ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ Α Α1 Α2 Α3 Α4 Α5 γ α β β δ ΘΕΜΑ Β Β1 1 Β 2 Α 3 Α 4 Β 5 Β 6 Α 7 Α 8 Β Β2 Σελίδα 18 σχολικού βιβλίου «Το γενετικό υλικό ενός ιού εως απαραίτητων για τον πολλαπλασιασμό τους» Β3Σελίδα 13-14 σχολικού βιβλίου «Σε αντίξοες συνθήκες. εως το καθένα ένα βακτήριο» Β4 Σελίδα 107 σχολικού βιβλίου «Έτσι όμως. Επιφάνειές τους» Σελίδα 101 σχολικού βιβλίου «Οι λόγοι για τους ο ποίους. εως την όξινη βροχή» Β5 Σελίδα 119 σχολικού βιβλίου «Η βιολογία. εως υπέστησαν προγενέστεροι οργανισμοί»
ΘΕΜΑ Γ Γ1 Το διάγραμμα που απεικονίζει τη συγκέντρωση των αντισωμάτων στον οργανισμό ενός ανθρώπου μετά τη μόλυνση που προκλήθηκε τη δεύτερη φορά από ένα ιό είναι το διάγραμμα 4. Σελίδα 39 σχολικού βιβλίου η παράγραφος «Η δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση». Στο διάγραμμα παρατηρείται άμεση παραγωγή μεγάλης ποσότητας αντισωμάτων, γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως ο εν λόγω οργανισμός είχε αναπτύξει στο παρελθόν ανοσολογική μνήμη. Γ2 Το διάγραμμα που απεικονίζει τη συγκέντρωση του αντιγόνου στον οργανισμό ενός ανθρώπου, τις ημέρες που ακολουθούν τον εμβολιασμό είναι το διάγραμμα 3. Σελίδα 39 σχολικού βιβλίου «Στην ενεργητική ανοσία ο οργανισμός μπορεί να ενεργοποιηθεί.. εως δεν τη μεταδίδει» Σύμφωνα με το διάγραμμα, η συγκέντρωση του αντιγόνου παραμένει σταθερή μέχρι την 5η ημέρα μετά τον εμβολιασμό, διάστημα κατά το οποίο απαιτείται η ενεργοποίηση της πρωτογενούς ανοσοβιολογικής απόκρισης μέχρι να παραχθούν τα προϊόντα της (Αντισώματα, Λεμφοκύτταρα και λεμφοκύτταρα μνήμης) τα οποία θα αντιμετωπίσουν το αντιγόνο. Γ3 Το διάγραμμα που απεικονίζει τη συγκέντρωση των αντισωμάτων στον οργανισμό ενός ανθρώπου τις ημέρες που ακολουθούν τον πρώτο εμβολιασμό είναι το 1. Παρατηρούμε πως μετά την είσοδο του αντιγόνου μεσολαβεί χρονικό διάστημα 5 ημερών μέχρι την έναρξη της παραγωγής των αντισωμάτων. Σε αυτό το διάστημα γίνεται η ενεργοποίηση των Τ- βοηθητικών λεμφοκυττάρων, τα οποία με τη σειρά τους ενεργοποιούν τα Β- Λεμφοκύτταρα προκειμένου να διαφοροποιηθούν σε πλασματοκύτταρα, τα οποία θα παράξουν αντισώματα και Β Λεμφοκύτταρα μνήμης. Γ4 Το διάγραμμα που απεικονίζει τη συγκέντρωση των κυτταροτοξικών Τ- λεμφοκυττάρων στον οργανισμό ενός ανθρώπου που μολύνθηκε από ένα βακτήριο είναι το διάγραμμα 2. Σελίδα 38-39 σχολικού βιβλίου «Παράλληλα με την ενεργοποίηση των Β- Λεμφοκυττάρων.. εως τα κύτταρα στόχους»
Συμπεραίνουμε επομένως πως για τα βακτήρια δεν ενεργοποιούνται τα Τ- Κυτταροτοξικά Λεμφοκύτταρα. Γ5 Οι πιθανοί λόγοι για τους οποίους ο άνθρωπος αυτός δεν εμφάνισε τα συμπτώματα της ασθένειας μπορεί να είναι: Να έχει μολυνθεί στο παρελθόν από το ίδιο παθογόνο βακτήριο, ή να είχε εμβολιασθεί γι αυτό το βακτήριο. Σελίδα 39 σχολικού βιβλίου «Στην ενεργητική ανοσία ο οργανισμός μπορεί να ενεργοποιηθεί.. εως δεν τη μεταδίδει» Μπορεί επίσης το βακτήριο αυτό να αντιμετωπίσθηκε από τους μηχανισμούς μη ειδικής άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού πρίν εκδηλώσει τη λοίμωξη και επομένως τα συμπτώματά της. Εναλλακτικά μπορεί να θεωρηθεί πως το βακτήριο αντιμετωπίσθηκε με άμεση χορήγηση ορού, η ο ποία αποτελεί τρόπο απόκτησης πθητικής ανοσίας. Σελίδα 40 σχολικού βιβλίου «Στην παθητική ανοσία..είναι παροδική» Επίσης μπορεί να θεωρηθεί πως το παθογόνο βακτήριο ήταν εξασθενημένο, με αποτέλεσμα να μη εκδηλώσει τα συμπτώματα της νόσου. ΘΕΜΑ Δ Δ1. Η τροφική πυραμίδα πληθυσμού θα είναι ως εξής: Δ2. Με δεδομένα ότι στο οικοσύστημα ζουν 200 κουνέλια και ότι το κάθε κουνέλι έχει βιομάζα 1Kg συμπεραίνουμε πως στο τροφικό επίπεδο των καταναλωτών πρώτης τάξης, στο οποίο κατατάσσονται τα κουνέλια είναι 200 Kg. Σελίδα 77 σχολικού βιβλίου «Η ενέργεια μειώνεται η βιομάζα του» Σύμφωνα με τα προαναφερόμενα η τροφική πυραμίδα της ενέργεια ς θα έχει την ακόλουθη μορφή Σύμφωνα με τα προαναφερόμενα: πρωτόζωα 10.000 γεράκια 10 κουνέλια 200 δέντρα 1000 2 Kg 20 Kg 200 Kg 2000 Kg
Στο τροφικό επίπεδο των Γερακιών η βιομάζα είναι 20 Kg. Με δεδομένο ότι στο οικοσύστημα υπάρχουν 10 Γεράκια συμπεραίνουμε πως το κάθε Γεράκι έχει μέση Βιομάζα 2Kg Δ3. Αν η βιομάζα των παραγωγών γίνει 400Kg, η τροφική πυραμίδα του οικοσυστήματος διαμορφώνεται ως εξής. 0,4 Kg Παρατηρούμε πως η βιομάζα στο τροφικό επίπεδο των γερακιών διαμορφώνεται στα 4Kg. Με δεδομένο πως η μέση βιομάζα του κάθε γερακιού δεν μεταβάλλεται, συμπεραίνουμε πως το οικοσύστημα μπορεί να υποστηρίξει 2 γεράκια. 4 Kg 40 Kg 400 Kg Δ4. Σύμφωνα με την παρατήρηση 3 της θεωρίας του Δαρβίνου ( θεωρία της φυσικής επιλογής ) μέσα στον πληθυσμό των κουνελιών υπάρχει ποικιλομορφία όσον αφορά το χρώμα του τριχώματός τους. Τα κουνέλια δίνουν αγώνα επιβίωσης (συμπέρασμα 1) και θα πρέπει να είναι δυσδιάκριτα στους θηρευτές τους, τα γεράκια. Πριν τη μετανάστευση το ευνοϊκό χαρακτηριστικό το διαθέτουν τα σκουρόχρωμα κουνέλια γιατί δεν διακρίνονται από τους θηρευτές τους, τα γεράκια, οπότε αυτά επιβιώνουν και αναπαράγονται, σε αντίθεση με τα ανοιχτόχρωμα. Η διαδικασία με την οποία επιβιώνουν και αναπαράγονται οι οργανισμοί που είναι περισσότερο προσαρμοσμένοι, σε αντίθεση με τους λιγότερο προσαρμοσμένους, ονομάστηκε από το Δαρβίνο Φυσική Επιλογή. Επίσης, επειδή τα χαρακτηριστικά κληροδοτούνται (παρατήρηση 4), το σκούρο χρώμα μεταβιβάζεται με μεγαλύτερη συχνότητα από το ανοιχτό, οπότε επικρατεί αριθμητικά (συμπέρασμα 3). Μετά τη μετανάστευση όμως η δράση της Φυσικής Επιλογής αντιστράφηκε. Το ευνοϊκό χαρακτηριστικό το έχουν τώρα οι ανοιχτόχρωμοι λαγοί, οπότε αυτοί επιβιώνουν και αναπαράγονται, σε αντίθεση με τους σκουρόχρωμους, και θα μεταβιβάζουν το χρωματισμό τους στις επόμενες γενιές με μεγαλύτερη συχνότητα από τους σκουρόχρωμους.
(Στην απάντηση μπορεί να αναφερθεί ότι η δράση της Φυσικής Επιλογής είναι χρονικά και τοπικά προσδιορισμένη (σχολικό βιβλίο σελ. 129: «Πρέπει επίσης να τονιστεί...μια άλλη χρονική στιγμή».