ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Α ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 26/04/2015 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α.1 έως Α.5 να γράψετε στην κόλλα σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση δίπλα στον αριθμό της ερώτησης. A1. Τα ισότοπα άτομα έχουν: α. Διαφορετική μάζα και διαφορετικό αριθμό νετρονίων, β. Ίδια μάζα και διαφορετικό αριθμό πρωτονίων, γ. Διαφορετική μάζα και διαφορετικό αριθμό πρωτονίων, δ. Ίδια μάζα και ίσο αριθμό νετρονίων. (5 μονάδες) A2. Αν γνωρίζουμε ότι μεταξύ των στοιχείων Χ και Ψ αναπτύσσεται ιοντικός δεσμός, τότε για τα στοιχεία Χ και Ψ συμπεραίνουμε ότι: α. Έχουν παρόμοιες ιδιότητες, β. Είναι και τα δύο μέταλλα, γ. Είναι και τα δύο αμέταλλα, δ. Το ένα είναι μέταλλο και το άλλο αμέταλλο. (5 μονάδες) A3. Ο αριθμός οξείδωσης του μετάλλου Μ στο φωσφορικό άλας MPO4 είναι: α. +2, β. +3, γ. +4, δ. +1. (5 μονάδες) A4. χημική εξίσωση ΝΗ3 + ΗCl N4Cl περιγράφει μια αντίδραση: α. εξουδετέρωσης, β. απλής αντικατάστασης, γ. διπλής αντικατάστασης, δ. σύνθεσης. (5 μονάδες) A5. Διάλυμα υδροχλωρίου, διάλυμα Δ1, έχει συγκέντρωση C = 2 M. Για το διάλυμα Δ1 ισχύει ότι: α. Σε 100 g του Δ1 περιέχονται 2 g ΗCl, β. Σε 1000 ml του Δ1 περιέχονται 2 g ΗCl, γ. Σε 100 ml του Δ1 περιέχονται 2 mοl ΗCl, δ. Σε 1000 ml του Δ1 περιέχονται 2 mol ΗCl. (5 μονάδες) ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΘΕΜΑ Β Β1. Να χαρακτηρίσετε στην κόλλα σας καθεμία από τις επόμενες προτάσεις ως ΣΩΣΤΗ ή ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ. Να δικαιολογήσετε κάθε επιλογή σας. i. Τα ισότοπα άτομα ανήκουν στο ίδιο χημικό στοιχείο. ΣΩΣΤΗ: Έχουν τον ίδιο ατομικό αριθμό. i iv. Κορεσμένο διάλυμα διοξειδίου του άνθρακα, CO 2, βρίσκεται στους 20 o C. Tο διάλυμα θερμαίνεται στους 40 o C και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την έκλυση φυσαλίδων. ΣΩΣΤΗ: Η διαλυτότητα των αερίων μειώνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας. Όταν προστεθεί μεταλλικό κάλιο, Κ, στο νερό ελευθερώνεται αέριο υδρογόνο. ΣΩΣΤΗ: 2Κ + 2Η 2 Ο 2ΚΟΗ + Η 2 Η αμμωνία, ΝΗ 3, οξύ. ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ: Είναι βάση. v. Κατά την αραίωση, με προσθήκη νερού, ενός υδατικού διαλύματος, τα mol της διαλυμένης ουσίας μειώνονται. ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ: Τα mol της διαλυμένης ουσίας παραμένουν σταθερά. Η συγκέντρωση του διαλύματος μειώνεται. (5 x 2 μονάδες) Β2. Ο φώσφορος (P) είναι ένα χημικό στοιχείο του οποίου το όνομα προκύπτει από τις ελληνικές λέξεις φως και φέρω καθώς έχει την ιδιότητα να εκπέμπει γαλαζοπράσινο φως όταν εκτίθεται στον αέρα. Όπως φαίνεται στο παρακάτω τμήμα του περιοδικού πίνακα ο φώσφορος συνορεύει με άλλα οκτώ (8) χημικά στοιχεία. C N O Si 15P S Ge As Se i. Να προσδιορίσετε την ομάδα και την περίοδο του περιοδικού πίνακα στην οποία ανήκει καθένα από τα 8 αυτά στοιχεία όπως και τους ατομικούς τους αριθμούς. 6C: K(2), L(4) 2 η περίοδος, ΙV A ομάδα. 7Ν: K(2), L(5) 2 η περίοδος, V A ομάδα. 8Ο: K(2), L(6) 2 η περίοδος, VΙ A ομάδα. 14Si: K(2), L(8), M(4) 3 η περίοδος, ΙV A ομάδα. 15P: K(2), L(8), M(5) 3 η περίοδος, V A ομάδα. 16S: K(2), L(8), M(6) 3 η περίοδος, VI A ομάδα. 32Ge: K(2), L(8), M(18), N(4) 4 η περίοδος, ΙV A ομάδα. 33As: K(2), L(8), M(18), N(5) 4 η περίοδος, V A ομάδα. 34Se: K(2), L(8), M(18), N(6) 4 η περίοδος, VI A ομάδα. (8 x 0,5 μονάδες) ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Να περιγράψετε το είδος του δεσμού που αναπτύσσεται μεταξύ του 15 P και του 1 Η και να γράψετε το μοριακό και τον ηλεκτρονιακό τύπο της ένωσης που δημιουργείται. Ο δεσμός που αναπτύσσεται μεταξύ του 15 P και του 1 Η είναι ομοιοπολικός, ο μοριακός τύπος της ένωσης που δημιουργείται είναι ΡΗ 3. Ο ηλεκτρονιακός τύπος της ΡΗ 3 είναι: xx P (2 μονάδες) i Ο λευκός φώσφορος έχει σχετική μοριακή μάζα, Mr, ίση με 124. Nα βρεθεί η ατομικότητα του μορίου του. Έστω x η ατομικότητα του λευκού φωσφόρου. Προφανώς Mr = x Ar(P) ή 124 = x 31 ή x = 4 Από πόσα μόρια αποτελείται μια ποσότητα λευκού φωσφόρου ίση με 992 g; 124"g 1"mol"Ρ 4 Mr N A "μο0ρια 992"g x"μο0ρια Από την παραπάνω αναλογία βρίσκουμε x = 8 N A μόρια P 4. Να συγκρίνετε τον αριθμό των μορίων του φωσφόρου με τον αριθμό των μορίων που περιέχονται σε ίση μάζα στοιχειακού οξυγόνου. 32"g 1"mol"O 2 Mr N A "μο0ρια 992"g y"μο0ρια Από την παραπάνω αναλογία βρίσκουμε y = 31 N A μόρια O 2. Δίνεται Ar(P) = 31, Ar(O) = 16 (3 x 1 μονάδες) Β3. Ένα μέταλλο Μ ανήκει στις αλκαλικές γαίες και στην 4 η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα. i. Να βρεθεί ο ατομικός αριθμός του (Ζ) και ο αριθμός οξείδωσής του (Α.Ο.). Αφού ανήκει στις αλκαλικές γαίες έχει 2 ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα. Ο ατομικός αριθμός της αλκαλικής γαίας της 4 ης περιόδου του Περιοδικού Πίνακα είναι: Μ: K(2), L(8), M(8), N(2) Ζ = 20 και ο αριθμός οξείδωσής του είναι +2. (2 μονάδες) Αν το μέταλλο Μ γνωρίζουμε ότι είναι το ασβέστιο, να βρείτε ποιοι από τους παρακάτω χημικούς τύπους είναι λανθασμένοι, να γράψετε τους λανθασμένους σωστά και να ονομάσετε τις τέσσερις χημικές ενώσεις. CaNO 3 : Λανθασμένος, Ca(NO 3 ) 2, νιτρικό ασβέστιο. Ca 2 S: Λανθασμένος, CaS, θειούχο ασβέστιο. CaPO 4 : Λανθασμένος, Ca 3 (ΡO 4 ) 2, φωσφορικό ασβέστιο. CaCl: : Λανθασμένος, CaCl 2, χλωριούχο ασβέστιο. (4 x 1 μονάδες) ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΘΕΜΑ Γ Γ1. Να συμπληρώσετε τις χημικές εξισώσεις, προϊόντα και συντελεστές, των παρακάτω χημικών αντιδράσεων, οι οποίες πραγματοποιούνται όλες: i. Ca(O) 2 + 2NO 3 Ca(NO 3 ) 2 + 2 2 O 2Al + 3 2 SO 4 Al 2 (SO 4 ) 3 + 3 2 i N 4 Cl + KO iv. Cl 2 + 2 S N 3 + KCl + 2 O 2Cl + S v. K 2 SO 3 + 2Br 2KBr + SO 2 + 2 O (5 x 2 μονάδες) Γ2. Σε ένα χημικό εργαστήριο κατά την αντίδραση ποσότητας ανθρακικού νατρίου με περίσσεια διαλύματος υδροχλωρίου εκλύθηκαν 44,8 L διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ), μετρημένα σε STP συνθήκες, σύμφωνα με την χημική εξίσωση: Na 2 CO 3 '+'2Cl 2NaCl'+'CO 2 '''+' 2 O Για τη συγκεκριμένη ποσότητα του αερίου να υπολογίσετε: i. τα mol του CO 2 τη μάζα του CO 2 i τον αριθμό των ατόμων οξυγόνου που περιέχονται σε αυτή την ποσότητα iv. τον όγκο που καταλαμβάνει η συγκεκριμένη ποσότητα CO 2 σε πίεση 2 atm και θερμοκρασία 727 ο C. 44"g 1"mol"CO 2 Mr N A "μο1ρια 2N A "α1τομα"οξυγο1νου 22,4"L"σε"STP"συνθη1κες x"mol y"g z"α1τομα"οξυγο1νου 44,8"L"σε"STP"συνθη1κες i. Από την παραπάνω αναλογία βρίσκουμε x = 2 mol CO 2 Από την παραπάνω αναλογία βρίσκουμε y = 88 g CO 2 i Από την παραπάνω αναλογία βρίσκουμε z = 4 N A άτομα οξυγόνου iv. PV = n R T ή 2V = 2 0,082 (273 + 727) ή V = 82 L Δίνονται Ar(C) = 12, Ar(O) = 16 και R = 0,082 L atm/mol K (2 + 5 + 3 + 5 μονάδες) ΘΕΜΑ Δ Σε 90 g νερού προσθέτουμε 10 g NaO οπότε προκύπτει διάλυμα Δ 1 πυκνότητας 1,2 g/ml. Δ1. Ποια είναι η % w/w περιεκτικότητα του διαλύματος Δ 1 ; Σε 90 g νερού υπάρχουν 10 g NaO Σε 100 g διαλύματος Δ 1 υπάρχουν 10 g NaO άρα η % w/w περιεκτικότητα του διαλύματος Δ 1 είναι 10 %. ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Δ2. Ποια είναι η % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος Δ 1 ; Σε 100 g διαλύματος Δ 1 υπάρχουν 10 g NaO Σε 100 ml διαλύματος Δ 1 υπάρχουν x g NaO Μετατρέπουμε τα g του διαλύματος Δ 1 σε ml: d"= m V η'"v"= m d η'"v"= 100 1,2 η'"v"="83,3"ml Σε 83,3 ml διαλύματος Δ 1 υπάρχουν 10 g NaO Σε 100 ml διαλύματος Δ 1 υπάρχουν x g NaO Από την παραπάνω αναλογία βρίσκουμε x = 12 g NaO άρα η % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος Δ 1 είναι 12 %. Δ3. Ποια είναι η συγκέντρωση του διαλύματος Δ 1 ; Βρίσκουμε την σχετική μοριακή μάζα του NaO: Mr(NaO) = 1 Ar(Na) + 1 Ar(O) + 1 Ar() = 23 + 16 + 1= 40 Σε 100 ml διαλύματος Δ 1 υπάρχουν 12 g NaO Σε 1000 ml διαλύματος Δ 1 υπάρχουν y mol NaO Μετατρέπουμε τα g του NaO σε mol: n"= m Mr(NaO) η."n"= 12 40 η."n"="0,3"mol Σε 100 ml διαλύματος Δ 1 υπάρχουν 0,3 mol NaO Σε 1000 ml διαλύματος Δ 1 υπάρχουν y mol NaO Από την παραπάνω αναλογία βρίσκουμε y = 3 mol NaO άρα η συγκέντρωση του διαλύματος Δ 1 είναι 3 Μ. Δ4. Σε 200 ml του διαλύματος Δ 1 προσθέτουμε 200 ml νερού οπότε προκύπτει διάλυμα Δ 2. Ποια είναι η συγκέντρωση του διαλύματος Δ 2 ; n(αρχικα) = n(τελικα) ή C(ΑΡΧΙΚΗ) V(ΑΡΧΙΚΟΣ) = C(ΤΕΛΙΚΗ) V(ΤΕΛΙΚΟΣ) ή 0,2 3 = C(ΤΕΛΙΚΗ) (0,2 + 0,2) ή C(ΤΕΛΙΚΗ) = 1,5 Μ Δ5. Πόσα ml διαλύματος Cl 3 M πρέπει να προσθέσουμε σε 400 ml του διαλύματος Δ 1 για να γίνει πλήρης εξουδετέρωση; NaO + Cl NaCl + 2 O 1 mol 1 mol 1 mol 1 mol 0,4 3 3 V Από την παραπάνω αναλογία βρίσκουμε V = 400 ml διαλύματος Cl. Δίνονται Ar(Νa) = 23, Ar(O) = 16, Ar() = 1 ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ