ΜΑΘΗΜΑ 6 ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 1. Εισροή συναλλαγµατικών εσόδων στις χώρες υποδοχής και φιλοξενείας Έννοια Ιδιαίτερη σηµασία για αναπτυσσόµενες χώρες Μακροχρόνιος στόχος: η βελτίωση της συναλλαγµατικής θέσης του τουρισµού. Πώς; Αύξηση των συναλλαγµατικών εισπράξεων Μείωση των συναλλαγµατικών πληρωµών 1
2. Συµβολή στη διαµόρφωση του Α.Ε.Π. Υπολογίζεται αν από τις δαπάνες των τουριστών για την αγορά τουριστικών υπηρεσιών αφαιρεθεί το κόστος για την παραγωγή αυτών των υπηρεσιών & προϊόντων Στις ανεπτυγµένες χώρες συµπεριλαµβάνονται στον υπολογισµό του ΑΕΠ και οι δαπάνες για εσωτερικό τουρισµό. Γιατί τα καθαρά κέρδη από τον τουρισµό δε δίνουν µε απόλυτη ακρίβεια τις επιδράσεις του στην οικονοµία? 3. Επιδράσεις στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών i. Πρωτογενείς Επιδράσεις: είναι άµεσες και µπορούν να µετρηθούν γρήγορα & σχετικά εύκολα Θετικές: Προκαλούνται από τους µόνιµους κατοίκους µιας χώρας (εσωτερικός τουρισµός) και τους αλλοδαπούς τουρίστες που επισκέπτονται τη χώρα (ενεργητικός εξωτερικός τουρισµός) Αρνητικές: Προκαλούνται από τους κατοίκους της χώρας που επισκέπτονται µια χώρα του εξωτερικού (παθητικός εξωτερικός τουρισµός) 2
3. Επιδράσεις στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών ii. Δευτερογενείς Επιδράσεις: είναι περισσότερο σύνθετες και δύσκολο να υπολογιστούνà παραλείπονται από τις εκτιµήσεις των Ι.Τ.Σ. Άµεσες:Δαπάνες για τουριστική διαφήµιση στο εξωτερικό, προµήθειες σε πράκτορες & εισαγωγές Έµµεσες: τα κέρδη των τουριστικών επιχ/σεων που περνούν σε παραγωγούς αγαθών & υπηρεσιών στο εξωτερικό (εκροή συναλλάγµατος) Επαγωγικές: πληρωµές για παραγωγούς και υπαλλήλους που είναι αλλοδαποί 3. Επιδράσεις στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών iii. Τριτογενείς Επιδράσεις: εισροές συναλλάγµατος που δεν προκλήθηκαν από άµεσες τουριστικές δαπάνες. Εισαγόµενα προϊόντα (π.χ. είδη ρουχισµού, αποσκευές ταξιδίου, κλπ που αγοράζονται στα πλαίσια της προετοιµασίας του ταξιδιού) Επενδυτικές ευκαιρίες που δηµιουργήθηκαν από την ανάπτυξη τουριστικής δραστηριότητας, παραγωγή & εξαγωγή προϊόντων σε χώρες από τις οποίες προέρχονται οι τουρίστες 3
4. Δηµιουργία Ευκαιριών Απασχόλησης Τρεις τύποι απασχόλησης δηµιουργούνται: i. Άµεση: αφορά θέσεις εργασίας σε µονάδες της τουριστικής βιοµηχανίας ii. iii. Έµµεση: προκύπτει από δραστηριότητες της τουριστικής προσφοράς, δηλ. αφορά θέσεις που δηµιουργούνται σε άλλους κλάδους παραγωγικής δραστηριότητας, πέρα από τον τουριστικό. Επαγωγική: προκύπτει από τις επιδράσεις του πολλαπλασιαστή τουριστικού εισοδήµατος, καθώς οι ντόπιοι κάτοικοι ξαναξοδεύουν τα χρήµατα που κέρδισαν & δηµιουργούν ζήτηση προϊόντωνà αύξηση της παραγωγής à θέσεις απασχόλησης 4. Δηµιουργία Ευκαιριών Απασχόλησης Οι επιδράσεις του τουρισµού στην απασχόληση: αφορούν κυρίως θέσεις που απαιτούν ελάχιστα προσόντα & λιγότερο διοικητικές θέσεις συχνά συγκαλύπτονται, αφού συχνά προσελκύεται δυναµικό από άλλους κλάδους ή οικονοµικά µη ενεργός πληθυσµός, πχ. φοιτητές Η απασχόληση στον τουρισµό είναι εποχιακή à δηµιουργεί διακυµάνσεις της ανεργίας Αδυναµία απογραφής του πραγµατικού αριθµού των απασχολουµένων στην τουρ. οικονοµία λόγω αυτοαπασχολούµενων & εργοδοτών 4
5. Τόνωση της Οικονοµικής Δραστηριότητας στην Περιφέρεια Εξισορρόπηση Ανάπτυξης Οικονοµικής Περιφέρειας Πλήρης Απασχόληση Οικονοµικά Ενεργού Πληθυσµού Αύξηση κατά κεφαλήν ακαθάριστου εισοδήµατος Εξοµάλυνση Προσωπικού Εισοδήµατος του Οικονοµικά Ενεργού Πληθυσµού Συγκράτηση ή και αύξηση του πληθυσµού της εκάστοτε περιφέρειας Γιατί δεν είναι εύκολη η ανάπτυξη του τουρισµού στην περιφέρεια; Γιατί προϋποθέτει: τη δηµιουργία έργων τουρ. υποδοµής µε κρατική χρηµατοδότηση την ενίσχυση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας για συµµετοχή στη δηµιουργία έργων υποδοµής την εκπαίδευση & κατάρτιση στελεχών για την παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου Ο παραγωγικός συντελεστής «εργασία» παίζει πολυ σηµαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της τουριστικής προσφοράς στην περιφέρεια 5
Πιθανές αρνητικές επιδράσεις στην περιφερειακή ανάπτυξη Αλλαγές στις οικονοµικές δοµέςà αλλαγές στη χρήση της γηςà αύξηση των τιµών οικοπέδων à πληθωριστικές πιέσεις Η περιφέρεια γίνεται λιγότερο αυτάρκης, αφού εξαρτάται και από διεθνείς οικονοµικές συνθήκες à Η απάπτυξη του τουρισµού πρέπει να γίνεται παράλληλα µε άλλους τοµείς της οικονοµίας, πχ γεωργία, µεταποιητική βιοµηχανία 6. Πραγµατοποίηση σηµαντικών επενδύσεων κεφαλαίου Έννοια Επένδυσης για την οικονοµία: είναι µόνο η δηµιουργία τουριστικού κεφαλαίου Ποιοί πραγµατοποιούν επενδύσεις στην οικονοµία Δηµόσιες επενδύσεις για έργα υποδοµής Ιδιωτικές επενδύσεις για έργα ανωδοµής Συχνά αναζητούνται κεφάλαια από ξένους επενδυτές Όταν αυξάνεται το τουριστικό κεφάλαιο αυξάνεται και η παραγωγή τουρ. αγαθών 6
Παράγοντες προσδιορισµού του µεγέθους της τουριστικής επένδυσης Ρυθµός ανάπτυξης νέων παραγωγικών µεθόδων των προϊόντων στην τουριστική οικονοµία Κόστος αγοράς και χρησιµοποίησης κεφαλαιουχικών προϊόντων στην οικονοµία Το κόστος του χρηµατικού κεφαλαίου που απατείται για την αγορά υλικού κεφαλαίου Η κρατική πολιτική για την τόνωση της επενδυτικής δραστηριότητας στην τουριστική οικονοµία 7. Διαρθρωτικές Αλλαγές στην Οικονοµία Συνήθως αφορούν περιπτώσεις, όπως Αναπτυσσόµενες χώρες, π.χ. όταν µια χώρα από αγροτική εξελίσσεται σε βιοµηχανική Χώρες όπου ο τουρισµός αρχίζει να διαδραµατίζει πρωταγωνιστικό ρόλο Οι σηµαντικότερες αλλαγές αφορούν: Την αγορά εργασίας Την αγορά γης (οικοπέδων) 7