηνευτικό πλαίσιο της εποχής του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 19/04/2007. 5. Γ Επιστημονική Ημερίδα, με θέμα: Ιστορία και Γραμματεία για τον άγιο Δημήτριο και την πόλη του από τον τέταρτο ως τον έβδομο αιώνα, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 31/10/2007. 6. Β Επιστημονική Ημερίδα του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, με θέμα: Το ιστορικό και ερμηνευτικό πλαίσιο της εποχής του αγίου Γρηγορίου Παλαμά Β, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 20/03/2008. 7. Γ Επιστημονική Ημερίδα του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, με θέμα: Το ιστορικό και ερμηνευτικό πλαίσιο της εποχής του αγίου Γρηγορίου Παλαμά - Γ, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 20/03/2009. 8. Ε Επιστημονικό Συμπόσιο με θέμα: Ιστορία και Γραμματεία για τον άγιο Δημήτριο και την πόλη του από τον έβδομο ως το δωδέκατο αιώνα Β, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 23-24/10/2009. 9. Δ Επιστημονική Ημερίδα του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, με θέμα: Το ιστορικό και ερμηνευτικό πλαίσιο της εποχής του αγίου Γρηγορίου Παλαμά - [5]

Δ, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 25/02/2010. 10. ΣΤ Επιστημονική Ημερίδα, με θέμα: Ιστορία και Γραμματεία για τον άγιο Δημήτριο και την πόλη του από τον όγδοο ως τον δωδέκατο αιώνα, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 24/10/2010. 11. Ε Επιστημονική Ημερίδα του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, με θέμα: Το ιστορικό και ερμηνευτικό πλαίσιο της εποχής του αγίου Γρηγορίου Παλαμά - Ε, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 10/03/2011. 12. ΣΤ Επιστημονική Ημερίδα του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, με θέμα: Το ιστορικό και ερμηνευτικό πλαίσιο της εποχής του αγίου Γρηγορίου Παλαμά - Ε, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 08/03/2012. 13. Επιστημονική Ημερίδα με θέμα: Ιστορία, Λόγος και Ερμηνεία για τον άγιο Δημήτριο, τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά και την πόλη τους, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 11/04/2013. 14. Επιστημονική Ημερίδα με θέμα: Άγιος Δημήτριος και Βυζάντιο, Αμφιθέατρο Δ Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 07/11/2013. [6]

ΚΕΝΤΡΟ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ Ταυτότητα και στόχοι του Κέντρου Αγίου Δημητρίου και Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Το Κέντρο Αγίου Δημητρίου και Αγίου Γρηγορίου Παλαμά είναι ένα Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Κέντρο του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ. Ιδρύθηκε με απόφαση της Συγκλήτου του ΑΠΘ και λειτουργεί στο πλαίσιο του Δικτύου Κειμενικής και Ερμηνευτικής Εκκλησιαστικής Παράδοσης (ΚΕΕΠ), αναγνωρισμένου θεματικού Δικτύου Έρευνας της Επιτροπής Ερευνών του ΑΠΘ. Το εν λόγω Κέντρο εξυπηρετεί εκπαιδευτικές, ερευνητικές και διδακτικές ανάγκες στα επιστημονικά πεδία της Xριστιανικής Γραμματείας, της Αγιολογίας, της Βυζαντινής Θεολογίας και της Χριστιανικής Τέχνης, τόσο σε πανεπιστημιακό επίπεδο, στην Ελλάδα αλλά και στον διεθνή χώρο, όσο και σε ευρύτερα εκπαιδευτικό, με τη δυνατότητα χρησιμοποίησης των ερευνητικών και εκπαιδευτικών δράσεων και προϊόντων του στην Α/βάθμια και Β/θμια εκπαίδευση, καθώς και σε συναφείς εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς φορείς. Σκοπός Στόχοι Το Κέντρο έχει ως σκοπό: Α) Την έρευνα και μελέτη της πλούσιας και μοναδικής, ακόμη και από ιστορικής επόψεως, γραμματείας που παρήχθη από την πρωτοβυζαντινή ώς και τη μεταβυζαντινή περίοδο, πεζής και έμμετρης για να τιμήσει έναν από τους πλέον λαοφιλείς αγίους του Βυζαντίου, προστάτη της Θεσσαλονίκης αλλά και του βυζαντινού στρατού. Στο σύνολο αυτής της γραμματείας διακριτή θέση κατέχουν και οι ποικίλες μεταφράσεις αυτών των έργων που εκπονήθηκαν καθόλη τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο τόσο στη Δύση, όπου μεταφέρθηκε η τιμή προς τον άγιο Δημήτριο ιδίως μετά τις σταυροφορίες, όσο και στον ορθόδοξο σλαβικό κόσμο, στα Βαλκάνια αλλά και στη Ρωσία, γεγονός που σχετίζεται και με το θέμα της διαμόρφωσης των ιστορικών και πνευματικών ταυτοτήτων της Ευρώπης. Η γραμματεία αυτή παραμένει ώς τις μέρες μας σε ένα μέρος της ανέκδοτη ή ελλιπώς εκδεδομένη και απαιτεί τη συστηματική διερεύνηση τόσο της χειρόγραφης παράδοσης της Δημητρείου γραμματείας όσο και την προετοιμασία νέων κριτικών εκδόσεων όλων των κειμένων. Το προοιμιακό αυτό έργο είναι απαραίτητο για τη συστηματική μελέτη της ογκωδέστατης σε έκταση δεξαμενής κειμένων που σχετίζονται με τη διαμόρφωση και εδραίωση της Θεσσαλονίκης ως «πόλης του Δημητρίου», όπως χαρακτηρίζεται ήδη από βυζαντινούς συγγραφείς, και την καθιέρωσή της μεταξύ των μεγάλων προσκυνημάτων του χριστιανικού κόσμου κατά το βυζαντινό και δυτικό μεσαίωνα, στοιχείο που επιβιώνει και κυρίως αναβιώνει στις μέρες μας με την ανάπτυξη του προσκυνηματικού τουρισμού και προς τη Θεσσαλονίκη, με κέντρο το ναό του μυροβλύτη Αγίου. Β) Την έρευνα και μελέτη του έργου και της θεολογικής σκέψης του μεγάλου Πατέρα του Βυζαντινού Ησυχασμού και αρχιεπισκόπου της Θεσσαλονίκης κατά τον 14ο αιώνα, αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Το έργο αυτό υπήρξε κεφαλαιώδους σημασίας για τον χριστιανικό κόσμο της Ανατολής καθόλη τη μεταβυζαντινή εποχή, αντίστοιχο του Θωμά Ακινάτη στη Δύση, που μελετάται και προβάλλεται από πλήθος ινστιτούτων και επιστημονικών κέντρων στην Ευρώπη και αλλού. Το Παλαμικό έργο βρίσκεται και σήμερα στο επίκεντρο της διεθνούς θεολογικής και φιλοσοφικής σκέψης, με αφετηρία την κριτική έκδοσή του που ξεκίνησε πριν από μισό αιώνα στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ, γεγονός που κατέστησε τη Θεσσαλονίκη διεθνώς κέντρο των Παλαμικών σπουδών. Η ολοκλήρωση αυτής της εκδοτικής [7]

εργασίας και η συστηματοποίηση της έρευνας και μελέτης των Παλαμικών και εν γένει Ησυχαστικών έργων αποτελεί desideratum, που πρόκειται να θεραπεύσει το Κέντρο Γραμματείας Αγίου Δημητρίου και Αγίου Γρηγορίου Παλαμά. Οι στόχοι του Κέντρου συνοψίζονται: 1) Στη συνεργασία με ερευνητικά κέντρα ή ομάδες και ακαδημαϊκά ιδρύματα και ινστιτούτα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, των οποίων το επιστημονικό αντικείμενο συνδέεται με τους ερευνητικούς και επιστημονικούς στόχους του Κέντρου. 2) Στην ανάπτυξη και υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων από τα μέλη του Κέντρου ή και σε συνεργασία με ερευνητικούς, ακαδημαϊκούς και κοινωνικούς φορείς ή μεμονωμένους ερευνητές και επιστήμονες. 3) Στη διοργάνωση επιστημονικών Συμποσίων, Ημερίδων, διαλέξεων ή Σεμιναρίων και τη συμμετοχή σε συναφείς επιστημονικές εκδηλώσεις, καθώς και στη συστηματική πραγματοποίηση επιστημονικών εκδόσεων, μελετών και ειδικών περιοδικών, σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή. 4) Στη δημιουργία ειδικής θεματικής Βιβλιοθήκης και Αρχείου μικροταινιών χειρογράφων για τη συστηματική έκδοση των έργων της Δημητρείου και της Παλαμικής γραμματείας. 5) Στην κάλυψη, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, των διδακτικών και ερευνητικών αναγκών του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, στο οποίο ανήκει το Κέντρο, καθώς και άλλων Τμημάτων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αλλά και άλλων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, στα αντικείμενα με τα οποία ασχολείται, όπως αυτά προσδιορίζονται στο άρθρο 1. 6) Στη δημιουργία ηλεκτρονικής πύλης για την προβολή της Δημητρείου γραμματείας και της Παλαμικής θεολογίας. 7) Στη συνεργασία με φορείς της Τοπικής ή Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, καθώς και με άλλους Δημόσιους ή Ιδιωτικούς Οργανισμούς και Ιδρύματα της χώρας ή της αλλοδαπής και στην παροχή υπηρεσιών σε ιδιώτες, κατά τα προβλεπόμενα στο ΠΔ 159/1984: «Προϋποθέσεις παροχής υπηρεσιών από τα πανεπιστημιακά εργαστήρια σε ιδιώτες και κάθε νομικής μορφής οργανισμούς» (Α 53). Προσωπικό Διοίκηση 1. Το Κέντρο στελεχώνεται καταρχήν από μέλη του διδακτικού προσωπικού (Καθηγητές και λέκτορες) του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που το γνωστικό αντικείμενο της θέσης τους και τα ερευνητικά ενδιαφέροντά τους εμπίπτουν στους ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς στόχους του Κέντρου, όπως αυτά αναφέρονται στο άρθρο 1, από μέλη του Ειδικού Τεχνικού Εργαστηριακού Προσωπικού (Ε.Τ.Ε.Π.), καθώς και από μέλη του λοιπού επιστημονικού προσωπικού και του διοικητικού προσωπικού που τοποθετούνται στο Κέντρο σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Προβλέπεται, επίσης, η απασχόληση μεταπτυχιακών φοιτητών για διεξαγωγή έργου στις διάφορες επιμέρους δράσεις του Κέντρου. 2. Στο Κέντρο δύνανται επίσης να μετέχουν και επιστήμονες άλλων Τμημάτων του ΑΠΘ, καθώς και άλλων ομοταγών τμημάτων ΑΕΙ ή ερευνητικών κέντρων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, οι οποίοι εκ του αντικειμένου τους ασχολούνται με ερευνητικά θέματα που χρησιμοποιούν ή σχετίζονται με την κειμενική παράδοση του Αγίου Δημητρίου και την πλούσια ησυχαστική γραμματεία. 3. Το Κέντρο διοικείται και καθοδηγείται επιστημονικά από Διοικητικό και Επιστημονικό Συμβούλιο (στο εξής Δ.Ε.Σ.), η θητεία του οποίου είναι τριετής, και [8]

συντονίζεται από τον πρόεδρο του Δ.Ε.Σ. και Διευθυντή του Κέντρου, ο οποίος έχει επίσης τριετή θητεία. Ο Διευθυντής είναι μέλος του διδακτικού προσωπικού του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του Α.Π.Θ., με γνωστικό ή ερευνητικό αντικείμενο την Πατρολογία ή την Αγιολογία, και κατ επέκταση συναφές με αυτές αντικείμενο. 4. Το Δ.Ε.Σ. είναι επταμελές και αποτελείται από τέσσερα μέλη του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας με γνωστικό αντικείμενο αντίστοιχο ή συναφές με το αντικείμενο και τους σκοπούς του Κέντρου, όπως αυτοί αναφέρονται στο άρθρο 2, ένα εκ των οποίων ορίζεται ως Διευθυντής του Κέντρου. Τα υπόλοιπα μέλη του Δ.Ε.Σ. μπορούν να συμπληρώνονται είτε από μέλη του Τμήματος με συναφές προς τους σκοπούς του Κέντρου γνωστικό αντικείμενο είτε από επιστήμονες άλλων Τμημάτων ή ερευνητικών κέντρων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, που είναι μέλη του Ερευνητικού Δικτύου Κ.Ε.Ε.Π. και των οποίων το ερευνητικό έργο εμπίπτει στους επιστημονικούς σκοπούς του Κέντρου, όπως αυτοί αναφέρονται στο άρθρο 2. 5. Τα μέλη και ο Διευθυντής του Δ.Ε.Σ. ορίζονται από τη Γενική Συνέλευση του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, ύστερα από εισήγηση του επιστημονικού υπευθύνου του Θεματικού Ερευνητικού Δικτύου Κ.Ε.Ε.Π. Ως πρώτος Διευθυντής του Κέντρου ορίζεται ο αναπληρωτής καθηγητής Συμεών Πασχαλίδης. [9]

ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Το Κέντρο Αποστόλου Παύλου είναι ένα Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Κέντρο για τις Παύλειες σπουδές. Ιδρύθηκε από τη Σύγκλητο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Συνεδρία αρ. 2862/26-06-2013) μετά από ομόφωνη απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας (Συνεδρίαση αρ. 501/09/04/2013). Λειτουργεί στο πλαίσιο του Θεματικού Δικτύου του Τμήματος για την Κειμενική και Ερμηνευτική Εκκλησιαστική Παράδοση (ΚΕΕΠ) και διευθύνεται από επταμελή επιστημονική Επιτροπή. Αντικείμενο του Κέντρου είναι: Η μελέτη του προσώπου και του έργου του αποστόλου Παύλου και της συμβολής του στη Θεολογία, στην Ιστορία και στον Πολιτισμό διαχρονικά και πανανθρώπινα, καθώς επίσης και της συνεισφοράς του στην οικουμενικότητα του Χριστιανισμού Σκοποί του Κέντρου του Αποστόλου Παύλου είναι: -Η ενθάρρυνση της έρευνας των Παυλείων σπουδών με διεπιστημονικό τρόπο, όχι μόνο μέσω της Θεολογίας, αλλά επίσης και μέσω της Φιλολογίας και Γραμματολογίας, μέσω της Ιστορίας και των Νομικών επισημών, μέσω της Ηθικής και της Κοινωνιολογίας, μέσω της Αρχαιολογίας και της Τέχνης -Η προώθηση διεθνώς της ορθόδοξης ερμηνευτικής προσέγγισης της Παύλειας γραμματείας και η συμβολή στους διαχριστιανικούς και διαθρησκειακούς διαλόγους σύμφωνα με το οικουμενικό πνεύμα της Ορθόδοξης Θεολογίας -Η παροχή σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές εκπαιδευτικών και ερευνητικών ευκαιριών για Παύλειες σπουδές σε προχωρημένο επίπεδο και σε σύζευξη με τους επιστημονικούς κλάδους που αναφέρθηκαν παραπάνω, καθώς επίσης και με θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση σ αυτά τα πεδία σπουδών -Η ανάπτυξη και παραγωγή νέου ερευνητικού και εκπαιδευτικού υλικού σχετικού με τις Παύλειες σπουδές και με τις επιπτώσεις της στη Θεολογία και στον Πολιτισμό -Ειδικά, η παρουσίαση και η ανάδειξη της επίδρασης του αποστόλου Παύλου και του έργου του στη ζωή και στον πολιτισμό της πόλης της Θεσσαλονίκης, της Βέροιας και των Φιλίππων, και γενικά της Μακεδονίας, όπου ο απόστολος ίδρυσε αρκετές εκκλησίες. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ 1. Το Κέντρο Αποστόλου Παύλου εξυπηρετεί ερευνητικούς, διδακτικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς στο επιστημονικό πεδίο των Παύλειων σπουδών, το οποίο αφορά στη μελέτη του προσώπου και του έργου του αποστόλου Παύλου και της επίδρασης που άσκησε στη Θεολογία, στην Ιστορία και στον Πολιτισμό διαχρονικά και οικουμενικά. 2. Δρα στην Ελλάδα αλλά και στον διεθνή χώρο, με τη δυνατότητα χρησιμοποίησης των ερευνητικών και εκπαιδευτικών προϊόντων του στην Α/βάθμια και Β/θμια εκπαίδευση, καθώς και σε ενδιαφερόμενους κοινωνικούς, πολιτιστικούς και εκκλησιαστικούς φορείς. ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ 1. Σκοπός του Κέντρου Αποστόλου Παύλου είναι: α) Η διεπιστημονικού χαρακτήρα μελέτη και έρευνα σε διεθνή κλίμακα του έργου και της θεολογίας του αποστόλου Παύλου, της καταλυτικής συμβολής του στον ελληνικό και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και της θεμελιακής συνεισφοράς του στην οικουμενικότητα του Χριστιανισμού. Η διεπιστημονική προσέγγιση αφορά σε θέματα που απαιτούν τη συνέργεια βασικών κλάδων της Φιλολογίας και Γραμματολογίας, της Ιστορίας και Αρχαιολογίας, της Ηθικής και Κοινωνιολογίας, της Λειτουργικής και της Τέχνης. β) Η καλλιέργεια και η προβολή διεθνώς της ορθόδοξης ερμηνευτικής προσέγγισης της Παύλειας γραμματείας, η ανάπτυξη του διαχριστιανικού και διαθρησκευτικού διαλόγου, που βασίζεται σε αυτήν, και η συμβολή της στην οικουμενικότητα της Ορθόδοξης Θεολογίας. Ειδικότερα, σκοπός του Κέντρου Αποστόλου Παύλου είναι η ανάδειξη και η προβολή της συμβολής του αποστόλου Παύλου και του έργου του στη ζωή και στον [10]

πολιτισμό της πόλης της Θεσσαλονίκης, της οποίας υπήρξε ο ιδρυτής της εκκλησίας της και προς την οποία διασώζονται δύο Επιστολές του. γ) Η άσκηση και η εξειδίκευση προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών στις σπουδές του Παύλειου έργου και της συναφούς με αυτό γραμματείας. δ) Η ανάπτυξη και παραγωγή ερευνητικού και εκπαιδευτικού υλικού σχετικού με το έργο του αποστόλου Παύλου και τις επιπτώσεις του στη θεολογία και στον πολιτισμό. 2. Στόχοι του Κέντρου Αποστόλου Παύλου είναι: α) Η συνεργασία με ερευνητικά κέντρα ή ομάδες και ακαδημαϊκά Ιδρύματα και Ινστιτούτα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, των οποίων το επιστημονικό αντικείμενο συνδέεται με τους ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς στόχους του Κέντρου Αποστόλου Παύλου β) Η ανάπτυξη και υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων από τα μέλη του Κέντρου Αποστόλου Παύλου αυτοτελώς ή και σε συνεργασία με ερευνητικούς, ακαδημαϊκούς και κοινωνικούς φορείς ή μεμονωμένους ερευνητές και επιστήμονες. γ) Η διοργάνωση επιστημονικών Συμποσίων, Ημερίδων, διαλέξεων ή Σεμιναρίων και η συμμετοχή σε συναφείς επιστημονικές εκδηλώσεις,. δ) Η δημοσίευση των μελετών και των πορισμάτων των ερευνών, που πραγματοποιούνται στο Κέντρο Αποστόλου Παύλου και η πραγματοποίηση επιστημονικών εκδόσεων, μελετών και ειδικών περιοδικών, σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή. ε) Η δημιουργία ειδικής θεματικής Βιβλιοθήκης και Αρχείου εκδόσεων σχετικών με το αντικείμενο και τους σκοπούς του Κέντρου Αποστόλου Παύλου, σε συμβατική ή ψηφιακή μορφή. Παράλληλα, η ανάπτυξη δικτύου δεδομένων και η δημιουργία ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων σχετικών με τους ειδικούς επιστημονικούς σκοπούς του Κέντρου Αποστόλου Παύλου, με σκοπό την ανταλλαγή, τη διάχυση και τη διακίνηση της πληροφορίας. ε) Η κάλυψη, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, των διδακτικών και ερευνητικών αναγκών του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, στο οποίο ανήκει το Κέντρο Αποστόλου Παύλου, καθώς και άλλων Τμημάτων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αλλά και άλλων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, στα αντικείμενα με τα οποία ασχολείται, όπως αυτά προσδιορίζονται στο άρθρ.2. στ) Η δημιουργία ηλεκτρονικής πύλης για την εξυπηρέτηση της πληροφορίας σχετικά με το αντικείμενο και τους σκοπούς του Κέντρου Αποστόλου Παύλου και για τη διεθνή προβολή και προώθηση του έργου του. ζ) Η συνεργασία με φορείς Τοπικής ή Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, καθώς και με άλλους Δημόσιους ή Ιδιωτικούς Οργανισμούς και Ιδρύματα της χώρας ή της αλλοδαπής, για τη διεξαγωγή Σεμιναρίων, Επιστημονικών Συνεδρίων, Συμποσίων (Colloquia), Διαλέξεων και μορφωτικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων για την ανάδειξη και διάδοση του επιστημονικού έργου του Κέντρου Αποστόλου Παύλου η) Η παροχή υπηρεσιών σε ιδιώτες, κατά τα προβλεπόμενα στο ΠΔ 159/1984: «Προϋποθέσεις παροχής υπηρεσιών από τα πανεπιστημιακά εργαστήρια σε ιδιώτες και κάθε νομικής μορφής οργανισμούς» (Α 53). ΜΕΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ 1. Το Κέντρο Αποστόλου Παύλου στελεχώνεται καταρχήν από μέλη του διδακτικού προσωπικού (καθηγητές και λέκτορες) του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που το γνωστικό αντικείμενο της θέσης τους και τα ερευνητικά ενδιαφέροντά τους εμπίπτουν στους ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς του Κέντρου Αποστόλου Παύλου. 2. Στο Κέντρο Αποστόλου Παύλου μπορούν, επίσης, να συμμετέχουν ως μέλη και επιστήμονες άλλων Τμημάτων του ΑΠΘ, καθώς και άλλων ΑΕΙ ή ερευνητικών κέντρων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, οι οποίοι εκ του αντικειμένου τους ασχολούνται με ερευνητικά θέματα που αφορούν στον απόστολο Παύλο και στη σχετική με αυτόν Γραμματεία. [11]

3. Το Κέντρο Αποστόλου Παύλου διοικείται και καθοδηγείται επιστημονικά από Διοικητικό και Επιστημονικό Συμβούλιο (στο εξής Δ.Ε.Σ.), η θητεία του οποίου είναι τριετής, και συντονίζεται από τον πρόεδρο του Δ.Ε.Σ. και Διευθυντή του Κέντρου, ο οποίος έχει επίσης τριετή θητεία. Ο Διευθυντής είναι μέλος του διδακτικού προσωπικού του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του Α.Π.Θ., με γνωστικό ή ερευνητικό αντικείμενο τις Παύλειες σπουδές, και κατ επέκταση συναφές με αυτές αντικείμενο. 4. Το Διοικητικό και Επιστημονικό Συμβούλιο (Δ.Ε.Σ.) είναι επταμελές και αποτελείται από τέσσερα μέλη του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας με γνωστικό αντικείμενο αντίστοιχο με το αντικείμενο και τους σκοπούς του Κέντρου, όπως αυτοί αναφέρονται στο άρθρο 3, ένα εκ των οποίων οφείλει να είναι ο Διευθυντής του Κέντρου. Τα υπόλοιπα μέλη μπορούν να συμπληρώνονται είτε από μέλη του Τμήματος με συναφές προς τους σκοπούς του Κέντρου γνωστικό αντικείμενο είτε από επιστήμονες άλλων Τμημάτων ή ερευνητικών κέντρων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, που είναι μέλη του Θεματικού Ερευνητικού Δικτύου Κ.Ε.Ε.Π. και των οποίων το ερευνητικό έργο εμπίπτει στους επιστημονικούς σκοπούς του Κέντρου. 5. Τα μέλη και ο Διευθυντής του Δ.Ε.Σ. ορίζονται από τη Γενική Συνέλευση του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, ύστερα από εισήγηση του επιστημονικού υπευθύνου του Θεματικού Ερευνητικού Δικτύου Κ.Ε.Ε.Π. 6. Για την εύρυθμη λειτουργία του Κέντρου Αποστόλου Παύλου απαιτείται η γραμματειακή και τεχνική υποστήριξη του έργου του από διοικητικά στελέχη, μέλη του Ειδικού Τεχνικού Εργαστηριακού Προσωπικού (Ε.Τ.Ε.Π.) ή μέλη του λοιπού επιστημονικού και διοικητικού προσωπικού που τοποθετούνται στο Κέντρο Αποστόλου Παύλου σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. 7. Προβλέπεται, επίσης, η απασχόληση μεταπτυχιακών φοιτητών για διεξαγωγή έργου στις διάφορες δράσεις του Κέντρου Αποστόλου Παύλου. [12]

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ Το Εργαστήριο Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής (σε αναμονή η έγκριση της μετονομασίας του σε Εργαστήριο Παιδαγωγικής Έρευνας & Κατάρτισης) ιδρύθηκε το 2009 με τη με αριθμό 35962/Β1/09.04.2009 απόφαση ΥΠΕΠΘ (ΦΕΚ Β 661/09.04.2009). Λειτουργεί στον τέταρτο όροφο του κτιρίου της θεολογικής σχολής από το 2010, οπότε και εγκρίθηκε η κατασκευή του χώρου όπου εδρεύει σήμερα, καθώς και ο υλικοτεχνικός εξοπλισμός του για την εκπλήρωση των σκοπών του και τις ανάγκες της λειτουργίας του. Α. ΣΚΟΠΟΙ Σκοποί του Εργαστηρίου, με βάση την ιδρυτική πράξη και τον κανονισμό του, είναι μεταξύ άλλων οι εξής: Η εξυπηρέτηση εκπαιδευτικών και ερευνητικών αναγκών στο πεδίο της αγωγής των παιδιών και των εφήβων, η ψυχοπαιδαγωγική και διδακτική κατάρτιση και Πρακτική Άσκηση των Προπτυχιακών και Μεταπτυχιακών Φοιτητών του Τμήματος, καθώς και άλλων Τμημάτων στα γνωστικά αντικείμενα της Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής και της Διδακτικής των Θεολογικών μαθημάτων με χρήση Πολυμέσων, νέων μεθόδων και Τεχνολογιών σε συνεργασία με την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η τεκμηρίωση, η έρευνα και η μελέτη στα πεδία των θεωρητικών Επιστημών και ιδιαίτερα των Επιστημών της Αγωγής, σε συνάρτηση με τις εφαρμογές τους σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης, καθώς επίσης και η σύλληψη και η εκτέλεση ερευνητικών προγραμμάτων αντίστοιχου περιεχομένου. Η κάθε μορφής συνεργασία με την Εκκλησία, με Κέντρα Ερευνών, Ινστιτούτα, Εργαστήρια και με Πανεπιστημιακά Τμήματα ημεδαπής και αλλοδαπής, εφόσον συμπίπτουν, συμβαδίζουν και αλληλοσυμπληρώνονται οι επιστημονικοί τους στόχοι με εκείνους του Εργαστηρίου. Η διοργάνωση επιστημονικών διαλέξεων, ημερίδων, σεμιναρίων, συμποσίων, συνεδρίων και άλλων επιστημονικών εκδηλώσεων με τη συμμετοχή Ελλήνων και ξένων αναγνωρισμένων επιστημόνων, καθώς και η διάδοση των ερευνητικών πορισμάτων τους μέσω δημοσιεύσεων και εκδόσεων. Η παροχή ερευνητικών και επιστημονικών υπηρεσιών που σχετίζονται με θέματα αγωγής, σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που εκδηλώνουν αντίστοιχο ενδιαφέρον. Β. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του, το Εργαστήριο υλοποιεί και συμμετέχει μέχρι σήμερα στα εξής Ευρωπαϊκά Προγράμματα: 1. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (ΕΣΠΑ): (Πράξη 04.05.06.72.31.01 ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ): «Πρακτική Άσκηση Φοιτητών Τμήματος Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας ΑΠΘ», στο πλαίσιο του μαθήματος: (ΥΕ21) ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ IV: Ειδική Διδακτική του Μαθήματος των Θρησκευτικών Πρακτική Άσκηση του ΣΤ και Η Εξαμήνου. [Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί συνέχεια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ (Μέτρο 2.4 «Επαγγελματικός προσανατολισμός και σύνδεση με την αγορά εργασίας», Πράξη «Πρακτική Άσκηση Ανώτατης Εκπαίδευσης»): «Πρακτική Άσκηση Φοιτητών Τμήματος Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας ΑΠΘ», [13]

στο πλαίσιο του μαθήματος: Ειδική Διδακτική του Μαθήματος των Θρησκευτικών Πρακτική Άσκηση του Η Εξαμήνου]. Επιστημονικά Υπεύθυνος: Καθηγητής Ηρακλής Ρεράκης. Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης: 2010 2015. 2. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (ΕΣΠΑ) (Πράξη 05.72.34.01 «ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ [ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ]»): Εισαγωγή Διατμηματικού μαθήματος με τίτλο: «Επιχειρηματικότητα και καινοτομία στο θρησκευτικό και πολιτισμικό πλαίσιο». [Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί συνέχεια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, (Ενέργεια 3.1.2 «Προγράμματα επιχειρηματικότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση»): Εισαγωγή Διατμηματικού μαθήματος με τίτλο: «Επιχειρηματικότητα και καινοτομία στο θρησκευτικό και πολιτισμικό πλαίσιο»]. Επιστημονικά Υπεύθυνος Τμήματος: Καθηγητής Ηρακλής Ρεράκης. Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης: 2010 2015. Γ. ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Το Πρόγραμμα Πρακτικής Άσκησης Φοιτητών σε Σχολικές Μονάδες υλοποιείται κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους από το Εργαστήριο Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής του Τμήματος, στα πλαίσια α) του Υποχρεωτικού Επιλεγόμενου μαθήματος Ε / Ζ Εξαμήνου (ΥΕ10) «Παιδαγωγικά ΙΙΙ Γενική Παιδαγωγική - Πρακτική Άσκηση» και β) του Υποχρεωτικού / Επιλεγόμενου μαθήματος ΣΤ / Η Εξαμήνου (ΥΕ21) «Παιδαγωγικά ΙV - Ειδική Διδακτική των Θρησκευτικών - Πρακτική Άσκηση». Η Πρακτική Άσκηση στοχεύει στην εξοικείωση των Φοιτητών με τους χώρους της μελλοντικής τους εργασίας, σε θέματα που αφορούν τη Γενική Παιδαγωγική Επιστήμη, καθώς και την Επιστήμη της Διδακτικής και ειδικότερα της Ειδικής Διδακτικής του Μαθήματος των Θρησκευτικών. Επιπλέον, το Πρόγραμμα έχει ως στόχο να συμβάλει στην ουσιαστικότερη και ταυτόχρονα δημιουργικότερη σύνδεση της Δευτεροβάθμιας με την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, στο πλαίσιο της παιδαγωγικής και διδακτικής ανατροφοδότησης. Η Πρακτική Άσκηση πραγματοποιείται σε συνεργασία με ένα δίκτυο πενήντα (50) Σχολικών Μονάδων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται Πειραματικά, Επαγγελματικά, Εσπερινά, Εκκλησιαστικά και Διαπολιτισμικά Σχολεία, καθώς και ένα Σχολείο Ειδικής Αγωγής, της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης. Η ποικιλία των Σχολείων προσβλέπει στην όσο το δυνατόν πληρέστερη αντιπροσώπευση όλων των ειδών των Εκπαιδευτικών Μονάδων. Καθ όλη τη διάρκεια του Προγράμματος Πρακτικής Άσκησης συντάσσονται εκθέσεις όλων των εμπλεκομένων μερών. Ειδικότερα, συντάσσονται εκθέσεις από τους Φοιτητές, τους Θεολόγους εκπαιδευτικούς και τους Διευθυντές των συνεργαζομένων Σχολικών Μονάδων. Δ. ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ Στο Εργαστήριο υλοποιούνται, επίσης, εργαστηριακές ασκήσεις για τα εξής παιδαγωγικά προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα: Υποχρεωτικό / επιλεγόμενο μάθημα ΣΤ / Η Εξαμήνου: (ΥΕ21) Παιδαγωγικά ΙV Ειδική διδακτική των θρησκευτικών Πρακτική Άσκηση. Διδάσκων: Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. Υποχρεωτικό / επιλεγόμενο μάθημα Ε / Ζ Εξαμήνου: (ΥΕ10) Παιδαγωγικά ΙΙΙ Γενική Παιδαγωγική Πρακτική Άσκηση. Διδάσκων: Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. Υποχρεωτικό μάθημα Δ Εξαμήνου: (Υ406) Παιδαγωγικά ΙΙ Παιδαγωγική Ψυχολογία. Διδάσκων: Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. [14]

Υποχρεωτικό μάθημα Β Εξαμήνου: (Υ207) Παιδαγωγικά Ι Θεολογία και εκπαιδευτική Τεχνολογία. Διδάσκων: Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. Επιλεγόμενο μάθημα Παιδαγωγικής Χειμερινού Εξαμήνου: (Χ275) Οι διαπροσωπικές σχέσεις εκπαιδευτικών και μαθητών. Διδάσκων: Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. Επιλεγόμενο μάθημα Παιδαγωγικής Θερινού Εξαμήνου: (Θ290) Η ομαδική εργασία στο σχολείο και η κοινωνικοποιητική της διάσταση. Διδάσκων: Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. Επιλεγόμενο Μάθημα χριστιανικής Παιδαγωγικής Θερινού Εξαμήνου: (Θ165) Κατηχητική. Διδάσκων: Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. Διατμηματικό επιλεγόμενο μάθημα στο Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας με τίτλο: «Επιχειρηματικότητα και καινοτομία στο θρησκευτικό και πολιτισμικό πλαίσιο». Επιστημονικά Υπεύθυνος: Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. Επιλεγόμενο Μάθημα Θερινού Εξαμήνου: (Θ242) «Εφαρμογές θρησκευτικής επιχειρηματικότητας και καινοτομίας με έμφαση στο θρησκευτικό τουρισμό». Διδάσκων: Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. Μεταπτυχιακό μάθημα Α Εξαμήνου: (ΠΑ5) Χριστιανική Παιδαγωγική. Διδάσκων: Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. Μεταπτυχιακό μάθημα Β Εξαμήνου: (ΠΑ7) Ειδική διδακτική του Μαθήματος των Θρησκευτικών. Διδάσκων: Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. Μεταπτυχιακό μάθημα Γ Εξαμήνου: (ΠΑ10) Παιδαγωγική Ψυχολογία. Διδάσκων: Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. Ε. ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ Το Εργαστήριο παρέχει στους Φοιτητές, σε ομάδες είκοσι (20) Φοιτητών ανά εβδομάδα, Πρόγραμμα Μικροδιδασκαλιών στα πλαίσια των μαθημάτων ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΙΙΙ και ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ IV και συγκεκριμένα στα πλαίσια του Προγράμματος Πρακτικής Άσκησης που εντάσσεται σε αυτά. Αρχικά, πραγματοποιείται μία υποδειγματική μικροδιδασκαλία από το διδάσκοντα και τους Συνεργάτες του Εργαστηρίου. Στη συνέχεια σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται μικροδιδασκαλίες από τους ίδιους τους Φοιτητές με τη χρήση ΤΠΕ, στο πλαίσιο εικονικής τάξης εντός του Εργαστηρίου, με ακροατήριο τους υπόλοιπους Φοιτητές της ομάδας και τους Επόπτες Μεταπτυχιακούς Φοιτητές, Παιδαγωγικής και τους Συνεργάτες του Εργαστηρίου. Κατόπιν, διεξάγεται συζήτηση και αξιολόγηση της μικροδιδασκαλίας σχετικά με το σχεδιασμό, τη μέθοδο και τη διεξαγωγή της. Οι Μικροδιδασκαλίες, αποτελούν απαραίτητα και θεμελιακά στοιχεία για την Πρακτική Άσκηση, την κατάρτιση και την προετοιμασία των Φοιτητών, προκειμένου να είναι σε θέση να διδάξουν σε μία πραγματική τάξη. ΣΤ. ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ Στα πλαίσια της εκπλήρωσης του σκοπού του, το Εργαστήριο έχει διοργανώσει και πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα και τις εξής, μεταξύ άλλων, επιστημονικές εκδηλώσεις: [15]

Ημερίδα με θέμα: «Πρακτική Άσκηση Φοιτητών, Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας: Εφαρμογή Αποτελέσματα Προοπτικές», 30 Μαϊου 2011, Θεολογική Σχολή ΑΠΘ. Εσπερίδα με θέμα: «παιδεία & παιδί στο έργο του Παπαδιαμάντη, 12 Δεκεμβρίου 2011, Θεολογική Σχολή ΑΠΘ. Ημερίδα με θέμα: «Σχετικισμός και Αξίες», 8 Μαϊου 2012, Θεολογική Σχολή ΑΠΘ. Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα: «Το Μάθημα των Θρησκευτικών: Προβληματισμοί Επισημάνσεις Προτάσεις», 11 12 Μαρτίου 2013, Αίθουσα τελετών ΑΠΘ & Αίθουσα εκδηλώσεων Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης. Ζ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ Το εργαστήριο πραγματοποιεί εκδρομές με ψυχαγωγικό αλλά και εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί οι εξής εκδρομές: ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ προσκύνημα ιερών Λειψάνων εν πλω, (21 Μαϊου 2013). ΜΕΤΣΟΒΟ Αρχοντικό Τοσίτσα Μουσείο Ηπειρώτικης Λαϊκής Τέχνης, Εκθετήριο Οινοποιείου Αβέρωφ, Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής, (4 Δεκεμβρίου 2012). ΜΕΤΕΩΡΑ Ι.Μ. Αγίου Στεφάνου, Ι.Μ. Βαρλαάμ, Μεγάλο Μετέωρο (23 Μαϊου 2012). ΔΡΑΜΑ Ιστορικά Μοναστήρια Παγγαίου, Ι.Μ. Παναγίας Εικοσιφοίνισσας, Ι.Μ. Αναλήψεως του Σωτήρος, (14 Δεκεμβρίου 2011). ΚΑΣΤΟΡΙΑ Ι.Ν. Αγίου Νικολάου της Αρχόντισσας Θεολογίνας, Ι.Ν. Αγίων Αναργύρων, Ι.Μ. Παναγίας Μαυριώτισσας, (10 Μαϊου 2011). Η. ΠΡΟΣΘΕΤΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ Το εργαστήριο παρέχει πρόσθετη προγραμματισμένη υποστήριξη στα μαθήματα και τις εφαρμογές της Παιδαγωγικής ειδικά για εργαζόμενους Φοιτητές, οι οποίοι λόγω της εργασίας τους δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στη σχολή κατά τις εργάσιμες ώρες συνεργασίας με τους Φοιτητές. Η υποστήριξη αυτή παρέχεται κατόπιν προσυνεννόησης, σε προγραμματισμένες απογευματινές ώρες. Θ. ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Το Εργαστήριο στα πλαίσια των ευρύτερων επιστημονικών δραστηριοτήτων του επεξεργάζεται και σκοπεύει να εντάξει στον Προγραμματισμό του περαιτέρω επιστημονικές ερευνητικές δράσεις και εκδηλώσεις σχετικά με τις παρακάτω θεματικές ενότητες: Κατηχητική και Ενορία Διατροφική Αγωγή και Νηστεία Θρησκευτική Αγωγή στις Χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αγωγή και Πολιτισμός Περιβαλλοντική Αγωγή και Χριστιανική Αγωγή Εθελοντισμός και Χριστιανική Αγωγή Θρησκευτικός Τουρισμός και Θεολογία Συμβουλευτική Θεολογικών Σπουδών και Δια βίου Μάθηση Επαγγελματικός Προσανατολισμός και Θεολόγοι. [16]

Διευθυντής Εργαστηρίου : Καθηγητής Ηρακλής Ρεράκης Ώρες λειτουργίας για τους Φοιτητές: 09.30 15.00 4 ος όροφος κτιρίου θεολογικής σχολής, Πανεπιστημιούπολη ΑΠΘ Τ: 2310997103 F: 2310997113, M: plab.past.auth.gr@gmail.com W: www.plab.past.auth.gr [17]

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ Το Πρόγραμμα Πρακτικής Άσκησης Φοιτητών σε Σχολικές Μονἀδες υλοποιείται κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους από το Εργαστήριο Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής του Τμήματος στα πλαίσια α) του Υποχρεωτικού Επιλεγόμενου μαθήματος Ε / Ζ Εξαμήνου (ΥΕ10) «Παιδαγωγικά ΙΙΙ Γενική Παιδαγωγική - Πρακτική Άσκηση» και β) του Υποχρεωτικού / Επιλεγόμενου μαθήματος ΣΤ / Η Εξαμήνου (ΥΕ21) «Παιδαγωγικά ΙV - Ειδική Διδακτική των Θρησκευτικών - Πρακτική Άσκηση». Η Πρακτική Άσκηση στοχεύει στην εξοικείωση των Φοιτητών με τους χώρους της μελλοντικής τους εργασίας, σε θέματα που αφορούν τη Γενική Παιδαγωγική Επιστήμη, καθώς και την Επιστήμη της Διδακτικής και ειδικότερα της Ειδικής Διδακτικής του Μαθήματος των Θρησκευτικών. Επιπλέον, το Πρόγραμμα έχει ως στόχο να συμβάλει στην ουσιαστικότερη και ταυτόχρονα δημιουργικότερη σύνδεση της Δευτεροβάθμιας με την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, στο πλαίσιο της παιδαγωγικής και διδακτικής ανατροφοδότησης. Η Πρακτική Άσκηση πραγματοποιείται σε συνεργασία με ένα δίκτυο πενήντα (50) Σχολικών Μονἀδων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται Πειραματικά, Επαγγελματικά, Εσπερινά, Εκκλησιαστικά και Διαπολιτισμικά Σχολεία, καθώς και ένα Σχολείο Ειδικής Αγωγής, της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης. Η ποικιλία των Σχολείων προσβλέπει στην όσο το δυνατόν πληρέστερη αντιπροσώπευση όλων των ειδών των εκπαιδευτικών Μονἀδων. Καθ όλη τη διάρκεια του Προγράμματος Πρακτικής Άσκησης συντάσσονται εκθέσεις όλων των εμπλεκόμενων μερών. Ειδικότερα, συντάσσονται εκθέσεις από τους Φοιτητές, τους θεολόγους εκπαιδευτικούς και τους διευθυντές των συνεργαζόμενων Σχολικών Μονἀδων. Το Πρόγραμμα Πρακτικής Άσκησης πραγματοποιείται ως εξής: Αρχικά, οι Φοιτητές κατανέμονται σε ομάδες τριών τεσσάρων (3 4) ατόμων και εντάσσονται σε μία Σχολική Μονἀδα της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Οι ομάδες Φοιτητών μεταβαίνουν στη Σχολική Μονἀδα που έχουν ενταχθεί, όπου αρχικά ενημερώνονται, τόσο για την παιδαγωγική λειτουργία όσο και για τις παραμέτρους του διδακτικού έργου του Σχολείου, ενώ παράλληλα παρατηρούν στην πράξη φαινόμενα που αφορούν την παιδαγωγική διαδικασία. Ειδικότερα, παρατηρούν: τη λειτουργία των κινήτρων στη διδακτική διαδικασία, τις μεθόδους ενεργοποίησης των μαθητών, τα μέσα αγωγής, τη διαθεματικότητα στο Μάθημα των Θρησκευτικών, τον τρόπο αξιολόγησης των μαθητών, την καλλιέργεια των διαπροσωπικών σχέσεων, τη διαχείριση κρίσεων στο Σχολικό περιβάλλον, την κοινωνικοποίηση του μαθητή στο χώρο του Σχολείου κ.ά. Κατόπιν, οι ομάδες Φοιτητών, υπό την καθοδήγηση των εποπτών του Προγράμματος, των διευθυντών των Σχολείων και των θεολόγων εκπαιδευτικών, εντάσσονται πλήρως στο Σχολικό περιβάλλον και προσφέρουν, στην πράξη, έργο σχετικό με τη λειτουργία των Σχολείων, όπως γραμματειακή υποστήριξη, συμμετοχή στην οργάνωση και υλοποίηση σχολικών δραστηριοτήτων, εορτών, εκδρομών, αρχείου, βιβλιοθήκης κ.ά. Ταυτόχρονα, οι Φοιτητές παρακολουθούν, υπό την ευθύνη και την εποπτεία του θεολόγου εκπαιδευτικού, το Μάθημα των Θρησκευτικών, καθώς και τον τρόπο διδασκαλίας του και αποκτούν παιδαγωγική διδακτική εμπειρία με την παράλληλη βοήθεια και εποπτεία Μεταπτυχιακών Φοιτητών της Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής. Ταυτόχρονα, πραγματοποιούνται εντός του Τμήματος 1 2 υποδειγματικές διδασκαλίες σε ακροατήριο Φοιτητών από τον υπεύθυνο καθηγητή και συνεργάτες του Εργαστηρίου. Στη συνέχεια, οι Φοιτητές σχεδιάζουν δύο (2) διδασκαλίες, αξιοποιώντας τις γνώσεις που απέκτησαν στην παιδαγωγική και διδακτική επιστήμη με χρήση εποπτικών μέσων και [18]

με τη βοήθεια των Μεταπτυχιακών Φοιτητών του Εργαστηρίου και ακολούθως τις πραγματοποιούν σε τάξεις των Σχολικών Μονάδων που έχουν ενταχθεί. Μετά την πραγματοποίηση των διδασκαλιών, αξιολογούν μαζί με τους θεολόγους εκπαιδευτικούς τα αποτελέσματα της διδασκαλίας τους, παρακολουθώντας τη διδασκαλία των δύο επόμενων διδακτικών ενοτήτων, ενώ παράλληλα παρατηρούν σε ποιο βαθμό εμπέδωσαν οι μαθητές όσα εκείνοι δίδαξαν. Στο πλαίσιο της Πρακτικής Άσκησης, το Εργαστήριο παρέχει στους Φοιτητές, σε ομάδες είκοσι (20) Φοιτητών ανά εβδομάδα, Πρόγραμμα Μικροδιδασκαλιών στα πλαίσια των μαθημάτων ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΙΙΙ και ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ IV και συγκεκριμένα στα πλαίσια του Προγράμματος Πρακτικής Άσκησης που εντάσσεται σε αυτά. Αρχικά, πραγματοποιείται μία υποδειγματική μικροδιδασκαλία από το διδάσκοντα και τους συνεργάτες του Εργαστηρίου. Στη συνέχεια, σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται μικροδιδασκαλίες από τους ίδιους τους Φοιτητές με τη χρήση ΤΠΕ, στο πλαίσιο εικονικής τάξης εντός του Εργαστηρίου, με ακροατήριο τους υπόλοιπους Φοιτητές της ομάδας και τους επόπτες Μεταπτυχιακούς Φοιτητές, Παιδαγωγικής και τους συνεργάτες του Εργαστηρίου. Κατόπιν, διεξάγεται συζήτηση και αξιολόγηση της μικροδιδασκαλίας σχετικά με το σχεδιασμό, τη μέθοδο και τη διεξαγωγή της. Οι Μικροδιδασκαλίες, αποτελούν απαραίτητο και θεμελιακό στοιχείο για την Πρακτική Άσκηση, την κατάρτιση και την προετοιμασία των Φοιτητών, προκειμένου να είναι σε θέση να διδάξουν σε μία πραγματική τάξη. Υπεύθυνος Πρακτικής Άσκησης : Καθηγητής Ηρακλής Ρεράκης Εργαστήριο Παιδαγωγικής Χριστιανικής Παιδαγωγικής Ώρες λειτουργίας για τους Φοιτητές: 09.30 15.00 4 ος όροφος κτιρίου θεολογικής σχολής, Πανεπιστημιούπολη ΑΠΘ Τ: 2310997103 F: 2310997113, M: plab.past.auth.gr@gmail.com W: www.plab.past.auth.gr [19]

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΡΜΝΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ Ἀντικείμενο Τό Σεμινάριο Ὀρθοδόξου Ἑρμηνευτικῆς Θεολογίας συνιστᾶ σειρά ἐπιστημονικῶν συναντήσεων καί συνεδριῶν γιά τήν ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς σύμφωνα μέ τήν ὀρθόδοξη ἑρμηνευτική παράδοση. Βασικοί ἄξονες τοῦ Σεμιναρίου εἶναι οἱ Βιβλικές ἐπιστῆμες καί οἱ ἐπιστῆμες τῆς Πατρολογίας καί Θρησκειολογίας, κατά τή συμβολή τους στήν ἑρμηνευτική κατανόηση τῆς Βίβλου. Σκοπός Σκοποί τοῦ Σεμιναρίου εἶναι: α) ἡ ἐμβάθυνση στή μελέτη τῆς Ἑρμηνευτικῆς Θεολογίας καί ἡ καλλιέργεια καί ἀνάπτυξη τῆς ἔρευνας στόν τομέα τῆς Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς, εἰδικά κατά τό πνεῦμα τῆς ὀρθοδόξου Θεολογίας. β) ἡ ἐπικοινωνία καί ἡ ἀνταλλαγή ἀπόψεων μεταξύ καθηγητῶν καί σπουδαστῶν γιά θέματα ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς γ) ἡ ἐπιστημονική ἐνημέρωση καί ἡ βοήθεια πρός τούς σπουδαστές γιά ἐνδιαφέροντα ἑρμηνευτικά ζητήματα. Ὀργάνωση Οἱ συναντήσεις διοργανώνονται ἀπό τόν Τομέα Ἁγίας Γραφῆς καί Πατερικῆς Γραμματείας καί τό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν τοῦ Τμήματος Ποιμαντικῆς καί Κοινωνικῆς Θεολογίας, μέ τήν ἐνεργῆ συμμετοχή ὅλων τῶν μελῶν Δ.Ε.Π. τοῦ Τομέα. Συντονίζονται ἀπό τόν πρόεδρο τοῦ Σεμιναρίου, ὁ ὁποῖος ἀνήκει στά μέλη Δ.Ε.Π. τοῦ Τομέα, καί ὁρίζεται κατά ἀρχαιότητα μέ θητεία δύο ἐτῶν. Οἱ συναντήσεις ἀπευθύνονται στούς μεταπτυχιακούς σπουδαστές τῶν εἰδικεύσεων τοῦ Τομέα καί τῶν δύο κύκλων τοῦ Π.Μ.Σ. (μεταπτυχιακούς καί ὑποψηφίους διδάκτορες). Πραγματοποιοῦνται τοὐλάχιστον μία φορά τό μῆνα κατά τή διάρκεια καί τῶν δύο ἑξαμήνων τοῦ ἀκαδημαϊκοῦ ἔτους, κατόπιν σχετικῆς προσκλήσεως. Ἡ παρακολούθησή τους θεωρεῖται ὑποχρεωτική γιά τήν ἀπόκτηση τῶν μεταπτυχιακῶν τίτλων. Πρόγραμμα ἐργασιῶν Τό Σεμινάριο προτίθεται νά παρουσιάση τό ἐπιστημονικό ἔργο στήν ὀρθόδοξη Ἑρμηνευτική Θεολογία ἀπ ἀρχῆς μέχρι σήμερα, ὡς ἑξῆς: 1) τά ἱστορικά δεδομένα γιά τίς βιβλικές σπουδές στίς Θεολογικές Σχολές Ἀθηνῶν καί Θεσσαλονίκης, καί τό συγγραφικό καί ἐκδοτικό ἔργο πού παρήγαγαν 2) ἀξιολόγηση τοῦ μέχρι τώρα ἐπιστημονικοῦ ἔργου καί παρουσίαση τῶν θεολογικῶν τάσεων στόν ὀρθόδοξο χῶρο 3) προοπτική καί προσανατολισμός τῆς ὀρθόδοξης Ἑρμηνευτικῆς στό μέλλον, μέσα στήν εὐρωπαϊκή καί παγκόσμια πραγματικότητα. Ἐπίσης, προτίθεται νά ἀναλύση τά ἑξῆς: 4) τή λαϊκή θεολογική ἑρμηνευτική παραγωγή καί τήν ἀπήχησή της στό ἑλληνικό κοινό, καθώς καί τίς διαφορές μεταξύ ἀκαδημαϊκῆς καί λαϊκῆς θεολογίας 5) τό ἔργο καί τή δραστηριότητα τῶν ὀρθοδόξων χριστιανικῶν ἀδελφοτήτων καί ὀργανώσεων γιά τή μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς 6) τό ἔργο τῆς Ἑλληνικῆς Βιβλικῆς Ἑταιρείας 7) τίς θεματικές τῶν ἀκαδημαϊκῶν δασκάλων, πού ἀσχολήθηκαν καί ἀσχολοῦνται μέ τήν ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς Ἀκόμη, στίς ἐργασίες τοῦ Σεμιναρίου ἐντάσσονται τά ἑξῆς: 8) βιβλιοπαρουσιάσεις καί βιβλιοκριτικές σχετικές μέ ἑρμηνευτικά θέματα 9) βιβλιογραφική ἐνημέρωση καί πληροφόρηση γιά τήν ἑλληνική καί ξένη βιβλική ἔρευνα, γιά κέντρα βιβλικῶν σπουδῶν ἀνά τόν κόσμο, γιά διεθνεῖς βιβλικές ἐκδόσεις καί ἐρευνητικά προγράμματα 10) παρακολούθηση τῶν εὐρωπαϊκῶν καί παγκόσμιων ἐξελίξεων στίς βιβλικές σπουδές [20]

11) ἀνακοίνωση θεμάτων μεταπτυχιακῶν καί διδακτορικῶν διατριβῶν σχετικῶν μέ τήν ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς. 12) Οἱ μεταπτυχιακοί σπουδαστές μποροῦν νά ἀναπτύσσουν ἐνδιαφέροντα κεφάλαια τῶν ἐργασιῶν τους, καθώς καί νά θέτουν πρός συζήτηση προβληματισμούς καί ἀπορίες τους. Κατά τίς συναντήσεις προγραμματίζεται νά ἀφιερώνονται 30 λεπτά περίπου στήν κύρια εἰσήγηση, νά ἀκολουθῆ συζήτηση, κατόπιν νά ἀφιερώνονται 15 λεπτά περίπου σέ ὁμόθεμη κατά προτίμηση ἀνακοίνωση μεταπτυχιακοῦ σπουδαστῆ, νά ἀκολουθῆ συζήτηση ἐπ αὐτοῦ, καί στή συνέχεια νά παρουσιάζονται ἐνημερωτικά καί ἐπίκαιρα θέματα. Ἐπίσης, προγραμματίζονται προσκλήσεις γιά συμμετοχή στίς συνεδρίες ἀξιόλογων καθηγητῶν καί ἐρευνητῶν τῆς Ἑρμηνευτικῆς Θεολογίας. Τέλος, προβλέπεται εὐρεῖα χρήση τοῦ Διαδικτύου καί τῶν ὑπηρεσιῶν του σέ ὅλες τίς ἐργασίες τοῦ Σεμιναρίου, καί ἀξιοποίηση τῆς νησίδος ὑπολογιστῶν πού διαθέτει τό Τμῆμα. Στό πρόγραμμα ἐντάσσεται καί ἡ πραγματοποίηση τηλεδιασκέψεων μέ ἄλλες Θεολογικές Σχολές καί μέ ἐπιφανεῖς καθηγητές τοῦ ἐσωτερικοῦ καί ἐξωτερικοῦ. Ἐπιδιώξεις Τό Σεμινάριο ἀποβλέπει στά ἑξῆς: α) ἀναβάθμιση τοῦ Προγράμματος Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν στόν Τομέα τῆς Ἑρμηνευτικῆς Θεολογίας β) βελτίωση καί ἀναδιαμόρφωση τοῦ προπτυχιακοῦ προγράμματος τῶν βιβλικῶν, πατερικῶν καί θρησκειολογικῶν σπουδῶν τοῦ Τμήματος γ) ἐνίσχυση καί ἐνημέρωση τῆς Βιβλιοθήκης τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς μέ ἀξιόλογα περιοδικά καί βιβλία Ἑρμηνευτικῆς Θεολογίας δ) ἐπικοινωνία καί συνεργασία μέ ἄλλες Θεολογικές Σχολές καί θεολογικά κέντρα γιά θέματα ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς ε) παραγωγή ἐρευνητικοῦ καί ἐπιμορφωτικοῦ ὑλικοῦ Ἑρμηνευτικῆς Θεολογίας σέ ἔντυπη καί ἠλεκτρονική μορφή στ) ἀνάδειξη ἐπιστημονικοῦ φυτωρίου νέων θεολόγων, πού θά θεραπεύουν τήν ὀρθόδοξη βιβλική καί πατερική ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἀνταποκρινόμενοι κατάλληλα στίς ἀνάγκες τῶν καιρῶν. Τό Σεμινάριο Ὀρθοδόξου Ἑρμηνευτικῆς Θεολογίας ἐπικεντρώνεται στήν ὀρθόδοξη πατερική ἑρμηνεία καί στόν ἐκκλησιολογικό χαρακτῆρα τοῦ βιβλικοῦ κειμένου, καί συγχρόνως παρακολουθεῖ τόν ἐπιστημονικό διάλογο καί τό γίγνεσθαι τῶν ἄλλων θεολογικῶν ὁμολογιῶν. Ἐνδιαφέρεται νά γνωρίζη καί νά μελετᾶ τίς παγκόσμιες καί εὐρωπαϊκές ἐξελίξεις, ὥστε νά μπορῆ νά ἀξιοποιῆ τά ἐπιστημονικά δεδομένα, ἀλλά καί νά συμβάλλη καθοριστικά στίς προοπτικές πού ἀνοίγονται. Ἐπιδιώκει νά ἀναδείξη καί νά καταθέση στή διεθνῆ ἐπιστημονική κοινότητα τόν λόγο τῆς ὀρθόδοξης ἑρμηνευτικῆς παράδοσης, πού ἔχει ὡς βάση τήν ὀρθόδοξη πίστη καί θεολογία. ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΥΣ 2013-14 Η ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΗΣ. ΔΙΑΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ 14 Νοεμβρίου Χρήστος Οικονόμου, Καθηγητής της Καινής Διαθήκης του Τμήματος. Θέμα: «Η χρήση της Παλαιάς Διαθήκης στο ευαγγέλιο του Ματθαίου συγκριτικά με τους άλλους συνοπτικούς». 19 Δεκεμβρίου Κυριακούλα Παπαδημητρίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Καινής Διαθήκης του Τμήματος. Θέμα: «Η Καινή Διαθήκη και η πολιτισμική της συνάφεια. Ενδεχόμενοι διακειμενικοί δείκτες». 16 Ιανουαρίου Χαράλαμπος Ατματζίδης, Επίκουρος Καθηγητής της Καινής Διαθήκης του Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ. [21]

Θέμα: «Οι εσχατολογικές αναφορές της Β προς Θεσσαλονικείς Επιστολής και των Επιστολών του Ιωάννη για τον «υἱὸ τῆς ἀνομίας» και τον «ἀντίχριστο». Διακειμενική προσέγγιση». 27 Φεβρουαρίου Αθανάσιος Παπαρνάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής της Παλαιάς Διαθήκης του Τμήματος. Θέμα: Ιεζεκιήλ 20,25: Διακειμενική προσέγγιση 13 Μαρτίου Emanuel Tov, J. L. Magnes Professor Emeritus of Bible at the Faculty of Humanities of the Hebrew University of Jerusalem. Θέμα: Σχετικά με το Κουμράν Παρουσίαση: Ευαγγελία Δάφνη, Λέκτορας της Παλαιάς Διαθήκης. 10 Απριλίου Jan Joosten, Professor of the Old Testament at the Faculty of the Protestant Theology, University of Strasbourg. Θέμα: Σχετικά με την Εβραϊκή Βίβλο και τους Εβδομήκοντα Παρουσίαση: Κυριακούλα Παπαδημητρίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Καινής Διαθήκης. 15 Μαϊου Άννα Νικήτα-Κόλτσιου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια των Αρχαίων Ελληνικών της Ιουδαϊκής και της Χριστιανικής Γραμματείας του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. Θέμα: «Το κάτοπτρον του επισκόπου στις ποιμαντικές επιστολές και το γραμματειακό του πλαίσιο». 26-29 Ιουνίου Διεθνές συνέδριο για την Απόκρυφη Χριστιανική Γραμματεία: «Η αρχαία χριστιανική γραμματεία και τα χριστιανικά απόκρυφα». Υπεύθυνος Καθηγητής: Συμεών Πασχαλίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Πατρολογίας και Αγιολογίας του Τμήματος. ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΥΣ 2012-13 Η ΒΙΒΛΟΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΙΟΥΔΑΪΚΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟ 22 Νοεμβρίου Χρήστος Οικονόμου, Καθηγητής της Καινής Διαθήκης του Τμήματος Θέμα: «Η ιουδαϊκή και η ελληνική επίδραση στα κείμενα της Καινής Διαθήκης» 13 Δεκεμβρίου Κυριακούλα Παπαδημητρίου, επίκ. Καθηγήτρια της Καινής Διαθήκης του Τμήματος Θέμα: «Τί Ελληνικά μιλούσαν οι Ιουδαίοι στην εποχή της Καινής Διαθήκης;» 24 Ιανουαρίου Αικατερίνη Τσαλαμπούνη, Λέκτορας της Καινής Διαθήκης του Τμήματος Θέμα: «Η Βίβλος ως μέσο αυτοπροσδιορισμού. Το παράδειγμα των βιβλικών παραθεμάτων σε ελληνόγλωσσες ιουδαϊκές και χριστιανικές επιγραφές του αρχαίου κόσμου». 28 Φεβρουαρίου Σουλτάνα Λάμπρου, Λέκτορας της Εκκλησιαστικής Γραμματείας του Τμήματος Θέμα: «Θεία σοφία και κατά κόσμον σοφία. Βιβλική και πατερική διδασκαλία» 28 Μαρτίου Aaron Schart, Καθηγητής Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, στη Θεολογική Σχολή, του Πανεπιστημίου Duisburg-Essen Θέμα: «Quotations of the Dodekapropheton in the New Testament (Παραθέσεις του Δωδεκαπρόφητου στην Καινή Διαθήκη)» Παρουσίαση: Ευαγγελία Δάφνη, Λέκτορας Παλαιάς Διαθήκης 25 Απριλίου Jan Willem van Henten, Καθηγητής του πρώιμου Ιουδαϊσμού και της Καινής Διαθήκης, Κοσμήτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ Θέμα: «The Intertextual Nexus of Revelation and Graeco-Roman Literature» (Το διακειμενικό πλέγμα της Αποκάλυψης και της ελληνορρωμαϊκής γραμματείας) [22]