Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή Ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ένας κατάλληλος προϋπολογισμός για να μπορέσει η ΕΕ να ανταποκριθεί στις ευθύνες της EL
Η ΕΟΚΕ ζητά τη χρηστή διαχείριση του δημοσίου χρήματος Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να διαθέτει τον κατάλληλο προϋπολογισμό προκειμένου να ανταποκριθεί στις νέες ευθύνες της που απορρέουν από τη Συνθήκη της Λισαβόνας και να υλοποιήσει τις φιλοδοξίες της στους τομείς της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Η γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα Η επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ, η οποία υιοθετήθηκε με ευρεία πλειοψηφία κατά τη σύνοδο ολομέλειας του Ιουνίου 2011, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αύξηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού δεν είναι μόνο ευκταία αλλά και απαραίτητη, λαμβανομένου υπόψη του εύρους των νέων προκλήσεων που απαιτούν κοινή ανταπόκριση. Οι μελλοντικές δαπάνες της ΕΕ πρέπει να είναι δίκαιες και στοχοθετημένες: οι πόροι πρέπει να χρησιμεύουν για τη χρηματοδότηση πολιτικών και έργων που εξυπηρετούν πραγματικά τα συμφέροντα των πολιτών της ΕΕ και των οποίων η υλοποίηση σε ευρωπαϊκή κλίμακα προσφέρει προστιθέμενη αξία. Ο κ. Staffan Nilsson, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ) Σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει τα δημοσιονομικά μέσα ούτε για να υλοποιήσει την πολιτική της στρατηγική, ούτε για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη νέα Συνθήκη της Λισαβόνας. Επομένως, χρειάζεται ευρηματικότητα, ώστε να σχεδιαστεί ένας έξυπνος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός που θα επιτρέψει στην ΕΕ να ανταποκριθεί στις φιλοδοξίες της χωρίς να αυξηθεί η γενική φορολογική επιβάρυνση των πολιτών και των επιχειρήσεων. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να επιτευχθεί αντιστοίχιση μεταξύ του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και των στόχων και δεσμεύσεων της στρατηγικής Ευρώπη 2020. Αυτό προϋποθέτει τον σαφή συσχετισμό μεταξύ των προβλεπόμενων παρεμβάσεων αυτού του προϋπολογισμού και των επιμέρους πυλώνων της στρατηγικής Ευρώπη 2020. H EOKE θεωρεί ότι θα ήταν απαράδεκτο να παραλύσει η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η οποία εξαρτάται από τα κονδύλια που χορηγούνται για τον σκοπό αυτόν, λόγω του προβλήματος της μείωσης του δημόσιου ελλείμματος.
Αποτελεσματικότερη δράση σε επίπεδο ΕΕ Ο προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει να παράγει ένα αποτέλεσμα μόχλευσης. Είναι σημαντικό οι προϋπολογισμοί της ΕΕ και των κρατών μελών να είναι συμπληρωματικοί, χωρίς επικαλύψεις και με κοινές προτεραιότητες. Μέσω της ανάπτυξης εταιρικών σχέσεων δημόσιου ιδιωτικού τομέα, της χρήσης δανείων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της θέσπισης ευρωομόλογου θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν μεγάλα επενδυτικά έργα και να στηριχθούν οι στόχοι της στρατηγικής Ευρώπη 2020. Εξάλλου, εν μέσω χρηματοπιστωτικής κρίσης, ένα Ευρωπαϊκό Δημόσιο Ταμείο θα μπορούσε να χρησιμεύσει για την αλληλασφάλιση των εθνικών χρεών, αποδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό την αλληλεγγύη μεταξύ κρατών μελών και τη δέσμευση υπέρ του ευρώ. Η μεταφορά των δαπανών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και η υλοποίηση οικονομιών κλίμακας θα επιτρέψουν να διασφαλιστεί η μέγιστη αποτελεσματικότητα στη χρήση του δημοσίου χρήματος που διαχειρίζεται η ΕΕ. Ο κ. Henri MALOSSE, εισηγητής της γνωμοδότησης της ΕΟΚΕ με θέμα Η επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ και Πρόεδρος της Ομάδας των Εργοδοτών Η ΕΟΚΕ στηρίζει τις τέσσερεις βασικές προτεραιότητες που εξήγγειλε η Επιτροπή για τον προϋπολογισμό: υλοποίηση των βασικών πολιτικών προτεραιοτήτων, ενίσχυση της προστιθέμενης αξίας, δέσμευση για την επίτευξη αποτελεσμάτων, βέλτιστα αμοιβαία οφέλη μέσω της αλληλεγγύης. Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να προσθέσει ακόμη ένα κριτήριο: το κριτήριο της δημοσιότητας.
Ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν είναι απλώς αριθμοί αλλά κυρίως ένα εργαλείο στην υπηρεσία ενός πολιτικού σχεδίου. Συνεπώς, η αύξησή του, με βάση σταθερούς ίδιους πόρους, είναι απαραίτητη λόγω του εύρους των νέων διακυβευμάτων που απαιτούν απάντηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο κ. Gérard DANTIN, συνεισηγητής της γνωμοδότησης της ΕΟΚΕ με θέμα Η επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ και αντιπρόεδρος της Ομάδας των Εργαζομένων Μια άλλη σημαντική προτεραιότητα για τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό αποτελεί η ενίσχυση των πολιτικών του μαγικού τριγώνου, ήτοι έρευνα, καινοτομία και εκπαίδευση, που βρίσκονται στο επίκεντρο των προκλήσεων της παγκοσμιοποίησης. Η πολιτική οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής συμβάλλει επίσης άμεσα στην εκδήλωση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Η ΕΟΚΕ θα αντιταχθεί σε οποιοδήποτε παροπλισμό αυτής της πολιτικής που συμβολίζει την Ένωση των λαών. Αντιθέτως, ζητά να ανανεωθεί η πολιτική αυτή, ώστε να καταστεί πιο αποτελεσματική, π.χ., με την απλούστευση των μεθόδων διαχείρισής της, με μεγαλύτερη επικέντρωση στα εμβληματικά σχέδια των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων και με τη διασφάλιση στενότερης συνεργασίας των οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει τη θέση της υπέρ της αναθεώρησης αυτής της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ). Σκοπός είναι η προσαρμογή της στις νέες προκλήσεις, χωρίς την επανεθνικοποίησή της ή την εγκατάλειψη αρχών που συνιστούν τα πλεονεκτήματά της, όπως η αλληλεγγύη στο εσωτερικό της Ένωσης αλλά και στο εξωτερικό, η ποιότητα των παραγόμενων τροφίμων, η κοινοτική προτίμηση, η εδαφική συνοχή προς όφελος των αγροτικών περιοχών και ιδιαίτερα των ορεινών και νησιωτικών περιοχών. Η ΕΟΚΕ κρίνει, εξάλλου, ότι η αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων απαιτεί μεγαλύτερη ευελιξία και κατάλληλα προσαρμοσμένους μηχανισμούς, κατά το πρότυπο του Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση.
Εξάλειψη της αδιαφάνειας των διαδικασιών Επί του παρόντος, το πρόβλημα είναι ότι οι ευρωπαίοι πολίτες δεν αντιλαμβάνονται πλήρως τον αντίκτυπο του προϋπολογισμού της ΕΕ. Οι διαδικασίες είναι πολύπλοκες και οι πολίτες τις θεωρούν έντονα αδιαφανείς. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει στη γνωμοδότησή της ότι τα επιχειρησιακά μέτρα συχνά περνούν απαρατήρητα, κατακερματίζονται σε μικροσκοπικά σχέδια ή κρύβονται πίσω από πολύπλοκα μέτρα συγχρηματοδότησης. Όλα αυτά δυσχεραίνουν την προσπάθεια να κερδηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών και παρέχουν σε ορισμένα κράτη μέλη τη δικαιολογία για περιορισμό των δαπανών. Η ΕΟΚΕ διατυπώνει το αίτημα μιας πραγματικής επανάστασης με σκοπό την επιτάχυνση των διαδικασιών και την αύξηση της διαφάνειας, έτσι ώστε, ο προϋπολογισμός της ΕΕ να καταστεί υποδειγματικός όσον αφορά τη διακυβέρνηση, την αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και τον έλεγχο των διοικητικών δαπανών.
Νέοι ίδιοι πόροι αντί της αρχής της δίκαιης ανταπόδοσης Η ΕΟΚΕ προτείνει να εγκαταλειφθεί η αρχή της δίκαιης ανταπόδοσης, σύμφωνα με την οποία κάθε κράτος μέλος της ΕΕ επιδιώκει να αποκομίσει τα μεγαλύτερα δυνατά οικονομικά οφέλη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Η συγκεκριμένη τακτική ξεκίνησε στη δεκαετία του 80 κατόπιν αιτήματος του Ηνωμένου Βασιλείου περί μεμονωμένης ανταπόδοσης. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η τακτική αυτή είναι αντίθετη προς την αρχή της αλληλεγγύης και το αμοιβαίο όφελος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τις ανεπάρκειες, τις καθυστερήσεις και τις αποτυχίες της ευρωπαϊκής οικοδόμησης. Αντιθέτως, η αρχή της επικουρικότητας συνίσταται στη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στην ΕΕ, εφόσον η υλοποίηση των πολιτικών σε επίπεδο κρατών μελών δεν παράγει τα βέλτιστα αποτελέσματα. Σε μια οικονομική, νομισματική και πολιτική Ένωση, τα πλεονεκτήματα και η προστιθέμενη αξία της πρέπει να αποβαίνουν εξ ορισμού προς όφελος όλων. Η πρόοδος που έχει σημειώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλεται εξ ολοκλήρου στο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα της συνένωσης, που είναι διαμετρικά αντίθετη προς την έννοια της δίκαιης ανταπόδοσης. Ακόμη, η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί επιστροφής στην ενωσιακή αρχή των ίδιων πόρων, δηλαδή των πόρων που διοχετεύονται απευθείας στο ταμείο της ΕΕ. Αυτοί οι πόροι θα μπορούσαν να προέρχονται είτε από νέα έσοδα όπως τέλη επί των ανθρακούχων εκπομπών ή των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, είτε από τη μεταβίβαση μικρού μέρους των εθνικών φορολογικών εσόδων. Έχουν ήδη κατατεθεί διάφορες προτάσεις και η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να διενεργήσει αξιολόγηση του αντικτύπου των εναλλακτικών λύσεων.
Το κόστος της μη-ευρώπης Η ΕΟΚΕ προτίθεται να προβεί σε αξιολόγηση του κόστους της μη Ευρώπης, δηλαδή της μεμονωμένης εφαρμογής πολιτικών σε εθνική κλίμακα. Με τον τρόπο αυτό, επιδιώκεται, αφενός, να καταδειχθεί πόσο αποτελεσματικότερες και αποδοτικότερες μπορεί να είναι οι δράσεις με τη συνεργασία των κρατών μελών και τη μη επικάλυψη των εθνικών προϋπολογισμών και, αφετέρου, να αποτιμηθεί το κόστος της καθυστέρησης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης για τους Ευρωπαίους πολίτες (π.χ. με την επίτευξη συμφωνίας όσον αφορά τα ενιαία διπλώματα ευρεσιτεχνίας ή τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Ουρανό). Πολλώ δε μάλλον, αν αναλογιστούμε ότι η τελευταία σχετική έρευνα διεξήχθη το 1988. Δεν μπορούμε να αυξήσουμε τον προϋπολογισμό της ΕΕ χωρίς να έχουμε την κοινή γνώμη με το μέρος μας. (κ. Staffan NILSSON) Οι ευρωπαίοι πολίτες και φορολογούμενοι έχουν κάθε δικαίωμα να γνωρίζουν το ύψος του λογαριασμού που υποχρεούνται να πληρώσουν σήμερα λόγω των περιττών διπλών δαπανών που προκαλεί η ανεπαρκής ολοκλήρωση στον τομέα της δημόσιας διοίκησης, αλλά και της οικονομίας.
Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ ECO/290 CESE 993/2011 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 248 της 25.08.2011, σελίδα 75 www.eesc.europa.eu/?i=portal.fr.eco-opinions.15055 Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή Μονάδα «Επισκέψεις και εκδόσεις» Τηλ. +32 25469604 Φαξ +32 25469926 Rue Belliard/Belliardstraat 99 1040 Bruxelles/Brussel BELGIQUE/BELGIË www.eesc.europa.eu EESC-2011-45-EL Ευρωπαϊκή Ένωση, 2011 Επιτρέπεται η αναπαραγωγή με αναφορά της πηγής. QE-30-11-227-EL-C Το 2009, απονεμήθηκε στην ΕΟΚΕ από το Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης των Βρυξελλών (IBGE) ο τιμητικός τίτλος της «Entreprise écodynamique» (Οικοδυναμική επιχείρηση) 3 αστέρων, ο οποίος αντιστοιχεί στο υψηλότερο επίπεδο σήμανσης. Ο τίτλος αυτός επιβραβεύει τις επιχειρήσεις για τις περιβαλλοντικές τους επιδόσεις. doi:10.2864/3706