ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΑΣΘΜΑ
Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας.
Αν από το τρέξιμο, τη γυμναστική ή άλλη εργασία, δυσκολεύεται η αναπνοή, αυτό λέγεται άσθμα. Αρεταίος Καππαδόκης, 100 μχ
Οι γυναίκες ήταν πιο επιρρεπείς Οι άνδρες είχαν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από αυτό Τα παιδιά είχαν περισσότερες πιθανότητες πλήρους αποκατάστασης από τη νόσο
Επεισόδια με βήχα, συριγμό, συσφιγκτικό αίσθημα στο στήθος, δύσπνοια Υποτροπιάζοντα επεισόδια βρογχόσπασμου Χρόνια φλεγμονή των αεροφόρων οδών Περιορισμός της ροής του αέρα και βρογχική υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών Φλεγμονώδης κατάσταση με ενεργή συμμετοχή του ανοσοποιητικού συστήματος
«Χρόνια φλεγμονώδης πάθηση των αεραγωγών που χαρακτηρίζεται από βρογχική υπεραντιδραστικότητα και προκαλεί διάχυτη, ποικίλου βαθμού στένωση των βρόγχων. Κλινικά προβάλλει με συριγμό, βήχα, αναπνευστική δυσχέρεια, συσφικτικό αίσθημα στο στήθος, που μπορεί να αναστρέφονται αυτόματα ή με θεραπεία».
Επιδημιολογικά στοιχεία Περίπου 4,8 εκατομμύρια παιδιά στις ΗΠΑ 10,1 εκατομμύρια χαμένες σχολικές μέρες ετησίως 1,9 εκατομμύρια μέρες νοσηλείας ετησίως Ετήσιο συνολικό κόστος: 6,2 δισεκατομμύρια δολάρια
Ο επιπολασμός της νόσου ποικίλει από 1-35%. Στην Ελλάδα ο επιπολασμός του ενεργού άσθματος στη σχολική ηλικία κυμαίνεται από 7-16%. Σχολική ηλικία: αγόρια/κορίτσια: 1,5/1. Εφηβική ηλικία: κορίτσια>αγόρια. Δεκαετία 80-90 υπερτετραπλασιασμός εισαγωγών στα Νοσοκομεία της Αθήνας. Ακολούθησε εντυπωσιακή μείωση που φαίνεται να έχει σταθεροποιηθεί σήμερα.
15% των ασθματικών παιδιών παρουσιάζει έναρξη των συμπτωμάτων στη βρεφική ηλικία. 40% εμφανίζουν το πρώτο επεισόδιο συριγμού πριν την ηλικία των 2 ετών.
ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Φύλο Αγόρια > κορίτσια μέχρι την εφηβεία Πιο συχνό στα κορίτσια εφηβικής ηλικίας Φυλή Αφροαμερικανοί > Λευκοί Ατοπία (IgE) Γενετικοί παράγοντες Δίδυμα αδέλφια 2-3 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος όταν ένας ή και οι δύο γονείς έχουν άσθμα. Πολλά γονίδια
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 1. Αεροαλλεργιογόνα Όσο πιο νωρίς προκληθεί η ευαισθησία τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για άσθμα στα επόμενα χρόνια, ιδίως αν συνδυάζεται με συχνές λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού. Άκαρι οικιακής σκόνης: Ερωτηματικά για την αποτελεσματικότητα της αποφυγής επαφής στην θεραπεία του εγκατεστημένου άσθματος. Τρίχωμα ζώων: Όχι σαφής η εικόνα, εκτός αν είναι τεκμηριωμένη η ευαισθησία για τρίχωμα συγκεκριμένου οικιακού ζώου. Κατσαρίδα: Σαφής παράγοντας κινδύνου. Μύκητες: Η αλτενάρια είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου με παρόμοια οικιακή και εξωοικιακή συγκέντρωση.
2. Διατροφή της μητέρας Ανεπαρκή δεδομένα αποτελεσματικής παρέμβασης στη διατροφή για πρόληψη ατοπικής νόσου στο παιδί, κατά την εγκυμοσύνη ή την γαλουχία Ο θηλασμός μειώνει τον πρώιμο συριγμό, αλλά δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι προλαμβάνει το επίμονο άσθμα.
3. Μολυσμένη ατμόσφαιρα Το κάπνισμα της μητέρας στην εγκυμοσύνη και στους πρώτους μήνες της εξωμήτριας ζωής συνοδεύεται με συριγμό στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού και επηρεασμένες τις λειτουργικές δοκιμασίες πνευμόνων. Η χρήση φυσικού αερίου για μαγείρεμα συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για άσθμα. Μολυσμένη ατμόσφαιρα λόγω κυκλοφοριακής συμφόρησης οχημάτων, συνδέεται με συριγμό στα 3 πρώτα χρόνια της ζωής.
4. Μικρόβια και προϊόντα τους Πρώιμη έκθεση σε περιβάλλον φάρμας, με έκθεση στην λιποπολυσακχαριδική ενδοτοξίνη των μικροβίων φαίνεται να προστατεύει το παιδί από την εμφάνιση άσθματος (υπόθεση της υγιεινής). Η πρώιμη χρήση των αντιβιοτικών τροποποιεί την εντερική χλωρίδα, αλλά είναι αμφίβολο αν προστατεύει από την ανάπτυξη άσθματος.
5.Ψυχοκοινωνικοί και άλλοι παράγοντες Άγχος στην οικογένεια Καισαρική τομή Παρακεταμόλη
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Βήχας Συριγμός Δύσπνοια ή ταχύπνοια Σφίξιμο στο στήθος
ΣΥΝΟΔΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Κόπωση Άρνηση λήψης τροφής Αποφυγή δραστηριοτήτων
ΔΙΑΓΝΩΣΗ Ιστορικό Κλινική εξέταση Λειτουργικές δοκιμασίες πνευμόνων (Σπιρομέτρηση) Ακτινογραφία θώρακα Αλλεργικές δοκιμασίες Θεραπευτική δοκιμασία
Στόχοι θεραπείας του παιδικού άσθματος Πρόληψη χρόνιων και ενοχλητικών συμπτωμάτων Πρόληψη της επιδείνωσης των συμπτωμάτων Διατήρηση των επιπέδων δραστηριότητας σε φυσιολογικά επίπεδα Διατήρηση της πνευμονικής λειτουργίας σε φυσιολογικά επίπεδα Χορήγηση της βέλτιστης για τον ασθενή φαρμακευτικής αγωγής, ελαχιστοποίηση των παρενεργειών Ικανοποίηση των προσδοκιών του παιδιού και της οικογένειας για την αντιμετώπιση της νόσου
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΑΣΘΜΑΤΟΣ Τακτική εκτίμηση και παρακολούθηση Έλεγχος των παραγόντων που συμβάλλουν στην εμφάνιση συμπτωμάτων και στη σοβαρότητα της νόσου Φαρμακευτική θεραπεία Εκπαίδευση
Αναγνώριση και απομάκρυνση επιβαρυντικών παραγόντων Περιορισμός έκθεσης σε ιογενείς λοιμώξεις Αντιγριππικός εμβολιασμός Περιορισμός έκθεσης σε καπνό Διακοπή καπνίσματος από τους γονείς Περιορισμός χρήσης ξυλόσομπας και τζακιού
Περιορισμός επαφής με ακάρεα Στρώμα, μαξιλάρι, χαλιά, λούτρινα παιχνίδια Περιορισμός επαφής με τρίχωμα ζώων Απομάκρυνση κατσαρίδων Απομάκρυνση οικιακής μούχλας
Ελλιπής εκπαίδευση Μη κατανόηση των οδηγιών Μη εφαρμογή
ΠΡΟΓΝΩΣΗ Έναρξη του άσθματος μετά την ηλικία των 3 ετών συνήθως συνδυάζεται με ηπιότερη πορεία. 50% των ασθματικών γίνεται ασυμπτωματικό κατά την ενηλικίωση. 70-80% συνεχίζει να εμφανίζει βρογχική υπεραντιδραστικότητα στις λειτουργικές δοκιμασίες πνευμόνων.