3.2 Υποστηρικτική Έκθεση Συμμετοχικών Διαδικασιών Η διαδικασία του σχεδιασμού, συμπεριλαμβανομένων και των μελετών μορφολογικών κανόνων δόμησης σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, αποτελεί μια δύσκολη διαδικασία, τόσο κατά την φάση της εκπόνησης, όσο και κατά την φάση της εφαρμογής. Οι γραφειοκρατικές διαδικασίες, η πολυαρχία, η περίπλοκη νομοθεσία, η έλλειψη πόρων, η άρνηση της τοπικής κοινωνίας ή και αντίδραση συγκεκριμένων ομάδων και φορέων αποτελούν ορισμένες από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζονται. Για την εξάλειψη αυτών των δυσκολιών κρίνεται απαραίτητη η χρήση συμμετοχικών διαδικασιών. Η συμμετοχή των αρμόδιων δημόσιων υπηρεσιών, των πολιτών και των εμπλεκόμενων φορέων στις αποφάσεις που αφορούν την κοινότητά τους αποτελεί εχέγγυο δημοκρατικότητας, καθώς και εγγύηση βιωσιμότητας κάθε πρωτοβουλίας που αναλαμβάνεται με στόχο την προστασία της φύσης και τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων. Η συμμετοχική διαδικασία απαιτεί συντονισμό από ειδικούς και σαφείς στόχους, προκειμένου να αποφευχθούν χαοτικές συναντήσεις, καθώς και το ενδεχόμενο να χαθεί ολοκληρωτικά ο έλεγχος της πρωτοβουλίας. Η όλη διαδικασία, συνεπώς, απαιτεί σχεδιασμό, χρόνο, ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους. Σε κάθε περιοχή, ανάλογα με τα ειδικά προβλήματα που υπάρχουν (π.χ. στη διαχείριση του νερού) και τον τρόπο που τα αντιμετωπίζει η τοπική κοινωνία, θα πρέπει να γίνουν διαφορετικές επιλογές για τον τρόπο εφαρμογής των συμμετοχικών διαδικασιών. Στα πλαίσια της «Μελέτης μορφολογικών κανόνων δόμησης και Αρχιτεκτονικής, στις περιοχές εντός και εκτός οικισμών μέχρι 2.000 κατοίκων, της Περιφερειακής Ενότητας ς της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης» κρίνεται σκόπιμη η ευρεία συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, υπηρεσιών αλλά και πολιτών οι οποίοι θα μπορούσαν να επηρεάζονται από μια τέτοια μελέτη. Στη συνέχεια παρουσιάζεται μια γενική περιγραφή της προς διαβούλευση μελέτης και στο τέλος του παρόντος κεφαλαίου Πίνακας Αποδεκτών, οι οποίο κρίνεται σκόπιμο, από την ομάδα μελέτης να γνωμοδοτήσουν για θέματα της αρμοδιότητάς τους. 3.2.1 Αδρομερής περιγραφή Η προσέγγιση της ομάδας μας στους οικισμούς κάτω των δύο χιλιάδων κατοίκων του νομού ς έχει ως στόχο τα εξής: Οι προτάσεις μας να είναι εύληπτες. 1
Οι προτεινόμενοι κανόνες να δημιουργούν τις προϋποθέσεις έτσι ώστε να κατευθύνονται οι μελετητές σε απλές ογκοπλασίες και να εξασφαλίζεται η κατά παράδοση «αυλή», η οποία έχει συρρικνωθεί και ονομάζεται «ακάλυπτος». Απλοί να είναι και οι κανόνες που αφορούν τη μορφολογία τόσο στους παραδοσιακούς όσο και νεωτερικούς οικισμούς (να μην ξεχνάμε, πριν την εμφάνιση των νεωτερικών, η εικόνα και οι κανόνες στους οικισμούς ήταν ενιαία, υπήρχαν μόνο μικρές διαφορές). Οι κανόνες να είναι συμβατοί με την «συνέχεια» της τυπολογίας, τις σύγχρονες λειτουργικές ανάγκες και τη χρήση. Οι κανόνες να οδηγούν στην αυθεντικότητα της αρχιτεκτονικής, την ένταξη εναρμόνιση στο ευρύτερο δομικό πλαίσιο των κατοικιών έτσι ώστε να εκφράζουν την ιστορική διαδρομή των οικισμών τους. Η αρχιτεκτονική δημιουργία που «υπηρετείται» από τους αρχιτέκτονες να μην πλήττεται ούτε να περιορίζεται από τους προτεινόμενους κανόνες δεδομένου ότι έχει αποδειχθεί ιστορικά ότι η «δημιουργία» δεν περιορίστηκε υπακούοντας σε αρχές όπως συνέβη στην αρχαιότητα (ναοί), Βυζάντιο (εκκλησιαστική αρχιτεκτονική), παράδοση (Πήλιο, Ζαγόρια, Καστοριά, Σιάτιστα, Χρυσό), ακόμη και στο νεοκλασικισμό με τις συγκεκριμένες του αρχές (Τριλογία Αθηνών, Ταχυδρομείο, Εθνική Τράπεζα, Βουλή, Παλαιά Βουλή κλπ. Ή Ναύπλιο, Σύμη, Άμφισσα). Η ελεύθερη δημιουργική σκέψη του συνθέτη μελετητή να μην περιορίζεται, αλλά να προκαλείται για να εκφράσει το διαφορετικό υπακούοντας σε απλούς κανόνες. Τα κτίσματα που θα προκύπτουν από τους προτεινόμενους κανόνες δόμησης να έχουν λιτή γεωμετρική μορφή, αρμονική ένταξη στο περιβάλλον και να συνάδουν με τα τυχόντα υφιστάμενα ιστορικά μέτωπα των οικοδομών. Η προτεινόμενη απλή ογκοπλασία των κτισμάτων, η τοποθέτησή τους μέσα στο γήπεδο, τα απλά μορφολογικά τους χαρακτηριστικά να είναι προσαρμοσμένα στα τοπικά πρότυπα όπου η αυλή αποτελεί το κυρίαρχο στοιχεία στη λειτουργική τους οργάνωση. Οι κανόνες οδηγούν σε όγκους οι οποίοι μπορούν να συνδέονται με ημιυπαίθριους χώρους ή μικρούς αποθηκευτικούς χώρους έτσι ώστε να αποτελούν μαζί με την αυλή και την σχετικά ψηλή μάντρα ένα αρχιτεκτονικό σύνολο που φευγαλέα να υπενθυμίζει τη χαμένη ταυτότητά μας. Τα κτίρια προτείνουμε να έχουν μικρούς όγκους, επιβάλλοντας τη διάσπασή τους. Σε αυτό συμβάλλει και το συγκεκριμένο ενιαίο ύψος και οι όροφοι που προτείνεται να έχουν. Οι εξωτερικοί τοίχοι των κτιρίων προτείνονται από τα συνήθη υλικά. Τα επιχρίσματα προτείνονται απλά τριπτά με οδηγούς και οι χρωματισμοί να μην έχουν έντονα χρώματα. Τα ορθογώνια ανοίγματα (παράθυρα, εξωστόθυρες, ανοίγματα καταστημάτων) έχουν τις διαστάσεις κατά τα τοπικά πρότυπα. Η κάλυψη των κτιρίων να γίνεται μόνο με στέγη δίρριχτη, τετράρριχτη και με φειδώ τρίρριχτη, η οποία προεξέχει του περιγράμματός τους από 0,60 0,80μ. Έχει συγκεκριμένο 2
μέγιστο ύψος έως 2,10μ, το οποίο προκύπτει από το γινόμενο του πλάτους του κτίσματος επί του 18% ή το μισό του πλάτους απί 36% (ΠΛΑΤΟΣ x 18% = Η, ή ΠΛΑΤΟΣ x ½ x 36% = H). Το μέγιστο προτεινόμενο ύψος των 2,10μ οδηγεί σε συγκεκριμένο μέγιστο πλάτος 11,66μ. Το μήκος των εξωστών έχει μειωθεί σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα και στους νεωτερικούς οικισμούς απαγορεύονται όχι μόνο οι περιμετρικοί εξώστες, αλλά και η ανάπτυξή τους σε όλο το μήκος της πρόσοψης. Τονίζεται η χρήση των σαχνισιών και ευνοείται η χρήση των ημιυπαίθριων χώρων τους οποίους δεν μετράμε στην κάλυψη, αλλά και τον σ. δόμησης. Προτείνεται συγκεκριμένος τρόπος σκίασης, εφόσον απαιτείται και τα κλιμακοστάσια είναι εφαπτόμενα της μεγάλης όψης του κτίσματος. Οι περιφράξεις των γηπέδων κυρίως των προσόψεων είναι από ψηλό συμπαγή τοίχο στους παραδοσιακούς οικισμούς και χαμηλότερος στους νεωτερικούς το ύψος το οποίο συμπληρώνεται με κάγκελα απλής μορφής. Έρχονται στους πρώτους ως συνέχεια των προσόψεων όταν αυτές εφάπτονται στο ίχνος του δρόμου (Ο.Γ.) και η δίφυλλη αυλόθυρα είναι το μόνο άνοιγμα και είσοδος για τα γεωργικά μηχανήματα ή το γκαράζ. Οι κάθε είδους επενδύσεις απαγορεύονται εκτός της πέτρινης τοιχοποιίας πλάτους 0,15 0,20μ, η οποία αποτελεί δομικό στοιχείο και προτείνεται κυρίως για τα ισόγεια τμήματα των διώροφων κτισμάτων. Τέλος, το τεύχος 3.4 Ειδικό τεχνικό τεύχος οδηγός με εκλαϊκευμένες κατευθύνσεις δόμησης αναδεικνύει το τοπικό πρότυπο και τεκμηριώνει τις επιλογές των μορφολογικών κανόνων. 3.2.2 Πίνακας Αποδεκτών Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης 1 2 3 4 ΔΙΠΕΧΩΣ Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης Τμήμα Περιβαλλοντικού & Χωρικού Σχεδιασμού Τμήμα Πολεοδομικού Σχεδιασμού & Εφαρμογών Διεύθυνση Υδάτων Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης 3ο χλμ. Κομοτηνής-Αλεξανδρούπολης 3ο χλμ. Κομοτηνής-Αλεξανδρούπολης 3ο χλμ. Κομοτηνής-Αλεξανδρούπολης Εθν. Αντίστασης 2, Τ.Κ.: 65110, Καβάλα 3
5 Υπηρεσία Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων Βoρείου Ελλάδας (ΥΑΣΒΕ) Κωνσταντινουπόλεως 176, Τ.Κ.: 54249, Θεσσαλονίκη 6 7 Διεύθυνση Συντονισμού & Επιθεώρησης Δασών Διεύθυνση Αναδασώσεων Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης Λ. Γεωργικής Σχολής 46, Τ.Κ.: 55102, Φοίνικας - Θεσσαλονίκη Π. Τσαλδάρη 56-58, Τ.Κ.: 69100, Κομοτηνή 8 Διεύθυνση Δασών ς Μ. Καραολή & Ελπίδος, Τ.Κ.: 67100 9 Δασαρχείο ς Αδριανουπόλεως 4, Τ.Κ.: 67100, 10 11 Διεύθυνση Αγροτικών Υποθέσεων Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης ΕΠ ΠΑΜΘ Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Ε.Π. Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης Υπουργείο Πολιτισμού Δημητρίου Τσετινέ 1, Τ.Κ.: 69100, Κομοτηνή Ηροδότου 28, Τ.Κ.: 69100, Κομοτηνή 12 Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων Καλλισπέρη 30, Τ.Κ.: 11742, Αθήνα 13 14 Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας Σπηλαιολογίας Βόρειας Ελλάδας Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης Ναυαρίνου 28, Τ.Κ.: 55131, Καλαμαριά Θερμοπυλών 1, Τ.Κ.: 67100 15 Εφορεία Αρχαιοτήτων ς Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων, Τ.Κ.: 67061 Άβδηρα, Γενική Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Περιβάλλοντος και Υποδομών Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης 16 17 Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Διεύθυνση Τεχνικών Έργων ΠΕ ς Σισμάνογλου 78, Τ.Κ.: 69100, Κομοτηνή 18 Διεύθυνση Πολιτικής Γης Δημοκρατίας 1, Τ.Κ.: 69100, Κομοτηνή 19 Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας Δημοκρατίας 1, Τ.Κ.: 69100, Κομοτηνή 20 Διεύθυνση Κτηνιατρικής Δημοκρατίας 1, Τ.Κ.: 69100, Κομοτηνή 4
21 Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής ΠΕ ς 22 Διεύθυνση Ανάπτυξης ΠΕ ς 23 24 Διεύθυνση Μεταφορών και Επικοινωνιών ΠΕ ς Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας ΠΕ ς 25 Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας Φιλίππου 82, Τ.Κ.: 69100, Κομοτηνή 26 27 28 Γραφείο Τύπου & Δημοσίων Σχέσεων Περιφερειακή Ένωση Δήμων Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης Γραφείο Δημόσιας Περιουσίας ς (πρώην Κτηματική Υπηρεσία) Κακουλίδου 1, Τ.Κ.: 69100, Κομοτηνή Στίλπωνος Κυριακίδη 17, Τ.Κ.: 69100, Κομοτηνή Μεσολογγίου 13, Τ.Κ.: 67100, 29 ΤΕΕ Παράρτημα Θράκης Παρνασσού 6, Τ.Κ.: 69100, Κομοτηνή 30 Τ.Ε.Ε. Ν.Ε. ς Καραολή Μιχαήλ 66, Τ.Κ.: 67100, 31 ΓΕΩΤΕΕ Περιφερειακό Τμήμα Θράκης 32 Επιμελητήριο ς 33 Δήμος ς Ελ. Βενιζέλου 65, Τ.Κ.: 68100, Αλεξανδρούπολη Βασ. Κωνσταντίνου 1, Τ.Κ.: 67100, Πλατεία Δημοκρατίας, Τ.Κ.: 67100, 34 Δήμος Αβδήρων Άβδηρα, Τ.Κ.: 67061, 35 Δήμος Μύκης Σμίνιθη, Τ.Κ.: 67100, 36 Δήμος Τοπείρου Εύλαλο, Τ.Κ.: 67200, 37 Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου και Λιμνών Βιστωνίδας-Ισμαρίδας Πόρτο Λάγος, Τ.Κ.: 67100, 38 Δ.Ε.Υ.Α ς Τέρμα 4ης Οκτωβρίου, Τ.Κ.: 67100, 39 Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Πολυτεχνική Σχολή Συγκρότημα Πολυτεχνικής Σχολής, Βασ. Σοφίας 12, Τ.Κ.: 67100, 5
40 Οργανισμός Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Παιδείας - Ο.Κ.Α.Π Κέντρο Πολιτισμού Δήμου ς, Πλατεία Ματσίνη, Τ.Κ.: 67100, 41 ΔΕΔΗΕ ς Βασιλίσσης Σοφίας & Ύδρας, Τ.Κ.: 67100, 42 43 Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων Νομού ς (ΣΔΑΝΞ) Ελληνική Στατιστική Αρχή - Γραφείο Στατιστικής Νομού ς 1ο χλμ. ς-καβάλας, Τ.Κ.: 67100, Μεσολογγίου 13, Τ.Κ.: 67100, 44 Λιμεναρχείο Πόρτο Λάγους Πόρτο Λάγος, Τ.Κ.: 67100, 45 Ένωση Αγροτών Συνεταιρισμένων ς Αίμου 2, Τ.Κ.: 67100, 46 Φιλοπρόοδη Ένωση ς Αντίκα 7, Τ.Κ.: 67100, 47 48 Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος ς Σύλλογος Μηχανικών Μελετητών Ιδιωτικών Έργων Ν.ς Τ.Θ. 190, Τ.Κ.: 67100, Ανθυπασπιστού Μιλτιάδη Γεωργίου 24, Τ.Κ.: 67100, 49 Σύνδεσμος Ξενοδόχων Θράκης Μ. Βασιλείου 6α, Τ.Κ.: 69100, Κομοτηνή 50 51 Ένωση Τουριστικών Γραφείων Βορείου Ελλάδας Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) Καλαποθάκη 6, Τ.Κ.: 54624, Θεσσαλονίκη Πλατεία Μοριχόβου 1, Τ.Κ.: 54625, Θεσσαλονίκη 52 ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΕ 6ο χλμ Θεσ/νίκης Θέρμης, Τ.Κ.: 57001, Θέρμη 6