igenetics Mια Μεντελική προσέγγιση

Σχετικά έγγραφα
Κεφάλαιο 20 Η ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς

igenetics Mια Μεντελική προσέγγιση

Χρωμοσώματα και ανθρώπινο γονιδίωμα Πεφάνη Δάφνη

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 22 : Η ενεργοποίηση της µεταγραφής

Μοριακή Βιολογία. Ενότητα # (4): Ευκαρυωτική Μεταγραφή. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Δοµή και ιδιότητες του DNA σε επίπεδο χρωµατίνηςνουκλεοσώµατος. 09/04/ Μοριακή Βιολογία Κεφ. 1 Καθηγητής Δρ. Κ. Ε. Βοργιάς

1. Πού πραγματοποιούνται η αντιγραφή και η μεταγραφή; ΘΩΜΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ. 2. Ποιες είναι οι κατηγορίες γονιδίων με κριτήριο το προϊόν της μεταγραφής τους;

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Μοριακή Bιολογία ΔIAΛEΞΕΙΣ 7 & 8

Εξέλιξη και ανθρώπινος πολιτισμός: Η ρύθμιση του γονιδίου της λακτάσης

igenetics Mια Μεντελική προσέγγιση

Μοριακή Bιολογία ΔIAΛEΞΕΙΣ 9 & 10

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: ΘΕΜΑ 1 Ο. 3. Το DNA των μιτοχονδρίων έχει μεγαλύτερο μήκος από αυτό των χλωροπλαστών.

Genes VIII (Lewin) Κεφάλαιο 12 Κεφάλαιο , Μοριακή Βιολογία του γονιδίου Σελίδες

Διαγώνισμα Βιολογίας στα Κεφάλαια 1 έως 4 ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2014

Μοριακή Βιολογία. Ενότητα # (5): Ωρίμανση του RNA, ιντρόνια/εξώνια και μεταγραφική ρύθμιση. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής

Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15. Κυτταρική ρύθμιση. Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2011 Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση 1

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

γ ρ α π τ ή ε ξ έ τ α σ η σ τ ο μ ά θ η μ α ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές μεταξύ της αντιγραφής και της

ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. γ Α3. α Α4. β Α5. β ΘΕΜΑ B B1. B2.

ΠΑΝΕΛΛAΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ, ΕΚΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ. Πώς από το DNA φτάνουμε στις πρωτεΐνες

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. β Α3. δ Α4. γ Α5. γ. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1 Α 2 Γ 3 Α 4 Β 5 Α 6 Α 7 Γ

Βασικοί μηχανισμοί προσαρμογής

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΟΣ Μ.Δ.Ε

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 02/12/2012 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 04 Ιουνίου Απαντήσεις Θεμάτων

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 IOYNIOY 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ 2017 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ËÁÌÉÁ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ενδεικτικές απαντήσεις

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ DNA Περετσή Χριστίνα Πιτσικάλη Παναγιώτα

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 9 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

Eυκαρυωτικές RNA πολυµεράσες

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

Θετικών Σπουδών. Ενδεικτικές απαντήσεις θεμάτων

Κεφάλαιο 10 ΤΟ ΟΠΕΡΟΝΙΟ (σελ )

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΟΜΑΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ & ΖΩΗΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Β2. Η εικόνα αντιστοιχεί σε προκαρυωτικό κύτταρο. Στους προκαρυωτικούς οργανισμούς το mrna αρχίζει να μεταφράζεται σε πρωτεΐνη πριν ακόμη

Τηλ: Ανδρέου Δημητρίου 81 & Ακριτών 26 -ΚΑΛΟΓΡΕΖΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 04 Ιουνίου Απαντήσεις Θεμάτων

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΙΟΙ: ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

Ενδεικτικές απαντήσεις στα Θέματα Βιολογίας Προσανατολισμού

Β. Σελ 60 σχολικού: «Η αποµόνωση του συνολικού έως και σελ 61 από µία cdna βιβλιοθήκη.». Γ. ι ι α α α ι α α ι α α α! " # $ % & ' ( ) ( ) ( * % + α ι α

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗ

Πανελλαδικές εξετάσεις 2017

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

Μοριακή Bιολογία ΔIAΛEΞΕΙΣ 7 & 8

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ 2017 ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΣΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ

Κυτταρική Βιολογία. Ενότητα 05 : Η μεταγραφή του DNA και η ρύθμισή της. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β) ΤΕΤΑΡΤΗ 4 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

DNA και δομή χρωμοσωμάτων [κεφ. 6 και 8(σελ )]

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

igenetics ΜΑΘΗΜΑ 3 Το γενετικό υλικό

Βιολογία προσανατολισμού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Η οργάνωση και οι αλληλουχίες των κυτταρικών γονιδιωμάτων

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Κεφάλαια: 1 o 2 o ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

3. Σε ένα σωματικό κύτταρο ανθρώπου που βρίσκεται στη μεσόφαση πριν την αντιγραφή υπάρχουν:

ΘΕΜΑ Α ΘΕΜΑ Β ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Α1. β. Α2. γ. Α3. δ. Α4. γ. Α5. β Β1. 5, 4, 2, 1, 3. Β2. Τα δομικά μέρη του οπερονίου της λακτόζης είναι κατά σειρά τα εξής:

ΓΕΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. (Γενετικό γονιδιακής έκφρασης) Μαντώ Κυριακού 2015

Β1. Β2. ΘΕΜΑ 2ο 1. 2.

) 4 x 10 5 ) 2 x 10 5

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ο.Π. ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Εισαγωγή στη Γενετική και στη Γονιδιωματική Τι είναι η κληρονομικότητα, και πώς μεταβιβάζεται η πληροφορία από γενιά σε γενιά;

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών, Ημ/νία: 16 Ιουνίου 2017

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. γ Α3. δ Α4. γ Α5. β

regulatory mechanisms). stringency).

Προτεινόμενες λύσεις ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2016

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

K31. Μηχανισμοί ρύθμισης της γονιδιακής έκφρασης

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Ι. ΘΕΩΡΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1: ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ-ΜΕΤΑΓΡΑΦΗΣ ΣΤΟΝ ΠΥΡΗΝΑ ΤΩΝ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

Φάσμα& Group προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι.

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 ο Α. Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. (Μονάδες 25)

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

1. Ο Griffith στα πειράματά του χρησιμοποίησε:

Γ1. Το γνώρισμα για το μέγεθος των φτερών ελέγχεται από αυτοσωμικό γονίδιο.

ΔΙΑΓΩΝΙ ΜΑ ΠΡΟ ΟΜΟΙΩ Η ΣΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟ ΑΝΑΣΟΛΙ ΜΟΤ Γ ΛΤΚΕΙΟΤ ΘΕΜΑ Α

Ενδεικτικές απαντήσεις βιολογίας κατεύθυνσης 2014

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 A ΦΑΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 21 : Υποκινητές και Ενισχυτές

Μονάδες 7 Β2. Η εικόνα 1 αντιστοιχεί σε προκαρυωτικό ή σε ευκαρυωτικό κύτταρο; (μονάδες 2) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3) Μονάδες 5

8. Σε στέλεχος του βακτηρίου E.coli δε λειτουργεί το γονίδιο που παράγει τον καταστολέα του οπερόνιου της λακτόζης. Ποιο είναι το αποτέλεσμα σε σχέση

Ανασυνδυασμένο DNA. Γονίδια και Γονιδιώματα Μία Συνοπτική Παρουσίαση. Richard M. Myers Jan A. Witkowski. James D. Watson Amy A.

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗ

Ανασυνδυασµένο DNA. Richard M. Myers Jan A. Witkowski. James D. Watson Amy A. Caudy. Γονίδια και Γονιδιώµατα Μία Συνοπτική Παρουσίαση

Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. Ημερομηνία: Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑ Α. 1. δ 2. δ 3. β 4. γ 5. α ΘΕΜΑ Β Β1. Α I Β IV Γ VI Δ VII Ε II ΣΤ III Ζ V Η -

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (Β ΛΥΚΕΙΟΥ)

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ Α. Α1. δ. Α2. δ. Α3. β. Α4. γ. Α5. α ΘΕΜΑ Β. Β1. I A. φωσφορική ομάδα. Ε. υδροξύλιο. ΣΤ. αμινομάδα. Β.

Transcript:

igenetics Mια Μεντελική προσέγγιση

Κεφάλαιο 20 (+ κεφ. 16, Hartwell) Η ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς Πυρίνας ανθρώπινου μεσοφασικού κυττάρου στον οποίο παρατηρούμε, με ανοσοφθορισμό, τη διάστικτη κατανομή της απακετυλάσης των ιστονών (HDAC). 2

Ομοιότητες και διαφορές στη γονιδιακή ρύθμιση μεταξύ προκαρυωτικών και ευκαρυωτικών κυττάρων Ομοιότητες: 1.Αλληλουχίες υποκινητών 2.Ρυθμιστικές αλληλουχίες (καθορίζουν την απόκριση του γονιδίου σε μόρια-τελεστές) 3.Ρυθμιστικές πρωτείνες (ενεργοποιητές και καταστολείς με συγκεκριμένες επικράτειες πρόσδεσης) Διαφορές: 1.Δομή χρωματίνης 2.Διαδικασία ωρίμανσης μεταγράφων (5 καλύπτρα, 3 ουρά polya μάτισμα) 3.Εναλλακτικό μάτισμα 4.Μεταφορά του mrna στο κυτταρόπλασμα (υπόκειται σε ρύθμιση) 5.Οπερόνια (μόνο στο c. elegans στα ευκαρυωτικά) 3

ΕΙΚΟΝΑ 20.1 Ένα οπερόνιο του C. elegans και η δημιουργία μονογονιδιακών mrna από το αρχικό ενιαίο πολυγονιδιακό mrna με trans-μάτισμα και κοπή/πολυαδενυλίωση. -Ενιαίο pre-mrna -To pre-mrna κόβεται με διαδικασία ματίσματος στο 5 άκρο. -Το Spliced-Leader RNA (100 bp, ριβονουκελοπρωτεινικό σωμάτιο). -Το SL-RNA συρράπτεται σε κάθε 5 άκρο). - και θεωρείται το πρώτο εξόνιο. 15% των γονδίων στο σκουλήκι φέρουν SL-RNA (2.600 γονίδια). Κάθε οπερόνο = ~2,6 γονίδια Αλλά δεν σχετίζονται με το ίδιο βιοχημικό μονοπάτι 4

ΕΙΚΟΝΑ 20.2 Επίπεδα ρύθμισης της γονιδιακής έκφρασης στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς. Πολλά διαφορετικά κύτταρα, ένας ιστός, ένα όργανο, ένας οργανισμός 5

Cis-δρώντα στοιχεία και trans-δρώντα γονιδιακά προιόντα Cis-δρώντα στοιχεία: Trans-δρώντα γονιδιακά προιόντα: 6

Αναδιαμόρφωση χρωματίνης: καταστολή γονιδιακής έκφρασης -Οι ιστόνες καταστέλλουν τη γονιδιακή έκφραση. -Οικονομία στη καταστολή γονιδίων μέσω ιστονών αντί ανεξάρτητων καταστολέων -Τα περισσότερα γονίδια βρίσκονται εκεί που το χρωμόσωμα είναι λιγότερο σπειρωμένο. -DNaseI: Υπερευαίσθητες θέσεις/περιοχές (συνήθως ανοδικά της έναρξης μεταγραφής). -Πείραμα (για τη δράση των ιστονών): 1.DNA + πρωτείνες υποκινητών + ιστόνες (ανταγωνίζονται) 2.DNA + πρωτείνες υποκινητών + μετά ιστόνες (δεν ανταγωνίζονται) 3.DNA + πρωτείνες υποκινητών + ενισχυτών + ιστόνες (ανταγωνίζονται) 7

Αναδιαμόρφωση χρωματίνης: ενεργοποίηση γονιδιακής έκφρασης Αναδιαμόρφωση χρωματίνης: τροποποίηση της δομής τη χρωματίνης στη περιοχή του υποκινητή. -Δύο κατηγορίες πρωτεινικών συμπλόκων αναδιαμορφώνουν τη χρωματίνη: 1.Ενζυμα που ακετυλιώνουν ή απακετυλιώνουν τις πυρηνικές ιστόνες. (Histone Acetyl Transferases: HATs). Η προσθήκη ακετυλομάδων εξουδετερώνει το θετικό φορτίο των λυσινών. Η συγγένεια με το DNA χάνεται προοδευτικά. 8

Αναδιαμόρφωση χρωματίνης: ενεργοποίηση γονιδιακής έκφρασης Αναδιαμόρφωση χρωματίνης: τροποποίηση της δομής τη χρωματίνης στη περιοχή του υποκινητή. -Δύο κατηγορίες πρωτεινικών συμπλόκων αναδιαμορφώνουν τη χρωματίνη: 2. ATP εξαρτώμενα σύμπλοκα αναδιαμόρφωσης νουκλεοσωμάτων. SWI + SNF: αποτελούν υπομονάδες του ίδιου συμπλόκου. Χρησιμοποιούν ATP για να επηρεάζουν την έκφραση πολλών γονιδίων μέσω της αναδιαμόρφωσης της χρωματίνης. 9

Εκτός από τη διαμόρφωση χρωματίνης: Ενεργοποίηση της μεταγραφής από ενεργοποιητές και συνεργοποιητές Τρεις κατηγορίες πρωτεινών που εμπλέκονται στην ενεργοποίηση της μεταγραφής: 1.Γενικοί μεταγραφικοί παράγοντες: αναγκαίοι και επαρκείς για τα βασικά επίπεδα της μεταγραφής. 2.Ενεργοποιητές: δύο επικράτειες (α. πρόσδεσης στο DNA και β. επικράτεια ενεργοποίησης ώστε να συνδέονται μεταξύ τους). Συχνά είναι ομοδιμερή. 3.Συνεργοποιητές: μεγάλα σύμπλοκα που δεν προσδένονται απευθείας στο DNA αλλά αλληλεπιδρούν με ενεργοποιητές και γενικούς μεταγραφικούς παράγοντες. 10

ΕΙΚΟΝΑ 20.3 Ρύθμιση της αρχιτεκτονικής δομής της χρωματίνης από (α) ακετυλάσες ιστονών και (β) σύμπλοκα αναδιαμόρφωσης νουκλεοσωμάτων. Και στις δύο περιπτώσεις, το αποτέλεσμα είναι η πρόσβαση του μεταγραφικού μηχανισμού στον υποκινητή. 11

ΕΙΚΟΝΑ 20.4 Ενεργοποίηση της μεταγραφής από γενικούς μεταγραφικούς παράγοντες, ενεργοποιητές και ένα συνενεργοποιητή (στην περίπτω ση αυτή ονομάζεται Mediator). TBP, TATA Binding Protein = πρωτεΐνη πρόσδεσης στο TATA. CTD, C-Terminal Domain (tail) of RNA polymerase II = καρβοξυτελική επικράτεια (ουρά) της RNA πολυμεράσης II. 12

Ενεργοποίηση της μεταγραφής

TFIID TAF: TATA associated factors

ΕΙΚΟΝΑ 20.5 Παραδείγματα δομικών μοτίβων των επικρατειών πρόσδεσης στο DNA που εντοπίζονται σε πρωτεΐνες όπως οι μεταγραφικοί παράγοντες. α) β) γ) Μοτίβο «έλικαστροφή-έλικα» Μοτίβο «δάκτυλος ψευδαργύρου» Μοτίβο «φερμουάρ λευκινών»» 15

ΕΙΚΟΝΑ 20.6 Συνδυαστική γονιδιακή ρύθμιση. Θεωρητικό παράδειγμα συνδυαστικής ρύθμισης της γονιδιακής έκφρασης κατά το οποίο (α) η μεταγραφή του γονιδίου A ρυθμίζεται από τους ενεργοποιητές 1, 2, 3 και 4 και (β) η μεταγραφή του γονιδίου B ρυθμίζεται από τους ενεργοποιητές 2, 4 και 6. 16

Οι καταστολείς ανταγωνίζονται τη δράση των ενεργοποιητών igenetics 17

ΕΙΚΟΝΑ 20.7 Η ρύθμιση του καταβολισμού της γαλακτόζης στους μύκητες. (α) Η οργάνωση των δομικών γονιδίων του μύκητα GAL1, GAL7 και GAL10 στο χρωμόσωμα II. (β) Καταστολή της μεταγραφής των γονιδίων απουσία γαλακτόζης. (γ) Ενεργοποίηση της μεταγραφής των γονιδίων παρουσία γαλακτόζης. Η UAS δεν είναι ενισχυτής γιατί δρα μόνο όταν βρίσκεται άνωθεν του γονιδίου που ρυθμίζει 18

ΕΙΚΟΝΑ 20.7 Η ρύθμιση του καταβολισμού της γαλακτόζης στους μύκητες. (α) Η οργάνωση των δομικών γονιδίων του μύκητα GAL1, GAL7 και GAL10 στο χρωμόσωμα II. (β) Καταστολή της μεταγραφής των γονιδίων απουσία γαλακτόζης. (γ) Ενεργοποίηση της μεταγραφής των γονιδίων παρουσία γαλακτόζης. 19

Μηχανισμοί δράσης των πολυπεπτιδικών ορμονών και των στεροειδών ορμονών.

ΕΙΚΟΝΑ 20.9 Δομές μερικών στεροειδών ορμονών των θηλαστικών. (α) Η υδροκορτιζόνη συμμετέχει στη ρύθμιση του μεταβολισμού υδατανθράκων και πρωτεϊνών. (β) Η αλδοστερόνη ρυθμίζει την ισορροπία αλάτων και νερού. (γ) Η τεστοστερόνη παίζει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία και στη διατήρηση των αρσενικών φυλετικών χαρακτηριστικών. (δ) Η προγεστερόνη, μαζί με τα οιστρογόνα, προετοιμάζει και διατηρεί την εσωτερική επένδυση της μήτρας για την εμφύτευση ενός εμβρύου. 21

22

ΕΙΚΟΝΑ 20.10 Μοντέλο για τη δράση της γλυκοκορτικοειδούς ορμόνης σε κύτταρα θηλαστικών. Hsp90: μεγαλομοριακό σύμπλοκο που καλείται συνοδός (chaperone). HBD: horm. binding domain BD: binding domain AD: activation domain 23

ΕΙΚΟΝΑ 20.11 Χημικοί τύποι πέντε φυτοορμονών. Αιθυλένιο: ωρίμανση καρπών, Γιββερελλίνες: ενεργοποίηση της μεταγραφής 24

ΕΙΚΟΝΑ 20.12 Επίδραση των γιββερελλινών στη βλάστηση σπερμάτων κριθαριού. 25

ΕΙΚΟΝΑ 20.13 Αποσιώπηση γονιδίων σε ένα τελομερές του μύκητα. Αποσιώπηση γονιδίων: ένα γονίδιο καθίσταται μεταγραφικά ανενεργό λόγω της θέσης του στο γονιδίωμα (ετεροχρωματίνη) και όχι λόγω κάποιου καταστολέα. RAP1: Repressor Activator Protein gene: προσδένεται σε τελομερικές επαναλήψεις και ενεργοποιεί τη καταστολή στρατολογώντας τις Sir2p, 3p και 4p. SIR: Silent Information Regulation Gene: Sir2p: απακετυλάση Η εξάπλωση της αποσιώπησης περιορίζεται από κάποιο σημείο επειδή την αναχαιτίζει μια άλλη τροποποίηση ιστονών (μεθυλίωση των Η3 από τις Histone Methyltransferases)

ΕΙΚΟΝΑ 20.14 Μετατροπή της κυτοσίνης του DNA σε 5-μεθυλοκυτοσίνη με τη δράση του ενζύμου DNA μεθυλάση. 27

ΕΙΚΟΝΑ 20.15 Επίδραση της 5-μεθυλοκυτοσίνης στην πέψη του DNA με HpaII και MspI. 28

Το γονιδιακό εντύπωμα Κύρια σημεία: 1.Η έκφραση ορισμένων αυτοσωμικών γονιδίων καθορίζεται από το αν αυτά κληρονομούνται από το πατέρα ή τη μητέρα. 2. Η αλληλουχία του DNA παραμένει αμετάβλητη. Καλείται «Επιγενετική κληρονομικότητα». 3. Οι επιγενετικές τροποιποίησηεις σβήνουν κάθε φορά στους πρώιμους γαμέτες και επαναπρογραμματίζονται (γονιδιακό εντύπωμα). 4. Η τροποποίηση αφορά στη διαφορική μεθυλίωση μεταξύ του μητρικού και πατρικού χρωμοσώματος σε συγκεκριμένες θέσεις.

ΕΙΚΟΝΑ 20.16 Μοντέλο εντυπώματος των γονιδίων Igf2 και H19. 30

Μετα-μεταγραφική ρύθμιση 1. Εναλλακτική πολυαδενυλίωση: Διάφορα γονίδια μπορούν να έχουν διαφορετικές θέσεις πολυαδενυλίωσης με αποτέλεσμα τη παραγωγή διαφορετικών pre-mrna μορίων. 2. Εναλλακτικό μάτισμα: Το εναλλακτικό μάτισμα οδηγεί σε διαφορετικά λειτουργικά μόρια mrna αν και είναι μόρια που κωδικοποιούνται από το ίδιο γονίδιο. Τα προιόντα των 1 και 2 παράγουν διαφορετικές ισομορφές που ενδεχομένως να έχουν να έχουν και διαφορετικές λειτουργίες. 31

ΕΙΚΟΝΑ 20.17 Η εναλλακτική πολυαδενυλίωση και το εναλλακτικό μάτισμα συντελούν στη σύνθεση ιστοειδικών προϊόντων από το ανθρώπινο γονίδιο της καλσιτονίνης CALC. Στο θυρεοειδή αδένα παράγεται η καλσιτονίνη, ενώ σε ορισμένους νευρώνες συντίθεται το πεπτίδιο CGRP (Calcitonin-Gene-Related Peptide, πεπτίδιο που σχετίζεται με το γονίδιο της καλσιτονίνης). Θέσεις πολυαδενυλίωσης 32

εναλλακτικό μάτισμα

Μετα-μεταγραφική ρύθμιση 3. Σταθερότητα του RNA: ρυθμός αποικοδόμησης 34

Μετα-μεταγραφική ρύθμιση 4. Μεταφορά των mrna από το πυρήνα στο κυτταρόπλασμα Εξειδικευμένες πρωτείνες προσδένονται μόνο στα ώριμα mrna και αλληλεπιδρούν με με πρωτεινικές υπομονάδες των πυρηνικών πόρων.

1. Ρύθμιση της μετάφρασης των mrna στο κυτταρόπλασμα Κύρια σημεία: Ρύθμιση της μετάφρασης και μετα-μεταφραστική ρύθμιση 1.Δεν μεταφράζονται όλα τα μόρια mrna 2.Η ουρά polya ενισχύει την έναρξη της μετάφρασης 3.Ανενεργά mrna (15-90 κατάλοιπα Α) 4.Ενεργά mrna (100-300 κατάλοιπα Α) 5.Η μείωση των Α επιτελείται από ένα ένζυμο (deadenylation enzyme). 6.Το ένζυμο αναγνωρίζει μια ρυθμιστική αλληλουχία στην στην 3 UTR. (ARE: Adenylate/uridilate (AU)-rich Element) 7.To elf4 σύμπλοκο προσδένεται στην 5 καλύπτρα. 8.Η πρωτείνη PABP (3 polyadenine tail-binding protein) προσδένεται στο 3 poly A. 9. To elf4 σύμπλοκο + PABP ανιχνεύουν το κωδικόνιο έναρξης. 36

Ρύθμιση της μετάφρασης και μετα-μεταφραστική ρύθμιση 2. Ρύθμιση της αποικοδόμησης των πρωτεινών The N end rule: το αμινοξύ στο αμινοτελικό άκρο χρησιμοποιείται για τη σύνδεση των ουμπικιτινών στη πρωτείνη και σχετίζεται με το χρόνο ημίσιας ζωής της 37

Παρεμβολή RNA (RNAi): ένας μηχανισμός αποσιώπησης της γονιδιακής έκφρασης Κύρια σημεία: 1.Ένα μικρού μήκους δίκλωνο RNA (dsrna) παρεμποδίζει την έκφραση ενός γονιδίου στόχου το οποίο έχει συμπληρωματική αλληλουχία με αυτό το dsrna. 2.Εξυπηρετεί φυσιολογικές λειτουργίες: ρύθμιση της ανάπτυξης ή προστασία ενάντια σε ιούς. 3.Ο στόχος είναι το ώριμο mrna. Δηλαδή το dsrna αντιστοιχεί σε εξόνια. 4. Λειτουργεί με ένα κοινό βασικό μηχανισμό. 38

ΕΙΚΟΝΑ 20.18 Παρεμβολή RNA (RNAi) με βραχέα παρεμβαλλόμενα RNA (sirna). Δίκλωνα sirnas RISC* = ενεργό RNAinducing complex 3. μονόκλωνα sirnas 2. 1. 39

Ανάπτυξη θεραπειών που βασίζονται στη παρεμβολή RNA Σύνδεση ενός μορίου χοληστερόλης στο 3 άκρο του δίκλωνου sirna για να μην αποικοδομηθεί. Η χοληστερόλη ενσωματώνεται στο κυτταρική μεμβράνη και διευκολύνει την είσοδο του sirna Στο κυτταρόπλασμα το Dicer κόβει το sirna και Το προωθεί στο RΙSC