ΚΛΑΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: Οι προοπτικές του Ενεργειακού & Πετρελαϊκού Κλάδου στην Ελλάδα Ονοματεπώνυμο: Καρράς Πάτροκλος Σειρά: 12 Επιβλέπων Καθηγητής: Γ. Βάμβουκας Δεκέμβριος 2015
ΣΤΟΧΟΣ Η διερεύνηση της αγοράς των πετρελαιοειδών καυσίμων, φυσικού αερίου και βιοκαυσίμων, καθώς και του κλάδου της ενέργειας και συγκεκριμένα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την εκμετάλλευση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)... ΣΗΜΑΣΙΑ η οικονομία μας χαρακτηρίζεται ως οικονομία «πετρελαίου» και ενισχύονται συνεχώς οι τάσεις για ορθολογική χρήση της ενέργειας 2
ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πολιτική και Οικονομική αστάθεια στην Χώρα Παρατεταμένη Ύφεση, Μείωση του Α.Ε.Π., Αύξηση άμεσων και έμμεσων φόρων, Αύξηση Ανεργίας Αδυναμία δανεισμού από το τραπεζικό σύστημα και επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων Εξόρυξη πετρελαίου και αερίου από σχιστόλιθο Εξίσωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης Η ταχεία γήρανση του πληθυσμού και η αυξανόμενη δαπάνη για την κοινωνική ασφάλιση Μείωση των εγγυημένων τιμών αγοράς ενέργειας 3 που παράγεται από φωτοβολταϊκές μονάδες
4
Macroeconomic Indicators (Greece 2014-2024) Source: National Sources/BMI Indicator 2014e 2015f 2016f 2017f 2018f 2019f 2020f 2021f 2022f 2023f 2024f Nominal GDP, EURbn 179.1 178.3 181.4 185.6 190.3 196.0 201.2 206.4 211.7 217.2 222.8 Nominal GDP, USDbn 240.0 196.1 194.1 204.2 218.9 235.2 241.4 247.6 254.0 260.6 267.3 GDP per capita, EUR 17,821 17,281 15,872 15,979 16,430 17,671 18,157 18,642 19,139 19,650 20,169 GDP per capita, USD 21,563 17,627 17,459 18,376 19,716 21,205 21,788 22,370 22,967 23,580 24,203 Real GDP growth, % y-o-y 0.8 0.4 1.4 1.4 1.3 1.4 1.1 1.1 1.1 1.1 1.0 Private final consumption, % of GDP 72.0 70.8 70.5 70.3 70.1 69.9 69.9 69.8 69.8 69.7 69.7 Private final consumption, real growth % y-o-y -6.0-0.5 1.0 1.1 1.1 1.2 1.1 1.0 1.0 1.0 1.0 Government final consumption, % of GDP 19.8 19.7 19.6 19.4 19.2 19.0 18.8 18.7 18.5 18.4 18.2 Government final consumption, real growth % -4.1 0.2 1.0 0.5 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.1 Fixed capital formation, % of GDP 11.6 11.6 11.7 11.8 11.8 11.9 12.1 12.3 12.6 12.8 13.1 Fixed capital formation, real growth % y-o-y -12.8 1.2 2.5 2.0 2.0 2.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 Population, mn 11.1 11.1 11.1 11.1 11.1 11.1 11.1 11.1 11.1 11.1 11.0 Unemployment, % of labour force, eop 26.8 25.0 24.5 23.0 22.0 20.0 18.5 18.0 17.0 17.0 16.0 Consumer price inflation, % y-o-y, ave -1.3-1.5 0.3 0.9 1.2 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5 Central bank policy rate, % eop 0.05 0.05 0.05 0.05 0.25 1.00 1.75 2.00 2.00 2.00 2.00 Exchange rate EUR/USD, ave 0.75 0.91 0.93 0.91 0.87 0.83 0.83 0.83 0.83 0.83 0.83 Exchange rate EUR/EUR, ave 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 Budget balance, EURbn -6.4-5.7-4.7-4.0-3.1-2.2-1.4-0.4 0.5 1.4 2.3 Budget balance, % of GDP -3.5-3.2-2.6-2.1-1.6-1.1-0.7-0.2 0.2 0.6 1.1 Goods and services exports, EURbn 54.6 55.0 56.6 57.9 59.6 61.2 62.9 64.6 66.3 67.9 69.6 Goods and services imports, EURbn 52.9 53.3 54.4 55.8 57.4 59.6 61.8 64.2 66.6 69.2 71.9 Balance of trade in goods and services, EURbn 1.8 1.6 2.2 2.1 2.1 1.7 1.0 0.4-0.4-1.3-2.2 Balance of trade in goods and services, 1.0 0.9 1.2 1.2 1.1 0.8 0.5 0.2-0.2-0.6-1.0 Current account balance, EURbn 1.6 1.4 1.8 1.7 1.5 0.9 0.2-0.6-1.6-2.6-3.8 Current account balance, % of GDP 0.9 0.8 1.0 0.9 0.8 0.5 0.1-0.3-0.7-1.2-1.7 Foreign reserves ex gold, EURbn 1.4 1.8 1.9 2.0 2.0 2.0 2.0 2.1 2.1 2.1 2.2 Import cover, months 0.3 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4 5
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Χρεοκοπία επιχειρήσεων και φυγή επενδύσεων Μείωση αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών Έλλειψη ρευστότητας και αδυναμία κάλυψης υποχρεώσεων Μείωση του κόστους εξόρυξης πετρελαίου από σχιστόλιθο Αύξηση των τιμών πετρελαίου θέρμανσης και μείωση των πωλήσεων Μακροπρόθεσμοι δημοσιονομικοί κίνδυνοι και κατάρρευση ασφαλιστικού Μείωση επενδύσεων σε ΑΠΕ 6
ΔΟΜΗ ΑΓΟΡΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Η ελληνική συνεισφορά στην παγκόσμια παραγωγή είναι μικρή (2000 Βαρέλια /ημέρα) ΔΙΥΛΗΣΗ Διυλιστήρια Ασπρόπυργο, Ελευσίνα, Θεσσαλονίκη Διυλιστήρια στην Κόρινθο 7
ΔΟΜΗ ΑΓΟΡΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΕΜΠΟΡΙΑ 57 εταιρείες και 6.500-6.700 πρατήρια (ΠΟΠΕΚ) Όμιλος ΕΛΠΕ Πωλήσεις 2014: 1,66 δισ. EBITDA 2014: 29,37 εκ. Όμιλος ΕΛΠΕ Πωλήσεις 2014: 579 εκ. EBITDA 2014: 8,6 εκ. Όμιλος MOH Πωλήσεις 2014: 1.7 δισ. EBITDA 2014: 26,2 εκ. 8
Όμιλος MOH Πωλήσεις 2014: 836 εκ. EBITDA 2014: 7,4 εκ. Δίκτυο 450 πρατηρίων Πωλήσεις 2014: 889 εκ. EBITDA 2014: 6,2 εκ. Δίκτυο 600 πρατηρίων Πωλήσεις 2014: 1 δισ. EBITDA 2014: 2,8 εκ. Δίκτυο 600 πρατηρίων Πωλήσεις 2014: 965 εκ. EBITDA 2014: 8,4 εκ. 9
Δίκτυο 532 πρατηρίων Πωλήσεις 2014: 734 εκ. EBITDA 2014: 7,7 εκ.. Δίκτυο 270 πρατηρίων Πωλήσεις 2014: 683 εκ. EBITDA 2014: 3,6 εκ. Δημόσια Επιχείρηση Παροχής Αερίου Πωλήσεις 2014: 1 δισ. EBITDA 2014: 7 εκ. 10
ΔΟΜΗ ΑΓΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Η αγορά άνοιξε σε ένα βαθμό την τελευταία δεκαετία, με την παραγωγή από ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς ιδιωτών, φυσικού αεριού και ΑΠΕ. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) αποτελεί ανεξάρτητη διοικητική αρχή, στην οποία έχει ανατεθεί η παρακολούθηση της αγοράς ενέργειας. Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού Πωλήσεις 2014: 5,9 δισ. EBITDA 2014: 1 δις. Όμιλος ΕΛΠΕ Πωλήσεις 2014: 72 εκ. EBITDA 2014: 11εκ. 11
ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ανάγκη μείωσης της εξάρτησης των οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων από την λεγόμενη «οικονομία των υδρογονανθράκων». I. ηλιακή ακτινοβολία φωτοβολταϊκά τόξα, II. αιολική - ανεμογεννήτριες, III. Iυδροηλεκτρική (μικρής ισχύος), IV. βιοενέργεια (βιομάζα), V. γεωθερμική, VI. παλιρροϊκή, VII.κυμάτων θαλάσσης. 12
ΟΙ 5 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΙΣΟΔΟΣ ΝΕΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΩΝ Διύλιση Πετρελαίου: ΑΝΕΦΙΚΤΗ 1. Τεράστιο επενδυτικό κόστος 2. Ισχυρή φήμη υφιστάμενων επιχειρήσεων και 3. πρόσβαση σε προμηθευτές και πελάτες Εμπορία Πετρελαιοειδών: ΣΧΕΔΟΝ ΑΝΕΦΙΚΤΗ 1. Σημαντικό επενδυτικό κεφάλαιο 2. Μικρό περιθώριο κέρδους 3. Πληθώρα εταιριών στον κλάδο ΑΠΕ: ΣΥΝΕΧΗΣ τα τελευταία χρόνια 13
ΟΙ 5 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 1. Σημαντικό υποκατάστατο για τα πετρελαιοειδή καύσιμα αποτελεί το φυσικό αέριο. 2. Η ανάπτυξη των ΑΠΕ ενισχύει την τάση υποκατάστασης των πετρελαιοειδών προϊόντων και του φυσικού αερίου 3. Μεταξύ των πετρελαιοειδών καυσίμων υφίσταται υποκατάσταση (π.χ. βενζίνη από πετρέλαιο κίνησης ή από υγραέριο) 14
ΟΙ 5 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Διύλιση Πετρελαίου: ΙΣΧΥΡΗ 1. Αργό πετρέλαιο από τις αγορές του εξωτερικού 2. Διεθνείς τιμές πετρελαίου Εμπορία Πετρελαιοειδών: ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ 1. Τα διυλιστήρια αποτελούν δυοπωλιακό κλάδο 2. Διαμόρφωση τιμής από διεθνή πρότυπα ΑΠΕ: ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ 1. Διαμορφώνεται από την σχετική προσφορά και ζήτηση για την κατασκευή μονάδων 15
ΟΙ 5 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ Διύλιση Πετρελαίου: ΜΙΚΡΗ 1. Ενδεχόμενες εκπτώσεις ή διευκολύνσεις ανάλογα με τον όγκο πωλήσεων Εμπορία Πετρελαιοειδών: ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ 1. Εξαρτάται από το ύψος των παραγγελιών 2. Την τοποθεσία στην οποία βρίσκονται ΑΠΕ: ΑΝΥΠΑΡΚΤΗ 1. Οι τιμές πώλησης καθορίζονται από την ενεργειακή πολιτική και το σχετικό θεσμικό πλαίσιο 16
ΟΙ 5 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Διύλιση Πετρελαίου: ΜΙΚΡΟΣ 1. Στην παραγωγικής τους δυναμικότητα και 2. Στην τεχνολογική αναβάθμιση των διυλιστηρίων Εμπορία Πετρελαιοειδών: ΠΟΛΥ ΕΝΤΟΝΟΣ 1. Στην ανάπτυξη του δικτύου διανομής 2. Στις προωθητικές ενέργειες, 3. Στην εξυπηρέτηση και 4. Στην τιμολογιακή πολιτική της κάθε εταιρείας ΑΠΕ: ΑΝΥΠΑΡΚΤΟΣ 17
ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ A. Κλάδος Πετρελαιοειδών Τα μικτά κέρδη το 2014 αυξήθηκαν φτάνοντας στα 385 εκατ., έναντι 373 εκατ. το 2013. Οι δαπάνες μειώθηκαν στα 450 έναντι 460 εκ. Οι ζημιές περιορίζονται στα 65,8 από 98 εκατ. Τα πάγια υποχώρησαν κατά 1,3%, ενώ το κυκλοφορούν ενεργητικό μειώθηκε 9,0% Οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 3,3%, οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις μειώθηκαν κατά 19,1%, ενώ η καθαρά θέση μειώθηκε κατά 16,9% 18
Οι φόροι και οι εισφορές μειώθηκαν το 2014 στα 10,4 έναντι 10,8 εκ. Οι συνολικές επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 19,9% Πηγή: ΙΟΒΕ 19
B. Κλάδος ΑΠΕ Ο μ.ο. 5-ετίας του περιθωρίου μικτού κέρδους διαμορφώθηκε σε 40,2% και του περιθώριού καθαρού κέρδους EBITDA σε 56,2% Ο μ.ο. 5-ετίας του δείκτη αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων διαμορφώθηκε 4,5% Οι μ.ο. 5-ετίας της γενικής ρευστότητας και τη ταμειακής διαμορφώθηκαν σε 2,95 και 1,28 20
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 21