ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΣΑΒΒΑΤΟ 16/04/2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. α) Σωστό β) Λάθος γ) Σωστό δ)λάθος ε) Σωστό Α2 γ Α3 β ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Επιβολή κατώτατων τιμών Σκοπός του κράτους, όταν επιβάλλει κατώτατες τιμές είναι η προστασία του παραγωγού. Οι τιμές παρέμβασης ή ασφάλειας των γεωργικών προϊόντων είναι μια κατηγορία κατώτατων τιμών, προκειμένου να προστατευτεί το εισόδημα των αγροτών. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει ολόκληρο πλέγμα ειδικών ρυθμίσεων για τη γεωργία και τις αγορές των αγροτικών προϊόντων. Ας δούμε με παράδειγμα πως λειτουργεί η τιμή παρέμβασης στην αγορά ενός αγροτικού προϊόντος, για παράδειγμα, του ελαιόλαδου: Έστω η καμπύλη ζήτησης και S η καμπύλη προσφοράς του ελαιόλαδου [διάγραμμα ]. Στο σημείο ισορροπίας Ε η τιμή ισορροπίας είναι Ρ και η ποσότητα ισορροπίας Q, όπως διαμορφώνονται στην αγορά. Το κράτος εκτιμά ότι η τιμή ισορροπίας είναι μικρή και δεν εξασφαλίζει το εισόδημα των ελαιοπαραγωγών. Αποφασίζει λοιπόν ότι η κατώτερη τιμή που μπορεί να πωληθεί το ελαιόλαδο είναι η Ρ K. Επειδή η τιμή Ρ K είναι μεγαλύτερη από την τιμή ισορροπίας, η ζητούμενη ποσότητα θα γίνει Q, ενώ η προσφερόμενη ποσότητα Q S, με αποτέλεσμα τη δημιουργία πλεονάσματος (Q S - Q ). ΤΟ κράτος αγοράζει από τους παραγωγούς το πλεόνασμα Q S - Q στην τιμή παρέμβασης Ρ K. Το πλεόνασμα αυτό θα βρει τρόπο να το διαθέσει, για παράδειγμα, σε αγορές του εξωτερικού ή σε περίοδο μειωμένης παραγωγής. ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ ΘΕΜΑ Γ Γ1. (Γνωρίζοντας ότι η καμπύλη του οριακού προϊόντος κατερχόμενη τέμνει την καμπύλη του μέσου προϊόντος στο μέγιστό της σημείο δηλαδή ότι στο σημείο αυτό ισχύει Α=M ισχύει ότι στον 4 ο εργάτη A 4=M 4 Q4 Q4 30 A4 M4 Q4 4Q5 120 Q4 40, A4 M4 10 4 4 3 VC AVC VC 36 30 1.080 3 3 3 Q3 Αφού η εργασία αποτελεί τον μοναδικό μεταβλητό συντελεστή το μεταβλητό κόστος υπολογίζεται από τον τύπο: VC W L οπότε 1.080 VC3 W L3 W W 360 και VC4 W L4 360 4 1.440 άρα 3 VC4 1.440 AVC4 36 Q4 40 Γ2. VC VC VC 1.440 1.080 4 3 MC4 36 Q Q4 Q3 40 30 VC VC 5 MC 1080 5 36 1260 35 30 TC35 1.750 TC 35 =VC 35 +FC =1260+490=1750 ATC35 50 Q 35 Γ3. VC5 W L5 360 5 1.800 VC 1.800 1.440 MC5 60 60Q5 2.400 360 60Q5 2760 Q5 46 Q Q5 40 VC5 1.800 AVC5 39,1 Q5 46 L Q ή T AVC A M MC VC 35 3 30 36 10 - - 1.080 4 40 36 10 10 36 1.440 5 46 39,1 9,2 6 60 1.800 ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Το ανερχόμενο τμήμα της καμπύλης του οριακού κόστους, που βρίσκεται πάνω από την καμπύλη του μέσου μεταβλητού κόστους, αποτελεί τη βραχυχρόνια καμπύλη προσφοράς της επιχείρησης. =MC Q S Q Sαγοραία = Q S 10 36 40 40 10=400 60 46 46 10=460 Γ4. Αφού ο λόγος Q είναι σταθερός και ίσος με -5 τότε η συνάρτηση ζήτησης είναι γραμμική Q 530 5 10 580 Ά ή ά ή ί Q 580 5 =MC Q Sαγοραία Q =580-5 36 400 Q 580 5 580 5 36 400 60 460 Οπότε η τιμή ισορροπίας είναι 36 ευρώ και η ποσότητα ισορροπίας τα 400 κιλά Γ5. Q Y Q 400 10.000 Q 400 E 4, 5 4, 5 180 Q 400 Q 580 A B B Y B B Y QA 1.000 400 40 460 60 580 36 120 24 5 760 Ά έ ί ή ά ή ί Q ' 760 5 ΘΕΜΑ Δ Δ1. 32. 000 Συνολική Δαπάνη Q Q 800 Z Z Z Z 40 ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ Έλλειμμα 200 Q Q 200 800 Q 200 Q 600 Z SZ SZ SZ ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Q 600 Q S SΛ 80 E 0, 5 20Q 80( 600 Q ) Q 4( 600 Q ) Q 800 S SΛ SΛ SΛ SΛ SΛ Q 40 80 Q SΛ λεόνασμα 200 Q Q 200 800 Q 200 Q 600 SΛ SΛ Λ Λ Λ Τιμή (Ρ) Ζητούμενη Ποσότητα (Q ) Προσφερόμενη Ποσότητα (Q S ) Ζ 40 800 600 Λ 80 600 800 Z: : ( ) 800 40 600 80 200 40 5 1. 000 Ά ή ά ή ί : Q 1. 000 5 Z : 600 γ δ40 : ( ) 800 γ δ80 200 40δ δ 5 γ 400 Ά ή ά ά ί : Qs1 400 5 Q Q 1. 000 5 400 5 600 10 60 s Q Q 1. 000 5 1. 000 5 60 700 0 0 Q Q 400 5 400 5 60 700 0 S 0 0 Δ2. α. Παρατηρούμε πως με σταθερή τη ζήτηση αυτή η μεταβολή των τιμών (αμοιβών) των παραγωγικών συντελεστών οδήγησε την αγορά σε ένα νέο σημείο ισορροπίας στο οποίο η νέα τιμή ισορροπίας ( 0 =95) είναι μεγαλύτερη της αρχικής ( 0 =60) και η νέα ποσότητα ισορροπίας (Q 0 =525) είναι μικρότερη της αρχικής (Q 0 =700). Για να συμβεί αυτό θα πρέπει η καμπύλη προσφοράς να μετατοπιστεί προς τα αριστερά, άρα να μειωθεί η προσφορά, οπότε οι τιμές (αμοιβές) των παραγωγικών συντελεστών αυξήθηκαν. β. Η Συνολική Δαπάνη στο αρχικό σημείο ισορροπίας Ε είναι E E QE 60 700 42.000 Η Συνολική Δαπάνη στο τελικό σημείο ισορροπίας Ε είναι: E' E' QE' 95 525 49.875 Μεταβολή Συνολικής Δαπάνης = ΣΔ Ε ΣΔ Ε = 49.875 42.000 = 7.875 ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Σημεία Τιμή () Ζητούμενη Ποσότητα (Q ) Συνολική Δαπάνη Ε 60 700 42.000 Ε 95 525 49.875 H ελαστικότητα ζήτησης στο σημείο Ε είναι: Q 525 700 60 175 60 3 Q 95 60 700 35 700 7 E E E E' E 3 Άρα E 1 οπότε η ζήτηση είναι ανελαστική 7 Παρατηρούμε ότι η συνολική δαπάνη αυξήθηκε. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η τιμή αυξήθηκε και η ζήτηση είναι ανελαστική. Στην ανελαστική ζήτηση η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας είναι μικρότερη από την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής (σε απόλυτες τιμές). Επομένως, τη συνολική δαπάνη θα επηρεάζει κάθε φορά η μεγαλύτερη ποσοστιαία μεταβολή, δηλαδή της τιμής. γ. Αφού μειώθηκε η προσφορά τότε η νέα συνάρτηση προσφοράς θα είναι 40 η: Qs 2 Qs1 Qs1 Qs 2 0, 6( 400 5) Qs 2 240 3 100 Δ3. α. Για Α =60 Q S2Α =240+3 60 άρα Q S2Α =420 οπότε Έλλειμμα= Q Q s2α =700-420=280 β. Για την τιμή της μαύρης αγοράς έχουμε 420=1.000-5 2 2 =116, Άρα Καπέλο = 2 - Α = 116-60=56 Δ4. Προσδιορίζουμε τα σημεία τομής με τους άξονες και επίσης τοποθετούμε τα σημεία που προέκυψαν τόσο από την εκφώνηση όσο και από την επίλυση των προηγούμενων ερωτημάτων Καμπύλη ζήτησης (Q =1.000-5) Για =0, Q 1.000 Για Q =0, 200 Q 0 1.000 60 700 Σημείο ισορροπίας Ε 95 525 Σημείο ισορροπίας Ε 200 0 ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Καμπύλη προσφοράς S 1 (Q S1 = 400 + 5) Q S 0 400 60 700 Σημείο ισορροπίας Ε Καμπύλη προσφοράς S 2 (Q S2 = 240 + 3) Q S 0 240 95 525 Σημείο ισορροπίας Ε Τοποθετώντας τα σημεία στους άξονες το διάγραμμα που προκύπτει είναι το εξής: 200 S 2 S 1 2 =116 95 Καπέλο Ε Ε Α = 60 Έλλειμμα Q 0 240 400 420 525 700 1.000 Δ5. α. Για να εξαλειφθεί το έλλειμμα και να αποφευχθεί το φαινόμενο της «μαύρης» αγοράς θα πρέπει η ζήτηση να μειωθεί όσο και η προσφορά άρα 40% ή 420 700 28 ί ί ή 100% 100% 40% 700 70 ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 7ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ 200 1 S 2 S 1 2 2 =116 95 Α = 60 Καπέλο Ε Ε Έλλειμμα Q 0 240 400 420 525 700 1.000 β. Πριν τη μείωση της ζήτησης, με «μαύρη αγορά»: Δαπάνη Καταναλωτών= 2 Q 1A =116 420=48.720 χρηματικές μονάδες Μετά τη μείωση της ζήτησης, χωρίς τη «μαύρη αγορά»: Δαπάνη Καταναλωτών= A Q 2A =60 420=25.200 χρηματικές μονάδες Όφελος καταναλωτών =48.720-25.200=23.520 χρηματικές μονάδες ΤΕΛΟΣ 7ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ