ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 05-06 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Γιάννης Τζαγκαράκης ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 6//05 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Οδηγία: Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις Α-Α4 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α. Δυο σημειακά φορτία απέχουν μεταξύ τους απόσταση r και αλληλεπιδρούν με δύναμη μέτρου F. Αν διπλασιάσουμε τη μεταξύ τους απόσταση, τότε το μέτρο της δύναμης γίνεται: α) F β) 4 F γ) F/4 δ) F/ Α. Στο νόμο του Ohm υπακούουν: α) όλοι οι αγωγοί. β) οι μεταλλικοί αγωγοί. γ) οι μεταλλικοί αγωγοί σταθερής θερμοκρασίας. δ) οι μονωτές. A.3 Οι δυναμικές γραμμές ενός ηλεκτροστατικού πεδίου : α) δεν τέμνονται β) είναι πάντοτε παράλληλες γ) είναι πάντα ευθύγραμμες δ) είναι πιο πυκνές στις περιoχές εκείνες του πεδίου όπου η ένταση είναι μικρότερη. Α.4 Η ένταση ενός ηλεκτροστατικού πεδίου Coulomb, σε ένα σημείο του: α) είναι μονόμετρο μέγεθος. β) είναι ανάλογη της τιμής του δοκιμαστικού φορτίου που τοποθετείται σ εκείνο το σημείο γ) έχει διεύθυνση κάθετη στη διεύθυνση της δύναμης που ασκείται σε σημειακό φορτίο, που βρίσκεται σε εκείνο το σημείο. δ) εξαρτάται από τη θέση του σημείου και από το φορτίο πηγή. Α.5 Οδηγία: Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράμμα τη λέξη Σωστό, για τη σωστή πρόταση, και τη λέξη Λάθος, για τη λανθασμένη. α) Ο νόμος του Coulomb περιγράφει της ηλεκτρικές αλληλεπιδράσεις ακίνητων σημειακών φορτίων. β) Το δυναμικό σε ένα σημείο ενός ηλεκτροστατικού πεδίου είναι μηδέν όταν και η ένταση του πεδίου σε εκείνο το σημείο είναι μηδέν. Σελίδα από 6
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 05-06 ΘΕΜΑ Β γ) Ο πρώτος κανόνας του Kirchhoff είναι συνέπεια της αρχής διατήρησης της ενέργειας. δ) Η αντίσταση ενός κυλινδρικού σύρματος σταθερής θερμοκρασίας είναι ανάλογη του μήκους του. ε) Η αντίσταση ενός αγωγού εκφράζει τη δυσκολία που προβάλλει ο αγωγός κατά τη διέλευση του ηλεκτρικού ρεύματος από μέσα του. Α. γ, Α. γ, Α3. α, Α4. δ Α5. α.σ, β.λ, γ.λ, δ. Σ, ε. Σ Β. Ένα ακίνητο αρνητικό σημειακό ηλεκτρικό φορτίο δημιουργεί γύρω του ηλεκτροστατικό πεδίο. Δύο σημεία Α και Β του ηλεκτροστατικού πεδίου βρίσκονται πάνω στην ίδια ηλεκτρική δυναμική γραμμή όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα και απέχουν από το ηλεκτρικό φορτίο αποστάσεις r A και r B αντίστοιχα. Η απόσταση r B είναι διπλάσια της απόστασης r Α. A) Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Αν το δυναμικό του ηλεκτροστατικού πεδίου στο σημείο Α είναι V Α = - 8 V, το δυναμικό του ηλεκτροστατικού πεδίου στο σημείο Β είναι: α. V B = - V β. V B = - V γ. V B = - 3 V Μονάδες 4 Β) Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας. Μονάδες 8 A) Σωστή απάντηση η α. Β) Το δυναμικό στο σημείο Α είναι : VA k () ra Αντίστοιχα στο σημείο Β, ισχύει: VB k () r Διαιρώντας κατά μέλη τις σχέσεις () και (), προκύπτει: V A ή V B V V A B ή V B=-V B VA rb V ή A ra VB ra VB ra ή Β. Ένας αντιστάτης με αντίσταση R διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα έντασης Ι, όταν στα άκρα του εφαρμόζεται ηλεκτρική τάση V. Αν στα άκρα του παραπάνω αντιστάτη εφαρμοστεί τριπλάσια ηλεκτρική τάση, ενώ η θερμοκρασία του παραμείνει σταθερή, η ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος που τον διαρρέει, είναι Ι. A) Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Σελίδα από 6
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 05-06 Η σχέση μεταξύ των εντάσεων Ι και Ι είναι: α. I =3Ι β. I =Ι γ. I = 3 I Μονάδες 4 B) Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας. Μονάδες A) Σωστή απάντηση η α. Β) Σύμφωνα με το νόμο του Ohm, η τάση στα άκρα ενός αντιστάτη είναι ανάλογη της έντασης του ρεύματος που τον διαρρέει. Συνεπώς ο τριπλασιασμός της τάσης στα άκρα του αντιστάτη, οδηγεί σε τριπλασιασμό της έντασης του ηλεκτρικού ρεύματος που τον διαρρέει. ΘΕΜΑ Γ Στο κύκλωμα του παρακάτω σχήματος η ηλεκτρική πηγή έχει τάση V = 4 V και οι αντιστάτες έχουν αντιστάσεις R = 8Ω, R = 4 Ω και R 3 = 6Ω αντίστοιχα. Γ Να υπολογίσετε: Γ) την ισοδύναμη αντίσταση του κυκλώματος. Γ) την ένταση του ρεύματος που διαρρέει την πηγή. Γ) την ηλεκτρική τάση στα άκρα της R 3. Γ4) την ένταση του ρεύματος που διαρρέει την αντίσταση R. Γ) Οι αντιστάτες R και R, συνδέονται παράλληλα συνεπώς : Μονάδες 7 R, R R ή R, 6Ω R R 8 4 8 4 Το σύστημα των R και R συνδέεται σε σειρά με τον αντιστάτη R 3, συνεπώς ισχύει: R ολ =R, +R 3 ή R ολ =Ω Σελίδα 3 από 6
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 05-06 Γ) V 4 I ή I A A R ολ Γ3) Ο αντιστάτης R 3 διαρρέεται από ρεύμα έντασης Ι, συνεπώς για την τάση στα άκρα του θα ισχύει: V I ή 6 V V ΒΓ R 3 V ΒΓ Γ4) Για τη τάση στα άκρα του αντιστάτη R ισχύει: V=V AB +V ΒΓ ή V AB = V- V ΒΓ ή V AB = V Αν Ι, ένταση του ρεύματος που διαρρέει τον αντιστάτη R, προκύπτει: VΑΒ I ή I A ή I 0,5 A R 4 ΘΕΜΑ Δ Δύο σημειακά ηλεκτρικά φορτία = μc και = 8 μc, συγκρατούνται ακλόνητα πάνω σε οριζόντιο μονωτικό δάπεδο, στα σημεία Α και Β αντίστοιχα, σε απόσταση r = 30 cm μεταξύ τους. Δ) Να υπολογίσετε το μέτρο της δύναμης Coulomb με την οποία αλληλεπιδρούν τα φορτία και. Δ) Να σχεδιάσετε το διάνυσμα της έντασης του συνολικού ηλεκτρικού πεδίου των δύο φορτίων στο μέσο Μ του ευθύγραμμου τμήματος ΑΒ και να υπολογίσετε το μέτρο της. Τοποθετούμε στο σημείο Μ ένα αρνητικό σημειακό ηλεκτρικό φορτίο q = -,5 μc. Δ3) Να σχεδιάσετε το διάνυσμα της συνισταμένης δύναμης που δέχεται το φορτίο q και να υπολογίσετε το μέτρο της. Δ4) Να προσδιορίσετε το σημείο Σ εντός του ευθυγράμμου τμήματος ΑΒ, στο οποίο η ένταση του ηλεκτρικού πεδίου που οφείλεται στα δύο φορτία και είναι μηδέν. Μονάδες 7 Να υποθέσετε ότι μεταξύ των ηλεκτρικών φορτίων παρεμβάλλεται κενό (αέρας), οπότε η ηλεκτρική σταθερά είναι k 0 N m -6-6 0 8 0 Δ) F k ή F 0 ή F,6 N - d (3 0 ) C Δ) E Μ E r Σελίδα 4 από 6
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 05-06 E -6 k ή E 0 - r 4 0 6 8 0 ή E 0 8 0 - (3 0 ) 0 5 N C E -6 k ή E 0 - r 4 8 0 ή (3 0 ) 6 3 0 E 0 3 0-0 5 N C Για τη συνολική ένταση το πεδίου που δημιουργούν τα δυο φορτία στο σημείο Μ, ισχύει: 5 N 5 N 5 N E E E ή Ε Μ =Ε Ε ή E 3 0 8 0 4 0 C C C με τη φορά της E. E Μ Δ3) Το δοκιμαστικό φορτίο q είναι αρνητικό, συνεπώς η συνισταμένη δύναμη που δέχεται από το πεδίο, θα έχει αντίθετη φορά απ αυτή της έντασης στο συγκεκριμένο σημείο. E Μ F q Για το μέτρο της δύναμης όπως προκύπτει από το ορισμό της έντασης ηλεκτροστατικού πεδίου, ισχύει: F 5 6 E q ή F 4 0,5 0 N ή F 6N Δ4) Επειδή τα φορτία και είναι ομόσημα, η ένταση του συνολικού πεδίου που δημιουργούν, μπορεί να μηδενίζεται μόνο στο ευθύγραμμο τμήμα που παρεμβάλλεται μεταξύ τους. Έστω σημείο Σ, μεταξύ των και και το οποίο απέχει απόσταση x από το φορτίο, στο οποίο θεωρούμε ότι ισχύει Ε Σ =0. E Σ E Σ Σ Ισχύει ότι: x r-x Σελίδα 5 από 6
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 05-06 E Σ 0 ή E Σ E 0 ή Ε Σ = Ε Σ ή Σ k k ή x r - x (r x) ή x r x r x 4 ή x x Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποστάσεις έχουν θετικό πρόσημο προκύπτει: r x r ή r-x=x ή 3x=r ή x 0cm x 3 Σελίδα 6 από 6