«Eργαστηριακή δυνατότητα απομόνωσης του καμπυλοβακτηριδίου στα νοσοκομεία της χώρας και αριθμός θετικών καλλιεργειών το έτος 2013» 1] Εισαγωγή Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Γραφείου Τροφιμογενών Νοσημάτων του Τμήματος Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης ζητήθηκε αναδρομικά από τα μικροβιολογικά εργαστήρια της χώρας ο αριθμός των θετικών καλλιεργειών κοπράνων για καμπυλοβακτηρίδιο εντός του 2013. Η λοίμωξη από καμπυλοβακτηρίδιο είναι σύμφωνα με τα δεδομένα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών το συχνότερα δηλούμενο τροφιμογενές νόσημα στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιευμένα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, η μέση δηλούμενη επίπτωση στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις χώρες της EEA/EFTA το 2010 ήταν 56,9 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού [1]. Τα δεδομένα που έχουμε για το νόσημα στη χώρα μας είναι ελλιπή. Το νόσημα δεν επιτηρείται μέσω του Συστήματος Υποχρεωτικής Δήλωσης Νοσημάτων (ΣΥΔΝ). Στο νέο εβδομαδιαίο σύστημα εργαστηριακής δήλωσης που βρίσκεται στην πιλοτική φάση εφαρμογής του, συμπεριλαμβάνεται ο αριθμός των θετικών καλλιεργειών για καμπυλοβακτηρίδιο. 2] Μέθοδος - Συλλογή της πληροφορίας Το πρώτο εξάμηνο του 2014 απεστάλη ταχυδρομικά στους διευθυντές των μικροβιολογικών εργαστηρίων των γενικών νοσοκομείων της χώρας 1, μία δομημένη φόρμα προς συμπλήρωση. Ένα μήνα μετά ακολούθησε η αποστολή δεύτερης επιστολής για τη συμπλήρωση της φόρμας σε όσους δεν την είχαν ήδη αποστείλει συμπληρωμένη. Οι πληροφορίες που ζητήθηκαν ήταν η ύπαρξη ή όχι δυνατότητας εργαστηριακού ελέγχου για τα κυριότερα παθογόνα που προκαλούν τροφιμογενή νοσήματα στη χώρα μας, καθώς και ο αριθμός θετικών εξετάσεων για καθένα από τα παθογόνα αυτά εντός του 2013. 1 Δεν συμπεριλήφθησαν τα ψυχιατρικά νοσοκομεία, καθώς και τα ειδικά νοσοκομεία που δεν έχουν παθολογική κλινική. 1
3] Αποτελέσματα Από τα 115 νοσοκομεία στα οποία απευθυνθήκαμε απάντησαν τα 87 (ποσοστό απόκρισης: 75,7%). Από τα 39 νοσοκομεία που έχουν τη δυνατότητα εργαστηριακής διάγνωσης της λοίμωξης από καμπυλοβακτηρίδιο: - 20 (51,3%) ανέφεραν ότι δεν είχαν καμία θετική καλλιέργεια κοπράνων το 2013 (Πίνακας 1). - 19 (48,7%), ανέφεραν ότι είχαν συνολικά 632 θετικές καλλιέργειες κοπράνων για καμπυλοβακτηρίδιο (Πίνακας 2). Στον Πίνακα 2 περιλαμβάνεται και ο αριθμός των θετικών για σαλμονέλλα καλλιεργειών στα νοσοκομεία που έχουν την εργαστηριακή δυνατότητα διάγνωσης και τα δύο παθογόνων για λόγους σύγκρισης. Πίνακας 1. Λίστα νοσοκομείων τα οποία δήλωσαν ότι δεν απομόνωσαν στελέχη καμπυλοβακτηριδίου εντός του 2013, παρότι έχουν τη δυνατότητα εργαστηριακής διάγνωσης της λοίμωξης (n=20). Νοσοκομείο Γ.Ν. ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ "ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΕΙΟ" Γ.Ν. ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ "ΑΜΑΛΙΑ ΦΛΕΜΙΓΚ" Γ.Ν.Α. "Η ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ" Γ.Ν.Α. "ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ" Γ.Ν. "ΑΣΚΛΗΠΕΙΟ" ΒΟΥΛΑΣ Γ.Ν.Θ. "ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ" Γ.Ν. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ "Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ" Γ.Ν. ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ Γ.Ν. ΚΙΛΚΙΣ Γ.Ν. ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ Γ.Ν. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Γ.Ν. ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 2
Γ.Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ "ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ" Π.Γ.Ν.ΠΑΤΡΩΝ Γ.Ν. ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ Γ.Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ Γ.Ν. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ "ΒΟΣΤΑΝΕΙΟ" Γ.Ν. ΚΕΡΚΥΡΑΣ Γ.Ν. ΝΙΚΑΙΑΣ "ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ" Γ.Ν. ΝΑΟΥΣΑΣ Πίνακας 2. Αριθμός θετικών καλλιεργειών για Campylobacter spp. και Salmonella spp., ανά νοσοκομείο, Ελλάδα, 2013 (n=19). Νοσοκομείο Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ "ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ" Γ.Ν. ΠΑΙΔΩΝ "Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ" Γ.Ν. ΠΑΙΔΩΝ "ΠΑΝ. & ΑΓΛ. ΚΥΡΙΑΚΟΥ" Αριθμός θετικών καλλιεργειών Campylobacter spp. Salmonella spp. 19 4 106 59 42 36 Γ.Ν. ΠΑΙΔΩΝ ΠΕΝΤΕΛΗΣ 90 29 Γ.Ν.Α. "ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ" 11 2 Γ.Ν.Α. "Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ" 23 3 Γ.Ν.Α. "ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ - ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ" Ε.Ε.Σ. 1 6 Γ.Ν.Α. "ΛΑΪΚΟ" 2 3 Γ.Ν.Α. "Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ" 6 12 Γ.Ν. ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ "ΘΡΙΑΣΙΟ" 5 5 Γ.Ν. ΠΕΙΡΑΙΑ "ΤΖΑΝΕΙΟ" 15 9 ΝΟΣ. ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ 79 17 3
Γ.Ν. ΑΓΡΙΝΙΟΥ 33 40 Γ.Ν. ΔΡΑΜΑΣ 45 13 Γ.Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ 17 12 Γ.Ν. ΞΑΝΘΗΣ 12 25 Γ.Ν. ΑΜΦΙΣΣΑΣ 1 4 Γ.Ν. ΛΑΜΙΑΣ 37 25 Γ.Ν. ΧΑΝΙΩΝ "ΑΓ. 88 22 ΓΕΩΡΓΙΟΣ" Σύνολο 632 326 4] Συμπέρασμα Αν και τα νοσοκομεία με εργαστηριακή δυνατότητα απομόνωσης του Campylobacter spp. είναι λίγα, ωστόσο ο αριθμός των θετικών καλλιεργειών για το συγκεκριμένο παθογόνο το 2013 ήταν μεγάλος. Η συχνότητα απομόνωσης του καμπυλοβακτηριδίου ξεπερνά σημαντικά τη συχνότητα απομόνωσης της σαλμονέλλας. Σε παρόμοια αποτελέσματα είχαν καταλήξει παρόμοιες καταγραφές του Γραφείου Τροφιμογενών Νοσημάτων για τα έτη 2011 και 2012, στις οποίες ο αριθμός των θετικών καλλιεργειών για καμπυλοβακτηρίδιο ανέρχονταν στις 676 και 623, αντίστοιχα. Σημειώνεται ότι τα έτη 2011 και 2012 τα νοσοκομεία που είχαν δυνατότητα εργαστηριακής διάγνωσης της λοίμωξης από καμπυλοβακτηρίδιο ήταν 28 και 37, αντίστοιχα. Το εύρημα αυτό έρχεται σε συμφωνία με τα ευρήματα των λοιπών ευρωπαϊκών χωρών περί της υψηλής συχνότητας του νοσήματος. Τα διαθέσιμα δεδομένα υποδεικνύουν τη σημασία της ενίσχυσης της επιτήρησης του εν λόγω νοσήματος στη χώρα μας. 4
Βιβλιογραφία 1. European Centre for Disease Prevention and Control: Annual Epidemiological Report. Reporting on 2010 surveillance data and 2011 epidemic intelligence data. Stockholm, European Centre for Disease Prevention and Control, 2012. Available from: http://ecdc.europa.eu/en/publications/publications/annual_epidemiological_report 2012.pdf Τηλ. Επικοινωνίας.: 2108899007, -064,-065,-152 5