ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΡΑ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΗΛΩΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΥΣΙΟΛΟΓΙΟ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΝΟΜΟΣ 3427/200 Κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο ανεξάρτητα από την ιθαγένεια του, την κατοικία ή έδρα του, το οποίο έχει την 1 η Ιανουαρίου πλήρη κυριότητα ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία επί ακινήτου ή εµπράγµατο ή ενοχικό δικαίωµα αποκλειστικής χρήσης θέσης στάθµευσης, βοηθητικού χώρου ή πισίνας που βρίσκονται σε κοινόκτητο τµήµα του ακινήτου αυτού, είναι υποχρεωµένο να υποβάλλει δήλωση στοιχείων ακινήτων. Η δήλωση στοιχείων ακινήτων υποβάλλεται µια φορά στο έτος που προκύπτει τέτοια υποχρέωση. Η πρώτη εφαρµογή ήταν την 1 η Ιανουαρίου του 2005. Σε περίπτωση µεταβολής της περιουσιακής ή οικογενειακής κατάστασης του υπόχρεου την 1 η Ιανουαρίου υποβάλλει δήλωση µεταβολής στοιχείων ακινήτων το αντίστοιχο έτος. Φυσικά πρόσωπα τα οποία κατά την 1.1.2013 έχουν εµπράγµατα δικαιώµατα σε γήπεδα εκτός σχεδίου πόλεως ή οικισµού, είναι υποχρεωµένα να ελέγξουν µέσω διαδικτύου επισκεπτόµενοι την ιστοσελίδα της Γενικής Γραµµατείας Πληροφοριακών Συστηµάτων (www.gsis.gr) την περιουσιακή τους κατάσταση µέχρι 30.602013 και αν χρειάζεται να την συµπληρώσουν, να την αλλάξουν ή να την οριστικοποιήσουν ως έχει αν δεν υπάρχουν τροποποιήσεις. Κατά τον ίδιο τρόπο, νοµικά πρόσωπα τα οποία κατά την 1.2.2013 έχουν εµπράγµατα δικαιώµατα σε ακίνητα, υποχρεούνται σε ηλεκτρονική υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων µέχρι 30.6.2013 στην οποία θα περιλαµβάνεται η περιουσία τους όπως είναι διαµορφωµένη κατά την 1.1.2013. Από το έτος 2012 και µετά κάθε φυσικό πρόσωπο υποβάλλει ατοµικά την δήλωση ακινήτων του στο έτος που προκύπτει η υποχρέωση και όσο για τα προστατευόµενα τέκνα υπεύθυνος για την υποβολή της δήλωσης ακινήτων στο όνοµα του τέκνου είναι ο υπόχρεος γονέας. Επίσης από το 2011 και µετά υπόχρεος σε δήλωση στοιχείων ακινήτων είναι ο εργολάβος για ακίνητα τα οποία συµφωνήθηκαν να µεταβιβαστούν και δεν έχουν µεταβιβαστεί από τον οικοπεδούχο στον εργολάβο ή σε τρίτα πρόσωπα που αυτός θα υποδείξει, εφόσον έχουν περάσει 3 χρόνια από την έκδοση της αρχικής οικοδοµικής άδειας ή έχουν εκµισθωθεί ή χρησιµοποιηθεί µε οποιονδήποτε τρόπο τα 3 αυτά χρόνια από τον εργολάβο. Από το έτος 2014 το χρονικό διάστηµα που χρειάζεται να 1
περάσει είναι 4 έτη αντί για 3 έτη. Για την συµπλήρωση της δήλωσης στοιχείων ακινήτων λαµβάνεται υπόψη η πραγµατική κατάσταση του ακινήτου. Η πραγµατική κατάσταση του ακινήτου προκύπτει από την οριστική εγγραφή στο κτηµατολογικό γραφείο. Αν δεν υπάρχει τέτοια εγγραφή λαµβάνονται υπόψη τα στοιχεία του ακινήτου από τον τίτλο κτήσης τους (πχ συµβόλαιο αγοράς) αλλιώς τα στοιχεία της πραγµατικής κατάστασης του ακινήτου. Νοµικά πρόσωπα που έχουν δηλώσει τα στοιχεία των ακινήτων τους της 1 ης Ιανουαρίου 2011, µε την υποβολή ηλεκτρονικού αρχείου excel υποβάλλουν εµπρόθεσµα τις µεταβολές της περιουσιακής τους κατάστασης της 1 ης Ιανουαρίου των ετών 2011,2012,2013,2014 εφόσον η υποβολή γίνει εντός προθεσµίας 45 ηµερών από την ανάρτηση από την Φορολογική ιοίκηση τη προσωρινής εικόνας της περιουσίας τους βάσει των παραπάνω αρχείων και το αργότερο µέχρι την 16 η Νοεµβρίου 2014. Από την 1 η Ιανουαρίου 2014 και εφεξής για την σύσταση, απόκτηση και κάθε άλλη µεταβολή στα δικαιώµατα ιδιοκτησίας ο φορολογούµενος είναι υποχρεωµένος να υποβάλει δήλωση στοιχείων ακινήτων µέσα σε 30 µέρες από την ηµέρα της µεταβολής εκτός από την κληρονοµιά όπου ο φορολογούµενος αφήνει να περάσουν 30 µέρες που είναι η προθεσµία για την αποποίηση της κληρονοµιάς (δεν την θέλω την κληρονοµιά και το δηλώνω στον συµβολαιογράφο) και µετά κάνει την δήλωση ακινήτων. Αρµόδιος προϊστάµενος της οικονοµικής υπηρεσίας (δυο) για να παραλάβει την δήλωση ακινήτων είναι ο αρµόδιος προϊστάµενος για την δήλωση εισοδήµατος και υπάρχει αυτό που λέµε φορολογικό απόρρητο για το περιεχόµενο τους. Επιτρέπεται η γνωστοποίηση τους µόνο σε συγκεκριµένα όργανα της διοίκησης για πολύ συγκεκριµένους σκοπούς. Αν ένας δηµόσιος υπάλληλος παραβεί το απόρρητο των δηλώσεων µας µπορεί να τιµωρηθεί και µε φυλάκιση 6 µηνών καθώς αποτελεί ποινικό αδίκηµα. ΑΡΘΡΟ 23 Α ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ 3427/2005-ΠΕΡΙΟΥΣΙΟΛΟΓΙΟ Ως ΠΕΡΙΟΥΣΙΟΛΟΓΙΟ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ορίζεται το σύνολο της ακίνητης περιουσίας κάθε φυσικού ή νοµικού προσώπου η οποία αποτελείται από τα εµπράγµατα δικαιώµατα της πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας και το δικαίωµα της αποκλειστικής χρήσης θέσεων στάθµευσης (parking), βοηθητικών χώρων και πισινών που βρίσκονται σε κονόκτητο τµήµα υπογείου, πυλωτής, δώµατος ή ακάλυπτου χώρου οικοδοµής των πιο πάνω ακινήτων την 1 η Ιανουαρίου κάθε έτους. Το περιουσιολογιο ακινήτων προκύπτει από τη µηχανογραφική διαχείριση των δηλώσεων στοιχείων ακινήτων των ετών 2005-2009 οι οποίες υποβάλλονται από τα υπόχρεα φυσικά ή νοµικά πρόσωπα. Έτος δηµιουργίας του περιουσιολογίου 2
ακινήτων ορίζεται το έτος 2009. Το περιουσιολόγιο ενηµερώνεται µέσω των δηλώσεων στοιχείων ακινήτων που υποβάλλονται σύµφωνα µε τον παρόντα νόµο. Το περιεχόµενο του περιουσιολογίου είναι απόρρητο και διαφυλάσσεται και διατηρείται στο διηνεκές από το Υπουργείο Οικονοµικών. Στην συνέχεια θα αναφερθούµε σε έναν ακόµη γνωστό νόµο για την φορολογία κατοχής ακινήτων, το Ενιαίο Τέλος Ακινήτων ή Ε.Τ.Α.Κ.-Νόµος 3634/2008. Σύµφωνα λοιπόν µε τον νόµο, από το έτος 2008 και για κάθε επόµενο έτος επιβάλλεται ενιαίο τέλος στην ακίνητη περιουσία που βρίσκεται στην Ελλάδα και ανήκει σε φυσικά ή νοµικά πρόσωπα την 1 η Ιανουαρίου κάθε έτος ανεξάρτητα από την ιθαγένεια, κατοικία ή την έδρα του. ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΞΙΑΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Για τον υπολογισµό του ενιαίου τέλους ακινήτων λαµβάνεται υπόψη η αξία που έχουν τα ακίνητα κατά την 1 η Ιανουαρίου του έτους φορολογίας. Για τα ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ως φορολογητέα αξία του ακινήτου λαµβάνεται η αξία σύµφωνα µε το σύστηµα αντικειµενικού προσδιορισµού, για δε τα φυσικά πρόσωπα λαµβάνονται οι τιµές εκκίνησης ή αφετηρίας που έχουν καθοριστεί για τα ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές όπου εφαρµόζεται το αντικειµενικό σύστηµα προσδιορισµού αξίας ακινήτων. Με απόφαση του Υπουργού Οικονοµικών καθορίζονται οι συντελεστές αυξοµείωσης ανά είδος ακινήτου ή κτιρίου στις τιµές εκκίνησης ή αφετηρίας. Στις περιοχές όπου δεν εφαρµόζεται το αντικειµενικό σύστηµα, η αξία των οικοπέδων καθορίζεται µε απόφαση του Υπουργού Οικονοµικών µε βάση την κατώτερη τιµή ανά τµ οικοπέδου του δήµου ή της κοινότητας. ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΤΕΛΟΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ (ΕΤΑΚ) Απαλλάσσονται από το τέλος: -τα γήπεδα εκτός σχεδίου πόλης ή οικισµού που ανήκουν σε φυσικά πρόσωπα -τα δάση και οι δασικές εκτάσεις -τα ξένα κράτη για τα ακίνητα που ανήκουν σε αυτά και τα οποία χρησιµοποιούνται για την εγκατάσταση των πρεσβειών και προξενείων αυτών µε τον όρο της 3
αµοιβαιότητας. Επίσης οι ξένοι πρεσβευτές, λοιποί διπλωµατικοί αντιπρόσωποι και πράκτορες, οι πρόξενοι και το κατώτερο προσωπικό των πρεσβειών και προξενείων -τα δεσµευµένα λόγω έρευνας του Υπουργείου Πολιτισµού ακίνητα -κτίσµατα για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια ή πρωτόκολλο κατεδάφισης -τα επιταγµένα από το στρατό ακίνητα -το ελληνικό δηµόσιο στο οποίο περιλαµβάνονται και οι αποκεντρωµένες δηµόσιες υπηρεσίες που λειτουργούν ως ειδικά ταµεία και η Τράπεζα της Ελλάδας -οι δήµοι, οι κοινότητες, οι νοµαρχίες, οι δηµοτικές και κοινοτικές επιχειρήσεις, οι Τοπικές Ενώσεις ήµων και Κοινοτήτων(ΤΕ Κ), η Κεντρική Ένωση ήµων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕ ΚΕ). Η Ένωση Νοµαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδος (ΕΝΑΕ) και τα ΝΠ -τα κάθε είδους ταµεία και οργανισµοί κοινωνικής ασφάλισης, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και η αρχαιολογική εταιρεία -οι γνώστες θρησκείες και δόγµατα. Τα πατριαρχεία κ.α. -τα µουσεία, το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο ελφών, τα κοινωφελή ιδρύµατα και τα µη κερδοσκοπικά σωµατεία που επιδιώκουν αποδεδειγµένα εκπαιδευτικούς σκοπούς και τα σχολεία που έχουν αναγνωρίσει ως ισότιµα προς τα δηµόσια για τα ιδιοχρησιµοποιούµενα ακίνητα τους, οι ξένες γεωργικές και αρχαιολογικές σχολές ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΚΥΡΙΑΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ-SOS Από την συνολική αξία των κατοικιών των φυσικών προσώπων αφαιρείται ποσό µέχρι 100.000 ευρώ για τους άγαµους. Για τους εγγάµους, τους χήρους ή διαζευγµένους ή αγάµους που βαρύνονται µε προστατευόµενα τέκνα, αφαιρείται ποσό µέχρι 200.000 ευρώ. Το ποσό των 200.000 ευρώ προσαυξάνεται κατά 30.000 ευρώ όταν στην δήλωση φόρου εισοδήµατος του οικείου οικονοµικού έτους περιλαµβάνονται τρία προστατευόµενα τέκνα. Ειδικά για το 2008, για τα φυσικά πρόσωπα, άγαµα ή έγγαµα, από τη µεγαλύτερης αξίας κατοικία αφαιρείται ποσό µέχρι 300.000 ευρώ. ΑΡΜΟ ΙΑ ΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Για την παραλαβή των δηλώσεων και τη βεβαίωση του τέλους αρµόδια δυο είναι αυτή της φορολογίας εισοδήµατος του υπόχρεου. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ-SOS Η ακίνητη περιουσία κάθε προσώπου φορολογείται χωριστά. 4
Α) ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ: Επί της συνολικής αξίας της ακίνητης περιουσίας, αφού προηγούµενως αφαιρέσουµε τα ποσά για την απαλλαγή της κύριας κατοικίας που αναφερθήκαν παραπάνω, επιβάλλεται τέλος µε συντελεστή ένα τοις χιλίοις (1%0). Το τέλος που αναλογεί στη συνολική αξία των κτισµάτων που υπόκεινται σε φορολογία, δεν µπορεί να είναι µικρότερο από 1 ευρώ ανά τετραγωνικό µέτρο, µε εξαίρεση τα ηµιτελή κτίσµατα, τους βοηθητικούς χώρους, τα γεωργικά και κτηνοτροφικά κτήρια και τα κτίσµατα που βρίσκονται σε δηµοτικά ή κοινοτικά διαµερίσµατα µε πληθυσµό κάτω των 1000 κατοίκων. Β) ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ: -Η αξία των ακινήτων των νοµικών προσώπων φορολογείται µε συντελεστή έξι τοις χιλίοις (6%0). -η αξία των ακινήτων των ηµεδαπών ή αλλοδαπών νοµικών προσώπων ιδιωτικού ή δηµοσίου δικαίου µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που επιδιώκουν αποδεδειγµένα σκοπούς κοινωφελείς, θρησκευτικούς, φιλανθρωπικούς και εκπαιδευτικούς φορολογούνται µε συντελεστή τρία τοις χιλίοις (3%0) -η αξία των κτισµάτων των ακινήτων τα οποία ιδιοχρησιµοποιούνται για την παραγωγή ή την άσκηση εµπορικής δραστηριότητας από επιχειρήσεις ανεξαρτήτως αντικειµένου εργασιών καθώς και τα ακίνητα που περιλαµβάνονται στο ενεργητικό εταιρειών επενδύσεων φορολογούνται µε συντελεστή ένα τοις χιλίοις (1%0). ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ Κάθε νοµικό πρόσωπο που έχει ακίνητο την 1 η Ιανουαρίου κάθε έτους, υποχρεούται να υποβάλλει δήλωση ενιαίου τέλους ακίνητης περιουσίας µέχρι και τη 15 η Μαΐου του οικείου έτους. Η υποβολή της δήλωσης πραγµατοποιείται ανάλογα µε το τελευταίο ψηφίο του ΑΦΜ του φορολογούµενου, µε αρχή το ψηφίο 1 και ολοκληρώνεται σε 10 εργάσιµες µέρες. Η δήλωση υποβάλλεται από τον νόµιµο εκπρόσωπο του νοµικού προσώπου ή από πρόσωπο που έχει εξουσιοδοτηθεί για τον σκοπό αυτό. Για τα φυσικά πρόσωπα, ως δήλωση ΕΤΑΚ ορίζονται οι δηλώσεις στοιχείων ακινήτων των ετών 2005 µέχρι και 2008 µε τις µεταβολές της περιουσιακής ή οικογενειακής κατάστασης που επήλθαν κάθε επόµενο έτος για τις οποίες υποβάλλεται δήλωση στοιχείων ακινήτων το αντίστοιχο έτος. 5
ΒΕΒΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ Ο προϊστάµενος της δυο βεβαιώνει το τέλος αρχικό ή πρόσθετο που προκύπτει: -βάσει των δηλώσεων που υποβάλλονται -βάσει των φύλλων ελέγχου -βάσει οριστικών αποφάσεων διοικητικών δικαστηρίων ή πρακτικών δικαστικού συµβιβασµού Για την βεβαίωση του τέλους ο προϊστάµενος της ΥΟ συντάσσει χρηµατικό κατάλογο το αργότερο εντός 3 ετών από τη λήξη του έτους φορολογίας. εν βεβαιώνεται το ποσό που τελικώς οφείλεται και δεν ξεπερνά τα 27 ευρώ ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ Για τα νοµικά πρόσωπα το τέλος που αναλογεί καταβάλλεται σε 3 ίσες διµηνιαίες δόσεις. Η πρώτη δόση καταβάλλεται µε την υποβολή της δήλωσης µέσα στην νόµιµη προθεσµία και οι δυο υπόλοιπες την τελευταία εργάσιµη µέρα των διµήνων που ακολουθούν. Αν κατά την δήλωση δεν πληρωθεί η πρώτη δόση, η δήλωση θεωρείται απαράδεκτη. Για τα φυσικά πρόσωπα το τέλος καταβάλλεται σε 3 ίσες δόσεις από τις οποίες η πρώτη καταβάλλεται µέχρι την τελευταία εργάσιµη µέρα του επόµενου µήνα από την βεβαίωση του τέλους και η καθεµία από τις επόµενες µέχρι την τελευταία εργάσιµη του τρίτου και πέµπτου από την βεβαίωση του τέλους µήνα. Το ενιαίο τέλος ακινήτων δεν λαµβάνεται υπόψη για τον υπολογισµό του φορολογητέου εισοδήµατος των φυσικών και νοµικών προσώπων. Στα φυσικά πρόσωπα επιβάλλεται πρόστιµο αν πέρασαν 60 εργάσιµες µέρες από την έκδοση του εκκαθαριστικού και δεν έχουν πληρώσει καθώς και στα νοµικά πρόσωπα που δεν επέβαλαν δήλωση για ΕΤΑΚ και έχουν περάσει 3 µήνες από την καταληκτική ηµεροµηνία δήλωσης τους επιβάλλεται πρόστιµο 1500 ευρώ που βεβαιώνεται από τον προϊστάµενο της οικονοµικής υπηρεσίας που ανήκουν. Απαγορεύεται η σύνταξη συµβολαιογραφικού εγγράφου µε το οποίο µεταβιβάζεται η κυριότητα ακινήτου αν δεν επισυναφθεί από τον συµβολαιογράφο στο συµβόλαιο που συντάσσει πιστοποιητικό του αρµοδίου προϊσταµένου της υο µε το οποίο να πιστοποιείται ότι αυτός που µεταβιβάζει το ακίνητο κατέβαλε το τέλος που αναλογεί στην αξία του για τα 2 προηγούµενα της µεταβίβασης έτη. Οι συµβολαιογράφοι και οι φύλακες µεταγραφών που παραβαίνουν την υποχρέωση τους αυτή τιµωρούνται µε πρόστιµο 2000 ευρώ ανά παράβαση. 6
7