Γράφει: Μόσχου Παρασκευή, Οδοντίατρος Τι είναι ο φρονιμίτης; Ο φρονιμίτης ή σωφρονιστήρας ή τρίτος γομφίος αποτελεί το τελευταίο προς τα πίσω δόντι της μόνιμης οδοντοφυΐας. Οι φρονιμίτες ανατέλλουν φυσιολογικά συνήθως στην ηλικία των 17-23 ετών, αν και ορισμένες φορές δεν ανατέλλουν καθόλου και παραμένουν έγκλειστοι ή ημιέγκλειστοι λόγω έλλειψης χώρου για την ανατολή τους. Επίσης αρκετά συχνό φαινόμενο είναι να μην υπάρχουν καθόλου στην μόνιμη οδοντοφυΐα. Είναι δόντια με αρκετά ιδιόμορφη μορφολογία. Έχουν μύλη και ρίζα άτυπης μορφολογίας. Ενας φρονιμίτης που δεν έχει ανατείλει και είναι πλήρως καλυμένος απο ούλα ή οστό ονομάζεται έγκλειστος. Συνήθως οι έγκλειστοι φρονιμίτες δεν προκαλούν κανένα πρόβλημα στον ασθενή. Σε ορισμένες ωστόσο περιπτώσεις, λόγω κλίσης του δοντιού και έντονης επαφής με τον δεύτερο γομφίο (που βρίσκεται ακριβώς μπροστά του) προκαλούν καταστροφή του οστού που στηρίζει τον δεύτερο γομφίο, με αποτέλεσμα την δημιουργία περιοδοντικού προβλήματος καθώς και στρεβλοφυία των πρόσθιων δοντιών, από την έλλειψη χώρου και την πίεση που προκαλεί. Ο φρονιμίτης που έχει ανατείλει μερικώς, φαίνεται δηλαδή τμήμα της μύλης του αλλά δεν έχει ανατείλει πλήρως, λέγεται ημιέγκλειστος. Ο ημιέγκλειστος φρονιμήτης εμφανίζει συνήθως περισσότερα προβλήματα: - Τερηδονίζεται πιο εύκολα από κάθε άλλο δόντι καθώς είναι δύσκολο να καθαριστεί σωστά. - Λόγω της αδυναμίας ορθής εφαρμογής των κανόνων της στοματικής υγιεινής στην περιοχή, μικροοργανισμοί και υπολείμματα τροφών εγκλωβίζονται ανάμεσα στο δόντι και στο ούλο, κάτι το οποίο έχει σαν επακόλουθο την κατακράτηση μικροβίων και συνεπώς την μόλυνση και φλεγμονή της περιοχής, που ονομάζεται περιστεφανίτιδα. 1 / 6
Τι είναι η περιστεφανίτιδα; Η περιστεφανίτιδα μπορεί να είναι οξεία, υποξεία ή και χρόνια διαφέροντας στην ένταση των συμπτωμάτων από μορφή σε μορφή. Τα συνήθη συμπτώματα της περιστεφανίτιδας είναι πόνος, τρισμός, κακοσμία, οίδημα, κακουχία, λεμφαδενίτιδα μέχρι και πυρετός. Τα ούλα στην πάσχουσα περιοχή μπορεί να είναι ερυθηματώδη και επώδυνα στο άγγιγμα. Πως θεραπεύεται η περιστεφανίτιδα; Η θεραπεία συνίσταται στην προσεκτική εξέταση της περιοχής από τον οδοντίατρο, στον καθαρισμό του περιοδοντικού θυλάκου και σε εφαρμογή μεθόδων τοπικής αντισηψίας. Ορισμένα απο τα μέτρα που μπορεί να λάβει ο ασθενής είναι: - Βούρτσισμα της περιοχής με μαλακή οδοντόβουρτσα ώστε να μειωθεί η φλεγμονή και το οίδημα. - Πλύση 2 3 φορές την ημέρα με διάλυμα χλωρεξιδίνης για χημική αντιμικροβιακή προστασία. - Επίσκεψη στον οδοντίατρο για κλινική και ακτινογραφική εξέταση καθώς και χορήγηση θεραπευτικής αγωγής. Η περιστεφανίτιδα παρουσιάζεται με εξάρσεις και υφέσεις. Αυτό σημαίνει ότι αν περάσει ο πόνος και το οίδημα με την συντηρητική αγωγή στο σπίτι και δεν προσέλθει ο ασθενής στο οδοντιατρείο, είναι σίγουρο ότι η νόσος θα τον ξαναενοχλήσει και πιθανότατα με πολύ πιο βαριά μορφή. Η οριστική θεραπεία έγκειται σε εκτομή της καλύπτρας του ούλου ή σε εξαγωγή του δοντιού. Τι άλλα προβλήματα μπορεί να μου δημιουργήσει ο φρονιμίτης μου; 2 / 6
Εκτός απο τον τερηδονισμό και την περιστεφανίτιδα που ήδη αναφέρθησαν, οι φρονιμίτες συχνά εμπλέκονται ως αίτια στα εξής: Ορθοδοντικά προβλήματα Μέχρι πρόσφατα η οδοντιατρική κοινότητα πίστευε πως έγκλειστοι ή ημιέγκλειστοι φρονιμίτες μπορούν να προκαλέσουν συνωστισμό των κάτω πρόσθιων δοντιών, με την πίεση που ασκούν στα παρακείμενα δόντια. Η θεωρία αυτή καταρρίφθηκε μετά την διαπίστωση ότι ο συνωστισμός των δοντιών προκαλείται από δευτερογενή ανάπτυξη της κάτω γνάθου. Η ύπαρξη των φρονιμιτών ωστόσο, είναι δυνατό να επιβαρύνει ή να παρεμποδίζει την θεραπεία ενός ήδη υπάρχοντος ορθοδοντικού προβλήματος. Εμπλοκή σε γραμμή κατάγματος Οι φρονιμίτες τις κάτω γνάθου σχετίζονται συχνά με την γραμμή κατάγματος μετά από ατύχημα καθώς η γνάθος στο σημείο αυτό έχει μειωμένο πάχος. Περιοδοντίτιδα Η θέση ενός φρονιμίτη μπορεί πολλές φορές να εμποδίζει την εφαρμογή σωστής στοματικής υγιεινής. Για τον λόγο αυτό προτείνεται η προληπτική εξαγωγή του φρονιμίτη. Οστικές παθολογικές αλλοιώσεις Οι φρονιμίτες πολλές φορές ευθύνονται για τη δημιουργία οδοντογενών κύστεων, αδαμαντινοβλαστώματος κ.α. Η εξαγωγή τους σε τέτοιες περιπτώσεις κρίνεται απαραίτητη. 3 / 6
Χειρουργική εξαγωγή φρονιμίτη Γίνεται ακτινογραφικός έλεγχος της περιοχής του δοντιού που θα γίνει η εξαγωγή, για να ελέγξουμε τη θέση του, το μέγεθος καθώς και τη σχέση του με τα ανατομικά στοιχεία της περιοχής. Στη συνέχεια,αφού αναισθητοποιήσουμε την περιοχή με τοπική αναισθησία, γίνεται μια μικρή τομή πάνω απο το δόντι και με ειδικούς μοχλούς, αφαιρείται. Ορισμένες φορές λόγω έλλειψης χώρου για την εξαγωγή, είναι αναγκαίος ο τεμαχισμός του δοντιού με το οδοντογλύφανο (δηλαδή με τον οδοντιατρικό τροχό). Στο τέλος, γίνεται συρραφή της τομής και δίνονται οδηγίες στον ασθενή. Η χειρουργική εξαγωγή ενός εγκλείστου φρονιμίτη διαρκεί 15-20 λεπτά, και σε ορισμένες δύσκολες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει τα 45-60 λεπτά. Μετά την εξαγωγή το τραύμα συρράπτεται. Μετεγχειρητικά εμφανίζεται πόνος και οίδημα της περιοχής για 2 με 3 ημέρες ενώ τα συμπτώματα εξαφανίζονται πλήρως εντός μιας εβδομάδος. Αν και η διαδικασία είναι εντελώς ανώδυνη, μετά το τέλος της αναισθησίας υπάρχει πόνος και οίδημα της περιοχής για διάστημα 2 με 3 ημέρες. Ο πόνος αντιμετωπίζεται επιτυχώς με παυσίπονα, ενώ τα συμπτώματα εξαφανίζονται πλήρως σε χρονικό διάστημα μιας εβδομάδας. Συμβουλές μετά από την εξαγωγή Θα πρέπει να είστε προσεκτικοί να μην δαγκώσετε τα χείλη σας, την γλώσσα, ή τα μάγουλα σας για όση ώρα διαρκεί η αναισθησία. - Κρατήστε την γάζα δαγκωμένη για όση ώρα σας είπε ο οδοντίατρος. Εάν η αιμορραγία δεν σταματάει στα 20-30 λεπτά, τοποθετήστε καινούργια γάζα στην περιοχή που αιμορραγεί, δαγκώστε την και κρατήστε για άλλα 30 λεπτά. Εάν η αιμορραγία δεν σταματά τηλεφωνήστε αμέσως στον οδοντίατρο. - Μην καπνίζετε για 24-48 ώρες. Το κάπνισμα προκαλεί διαστολή των αιμοφόρων αγγείων και καθυστερεί την επούλωση. - Μην καταναλώνετε τροφή για 2 ώρες. Φάτε ελαφρά και πιείτε πολλά κρύα ή χλιαρά υγρά αλλά όχι ζεστά.αποφύγετε τη μάσηση στην περιοχή της επέμβασης. Σε περίπτωση που η επέμβαση έγινε και από τις δυο πλευρές, για τις επόμενες 24 ώρες η διατροφή θα πρέπει να αποτελείται από ρευστές και μαλακές τροφές και να αποφεύγονται ζεστά ροφήματα και τροφές. Η διατροφή πρέπει να είναι ισορροπημένη και να λαμβάνεται αρκετή ποσότητα νερού, που βοηθάει στην επούλωση του τραύματος. Μην τρώτε 4 / 6
πατατάκια, ποπ κορν, ξηρούς καρπούς γιατί μπορούν να προκαλέσουν μόλυνση του τραύματος. - Μην χρησιμοποιείτε καλαμάκι για τις επόμενες 24 ώρες. - Η μάσηση τις επόμενες μέρες να γίνεται από το αντίθετο ημιμόρειο. - Μην καταναλώνετε αλκοόλ για 24-48 ώρες, διότι και αυτό όπως και το κάπνισμα προκαλεί διαστολή των αιμοφόρων αγγείων. - Μην ξεπλένετε το στόμα σας και μην κάνετε γαργάρες για 24 ώρες,διότι αυξάνεται η αιμορραγία. Βουρτσίστε τα δόντια σας κανονικά με ήπιες κινήσεις, μόνο προσέχετε να μην έρχεται η οδοντόβουρτσα σε επαφή με την περιοχή της επέμβασης. Μπορείτε να καθαρίζετε την περιοχή του τραύματος με μια γάζα. - Μην τοποθετείτε οδοντοστοιχίες για 24 ώρες. - Σε περίπτωση που σας γίνουν ράμματα, αυτά θα πρέπει να αφαιρεθούν απο τον οδοντίατρο μετά από διάστημα 7 περίπου ημερών. - Σε περίπτωση που νιώθετε πόνο μπορείτε να πάρετε ένα παυσίπονο, πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του σκευάσματος. Μην παίρνετε ασπιρίνη, γιατί περιέχει συστατικά που εμποδίζουν την πήξη του αίματος. Αν χρειαστεί ο ιατρός σας θα σας γράψει τα απαραίτητα φάρμακα. Αν τα συμπτώματα παραμένουν ή επιδεινώνονται, τηλεφωνήστε στον ιατρό. - Μετά την επέμβαση ο ιατρός μπορεί να σας γράψει αντιβίωση για την πρόληψη μόλυνσης και φλεγμονής. Λαμβάνετε την αντιβίωση σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού. - Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον οδοντίατρο σας για οτιδήποτε θεωρήσετε αναγκαίο. Εάν μετά την εξαγωγή εμφανιστεί οίδημα, επικοινωνήστε με τον οδοντίατρο σας ο οποίος θα σας δώσει εκ νέου οδηγίες. Αν μετά από 2-4 ημέρες υπάρχει αυξανόμενος πόνος, κακοσμία, δυσάρεστη γεύση και ευαισθησία επικοινωνήστε με τον οδοντίατρό σας. Μπορούν να υπάρξουν επιπλοκές; Παρά το γεγονός ότι είναι μία σχετικά μικρή επέμβαση, μπορούν να υπάρξουν επιπλοκές. Οι επιπλοκές είναι οι εξής: - Υπαισθησία κάτω φατνιακού νεύρου (εκδηλώνεται σαν μούδιασμα του σαγονιού). - Υπαισθησία γλωσσικού νεύρου (εκδηλώνεται σα μούδιασμα της μισής γλώσσας). - Κάταγμα κάτω γνάθου (κατά την διάρκεια της επέμβασης ή μετεγχειρητικά). - Προώθηση τμήματος του φρονιμίτη (ή και ολόκληρου του δοντιού) σε παρακείμενους ανατομικούς χώρους. 5 / 6
- Βλάβη γειτονικών δοντιών. - Στοματοκολπική επικοινωνία (μπορεί να συμβεί μόνο στους άνω φρονιμίτες). - Μετεγχειρητική αιμορραγία. Οι παράγοντες που ενισχύουν την πιθανότητα ύπαρξης κάποιου συμβάματος είναι: - Η χειρουργική εμπειρία του επεμβαίνοντος. - Η ηλικία του ασθενή: όσο μεγαλύτερης ηλικίας είναι, τόσο πιο πιθανή είναι κάποια επιπλοκή. - Το φύλο του ασθενούς: έρευνες δείχνουν οτι τα περισσότερα συμβάματα κατά την διάρκεια ή μετά την επέμβαση, αφορούν γυναίκες. - Ο παρατεταμένος χρόνος επέμβασης. - Ανατομικές διαφοροποιήσεις του τρίτου γομφίου. Μόσχου Παρασκευή Οδοντίατρος http://e-dentistry.blogspot.com/ Joomla SEO powered by JoomSEF 6 / 6