Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων Εξεταζόμενο Μάθημα: Χημεία Βιοχημεία Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Ημ/νία: 04 Ιουνίου 2014 Απαντήσεις Θεμάτων ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. δ Α3. α. Σ β. Λ γ. Λ 𝐻! 𝚨𝟒. 𝛂) 𝐶𝐻! 𝐶𝑁 + 2𝐻! 𝑂 𝐶𝐻! 𝐶𝑂 + 𝑁𝐻!! 𝛃) 𝐶𝐻 𝐶𝐻 + 𝐻! 𝑂 𝐻! 𝑆𝑂! 𝐶𝐻! = 𝐶𝐻 (𝛼𝜎𝜏𝛼𝜃έ𝜍) 𝐶𝐻! 𝐶𝐻 = 0 𝐻𝑔, 𝐻𝑔𝑆𝑂! 𝛄) 𝐶𝐻! 𝛮𝛨! + 𝛨! 𝛰 𝐶𝐻! 𝑁𝐻!! +! 𝚨𝟓. 𝛂) A: 𝐶𝐻! 𝐶𝐻 = 𝐶𝐻! B: 𝐶𝐻! 𝐶𝐻 𝐶𝐻! Γ: 𝐶𝐻! 𝐶 𝐶𝐻! 𝑂 Δ: 𝐶𝐻! 𝐶𝛨𝐶𝐻! 𝛣𝑟 E: 𝐶𝐻! 𝐶𝛨𝐶𝐻! 𝑀𝑔𝐵𝑟 𝐶𝐻! 𝐶𝐻 𝐶𝐻! 𝐶𝐻 𝑍:! 𝐶 𝐶𝐻! 𝑂 𝑀𝑔𝐵𝑟
𝐶𝐻! 𝛃) 𝐶𝐻! 𝐶 𝐶𝐻! +𝐻𝐶𝑁 𝐶𝐻! 𝐶 𝐶𝑁 𝑂 𝐶𝐻! 𝐶𝐻 𝐶𝐻! + 𝐻! 𝑂 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝑀𝑔𝐵𝑟 𝑂𝑁𝑎 1 𝐶𝐻! 𝐶𝐻 𝐶 𝐶𝐻! + 𝑁𝑎 𝐶𝐻! 𝐶𝐻 𝐶 𝐶𝐻! + 𝐻! 2 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑙 𝐶𝐻! 𝐶𝐻 𝐶 𝐶𝐻! + 𝑆𝑂𝐶𝑙! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻 𝐶 𝐶𝐻! + 𝑆𝑂! +𝐻𝐶𝑙 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! ΘΕΜΑ Β Β1. Έστω (Α) 𝐶! 𝐻!!!! 𝐶𝑂𝑂𝐶! 𝛨!! + 1 και αφού έχει συνολικά έξι άτομα άνθρακα, θα είναι 𝜅 + 1 + 𝜆 = 6 𝜅 + 𝜆 = 5 1, 𝜅 0, 𝜆 1. (𝛣) (𝛤) 𝛨! 𝐶! 𝐻!!!! 𝐶𝑂𝑂𝐶! 𝛨!!!! + 𝛨! 𝛰 𝐶! 𝐻!!!! 𝐶𝑂 + 𝐶! 𝐻!!!! 𝛰𝛨 Επειδή η (Γ) με επίδραση όξινου διαλύματος 𝛫𝛭𝑛𝑂! δίνει την (Β) θα έχουν ίδιο αριθμό ατόμων 𝐶. Επομένως έχουμε: 𝜆 = 𝜅 + 1 (2) Από τις (1), (2) είναι: 𝜅 = 2 και 𝜆 = 3. Οι συντακτικοί τύποι είναι: Β: 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂 Γ: 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! (δίνεται ότι έχει ευθύγραμμη ανθρακική αλυσίδα)
Α : 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂𝑂𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! Οι χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων είναι: 𝛨! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂𝑂𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! + 𝐻! 𝑂 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂 + 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 5𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! + 4𝐾𝑀𝑛𝑂! + 6𝐻! 𝑆𝑂! 5𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂 + 4𝑀𝑛𝑆𝑂! + 2𝐾! 𝑆𝑂! + 11𝐻! 𝑂 Β2. Στο 𝛥! η συγκέντρωση του οξέος (Β) είναι: 𝑐= = 𝑀 1 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂 + 𝐻! 𝑂 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂𝑂! + 𝐻! 𝑂! τελικά 𝑥 𝑥 𝑥 αφού 𝑝𝐻 = 3 log 𝐻! 𝑂! = 3 𝐻! 𝑂! = 10!! 𝑀 = 𝑥 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂 = 𝑥 𝑀 𝐾𝑎(!) = 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂𝑂! 𝐻! 𝑂! 10!! 𝐾𝑎(!) = 𝑲𝒂(𝑩) = 𝟏𝟎!𝟓 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂 Β3. Έστω 𝐶! η συγκέντρωση του οξέος (Β) στο διάλυμα 𝛥!. 𝑛! = 0,05 𝐶! 𝑚𝑜𝑙 𝑛!"#$ = 0,2 0,05 = 0,01 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂 + 𝛮𝛼𝛰𝛨 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂𝑂𝛮𝛼 + 𝛨! 𝛰 0,05 𝐶! 0,01 Στο Ι.Σ είναι: 0,05 𝐶! = 0,01 𝑪𝒙 = 𝟎, 𝟐 𝑴 Το άλας που υπάρχει στο Ι.Σ έχει συγκέντρωση: 𝑐= 𝑛 0,01 𝑐= = 𝑀 𝑉!"#
𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂𝑂𝛮𝛼 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂𝑂! + 𝑁𝑎! τελικά 0 Το 𝛮𝛼! δεν αντιδρά με νερό γιατί προέρχεται από ισχυρό ηλεκτρολύτη 𝛮𝛼𝛰𝛨. 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂𝑂! + 𝛨! 𝛰 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂 + 𝛰𝛨! τελικά 𝜔 𝜔 𝜔 𝐾𝑏 = 𝐾𝑤 10!!" = = 10!! 𝐾𝑎(!) 10!! 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂𝑂! = 𝜔 𝛭 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂𝛰𝛨 = 𝜔 = [𝛰𝛨! ] 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂 𝛰𝛨! 𝜔!!! 𝐾𝑏 = 10 = 𝐶𝐻! 𝐶𝐻! 𝐶𝑂𝑂! 𝜔 = 𝛰𝛨! = 10!! 𝑀 𝑝 = log! = 5 και 𝒑𝑯 = 𝟗 Σχόλιο: Τα Β2 και Β3 μπορούν να λυθούν αν θεωρήσουμε ασθενές οξύ 𝛨𝛢, χωρίς χρήση του συντακτικού τύπου του οξέος. Επομένως η λύση είναι εφικτή, ανεξαρτήτως του Β1. Β4. 𝛨𝐶𝑂𝑂𝑁𝑎 𝑛 = 0,01 𝑚𝑜𝑙 𝐻𝐶𝑙 𝑛 = 0,005 𝑚𝑜𝑙 𝜢𝑪𝑶𝑶𝑵𝒂 + 𝑯𝑪𝒍 𝑯𝑪𝑶𝑶𝑯 + 𝑵𝒂𝑪𝒍 Αρχ 0,01 0,005 Αντ 0,005 0,005 Παρ 0,005 0,005 Τελ 0,005 0 0,005 0,005
Στο τελικό διάλυμα έχουμε: 𝛨𝐶𝑂𝑂𝑁𝑎 𝑐 = 𝑛 0,005 = = 0,05 𝑀 𝑉!"# 𝑁𝑎𝐶𝑙 𝑐 = 0,05 𝑀 𝛨𝐶𝑂 𝑐 = 0,05𝑀 𝛨𝐶𝑂 + 𝐻! 𝑂 𝐻𝐶𝑂𝑂! + 𝐻! 𝑂! τελικά 0,05 𝜑 𝜑 𝜑 𝛨𝐶𝑂𝑂𝛮𝛼 𝛨𝐶𝑂𝑂! + 𝑁𝑎! τελικά 0 0,05 0,05 𝑁𝛼𝐶𝑙 𝑁𝑎! + 𝐶𝑙! τελικά 0 0,05 0,05 𝛨𝐶𝑂𝑂! = 𝜑 + 0,05 0,05 𝑀 (𝐸𝐾𝐼) 𝛨𝐶𝑂 = 0,05 𝜑 0,05 𝛭 𝛨! 𝛰! = 𝜑 𝛭 𝛮𝛼! = 0,05 + 0,05 = 𝛭 𝐶𝑙! = 0,05 𝑀 𝐾𝑎 𝐻𝐶𝑂 = 10!! = 𝐻𝐶𝑂𝑂! [𝐻! 𝑂! ] [𝐻𝐶𝑂] 0,05 𝜑 𝜑 = 𝐻! 𝑂! = 10!! 𝑀 0,05 𝒑𝑯 = 𝟒 Οι συγκεντρώσεις όλων των ιόντων στο διάλυμα: 𝛰𝛨! 10!!" = = 10!!" 𝛭!! 10
ΗCOO! = 0,05 Μ Να! Cl! = Μ = 0,05 M ΘΕΜΑ Γ Γ1. Σωστή απάντηση: β) θυροξίνη Γ2. Σωστή απάντηση: β) «τη συγγένεια του ενζύμου ως προς τον αναστολέα» Γ3. Σωστή απάντηση: γ) «κρυσταλλογραφία ακτίνων Χ» Γ4. Η αλληλουχία των αζωτούχων βάσεων και ο προσανατολισμός στη συμπληρωματική αλυσίδα είναι: 3! TTACGGCTACG 5 Για τη δημιουργία της συμπληρωματικής αλυσίδας έγιναν οι αντικαταστάσεις συμπληρωματικών βάσεων: Α T και G C και η αλλαγή του προσανατολισμού. Στη διπλή έλικα η μια αλυσίδα έχει κατεύθυνση 5! 3 ενώ η συμπληρωματική της έχει κατεύθυνση 3! 5. Οι δύο αλυσίδες είναι μεταξύ τους αντιπαράλληλες. Γ5. Βλ. σχολικό βιβλίο σελ. 41: «Οι προσθετικές ομάδες ( υπεροξειδίου του υδρογόνου)». ΘΕΜΑ Δ Δ1. α) i) Η γλυκόλυση πραγματοποιείται στο κυταρρόπλασμα και από τη μετατροπή ενός μορίου γλυκόζης σε δύο μόρια πυροσταφυλικού οξέως το κύτταρο κερδίζει 2 μόρια ATP. ii) Το ένζυμο- κλειδί για τη ρύθμιση της γλυκόλυσης είναι η φωσφοφρουκτοκινάση. Για το μηχανισμό ρύμθμισης βλ. σχολικό βιβλίο σελ. 80: Το ένζυμο αυτό ο ρυθμός της γλυκόλυσης αυξάνεται ταχύτατα. iii) Η οξειδωτική αποκαρβονυλίωση του πυροσταφυλικού οξέως πραγματοποιείται μέσα στα μιτοχόνδρια. Στο στάδιο αυτό παράγονται (ανά μόριο γλυκόζης): 2 NADH και 2CO!. β) Η αναερόβια διεργασία μετατροπής της γλυκόζης σε αιθανόλη (αλκοολική ζύμωση) περιγράφεται από την εξίσωση: Γλυκόζη + 2P + 2ADP + 2H! 2 αιθανόλη + 2CO! + 2ATP + 2H! Δ2. Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη με pi=6,5 αν βρεθεί σε διάλυμα με ph=7,5 εμφανίζεται με αρνητικό φορτίο και κινείται προς την άνοδο.
Δ3. Η πρωτεΐνη, όπως και όλες οι ενώσεις που περιέχουν στο μόριό τους πεπτιδικό δεσμό (χαρακτηριστική περίπτωση είναι η διουρία: ΝΗ! CONHCONH! ), δίνουν την αντίδραση της διουρίας: αν επιδράσουμε στην πρωτεΐνη με αλκαλικό διάλυμα CuSO! παρατηρείται ένα χαρακτηριστικό ιώδες χρώμα στο διάλυμα. Έτσι για να διαπιστώσουμε αν η υρδόλυση είναι πλήρης, μπορούμε να προσθέσουμε αλκαλικό διάλυμα CuSO!. Αν δεν παρατηρηθεί σχηματισμός του χαρακτηριστικού χρώματος στο διάλυμα σημαίνει ότι η υδρόλυση της πρωτεΐνης ήταν πλήρης. Δ4. Για την ανίχνευση της γλυκόζης μπορούμε να βασιστούμε στην αναγωγική δράση των μονοσακχαριτών (άρα και της γλυκόζης), επιδρώντας στο δείγμα με το αντιδραστήριο Fehling (διάλυμα CuSO! σε ΝαΟΗ) ή το αντιδραστήριο Tollen (διάλυμα AgNO! σε ΝΗ! ).