Ελληνική Υδατοκαλλιέργεια 2015

Υδατοκαλλιέργεια 215 Σύνδεσμος Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών

Χαιρετισμός από το Δ.Σ. Σ.Ε.Θ. Με ιδιαίτερη ικανοποίηση ο Σύνδεσμος Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών (ΣΕΘ) εκδίδει για πρώτη φορά μια ολοκληρωμένη έκθεση για την υδατοκαλλιέργεια στην οποία αποτυπώνεται η υφιστάμενη κατάσταση του κλάδου όχι μόνο σε εθνικό, αλλά σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Αφορμή για αυτήν την πρωτοβουλία ήταν οι εξελίξεις των τελευταίων ετών σε συνδυασμό με την προοπτική που έχει ο κλάδος για την περαιτέρω ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας. Η έκθεση συντάχθηκε από την Γενική Διεύθυνση του ΣΕΘ με την υποστήριξη της Επιτροπής Μάρκετινγκ ΣΕΘ. Η συλλογή και επεξεργασία των δεδομένων της έκθεσης ήταν πολύμηνη και επίπονη και ευελπιστούμε ότι θα αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο ενημέρωσης για κάθε ενδιαφερόμενο, το οποίο θα βελτιώνεται κάθε χρόνο. Από αυτή τη θέση ευχαριστούμε όλους όσους συνέβαλαν στην έκδοση του παρόντος, τις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις και υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (Γ.Δ. Αλιείας, Γ.Δ. Κτηνιατρικής, Ειδικές Υπηρεσίες Διαχείρισης και Εφαρμογής του ΕΠΑΛ), την Ελληνική Στατιστική Αρχή, το Enterprise Greece και την Kontali Analyse. Ιδιαιτέρως όμως ευχαριστούμε για την πολύτιμη υποστήριξη τους όλους τους χορηγούς της έκθεσης. Αθήνα, Δεκέμβριος 215 Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών

υδατοκαλλιέργεια 215 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη 4 Συντμήσεις Διευκρινίσεις 5 Εισαγωγή 7 1. Η υδατοκαλλιέργεια σε διεθνές επίπεδο 1.1. Υφιστάμενη κατάσταση της υδατοκαλλιέργειας 1.2. Διάρθρωση της παραγωγής της υδατοκαλλιέργειας 1.3. Εξέλιξη της μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας 2. Η υδατοκαλλιέργεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση 8 8 12 14 18 5. Υλοποίηση Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας 27-213 5.1. Πορεία υλοποίησης Ε.Π.ΑΛ 27-213 5.2. Υλοποίηση δράσεων για την υδατοκαλλιέργεια Παραγωγικές επενδύσεις Δράσεις προώθησης Πιλοτικά σχέδια για την διάδοση νέων τεχνικών 68 68 69 69 7 71 2.1. Υφιστάμενη κατάσταση του τομέα της υδατοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. 2.2. Διάρθρωση της παραγωγής της υδατοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. 2.3. Εξέλιξη της μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. 18 19 28 6. Όραμα ανάπτυξης της Ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας στο πλαίσιο της νέας Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής 6.1. Όραμα ανάπτυξης ιχθυοκαλλιέργειας 215-23 72 72 3. Η υδατοκαλλιέργεια στην 3.1. Θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια στην 3.2. Διάρθρωση της παραγωγής της υδατοκαλλιέργειας στην Αριθμός και χωρική κατανομή εγκαταστάσεων υδατοκαλλιέργειας στην Συνεισφορά αλιευτικών προϊόντων στο εμπορικό ισοζύγιο Απασχόληση στον κλάδο των υδατοκαλλιεργειών 4 4 42 43 45 47 6.2. Στρατηγικές προτεραιότητες για την ανάπτυξη του κλάδου Απλοποίηση διοικητικών διαδικασιών Ολοκλήρωση χωροταξικού σχεδιασμού Ενίσχυση ανταγωνιστικότητας Οργάνωση Παραγωγών Έρευνα και καινοτομία στον κλάδο Ισότιμοι όροι ανταγωνισμού 73 75 75 76 77 4. Θαλάσσια ιχθυοκαλλιέργεια στην 48 Βιβλιογραφία 78 4.1 Βασικά χαρακτηριστικά του κλάδου 48 4.2 Διάρθρωση της παραγωγής τσιπούρας & λαβρακιού Βιολογική Ιχθυοκαλλιέργεια τσιπούρας & λαβρακιού Νέα είδη μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας 49 5 52 4.3 Κατανάλωση βασικών πρώτων υλών ιχθυοκαλλιέργειας Παρασκευή και διακίνηση τροφών Παραγωγή και διακίνηση γόνου τσιπούρας και λαβρακιού 53 53 54 4.4 Εμπορία μεσογειακών ιχθύων (τσιπούρα, λαβράκι) 56 4.5 Δράσεις προώθησης μεσογειακών ιχθύων 66 2 3

υδατοκαλλιέργεια 215 Περίληψη Η υδατοκαλλιέργεια σε διεθνές επίπεδο Από το 198 ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης της υδατοκαλλιέργειας κυμαίνεται μεταξύ 7% - 8%. Η παραγωγή προϊόντων υδατοκαλλιέργειας ανήλθε το 213 στους 97,2 εκατ. τόνους προϊόντων αξίας 125,64 δισ. ευρώ. Η υδατοκαλλιέργεια παρέχει ήδη περισσότερα αλιευτικά προϊόντα στην ανθρωπότητα από ότι η ελεύθερη αλιεία (93,8 εκατ. τόνοι το 213). Στην Ασία παράγεται σχεδόν το 92% του όγκου των παραγόμενων προϊόντων υδατοκαλλιέργειας (89,35 εκατ. τόνοι). Τα ψάρια υδατοκαλλιέργειας αποτέλεσαν το 213 σχεδόν το 5% της παγκόσμιας παραγωγής (48,44 εκατ. τόνοι). Η μεσογειακή υδατοκαλλιέργεια το 214 ανήλθε σε 33.54 τόνους (173.24 τόνοι τσιπούρας, 157.516 τόνοι λαβρακιού) Η αποτελεί την πρώτη χώρα παραγωγής προϊόντων Μεσογειακής υδατοκαλλιέργειας διεθνώς (34%). Η υδατοκαλλιέργεια στην Ε.Ε. Εν αντιθέσει με τον υπόλοιπο κόσμο, ο ρυθμός ανάπτυξης της υδατοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει στασιμότητα ή και οριακή μείωση,5% ετησίως. Το 213 παράχθηκαν στην Ε.Ε. 1,28 εκατ. τόνοι προϊόντων υδατοκαλλιέργειας, αξίας 4 δισ. ευρώ. Η κατανάλωση στην Ε.Ε. καλύπτεται κατά 1% από την υδατοκαλλιέργεια, 25% από την αλιεία και 65% από εισαγωγές από τρίτες χώρες. Τα ψάρια υδατοκαλλιέργειας αποτελούν το 51% (665.392 τόνοι) της συνολικής παραγωγής υδατοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. Η παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού το 214 στην Ε.Ε. ήταν 178.38 τόνοι (14.594 τόνοι τσιπούρας, 73.714 τόνοι λαβρακιού) και αντιστοιχούν στο 27% του όγκου παραγωγής ψαριών υδατοκαλλιέργειας της Ε.Ε. Η παραγωγή της ς αντιπροσωπεύει το 63% της παραγωγής τσιπούρας και λαβρακιού στην Ε.Ε. Το 215 εκτιμάται πως η παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού στην Ε.Ε. (δεν συμπεριλαμβάνεται η Τουρκία) θα παρουσιάσει αύξηση 1,5% σε σχέση με το 214 (182. τόνοι). Η υδατοκαλλιέργεια στην Την τελευταία πενταετία ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης της υδατοκαλλιέργειας στην κυμαίνεται στο 4% (αρκετά υψηλότερος από τον μέσο ευρωπαϊκό και ελαφρά χαμηλότερος από τον διεθνή). Το 214 σημειώθηκε μείωση 2% σε σχέση με το 213. Το 213 η συνολική παραγωγή ανήλθε σε 144.595 τόνους αξίας 681.58 εκατ. ευρώ. Ο κλάδος δημιουργεί 12. θέσεις άμεσης και έμμεσης εργασίας κυρίως σε παράκτιες περιοχές. Τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας αποτελούν το 87% των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας που παράγονται στην χώρα. Η εκτροφή τσιπούρας και λαβρακιού αποτελεί το 98% των εκτρεφόμενων ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας. Οι εξαγωγές του κλάδου το 214 εκτιμώνται σε 87.161 τόνους εκ των οποίων το 93% διοχετεύτηκε σε αγορές της Ε.Ε. Τα ψάρια και τα αλιευτικά προϊόντα αποτελούν τον πρώτο εξαγωγικό κλάδο της χώρας. Το 215 η παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού εκτιμάται πως θα παρουσιάσει μείωση 2,5% και θα κυμανθεί στους 11. τόνους. Ακρωνύμια και συντμήσεις ΑΕΠ ΓΓΕΤ ΕΛΣΤΑΤ ΟΠ ΣΠΕ ΠΟΑΥ ΥΑ ΥΠΑΑΤ Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας Ελληνική Στατιστική Αρχή Οργάνωση Παραγωγών Σχέδιο Παραγωγής και Εμπορίας Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών Υπουργική Απόφαση Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων AIPCE-CEP European Fish Processors Association and European Federation of National Organizations of Importers and Exporters of Fish (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εισαγωγέων και Εξαγωγέων αλιευτικών προϊόντων) APROMAR Association of Spanish Marine Aquaculture Producers (Σύνδεσμος υδατοκαλλιεργειών ς) EUMOFA European Market Observatory for Fisheries and Aquaculture Products (Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Αγορών προϊόντων Αλιείας και υδατοκαλλιέργειας) FAO Food and Agriculture Organization of the United Nations (Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων) FEAP Federation of European Aquaculture Producers (Ομοσπονδία Ευρωπαίων Υδατοκαλλιεργητών) Διευκρινίσεις Μεθοδολογία Τα πιο πρόσφατα και πλήρη στατιστικά δεδομένα για την υδατοκαλλιέργεια σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι του 213 και παρέχονται κυρίως από τον FAO, αλλά και το EUMOFA, JRC. Τα πιο πρόσφατα και πλήρη στατιστικά δεδομένα για την Mεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια (τσιπούρα και λαβράκι) είναι του 214 και παρέχονται από έρευνα και αναλύσεις του FEAP, ΣΕΘ και Kontali. Οι εκτιμήσεις για το 215 προέρχονται από την επιτροπή MedAqua του FEAP. Τα προσωρινά στατιστικά δεδομένα που έχουν χρησιμοποιηθεί στην παρούσα έκδοση, θα επικαιροποιούνται στις προσεχείς εκδόσεις και ενδέχεται να προκύψουν διαφορές. Ως αξία παραγωγής εννοείται η αξία πρώτης πώλησης από τον παραγωγό και όχι η τελική τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής. Η αξία της παραγωγής υδατοκαλλιέργειας σε διεθνές επίπεδο παρέχεται από τον FAO σε δολάρια ΗΠΑ και έχει χρησιμοποιηθεί για τη μετατροπή η μέση ετήσια τιμή συναλλάγματος για το 213, $ 1, =,8 (με στρογγυλοποίηση). Δικαιώματα χρήσης του υλικού της παρούσας έκθεσης. Στόχος αυτής της έκθεσης είναι η διάδοση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν. Για το σκοπό αυτό, επιτρέπεται η χρήση των κειμένων, των γραφικών και των πινάκων από τρίτους με τον όρο να αναφέρεται κάθε φορά η πηγή, δηλαδή ο ΣΕΘ. 4 5

υδατοκαλλιέργεια 215 Εισαγωγή Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών (ΣΕΘ) ιδρύθηκε το 1989 και σήμερα εκπροσωπεί επιχειρήσεις που παράγουν πάνω από το 7% του όγκου παραγωγής μεσογειακών ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας στην, κυρίως τσιπούρας και λαβρακιού. Όταν το 198 η ιχθυοκαλλιέργεια ξεκίνησε στην με λίγες πειραματικές μονάδες, η ετήσια παραγωγή ήταν μόλις 5 τόνοι. Αυξήθηκε σε 3.55 τόνους το 199, σε 65. τόνους το 2 για να φτάσει το ιστορικά υψηλό των 144. τόνων το 28. Σήμερα, και παρά την χρηματοοικονομική κρίση των τελευταίων 6 ετών που έχει αποδυναμώσει τους περισσότερους παραγωγικούς τομείς της Ελληνικής οικονομίας, η ιχθυοκαλλιέργεια αποδεικνύεται ιδιαίτερα ανθεκτική με ετήσια παραγωγή που κυμαίνεται μεταξύ 11. - 12. τόνους τσιπούρας και λαβρακιού. Ο κλάδος έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις δέκα παραγωγικές δραστηριότητες που μπορούν να βγάλουν την Ελληνική οικονομία από την κρίση. Στόχος της παρούσας έκθεσης είναι να αποτελέσει σημείο αναφοράς όχι μόνο για τις επιχειρήσεις και τους προμηθευτές του κλάδου, αλλά και για κάθε ενδιαφερόμενο που επιθυμεί να ενημερωθεί για την εξέλιξη ενός ταχύτατα αναπτυσσόμενου κλάδου ζωικής παραγωγής τροφίμων, όπως ελεύθεροι επαγγελματίες, φοιτητές, ακαδημαϊκοί, ΜΜΕ, θεσμικοί φορείς και πολιτικοί. Για τον λόγο αυτό, στα κεφάλαια που ακολουθούν επιχειρείται να παρουσιαστεί η κατάσταση της ιχθυοκαλλιέργειας όχι μόνο σε εθνικό, αλλά σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην παραγωγή Μεσογειακών ειδών. Στο πρώτο και στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται η υδατοκαλλιέργεια σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, αναλύονται βασικά μεγέθη όπως ο όγκος και η αξία των παραγόμενων προϊόντων, η διάρθρωση της παραγωγής ανά βασική κατηγορία εκτροφής και η γεωγραφική κατανομή. Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στην εξέλιξη της παραγωγής τσιπούρας και λαβρακιού σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο αντίστοιχα. Στο τρίτο κεφάλαιο επιχειρείται μια συνολική παρουσίαση της υδατοκαλλιέργειας στην ενώ το τέταρτο κεφάλαιο εξειδικεύεται στην θαλάσσια ιχθυοκαλλιέργεια και στην εξέλιξη της παραγωγής των δύο κυρίως εκτρεφόμενων ψαριών στην χώρα. Τα τελευταία δυο κεφάλαια είναι επίσης αφιερωμένα στην Ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια. Συγκεκριμένα στο πέμπτο κεφάλαιο γίνεται μια συνοπτική παρουσίαση της υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας 27-213, καθώς αποτελεί το βασικό εργαλείο της πολιτείας για την ανάπτυξη του κλάδου, ενώ στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζεται το όραμα ανάπτυξης του κλάδου και οι στόχοι που υφίστανται ή πρέπει να επιτευχθούν. φωτογραφία: Ιχθυοτροφεία Nηρέας 6 7

υδατοκαλλιέργεια 215 1. Η υδατοκαλλιέργεια σε διεθνές επίπεδο Το 213 καταγράφηκαν συνολικά 4 διαφορετικά είδη υδατοκαλλιέργειας (ψάρια, μαλάκια, καρκινοειδή, φύκια, ασπόνδυλα, αμφίβια και ερπετοειδή) τα οποία καλλιεργήθηκαν ανά τον κόσμο με διαφορετικά συστήματα και τεχνολογίες εκτροφής, στη θάλασσα ή σε εσωτερικά ύδατα. Ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός εκτρεφόμενων ειδών αποδεικνύει και την ταχύτατη τεχνολογική ανάπτυξη που έχει επιτευχθεί στον τομέα. Η υδατοκαλλιέργεια σε διεθνές επίπεδο 1.1 Υφιστάμενη κατάσταση της υδατοκαλλιέργειας Από την δεκαετία του 6, η παγκόσμια παραγωγή υδατοκαλλιέργειας αυξάνεται ταχύτατα με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης που κυμαίνεται στο 6 %. Την περίοδο 198 212 ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης ανήλθε στο 8,6 % ενώ το 213 ανήλθε στο 7,67 %. Από μια παραγωγή μικρότερη των,8 εκατομμυρίων τόνων το 1951 και αξίας μικρότερης των 4., έχει υπερβεί τα 97 εκατομμύρια τόνους το 213, με συνολική αξία κατά την πρώτη πώληση άνω των 125,64 δισ.. Κύρια αιτία αυτής της ανάπτυξης είναι η διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση αλιευτικών προϊόντων λόγω της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου σε μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες. Η ζήτηση αυτή ωστόσο δεν θα είχε καλυφθεί χωρίς την αξιοσημείωτη τεχνολογική και επιστημονική πρόοδο που συντελέστηκε στον κλάδο τα τελευταία 4 χρόνια. Τα αλιευτικά προϊόντα είναι σήμερα μία από τις πιο σημαντικές πηγές ζωικής πρωτεΐνης στον κόσμο και αντιπροσωπεύουν το 2% της συνολικής πρωτεΐνης που καταναλώνεται στις αναπτυσσόμενες χώρες και το 15% στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Μία μερίδα 15 g ψαριού καλύπτει μεταξύ 5% - 6% των πρωτεϊνικών αναγκών ενός ενήλικα, και επιπλέον παρέχει τα αναγκαία ωμέγα-3. Η συμβολή της υδατοκαλλιέργειας στην παραγωγή των αλιευτικών προϊόντων που καταναλώνονται έχει αποκτήσει ήδη μεγάλη σημασία. Από το 13,4% το 199, εκτιμάται πως περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου των αλιευτικών προϊόντων που καταναλώνονται παγκοσμίως προέρχεται από μονάδες υδατοκαλλιέργειας όπου παράγονται ψάρια, οστρακοειδή, φύκια, μαλάκια και άλλα είδη. Αν ληφθεί υπόψη ότι το 213 ο όγκος παραγωγής από την συλλεκτική αλιεία ανήλθε σε 93,8 εκατομμύρια τόνους αλιευμάτων γίνεται αντιληπτό ότι η υδατοκαλλιέργεια παρέχει σήμερα στην ανθρωπότητα περισσότερα προϊόντα από την αλιεία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων (FAO), μέχρι το 23 πάνω από το 65% των αλιευτικών προϊόντων θα προέρχεται από την υδατοκαλλιέργεια. Από το 195 που άρχισε να αναπτύσσεται η υδατοκαλλιέργεια, έχει εξελιχθεί σε μια δραστηριότητα με σημαντικές κοινωνικοοικονομικές προεκτάσεις. Σύμφωνα με το FAO η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια μαζί προσφέρουν θέσεις εργασίας σε 66 έως και 82 εκατομμύρια ανθρώπους (1-12 % της ανθρωπότητας), ενώ η υδατοκαλλιέργεια προσφέρει περίπου 12 εκατ. θέσεις εργασίας. 1.2 Διάρθρωση της παραγωγής της υδατοκαλλιέργειας Η υδατοκαλλιέργεια σημείωσε το 213 άλλο ένα ρεκόρ. Ο όγκος της παγκόσμιας παραγωγής υδατοκαλλιέργειας ανήλθε στα 97,2 εκατ. τόνους προϊόντων παρουσιάζοντας αύξηση 7,67% σε σχέση με το 212 που ήταν 9,4 εκατ. τόνοι (συμπεριλαμβανομένων των φυκιών) και η συνολική της αξία εκτιμάται σε 125,64 δισ. ευρώ. Το 47,7% της παραγωγής πραγματοποιείται σε εγκαταστάσεις στη θάλασσα, το 45,2% σε γλυκά ύδατα και το υπόλοιπο 7,1% σε υφάλμυρα ύδατα. 45,2% Κατηγορία ύδατος 7,1% 47,7% πηγή: FAO Θαλάσσια ύδατα Γλυκά ύδατα Υφάλμυρα ύδατα Εξέλιξη παραγωγής αλιείας και υδατοκαλλιέργειας 195-213 (τόνοι) 15.. 1.. 5.. 195 1953 1956 1959 1962 1965 1968 1971 1974 1977 198 1983 1986 1989 1992 1995 1998 21 24 27 21 213 Υδαροκαλλιέργεια 51% Αλιεία 49% πηγή: FAO φωτογραφία: Ιχθυοτροφεία Σελόντα 8 9

υδατοκαλλιέργεια 215 Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία η παραγωγή το 213 ήταν: Εξέλιξη παγκόσμιας παραγωγής ανά είδος σε όγκο Τα ψάρια αποτέλεσαν σχεδόν το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής. Ο όγκος παραγωγής τους ανήλθε περίπου στο 49 % του συνόλου των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας που παράχθηκαν (48,44 εκατ. τόνοι) και η αξία τους σε πρώτη πώληση ανήλθε στο 6% (75,2 δισ. ευρώ). 12.. Τα υδρόβια φυτά κατατάσσονται στην δεύτερη κατηγορία αντιπροσωπεύοντας σε όγκο σχεδόν το 28% της παγκόσμιας παραγωγής (26,97 εκατ. τόνοι) αλλά μόλις το 4% της αξίας τους (5,36 δισ. ευρώ). 1.. 8.. Η υδατοκαλλιέργεια σε διεθνές επίπεδο Τα μαλάκια αποτελούν την 3η μεγαλύτερη κατηγορία αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 16% της παραγωγής (15,9 εκατ. τόνοι) και το 11,3 % της αξίας της (14,27 δισ. ευρώ). Τα καρκινοειδή κεφαλόποδα κατατάσσονται στην 4η θέση καθώς αποτελούν σχεδόν το 7% των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας που παράχθηκαν (6,7 εκατ. τόνοι ) αλλά η αξία τους ανήλθε στο 22 % της συνολικής αξίας (σχεδόν 28 δισ. ευρώ). Στην παραπάνω ανάλυση περιλαμβάνονται ο όγκος και η αξία των εκτρεφόμενων ειδών με βάση την κατηγοριοποίηση του FAO. Λοιπά Καρκινοειδή & Κεφαλόποδα Μαλάκια Υδρόβια φυτά Ψάρια Σύνολο πηγή: FAO Διάρθρωση Παραγωγής Υδατοκαλλιέργειας 213 Όγκος Αξία Τόνοι % Χιλιάδες % 893.337,3 6.711.679,26 15.514.278,46 26.978.311,63 47.7.553,21,91 6,9 15,96 27,75 48,44 2.947.627,13 27.86.22,34 14.274.542,6 5.361.81,67 75.249.834,59 2,35 22,13 11,36 4,27 59,89 97.168.159,59 125.639.35,79 τόνοι Δολάρια 6.. 4.. 2.. πηγή: FAO 18.. 16.. 14.. 12.. 1.. 8.. 195 1953 1956 1959 1962 1965 1968 1971 1974 1977 198 1983 1986 1989 1992 1995 1998 21 24 27 21 213 Ψάρια Υδρόβια φυτά Μαλάκια Καρκινοειδή & Κεφαλόποδα Εξέλιξη παραγωγής ανά είδος σε αξία Διάρθωση παραγωγής υδατοκαλλιέργειας 213 6.. 4.. 16% 28% 7% Όγκος 49% Ψάρια Υδρόβια φυτά Μαλάκια Καρκινοειδή & Κεφαλόποδα 22% 12% 4% Aξία 6% 2.. πηγή: FAO 1984 1986 1988 199 1992 1994 1996 1998 2 22 24 26 28 21 212 213 Ψάρια Υδρόβια φυτά Μαλάκια Καρκινοειδή & Κεφαλόποδα πηγή: FAO 1 11

υδατοκαλλιέργεια 215 1.2 Διάρθρωση παραγωγής ανά γεωγραφική περιφέρεια Αναλυτικότερα τα δέκα σημαντικότερα κράτη - παραγωγοί είναι: Η ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας δεν είναι ισόρροπα κατανεμημένη καθώς πάνω από τα 2/3 παράγονται στην Ασία. Πιο συγκεκριμένα, η γεωγραφική κατανομή της παραγωγής διαμορφώθηκε το 213 ως εξής: 1 Μεγαλύτερα κράτη ως προς τον όγκο παραγωγής υδατοκαλλιέργειας το 213 1 Μεγαλύτερα κράτη ως προς την αξία παραγωγής υδατοκαλλιέργειας το 213 Η υδατοκαλλιέργεια σε διεθνές επίπεδο Ασία: πρόκειται μακράν για τον μεγαλύτερο προμηθευτή προϊόντων υδατοκαλλιέργειας αφού εκεί παράγεται το 91,92 % της παγκόσμιας παραγωγής (89,357 εκατ. τόνοι). Η Κίνα αποτελεί την χώρα με την μεγαλύτερη παραγωγή (57,1 εκατ. τόνοι). Αμερική: παράγεται το 3,13% της παγκόσμιας παραγωγής (3 εκατ. τόνοι) και στην Λατινική Αμερική και την Καραϊβική σημειώθηκε από το 2 ένας από τους μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης (1%). Ευρώπη: αντιπροσωπεύει το 2,9 % της παγκόσμιας παραγωγής (2,82 εκατ. τόνοι) και παρουσιάζει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αύξησης της παραγωγής από το 2 και θεαματική αύξηση των εισαγωγών από τρίτες χώρες με ανταγωνιστικά προϊόντα χαμηλότερου κόστους. Αφρική: παράγεται μόλις το 1,78% της παγκόσμιας παραγωγής (1,73 εκατ. τόνοι) ωστόσο σημείωσε τον ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης από το 2 με 11,7%. Ωκεανία: είναι η ήπειρος με την μικρότερη παραγωγή παγκοσμίως, μόλις το,2% (22.225 τόνοι περίπου) Ωκεανία 22.225,32 Παραγωγή υδατοκαλλιέργειας ανά ήπειρο το 213 Χώρα Κίνα Ινδονησία Ινδία Βιετνάµ Φιλιππίνες Μπαγκλαντές Κορέα Νορβηγία Αίγυπτος Ταϊλάνδη Σύνολο πηγή: FAO, APROMAR, ΣΕΘ Tόνοι 57.113.175 13.147.297 4.554.19 3.294.48 2.373.386 1.859.88 1.533.446 1.247.865 1.97.544 1.56.944 87.278.54 Ποσοστό αύξησης ετησίως (%) 5,9 % 37, % 8,1 % -,8 % -6,6 % 7,7 % 1,6 % -5,5 % 7,8 % -16,9 % 8,5 % Χώρα Κίνα Ινδονησία Ινδία Χιλή Νορβηγία Βιετνάµ Ιαπωνία Μπαγκλαντές Ταιλάνδη Φιλιππίνες Σύνολο Αξία (εκ. ) 58.47 8.431 8.285 6.42 5.518 4.994 6.613 3.531 2.533 1.768 13.185 Ποσοστό αύξησης ετησίως (%) 5,8 % 3,5 % 12, % 25,8 % 33,5 % 3,7 % -22,3 % 12,8 % -9,1 % 1,1 % 8,4 % Στα είδη με τον μεγαλύτερο όγκο παραγωγής συγκαταλέγονται τα φύκια (σε ορισμένα είδη παρατηρείται θεαματική αύξηση της τάξεως του 44% και οι κυπρίνοι). Ως προς την αξία, για άλλη μια φορά τα καρκινοειδή έχουν την μεγαλύτερη αξία και συγκεκριμένα η λευκή γαρίδα της οποίας η παραγωγή ανήλθε στα 13,2 δισ. ευρώ. Ευρώπη Ασία Αµερική Αφρική πηγή: FAO 2.822.16 3.82.79 1.737.82 2.. Σε παγκόσμιο επίπεδο σχεδόν το 9% των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας παράχθηκε το 213 από 1 χώρες, κυρίως στην Ασία. Η Κίνα με παραγωγή 57,1 εκατ. τόνους προϊόντων υδατοκαλλιέργειας παραμένει η πρώτη παγκόσμιος παραγωγός σημειώνοντας ανάπτυξη 5,9% σε σχέση με το 212. Μεταξύ των 1 κορυφαίων εθνών σε ότι αφορά την παραγωγή, ξεχωρίζει η 4.. 6.. 8.. τόνοι 89.357.65 ισχυρή ανάπτυξη που παρατηρήθηκε το 213 στην Ινδονησία (φύκια, τιλάπια, κυπρίνος και γαρίδες) και την Ινδία 8,1 % (κυπρίνος και γαρίδες). Παρατηρείται επίσης εντυπωσιακή αύξηση στην υδατοκαλλιεργητική παραγωγή της Αιγύπτου, όπου με αύξηση της τάξης του 7,8% το 213, έφτασε τους 1.97.544 τόνους. Είδη με την μεγαλύτερη παραγωγή Είδος & Επιστηµονική Ονοµασία Τόνοι Φύκη (Eucheuma sp.) 8.446.243 Ιαπωνικά φύκια (Undaria pinnatifida) 5.941.658 Κυπρίνος (Ctenopharyngodon idella) 5.226.22 Κυπρίνος (Hypophthalmichthys molitrix) 4.591.852 Ιαπωνικό στρείδι (Crassostrea gigas) 4.243.4 Κοινός κυπρίνος (Cyprinus carpio) 4.8.45 Κυδώνι ιαπωνίας (Ruditapes philippinarum) 3.896.436 Φύκη (Gracilaria sp.) 3.538.655 Τιλάπια Νείλου (Oreochromis niloticus) 3.436.526 Λευκή γαρίδα (Litopenaeus vannamei) 3.314.447 Σύνολο 1 πρώτων ειδών 46.715.464 Σύνολο παγκόσµιας παραγωγής 97.21.872 Ποσοστό αύξησης ετησίως (%) 44, % 4,6 % 4,2 % 9,6 % 6,9 % 8,1 % 2,9 % 26,4 % 5,4 % 2,9 % 12,4 % 7,7 % πηγή: FAO, APROMAR, ΣΕΘ 12 13

υδατοκαλλιέργεια 215 Η υδατοκαλλιέργεια σε διεθνές επίπεδο Είδος & Επιστηµονική Ονοµασία Λευκή γαρίδα (Litopenaeus vannamei) Σολοµός Ατλαντικού (Salmo salar) Κινέζικος κυπρίνος (Ctenopharyngodon idella) Κυπρίνος (Hypophthalmichthys molitrix) Τιλάπια Νείλου (Oreochromis niloticus) Κοινός κυπρίνος (Cyprinus carpio) Κυπρίνος (Gibelion catla) Κινεζικός κάβουρας (Eriocheir sinensis) Γαρίδες jumbo (Penaeus monodon) Κυπρίνος (Hypophthalmichthys nobilis) Σύνολο 1 πρώτων ειδών Σύνολο παγκόσµιας παραγωγής πηγή: FAO, APROMAR, ΣΕΘ Είδη με την μεγαλύτερη αξία Αξία σε εκατ. 1.3 Εξέλιξη της μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας 13.211 1.322 5.351 4.92 4.617 4.57 4.158 4.67 3.676 3.145 58.25 125.815 Ποσοστό αύξησης ετησίως (%) 17,1 % 27,8 % 3,7 % 1,6 % 7,1 % 1,1 % -5,3 % 2,3 % 4,8 % 5,6 % 11, % 8,4 % To 197 καταγράφεται για πρώτη φορά η παραγωγή 1 τόνων τσιπούρας υδατοκαλλιέργειας και τρία χρόνια αργότερα το 1973 καταγράφεται επίσης για πρώτη φορά παραγωγή 1 τόνων λαβρακιού υδατοκαλλιέργειας. Από τότε η παραγωγή αλιείας και υδατοκαλλιέργειας αυτών των δύο ειδών συνέχισε να αυξάνεται διαρκώς και το 199 η παραγωγή από την υδατοκαλλιέργεια (8.491 τόνοι) ξεπέρασε την αντίστοιχη παραγωγή από την συλλεκτική αλιεία (5.64 τόνοι). Έκτοτε η ζήτηση αυτών των δύο ειδών καλύπτεται σχεδόν αποκλειστικά από την ιχθυοκαλλιέργεια. Η υψηλότερη παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού από την συλλεκτική αλιεία σημειώθηκε το 24 με 1.37 τόνους. Από τότε έχει μειωθεί κατά 2% και τα τελευταία δέκα χρόνια κυμαίνεται μεταξύ 7.5 8.5 τόνων ετησίως. Αντιθέτως η παραγωγή υδατοκαλλιέργειας των δύο αυτών ειδών αυξάνεται διαρκώς τα τελευταία 45 χρόνια. Συγκεκριμένα, το 214 η συνολική παραγωγή (αλιεία και υδατοκαλλιέργεια) των δυο ειδών ήταν 339.7 τόνοι εκ των οποίων το 97,5% (33.54 τόνοι) καλύφθηκε από την ιχθυοκαλλιέργεια και το υπόλοιπο 2,5% (8.53 τόνοι) από την ελεύθερη αλιεία. Η αύξηση της παραγωγής τα τελευταία χρόνια οφείλεται κυρίως στην αύξηση της παραγωγής από μη ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως την Τουρκία. 4. Διάθεση τσιπούρας και λαβρακιού 214 2% 98% Εξέλιξη παραγωγής τσιπούρας & λαβρακιού υδατοκαλλιέργειας 197-214 Ιχθυοκαλλιέργεια Αλιεία πηγή: FAO Εξέλιξη παραγωγής τσιπούρας και λαβρακιού από αλιεία και υδατοκαλλιέργεια 195-214 35. τόνοι 4. 35. 3. 25. 2. 15. 1. 5. τόνοι 3. 25. 2. 15. 1. 5. 197 1972 1974 1976 1978 198 1982 1984 1986 1988 199 1992 1994 1996 1998 2 22 24 26 28 21 212 214 195 1952 1954 1956 1958 196 1962 1964 1966 1968 197 1972 1974 1976 1978 198 1982 1984 1986 1988 199 1992 1994 1996 1998 2 22 24 26 28 21 212 214 πηγή: FAO, FEAP, ΣΕΘ πηγή: FAO, APROMAR, ΣΕΘ Υδατοκαλλιέργεια Τ&Λ Αλιεία Τ&Λ 14 15

υδατοκαλλιέργεια 215 Η υδατοκαλλιέργεια σε διεθνές επίπεδο Μεγαλύτερες χώρες παραγωγής τσιπούρας και λαβρακιού το 214 5% 8% 4% 1% Τουρκία Μεγαλύτερες χώρες παραγωγής τσιπούρας 214 6% 9% 9% 13% Αίγυπτος Τυνησία πηγή: FAO, ΣΕΘ 14% 26% 34% 41% Λοιπές Η εκτροφή τσιπούρας και λαβρακιού καταγράφηκε το 214 σε 2 χώρες, κυρίως στην ευρύτερη περιφέρεια της Μεσογείου, με την παραγωγή τους να κυμαίνεται από 5 κιλά μέχρι 113. τόνους. Το 6% της παγκόσμιας παραγωγής πραγματοποιείται σε 2 χώρες της ανατολικής Μεσογείου, την και την Τουρκία. Η με παραγωγή που κυμαίνεται τα τελευταία χρόνια μεταξύ 11. 12. τόνους αποτελεί παραδοσιακά την μεγαλύτερη παραγωγό χώρα αντιπροσωπεύοντας το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής. Το 28 όπου και σημειώθηκε ιστορικά η μεγαλύτερη παραγωγή της χώρας (144. τόνοι) αντιπροσώπευε το 59% της παγκόσμιας παραγωγής 245.28 τόνοι). Ακολουθεί η Τουρκία η οποία τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχτεί σε σημαντική παραγωγό. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι από 37.7 τόνους το 23 μέσα σε δέκα χρόνια σχεδόν τριπλασίασε την παραγωγή της ξεπερνώντας τους 1. τόνους και αντιπροσωπεύοντας το 26% του όγκου παραγωγής σε διεθνές επίπεδο. Αναλυτικότερα, το 214 παράχθηκαν 33.54 τόνοι τσιπούρας και λαβρακιού σημειώνοντας μείωση 2.2.% σε σχέση με το 213 (337.98 τόνοι). Το 84% της παραγωγής προήλθε από 5 χώρες, την (113. τόνοι), την Τουρκία (87. τόνοι), την (33.66 τόνοι), την Αίγυπτο (27.544 τόνοι) και την (14.7 τόνοι) ενώ το υπόλοιπο 16% σε 15 χώρες στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και της Μ. Ανατολής. Τσιπούρα Ανά είδος, το 214 παράχθηκαν 173.24 τόνοι τσιπούρας, σημειώνοντας μείωση 4,3% σε σχέση με το 213 (18.464 τόνοι). Οι κύριοι παραγωγοί ήταν η με 71. τόνους (41%), η Τουρκία με 37. τόνους (21%) η με 16.23 τόνους (9%), η Αίγυπτος με 15.53 τόνους (9%), η Τυνήσια με 1.35 τόνους (6%) και η με 8.2 τόνους (5%). Το υπόλοιπο 14% (23.76 τόνοι) παράχθηκε από όλες τις υπόλοιπες χώρες. χιλιάδες ιχθύδια 3. 25. 2. 15. 1. 5. πηγή: FAO, ΣΕΘ Λαβράκι To 214 παράχθηκαν 157.516 τόνοι λαβρακιού, σημειώνοντας οριακή μείωση,7% σε σχέση με το 213 (157.716 τόνοι). Οι κύριοι παραγωγοί ήταν η Τουρκία με 5. τόνους (32%), η με 42. τόνους (27%), η με 17.376 τόνους (11%), η Αίγυπτος με 12.491 τόνους (8%) και η με 6.5 τόνους (4%). Το υπόλοιπο 8% (29.149 τόνοι) παράχθηκε από όλες τις υπόλοιπες χώρες. χιλιάδες ιχθύδια 25. 2. 15. 1. 5. Εξέλιξη παραγωγής γόνου τσιπούρας 21-214 Κύπρος Κροατία Πορτογαλία Τουρκία 21 211 212 213 214 Μεγαλύτερες χώρες παραγωγής λαβρακιού το 214 4% 8% 11% 18% Εξέλιξη παραγωγής γόνου λαβρακιού 21-214 Τουρκία Αίγυπτος Λοιπές πηγή: FEAP, ΣΕΘ Η παραγωγή γόνου λαβρακιού το 214 (διαθέσιμα στοιχεία μόνο για Ε.Ε. και Τουρκία) εκτιμάται σε 492,5 εκατ. ιχθύδια παρουσιάζοντας οριακή μείωση 1,32% σε σχέση με το 213 που ήταν 495,72 εκατ. ιχθύδια. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία το 36% της παραγωγής γόνου προήλθε από την Τουρκία (178 εκατ. ιχθύδια), το 35% από την (175 εκατ. ιχθύδια), το 9% από την (43,3 εκατ. ιχθύδια) και το 8% από την (42 εκατ. ιχθύδια). 27% 32% Τουρκία 21% Αίγυπτος πηγή: FAO, ΣΕΘ Τυνησία Λοιπές Η παραγωγή γόνου τσιπούρας το 214 (διαθέσιμα στοιχεία μόνο για Ε.Ε. και Τουρκία) εκτιμάται σε 589,447 εκατ. ιχθύδια παρουσιάζοντας οριακή μείωση 1,32% σε σχέση με το 213 που ήταν 581,8 εκατ. ιχθύδια. Το 4% του γόνου παράχθηκε από την (237 εκατ. ιχθύδια), το 25% από την Τουρκία (149 εκατ. ιχθύδια), το 12% από την (67 εκατ. ιχθύδια) και το 11% από την (65,8 εκατ. ιχθύδια). πηγή: FEAP, ΣΕΘ Κύπρος Κροατία Πορτογαλία Τουρκία 21 211 212 213 214 Σε σχέση με τον συνολικό όγκο παραγωγής ψαριών υδατοκαλλιέργειας, η τσιπούρα και το λαβράκι αντιπροσωπεύουν σχεδόν το,7% ως προς τον όγκο και το 1,8% ως προς την αξία των ψαριών υδατοκαλλιέργειας παγκοσμίως. 16 17

υδατοκαλλιέργεια 215 Η υδατοκαλλιέργεια στην Ευραπαϊκή Ένωση 2. Η υδατοκαλλιέργεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση 2.1 Υφιστάμενη κατάσταση του τομέα της υδατοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. Η υδατοκαλλιέργεια αποτελεί μια σημαντική δραστηριότητα για την παροχή αλιευτικών προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύει σχεδόν το 2% του όγκου προϊόντων αλιείας και ιχθυοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. Το 213 παράχθηκαν 1,28 εκατ. τόνοι προϊόντων υδατοκαλλιέργειας παρουσιάζοντας οριακή αύξηση της τάξεως του,73% σε σχέση με το 212. Η αξία της παραγωγής κατά την πρώτη πώληση ξεπέρασε τα 4 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση 4% σε σχέση με το 212 λόγω της αύξησης των τιμών πώλησης των προϊόντων. 12.. Η συνολική παραγωγή των αλιευτικών προϊόντων (ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας και ελεύθερης αλιείας) στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1988 ήταν 1,6 εκατομμύρια τόνοι. Από τότε έχει μειωθεί κατά 4% λόγω της μείωσης της παραγωγής της ελεύθερης αλιείας. Η αύξηση της παραγωγής της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να καλύψει το έλλειμα που προέκυψε από την απότομη μείωση της ευρωπαϊκής αλιείας τα τελευταία 2 χρόνια. Εξέλιξη παραγωγής της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ Η Νορβηγία και η Κίνα αποτελούν τους μεγαλύτερους προμηθευτές της ευρωπαϊκής αγοράς. Από την Νορβηγία εισάγεται κυρίως σολομός και μπακαλιάρος και από την Κίνα γαρίδες και άλλα λευκόσαρκα ψάρια. Η αύξηση των εισαγωγών αλιευτικών προϊόντων δεν οφείλεται μονάχα στην μείωση της αλιείας αλλά και σε άλλους λόγους. Αρχικά υπάρχει μια έντονη τάση για στροφή σε ένα πιο υγιεινό διατροφικό μοντέλο που επηρεάζει τις προτιμήσεις των καταναλωτών. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, η μέση κατά κεφαλήν κατανάλωση αλιευμάτων στην Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια είναι 23,1 kg/έτος, δηλαδή αρκετά υψηλότερη από τον παγκόσμιο μέσο όρο του 19,2 kg/έτος. Η αύξηση των εισαγωγών προκλήθηκε και από την στασιμότητα ή και μείωση της ευρωπαϊκής παραγωγής λόγω της προσφοράς φτηνότερων αλιευτικών προϊόντων από αναπτυσσόμενες χώρες όπου η υδατοκαλλιέργεια αποτελεί μια κοινή δραστηριότητα. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της συντήρησης των αλιευμάτων αλλά και της ανάπτυξης της εφοδιαστικής αλυσίδας. Συμπληρωματικά, δεν ευνοεί αυτήν την τάση ο ανταγωνισμός που εξακολουθεί να υπάρχει με άλλες οικονομικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται στις παράκτιες ζώνες παρόλο που σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο έχουν υιοθετηθεί πολιτικές για την ισόρροπη ανάπτυξη όλων των δραστηριοτήτων. Ομοίως δεν ευνοεί και η ελλιπής ενημέρωση που υπάρχει σχετικά με τα συγκριτικά ποιοτικά πλεονεκτήματα των προϊόντων που παράγονται σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Όσον αφορά την οικονομική και κοινωνική σημασία της υδατοκαλλιέργειας αυτή ποικίλει από χώρα σε χώρα της Ε.Ε. Σε ορισμένες έχει μεγαλύτερη σημασία από την αλιεία και σε άλλες μικρότερη. Στην για παράδειγμα το 213 ο όγκος παραγωγής της υδατοκαλλιέργειας αντιπροσώπευε το 69% της συνολικής παραγωγής αλιευτικών προϊόντων της χώρας. τόνοι 1.. 8.. 6.. 4.. 2.2 Διάρθρωση της παραγωγής υδατοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. Παραγωγή υδατοκαλλιέργειας το 213 στην Ε.Ε. ανά υδάτινο μέσο 2.. πηγή: FAO 195 1953 1956 1959 1962 1965 1968 1971 1974 παραγωγή αλιείας στην ΕΕ 1977 παραγωγή υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να εξελιχθεί η Ε.Ε. στον μεγαλύτερο εισαγωγέα αλιευτικών προϊόντων. Συνοπτικά, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Μεταποιητών και Εμπόρων αλιευτικών προϊόντων, η προσφορά αλιευμάτων στην Ε.Ε. είχε τα εξής χαρακτηριστικά: Η προσφορά αλιευτικών προϊόντων ανήλθε στα 14,2 εκατομμύρια τόνους εκ των οποίων, η υδατοκαλλιέργεια κάλυψε το 9,3% της ζήτησης (1,28 εκατ. τόνοι), η αλιεία το 27,8% (4 εκατ. τόνοι), ενώ το υπόλοιπο 62,9% (8,9% τόνοι) καλύφθηκε από εισαγόμενα προϊόντα. Εξ αυτών των 14,2 εκατ. τόνων τα 2 εκατ. εξήχθησαν σε άλλες χώρες. 198 1983 1986 1989 1992 1995 1998 21 24 27 21 213 Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα βασικά προϊόντα υδατοκαλλιέργειας είναι τα ψάρια και τα μαλάκια, ενώ η παραγωγή όλων των υπόλοιπων ειδών είναι σχετικά μικρή (φύκια, ασπόνδυλα κλπ). Για το λόγο αυτό το 75% της παραγωγής πραγματοποιείται στη θάλασσα και το υπόλοιπο 25% σε υφάλμυρα και γλυκά νερά. Από το 195 μέχρι το 198 η παραγωγή μαλακίων ήταν σχεδόν τριπλάσια από τα ψάρια, έτος κατά το οποίο άρχισε η ραγδαία ανάπτυξη της ιχθυοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. Από το 21 ο όγκος παραγωγής των ψαριών υδατοκαλλιέργειας ξεπέρασε τον όγκο παραγωγής των μαλακίων 21% 4% 75% Θαλάσσια υδατα Γλυκά ύδατα Υφάλμυρα ύδατα 18 19 πηγή: FAO

υδατοκαλλιέργεια 215 Η υδατοκαλλιέργεια στην Ευραπαϊκή Ένωση τόνοι 1.. 8. 6. 4. 2. πηγή: FAO Εξέλιξη παραγωγής κύριων ειδών υδατοκαλλιέργειας στην Ευρώπη 195-213 195 1953 1956 1959 1962 1965 1968 1971 1974 1977 198 Μαλάκια υδατοκαλλιέργειας 1983 1986 1989 1992 1995 1998 21 24 27 Ψάρια υδατοκαλλιέργειας Ο όγκος παραγωγής ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας το 213 ανήλθε σε 665.392 τόνους (+,4%) αντιπροσωπεύοντας το 51% ως προς τον όγκο συνολικής παραγωγής υδατοκαλλιέργειας και το 71,42% ως προς την αντίστοιχη αξία της (2,86 δισ. ευρώ). Τα μαλάκια ανήλθαν σε 573.366 τόνους, αντιπροσωπεύοντας το 45% του συνολικού όγκου και το 28% της αντίστοιχης αξίας (1,12 δισ. ευρώ). Την ίδια περίοδο παράχθηκαν στην ΕΕ και 4.393 τόνοι φύκια, σημειώνοντας 75% αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος, όπου παράχθηκαν 5.361. Η παραγωγή σημειώνεται κυρίως στη Δανία, η οποία έχει αυξήσει σημαντικά την παραγωγή των καφέ φυκιών σε ένα χρόνο. 21 213 Ως προς τον όγκο παραγωγής τους τα κυριότερα είδη στην ΕΕ είναι το μύδι με 44.775 τόνους, η ιριδίζουσα πέστροφα με 178.274 τόνους και ο σολομός του Ατλαντικού με 163.631 τόνους. Η τσιπούρα και το λαβράκι κατατάσσονται στην 4η και 6η θέση με 19.3 και 78.259 τόνους αντίστοιχα. Ως προς την αξία τους κατά την πρώτη πώληση, πρώτος είναι ο σολομός του Ατλαντικού με 779 εκατομμύρια, η τσιπούρα με 565 εκατομμύρια και η ιριδίζουσα πέστροφα με 546 εκατομμύρια). Το λαβράκι είναι 5ο με 477,7 εκατ. ευρώ. Είδος Κύρια είδη παραγωγής υδατοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. σε τόνους το 213 Μύδια Ιριδίζουσα πέστροφα Σολοµός Ατλαντικού Τσιπούρα Στρείδι Ειρηνικού Λαβράκι Κοινός κυπρίνος Καφέ φύκια Κυδώνι Ιαπωνίας Καλκάνι Σύνολο 1 πρώτων ειδών Λοιπά είδη Σύνολο στην Ε.Ε. πηγή: FAO, APROMAR, ΣΕΘ Επιστηµονική ονοµασία Mytilus spp Onchorynchus mykiss Salmo salar Sparus aurata Crassostrea gigas Dicentrarchus labrax Cyprinus carpio Phaeophyceae spp Ruditapes philippinarum Psetta maxima Τόνοι 44.775 178.274 163.631 19.3 89.328 78.259 69.56 4.42 31.933 9.833 1.21.664 68.762 1.279.426 % ετήσιας αύξησης Κύρια είδη παραγωγής υδατοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. σε αξία (εκατ. ) το 213-5,6,2-6,7 4,4-2,1 1,2 3,1 7,8,3-22,3,6 4,6,8 Διάρθρωση παραγωγής υδατοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. 213 51% 3% 1% 45% Ψάρια Μαλάκια Υδρόβια φυτά Λοιπά πηγή: FAO Είδος Σολοµός Ατλαντικού Τσιπούρα Ιριδίζουσα πέστροφα Μύδια Λαβράκι Στρείδι Ειρηνικού Κοινός κυπρίνος Κυδώνι Ιαπωνίας Καλκάνι Ευρωπαϊκό χέλι Σύνολο 1 πρώτων ειδών Άλλα είδη Σύνολο στην ΕΕ πηγή: FAO, APROMAR, ΣΕΘ Επιστηµονική ονοµασία Salmo salar Sparus aurata Onchorynchus mykiss Mytilus spp Dicentrarchus labrax Crassostrea gigas Cyprinus carpio Ruditapes philippinarum Psetta maxima Anguilla anguilla 2 21 Αξία (εκ. ) 779, 565, 545,7 486,9 477,7 431,6 146,7 136,9 75,6 38, 3.683 321 4.4 % ετήσιας αύξησης -5,6,2-6,7 4,4-2,1 1,2 3,1 7,8,3-22,3,6 4,6,8

υδατοκαλλιέργεια 215 Παραγωγή υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ το 213 (όγκος) Παραγωγή συνόλου υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ το 213 (αξία) Η υδατοκαλλιέργεια στην Ευραπαϊκή Ένωση Βέλγιο Λετονία Εσθονία Σλοβακία Σλοβενία Αυστρία Μάλτα Λιθουανία Κύπρος Ρουµανία Κροατία Βουλγαρία Σουηδία Φινλανδία Ουγγαρία Τσεχία Γερµανία Ιρλανδία Πολωνία Ολλανδία ανία Ηνωµένο Βασίλειο 212 643 733 1.85 1.226 3.237 3.939 4.211 5.34 7.886 11.7 12.19 12.152 13.613 14.918 19.357 25.289 34.198 35.28 6.41 71.6 144.595 162.62 194.63 22.21 223.79 Λοιπές χώρες Εσθονία Σλοβακία Σλοβενία Λιθουανία Αυστρία Ρουµανία Βουλγαρία Ουγγαρία Μάλτα Κύπρος Τσεχία Σουηδία Φινλανδία Πορτογαλία Κροατία Γερµανία Πολωνία ανία Ιρλανδία Ολλανδία Ηνωµένο Βασίλειο 2,78 2,98 3,36 3,82 1,1 19,6 23,66 27,76 27,76 29,76 31,2 39,68 51,27 51,81 52,36 57,15 82,47 84,17 118,3 121,83 138,12 48,36 418,28 681,58 713,5 82,7 5. 1. 15. 2. 25. τόνοι πηγή: FAO εκατοµµύρια πηγή: FAO Ως προς τον όγκο παραγωγής υδατοκαλλιέργειας, στις τρεις πρώτες θέσεις βρίσκονται η με 223.79 τόνους, η με 22.21 τόνους και η Αγγλία με 194.63 τόνους. Η βρίσκεται στην 5η θέση με 144.595 τόνους παρουσιάζοντας αύξηση 5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ως προς την αξία παραγωγής, στις τρεις πρώτες θέσεις κατατάσσονται το Ηνωμένο Βασίλειο με 82.7., η με 713.5. και η με 681.6. παρουσιάζοντας αύξηση 9,3% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Παραγωγή ψαριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση Το 213 παράχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση 665.392 τόνοι ψαριών υδατοκαλλιέργειας παρουσιάζοντας αύξηση,41% σε σύγκριση με το 212. Η συνολική αξία των εκτρεφόμενων ψαριών που παράγονται στην ΕΕ το 213 κατά την πρώτη πώληση ήταν περίπου 2.861 εκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 3,12% σε σχέση με το 212. Τα κυριότερα είδη των εκτρεφόμενων ψαριών που παράγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η πέστροφα, όπου το 213 παράχθηκαν 178.274 τόνοι (26,8% επί του συνόλου ψαριών υδατοκαλλιέργειας, αμετάβλητα ως προς το 212). Το δεύτερο είδος είναι ο σολομός Ατλαντικού, με 163.631 τόνους, αν και με μια μείωση κατά 6,7% σε σύγκριση με το 212, 24,6% επί του συνόλου. Το τρίτο είναι η τσιπούρα με 19.3 τόνους, εκπροσωπώντας το 16,3% της παραγωγής ψαριών υδατοκαλλιέργειας. 22 23

υδατοκαλλιέργεια 215 Κύρια ψάρια υδατοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. το 213 (όγκος) Παραγωγή ιχθυοκαλλιέργειας στην ΕΕ το 213 (αξία) Η υδατοκαλλιέργεια στην Ευραπαϊκή Ένωση Είδος Ιριδίζουσα πέστροφα Σολοµός Ατλαντικού Τσιπούρα Λαβράκι Κοινός κυπρίνος Καλκάνι Catfish Κινέζικος κυπρίνος Ευρωπαϊκό χέλι Κυπρίνοι Σύνολο 1 πρώτων ειδών Άλλα είδη Σύνολο στην ΕΕ πηγή: FAO, ΣΕΘ Επιστηµονική ονοµασία Oncorhynchus mykiss Salmo salar Sparus aurata Dicentrarchus labrax Cyprinus carpio Psetta maxima Clarias gariepinus Hipophthalmichthys nobilis Anguilla anguilla Hypophthalmichthys molitrix Τόνοι 178.274 163.631 19.3 78.259 69.56 9.833 4.643 4.19 4.17 3.786 625.223 4.168 665.391 Κύρια είδη ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. το 213 (αξία) Είδος Επιστηµονική ονοµασία Αξία (εκ. ) % ετήσιας αύξησης,2-6,68 4,43 1,2 3,8-22,25 1,54 51,36-14,38-4,5 -,1 9,,41 Ως προς την αξία τους, στις τρείς πρώτες θέσεις είναι ο σολομός ατλαντικού με 779 εκατ. ευρώ, η τσιπούρα με 565 εκατ. εύρω και η ιριδίζουσα πέστροφα με 545,7 εκατ. ευρώ. Το λαβράκι βρίσκεται στην 4η θέση με αξία πωλήσεων 477,7 εκατ. ευρώ. % ετήσιας αύξησης Σολοµός Ατλαντικού Salmo salar 779, -7,95 Τσιπούρα Sparus aurata 565, 5,63 Ιριδίζουσα πέστροφα Onchorynchus mykiss 545,7 9,71 Λοιπές χώρες Εσθονία Σλοβακία Σλοβενία Λιθουανία Αυστρία Ολλανδία Πορτογαλία Ρουµανία Βουλγαρία Ουγγαρία Μάλτα Κύπρος Τσεχία Σουηδία Φινλανδία Κροατία Ιρλανδία Γερµανία Πολωνία ανία Ηνωµένο Βασίλειο 2,5 2,96 3,36 3,61 1,1 19,6 21,43 23,2 23,66 25,95 27,76 29,76 3,75 39,68 49,98 81,81 54,43 63,14 7,15 84,15 1,61 16,82 222,18 33,69 674,25 761,26 Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι το κράτος μέλος της ΕΕ με την μεγαλύτερη αύξηση της παραγωγής στην ιχθυοκαλλιέργεια, το 213, τόσο σε βάρος, 167.49 τόνοι (25,2% του συνόλου), όσο και σε αξία, 761 εκατομμύρια (26,6% συνολικής αξίας). Τα κυριότερα είδη που εκτρέφονται στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι κατά 94% ο σολομός Ατλαντικού και ακολουθεί η πέστροφα με μόλις 4,3%. Λαβράκι Dicentrarchus labrax 477,7 12,12 Κοινός κυπρίνος Cyprinus carpio 146,7 3,5 πηγή: FAO εκατοµµύρια Καλκάνι Psetta maxima 75,6 18,85 Ευρωπαϊκό χέλι Anguilla anguilla 38, -17,85 Ερυθρός τόνος Thunnus thynnus 37,3-9,5 Σαλβελίνος Salvelinus spp 21,5,33 Κρανιός Argyrosomus regius 1,,61 Σύνολο 1 πρώτων ειδών 2.73,26 2,62 Άλλα είδη 157,53 14,43 Σύνολο ιχθυοκαλλιεργειών 2.86,79 3,12 Η είναι η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας, τόσο ως προς τον όγκο με 127.95 τόνους (19,1% επί ευρωπαϊκού συνόλου), όσο και ως προς την αξία με 674 εκατομμύρια ευρώ (23,6% επί του ευρωπαϊκού συνόλου), που προέρχονται κυρίως από την τσιπούρα και το λαβράκι. Ακολουθεί η με 58.661 τόνους (8,8%), και σχεδόν 34 εκατομμύρια (1,6% της συνολικής αξίας της ιχθυοκαλλιέργειας της ΕΕ). πηγή: FAO, ΣΕΘ φωτογραφία: Ιχθυοτροφεία Σελόντα 24 25

υδατοκαλλιέργεια 215 Η υδατοκαλλιέργεια στην Ευραπαϊκή Ένωση Βέλγιο Λετονία Εσθονία Σλοβενία Σλοβακία Αυστρία Ολλανδία Μάλτα Πορτογαλία Λιθουανία Κύπρος Κροατία Ισλανδία Βουλγαρία Ρουµανία Σουηδία Φινλανδία Ουγγαρία Τσεχία Γερµανία ανία Πολωνία Ηνωµένο Βασίλειο Παραγωγή ψαριών υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ το 213 (όγκος) 173 643 733 897 1.85 3.237 3.61 3.939 4.138 4.211 5.322 1.19 1.112 1.292 11.5 11.663 13.613 14.918 19.357 2.173 31.5 35.22 44.845 51.98 58.661 2. 4. 6. 8. 1. 12. 14. 16. 18. Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι πως από το 2 η ιχθυοκαλλιέργεια στα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. είναι στάσιμη αφού την τελευταία δεκαετία ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης είναι μόνο,3% ετησίως, σε σύγκριση με το 6,9% που σημειώθηκε στον υπόλοιπο κόσμο. Αν συνυπολογιστούν και οι υπόλοιπες μορφές υδατοκαλλιέργειας (μαλάκια) τότε παρατηρούμε πως την τελευταία δεκαετία η υδατοκαλλιέργεια επί συνόλου της ΕΕ μειώνεται κατά μέσο όρο με,5% ετησίως, ενώ η συνολική παγκόσμια υδατοκαλλιέργεια διατηρεί ένα μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 6,7% για τα ίδια έτη. τόνοι 127.95 167.49 πηγή: FAO, ΣΕΘ Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στα ανωτέρω στατιστικά δεν περιλαμβάνονται στοιχεία από άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Νορβηγία που το 213 έφτασε στο 4,8% αύξησης της συνολικής παραγωγής στην Ευρώπη ή άλλες Μεσογειακές χώρες όπως η Τουρκία οι οποίες σημειώνουν ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι εν αντιθέσει με τις τρίτες χώρες, στην Ε.Ε. υπάρχουν σοβαροί περιορισμοί στην ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας. Παραγωγή μαλακίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση Το 213 παράχθηκαν στην Ε.Ε. 573.366 τόνοι μαλακίων υδατοκαλλιέργειας αξίας 1,123 δισ. ευρώ εκ των οποίων το 77% είναι μύδια (44.775 τόνοι), το 15,6% είναι στρείδια Ειρηνικού (89.327 τόνοι), το 5,6% ιαπωνική αχιβάδα, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό αποτελείται από κυδώνια, χτένια και άλλα είδη. Ο μεγαλύτερος παραγωγός μυδιών είναι η, ακολουθούμενη από τη και την. Οι τρεις αυτές χώρες αντιπροσώπευαν το 213, λίγο πάνω από το 75% της συνολικής ευρωπαϊκής παραγωγής Αξία παραγωγής μαλακίων στην ΕΕ το 213 (εκατομμύρια ) Λοιπ. χώρες Σουηδία Βουλγαρία Κροατία Γερµανία Πορτογαλία Ην.. Βασίλειο Ιρλανδία Ολλανδία.82 1.25 1.73 2.72 7.33 12.32 29.15 44.14 58.64 13.59 116.69 195.49 551.66 1 2 3 4 5 6 υδατοκαλλιέργειας μαλακίων. Η ευρωπαϊκή παραγωγή της υδατοκαλλιέργειας μαλακίων έχει ωστόσο μειωθεί τα τελευταία χρόνια σχεδόν 18%, από 696. τόνους το 26 σε 573. τόνους το 213. Η κατατάσσεται 5η στην Ε.Ε. ως προς τον όγκο παραγωγής μαλακίων υδατοκαλλιέργειας (17.5 τόνοι μύδια) και 9η ως προς την αξία παραγωγής με 7,33 εκατ. ευρώ. Όγκος παραγωγής μαλακίων στην Ε.Ε. το 213 (τόνοι) Ρουµανία Σλοβενία ανία Σουηδία Βουλγαρία Κροατία Πορτογαλία Γερµανία Ιρλανδία Ην. Βασίλειο Ολλανδία 2 329 56 1.72 1.827 2. 3.746 5.116 17.5 24.43 27.14 56.8 11.645 156.98 164.975 5. 1. 15. 2. πηγή: FAO, ΣΕΘ 26 27

υδατοκαλλιέργεια 215 Η υδατοκαλλιέργεια στην Ευραπαϊκή Ένωση 2.3 Εξέλιξη μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. Η τσιπούρα και το λαβράκι αντιστοιχούν στο 27% του όγκου παραγωγής ψαριών υδατοκαλλιέργειας της Ε.Ε. και παράγονται από 8 χώρες (,,,, Κροατία, Πορτογαλία, Κύπρος, Μάλτα). Η παραγωγή των δύο ειδών τα τελευταία χρόνια παραμένει σχεδόν στάσιμη εκτός από την Κροατία και την Πορτογαλία που εμφανίζουν θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Το 214 παράχθηκαν συνολικά 178.38 τόνοι σημειώνοντας οριακή μείωση,7% σε σχέση με το 213. Το 9% παράχθηκε από 3 χώρες εκ των οποίων η αντιπροσωπεύει το 63% της συνολικής παραγωγής, ενώ ακολουθούν η και η με 19% και 8% αντίστοιχα. Παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού στην Ε.Ε. το 214 19% 8% 3% 2% 1% 4% Πηγή: FEAP, ΣΕΘ Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, εκτιμάται πως το 215 η παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού στην Ε.Ε. θα παρουσιάσει αύξηση 1,2% και θα κυμανθεί στους 182. τόνους. Η παραγωγή της ς αναμένεται να παρουσιάσει οριακή μείωση η οποία θα υπερκαλυφθεί από την οριακή αύξηση της παραγωγής των υπολοίπων χώρων της Ε.Ε. Στην παραπάνω εκτίμηση δεν περιλαμβάνεται η παραγωγή της Τουρκίας, η οποία εκτιμάται πως θα κυμανθεί στους 93. τόνους 63% Eλλάδα Κροατία Κύπρος Πορτογαλία Λαβράκι Αναλυτικότερα και ανά είδος εκτιμάται ότι το 214 παράχθηκαν συνολικά 73.714 τόνοι λαβρακιού, δηλαδή,3% σε σχέση με το 213 (73.55 τόνοι). H αποτελεί μακράν τον μεγαλύτερο παραγωγό αφού αντιπροσωπεύει το 57% της παραγωγής (42. τόνοι), ενώ ακολουθούν η με 23% (17.376 τόνοι), η με 9% (6.5 τόνοι). Το υπόλοιπο 11% παράγεται από τις Κροατία,, Κύπρο και Πορτογαλία. Πορτογαλία Κύπρος Κροατία 5 Παραγωγή λαβρακιού ιχθυοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. το 214 (τόνοι) 1.817 2.21 3.5 1.737.82 6.5 1. 17.376 Παραγωγή λαβρακιού στην Ε.Ε. 214 42. - 1. 2. 3. 4. 5. Πηγή: FEAP, ΣΕΘ τόνοι 25. 2. 15. 1. Εξέλιξη παραγωγής τσιπούρας και λαβρακιού στην Ε.Ε. 25-214 212.327 26.884 194.935 185.894 175.31 139.16 144. 127. 135. 111. 119. 85. 181.397 179.592 168.23 118. 116. 13. 178.38 113. 182. 11. 9% 23% 2% 3% 1% 5% 57% Eλλάδα Κροατία Κύπρος Πορτογαλία Πηγή: FEAP, ΣΕΘ 5. 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215Ε Eλλάδα Κροατία Κύπρος Πορτογαλία Σύνολο Πηγή: FEAP, ΣΕΘ Το 215, η παραγωγή λαβρακιού στην Ε.Ε. εκτιμάται πως θα παρουσιάσει αύξηση 12,5% και θα κυμανθεί στους 83. τόνους. Η αύξηση της παραγωγής αναμένεται να κυμανθεί από 4,5% (Κύπρος) έως και 27% (). Στην εκτιμάται αύξηση 7% και η παραγωγή από 42. τόνοι θα ανέλθει στους 45. τόνους. Για την ίδια περίοδο η παραγωγή λαβρακιού στην Τουρκία αναμένεται να κυμανθεί στους 55. τόνους. 28 29

υδατοκαλλιέργεια 215 Η υδατοκαλλιέργεια στην Ευραπαϊκή Ένωση Όσον αφορά στην εξέλιξη της παραγωγής γόνου λαβρακιού το 214 παράχθηκαν 314,4 εκατ. ιχθύδια παρουσιάζοντας μείωση σχεδόν 3% σε σχέση με το 213. Η παραγωγή του γόνου έγινε κατά 56% από την (175 εκατ. ιχθύδια), 15% την (48,3 εκατ. ιχθύδια) και 14% την (43,3 εκατ. ιχθύδια). Το υπόλοιπο 15% παράχθηκε από την, Κροατία και Κύπρο. χιλιάδες ιχθύδια 4. 35. 3. 25. 2. 15. 1. 5. Πηγή: FEAP, ΣΕΘ 26.96 152. 14. Εξέλιξη παραγωγής γόνου λαβρακιού στην Ε.Ε. 25-214 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215Ε Eλλάδα 278.256 265.18 13. 338.721 195.7 313.274 18. 315.811 18. 315.351 174. 319.83 184. 323.722 192. 314.45 175. 334. 18. Κροατία Κύπρος Πορτογαλία Σύνολο Τσιπούρα Tο 214 παράχθηκαν συνολικά 14.594 τόνοι τσιπούρας, παρουσιάζοντας μείωση 1,4% σε σχέση με το 213 (16.87 τόνοι). H αποτελεί μακράν τον μεγαλύτερο παραγωγό αφού αντιπροσωπεύει το 68% της παραγωγής (71. τόνοι), ενώ ακολουθούν η με 16% (16.23 τόνοι), η με 8% (8.2 τόνοι). Το υπόλοιπο 8% παράγεται από τις Κροατία,, Κύπρο και Πορτογαλία. Πορτογαλία Κύπρος Κροατία 1.5 Παραγωγή τσιπούρας ιχθυοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. το 214 (τόνοι) 2.919 1.15 3.64 8.2 16.23 Παραγωγή τσιπούρας στην Ε.Ε. 214 71. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Πηγή: FEAP, ΣΕΘ Παραγωγή γόνου λαβρακιού στην ΕΕ το 214 2% 14% Eλλάδα 13% 56% Λοιποί 15% Πηγή: FEAP, ΣΕΘ 16% 8% 3% 1% 3% 1% 68% Eλλάδα Κροατία Κύπρος Πορτογαλία Πηγή: FEAP, ΣΕΘ Το 215 εκτιμάται πως θα παραχθούν στη Ε.Ε. 334 εκατ. ιχθύδια λαβρακιού, δηλαδή αύξηση 6% σε σχέση με το 214. Εκτός από την όλες οι άλλες χώρες θα αυξήσουν την παραγωγή τους. Η παραγωγή γόνου λαβρακιού της Τουρκίας αναμένεται να ανέλθει στα 175 εκατ. ιχθύδια. Το 215, η παραγωγή τσιπούρας στην Ε.Ε. εκτιμάται πως θα παρουσιάσει μείωση 4,5% και θα κυμανθεί στους 99.5 τόνους. Η μείωση της παραγωγής τσιπούρας κατά 8% από την (6. τόνοι) και 2% την (4 τόνοι) δεν θα μπορέσει να αντισταθμιστεί από την οριακή αύξηση της παραγωγής τσιπούρας από όλες τις άλλες χώρες (, Κροατία, Κύπρο). Για την ίδια περίοδο η παραγωγή τσιπούρας στην Τουρκία αναμένεται να κυμανθεί στους 38. τόνους. 3 31

Όσον αφορά στην εξέλιξη της παραγωγής γόνου τσιπούρας, το 214 παράχθηκαν 44,44 εκατ. ιχθύδια, δηλαδή,8% λιγότερο σε σχέση με το 213 (443,81 εκατ. ιχθύδια). Η παραγωγή του γόνου έγινε κατά 54% από την (237 εκατ. ιχθύδια), 15% την (67 εκατ. ιχθύδια) και 15% την (66 εκατ. ιχθύδια). Το υπόλοιπο 16% παράχθηκε από την και την Κύπρο. Το 215 εκτιμάται πως θα μειωθεί η παραγωγή ιχθυδίων τσιπούρας στην Ε.Ε. σχεδόν 3%. Εξέλιξη παραγωγής γόνου τσιπούρας στην Ε.Ε. 25-214 Η υδατοκαλλιέργεια στην Ευραπαϊκή Ένωση χιλιάδες ιχθύδια 5. 465.185 443.815 45. 425.27 427.383 384.321 44.477 4. 414.334 413.761 35. 367.115 292.787 273. 3. 266. 242. 245. 25. 27.879 214. 245. 237. 2. 22. 27. 15. 15. 16. 1. 5. 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215Ε Eλλάδα Κροατία Κύπρος Πορτογαλία Σύνολο Πηγή: FEAP, ΣΕΘ Παραγωγή γόνου τσιπούρας στην Ε.Ε. το 214 5% 15% 15% 11% 54% Eλλάδα Κύπρος Πηγή: FEAP, ΣΕΘ Το 215 εκτιμάται πως θα παραχθούν στη Ε.Ε. 427,5 εκατ. ιχθύδια τσιπούρας, δηλαδή μείωση 3% σε σχέση με το 214. Εκτός από την και την, σε όλες τις άλλες χώρες αναμένεται να μειωθεί η παραγωγή τους. Η παραγωγή γόνου τσιπούρας της Τουρκίας αναμένεται να ανέλθει στα 14 εκατ. ιχθύδια. 32

υδατοκαλλιέργεια 215 35

Ελληνική υδατοκαλλιέργεια 215 Πρωτοπόρα συστήματα καθαρισμού διχτυών ιχθυοκαλλιέργειας Ασφαλής και αποτελεσματικός καθαρισμός διχτυών C M Y CM MY CY CMY K R.O.N.C. (remote operated net cleaner) Αποκλειστικός αντιπρόσωπος για τη Μεσόγειο: ΠΡΩΤΕΥΣ Α.Ε.Β.E. Ολοκληρωμένες λύσεις για την ιχθυοκαλλιέργεια 823 Καρδάμυλα Χίου Τηλ.: 2272 23 123 Fax: 2272 22 412 E-mail: sales@proteussa.com www.proteussa.com Μέλος του ομίλου ΝΗΡΕΥΣ www.mpi-norway.com 37

υδατοκαλλιέργεια 215 3. Η υδατοκαλλιέργεια στην Η υδατοκαλλιέργεια στην χαρακτηρίζεται κυρίως από την θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια και την υδατοκαλλιέργεια εσωτερικών υδάτων, ενώ τα κυριότερα είδη που παράγονται στην χώρα είναι ψάρια και μαλάκια. Η υδατοκαλλιέργεια στην 3.1 Θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια στην Η υδατοκαλλιέργεια αποτελεί έναν από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους κλάδους ζωικής παραγωγής στην. Μέχρι το 198 περιελάμβανε τις ιχθυοκαλλιέργειες εκτατικής μορφής των λιμνοθαλασσών, τις εντατικές ιχθυοκαλλιέργειες εσωτερικών υδάτων (κυρίως πέστροφα) και τη μυδοκαλλιέργεια. Τότε, το 98% της παραγωγής αλιευτικών προϊόντων προερχόταν από την συλλεκτική αλιεία (15.651 τόνοι) και μόλις το 2% από την υδατοκαλλιέργεια (1.963 τόνοι) τόνοι 2. 18. 16. 14. 12. 1. 8. 6. 4. 2. Εξέλιξη παραγωγής αλιείας - υδατοκαλλιέργειας στην 195-214 195 1952 1954 1956 1958 196 1962 1964 1966 1968 197 1972 1974 1976 1978 198 1982 1984 1986 1988 199 1992 1994 1996 1998 2 22 24 26 28 21 212 214E Πηγή: FAO, ΥΠΑΑΤ, ΣΕΘ Αλιεία Υδατοκαλλιέργεια Κατά την τελευταία 3ετία στον κλάδο των Ελληνικών υδατοκαλλιεργειών, αναδείχθηκαν οι εντατικές ιχθυοκαλλιέργειες θαλασσινών μεσογειακών ειδών (κυρίως τσιπούρα και λαβράκι). Η δραστηριότητα αυτή εξελίχθηκε σε έναν από τους πλέον αναπτυσσόμενους τομείς της πρωτογενούς παραγωγής της χώρας κατακτώντας την πρώτη θέση στην παραγωγή μεσογειακών ειδών σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Από το 23 η υδατοκαλλιέργεια παρέχει περισσότερα προϊόντα από ότι η αλιεία. Από το 23 η παραγωγή αλιευτικών προϊόντων που προέρχονται από την υδατοκαλλιέργεια έχει υπερβεί την αντίστοιχη παραγωγή της αλιείας. Το 213 το 69% της εγχώριας παραγωγής αλιευτικών προϊόντων προήλθε από την υδατοκαλλιέργεια ενώ και για το 214 εκτιμάται πως η συμβολή της θα κυμανθεί στα ίδια επίπεδα. Θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια: Στις Ελληνικές θάλασσες εκτρέφονται μεσογειακά είδη (κυρίως τσίπουρα και λαβράκι) και σε ένα μικρότερο ποσοστό τα «νέα είδη» όπως μυτάκι, φαγκρί, κρανιός, συναγρίδα κ.α. Η θαλάσσια ιχθυοκαλλιέργεια γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη στην. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι ενώ το 1985 υπήρχαν 12 μονάδες με συνολική παραγωγή περίπου 1 τόνους, τρεις δεκαετίες αργότερα η παραγωγή είχε αυξηθεί κατά 1%, ξεπερνώντας τους 1. τόνους και τις μονάδες εκτροφής να ανέρχονται στις 336. Η θαλάσσια ιχθυοκαλλιέργεια αποτελεί ξεχωριστή ενότητα αυτής της έκθεσης. Παράλληλα με τις ιχθυοκαλλιέργειες, σημαντικός είναι και ο τομέας των οστρακοκαλλιεργειών, κυρίως μυδιών. Η πρώτη παραχώρηση χώρου για εκτροφή μυδιών που καταγράφηκε στη Βόρεια, αφορούσε πασσαλωτή μονάδα στον ΒΑ κόλπο Θεσσαλονίκης το 1955. Οι εκτροφές μυδιών στη χώρα μας ξεκίνησαν στις αρχές του 7 σε τμήματα των ποταμών Λουδία, Αξιού, και επεκτάθηκαν στην Πιερία, την Ημαθία και την Καβάλα με τη χρήση δυο βασικών συστημάτων: το πασσαλωτό, για ρηχά νερά, και μετά το 85 το long line, για βαθύτερα νερά που είχε ως αποτέλεσμα τη μεγάλη αύξηση του αριθμού των μονάδων από 7 σε 6. Υδατοκαλλιέργεια εσωτερικών υδάτων Εκτός από τις θαλάσσιες υδατοκαλλιέργειες (ψαριών και οστράκων), ιδιαίτερη θέση κατέχει η υδατοκαλλιέργεια των εσωτερικών υδάτων, όχι τόσο λόγω του όγκου παραγωγής, όσο λόγω του γεγονότος ότι αποτελεί μια μορφή πρωτογενούς παραγωγής με μακρά ιστορία και παράδοση και αποτελεί πηγή κύριας ή συμπληρωματικής απασχόλησης και εισοδήματος για τους κατοίκους ορεινών και απομακρυσμένων ηπειρωτικών περιοχών. Σήμερα στη χώρα δραστηριοποιούνται 78 μονάδες εντατικής εκτροφής ιχθύων, με κυριότερο είδος την ιριδίζουσα πέστροφα, ενώ σε μικρότερη κλίμακα εκτρέφονται o κοινός κυπρίνος, το ευρωπαϊκό χέλι και ο σολομός. Τα τελευταία χρόνια, ο κλάδος έχει στραφεί και σε υδρόβια φυτά με πολύ έντονο ενδιαφέρον όπως το κυανοβακτήριο σπιρουλίνα, το μακροφύκος ulva κ.α., τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε ως συμπληρώματα διατροφής, είτε ως πρώτη ύλη στη βιομηχανία καλλυντικών, ως βιοκαύσιμα κλπ. Όσον αφορά στις λιμνοθάλασσες, όπου ασκείται η παραδοσιακή εκτατική υδατοκαλλιέργεια, η εκμετάλλευσή τους αποτελεί επίσης σημαντική δραστηριότητα του πρωτογενούς τομέα, με ιδιαίτερες οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις. Σήμερα στην λειτουργούν 72 οργανωμένες εκμεταλλεύσεις λιμνοθαλασσών συνολικής έκτασης 4 χιλ. στρεμμάτων με παραγωγή περίπου 65 τόνων για το έτος 213. Τα κυριότερα παραγόμενα είδη είναι τσιπούρες, λαβράκια, κέφαλοι και χέλια. Ένα ακόμα σημαντικό παραδοσιακό προϊόν των λιμνοθαλασσών, προερχόμενο από θηλυκούς κεφάλους, είναι το αυγοτάραχο, κυρίως της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου. 2% Παραγωγή αλιευτικών προϊόντων 31% Αλιεία 198 213 Υδατοκαλλιέργεια 98% Πηγή: FAO, ΣΕΘ 69% φωτογραφία: Ιχθυοτροφεία Ανδρομέδα 4 41