Το Οικονομικό Περιβάλλον Γκίκας Χαρδούβελης* Θεσσαλονίκη, 12 Φεβρουαρίου,, 29 * Οικονομικός Σύμβουλος,, Eurobank EFG Group Καθηγητής, Τμήμα Χρηματοοικονομικής & Τραπεζικής Διοικητικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Πειραιώς 1
Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με τη χειρότερη ύφεση της μεταπολεμικής περιόδου Αναμένουμε σημαντική μείωση του παγκόσμιου ρυθμού ανάπτυξης το 29 και αναιμική ανάκαμψη το 21. 8 % Παγκόσμιος ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης 7 6 5 4 3 2 1 1,1-1 -,5 1961 1965 1969 1973 1977 1981 1985 1989 1993 1997 21 25 29 Πηγή: EFG Eurobank Research 2
Οι δείκτες εμπιστοσύνης καταρρέουν 1,4 Δείκτες εμπιστοσύνης για τις χώρες του ΟΟΣΑ 1,2 1,,98,96,94,92,9 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 21 23 25 27 29 Πηγή: Ecowin, ΟΟΣΑ Δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης Δείκτης Εμπιστοσύνης στον Μεταποιητικό Κλάδο 3
Προβλέψεις για την παγκόσμια ανάπτυξη 27 28F 29F Ετήσιος ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης (%) Παγκόσμιος ρυθμός ανάπτυξης 3,8 2,2 -,5 ΗΠΑ 2, 1,3-2, Ευρωζώνη 2,6,7-2,2 Ηνωμένο Βασίλειο 3,,7-2,5 Ελλάδα 4, 2,9,8 Ιαπωνία 2,4 -,3-3, Κίνα 13, 9, 6, Ρωσία 8,1 6,2 -,5 Ινδία 9,2 7,5 5, Βραζιλία 5,7 5,8 1,5 H επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης επιταχύνεται με τη: Ραγδαία πτώση των εξαγωγών εξαιτίας της μείωσης της παγκόσμιας ζήτησης Μείωση των δανείων που χορηγούν οι τράπεζες Πτώση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων Πηγή: Eurobank EFG 4
Το κενό μεταξύ απομειώσεων και κεφαλαιακών αυξήσεων έχει μειωθεί σημαντικά χάρη στην κρατική συμμετοχή. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το σύνολο των απομειώσεων για όλα τα ΧΙ θα φτάσει τα $2,2 τρισ. Συνολικές απομειώσεις: $ 1.77,8 Συνολικές αυξήσεις: $ 985,1 Συνολική διαφορά: $ 92,7 8 72 64 56 48 4 32 24 16 8-8 Έλλειψη Φερεγγυότητας δις $ 752 572 9 Φεβρουαρίου 29 179 295 357-62 ΗΠΑ ΕΥΡΩΠΗ ΑΣΙΑ Χρηματοπιστωτικός τομέας* 31 56-24 δις $ 45 4 35 3 25 2 15 1 5 Συνολικές απομειώσεις : $ 658,5 Συνολικές αυξήσεις : $ 355,3 Συνολική διαφορά : $ 33,2 41 216 194 3 Ιουνίου 28 222 122 1 ΗΠΑ ΕΥΡΩΠΗ ΑΣΙΑ 27 17 1 Απομειώσεις Αυξήσεις Κεφαλαίου Διαφορά Απομειώσεις Αυξήσεις Κεφαλαίου Διαφορά * Τράπεζες, Ασφαλιστικές εταιρίες, GSEs Πηγή: Bloomberg 5
Μείωση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων 4 3 2 1-1 -2-3 -4 % yoy 33,2 33,4 ΗΠΑ: Εταιρικά κέρδη (αποτελέσματα γ τριμήνου, ετησίως) -3,8-12,5-31,5 Q3 6 Q3 7 Q3 8 Χρηματοπιστωτικός τομέας Μη χρηματοπιστωτικός τομέας -4,3 Πηγή: US Department of Commerce, Bureau of Economic Analysis, National Economic Accounts 6
Ελλάδα: Το ισχυρό τραπεζικό σύστημα βοήθησε να μην γίνει πλήρως αισθητή η κρίση έως το Σεπτέμβριο 28 Οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες έχουν την ισχυρότερη κεφαλαιοποίηση στην Ευρώπη 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Γερμανία % Ελβετία Γαλλία Σουηδία Κεφάλαια / Ενεργητικό Δανία Ην. Βασίλειο Βέλγιο Ισλανδία Ισπανία Πορτογαλία Νορβηγία Ιρλανδία 3/6/28 Φιλανδία Αυστρία Ιταλία Ελλάδα Ελλάδα ΗΠΑ Καλύτερη: EFG Intern/al 13,52% Χειρότερη: DEXIA 1,67% 7
Οι τράπεζες της Νέας Ευρώπης έχουν ισχυρότερη κεφαλαιοποίηση από αυτές της Δυτικής Ευρώπης 25 2 15 1 5 % Κεφάλαια / Ενεργητικό Q2 28 Αίγυπτος Αλβανία* Ρουμανία Βουλγαρία Πολωνία Τουρκία Ουκρανία Κύπρος** ΠΓΔΜ Σερβία * Αλβανία, στοιχεία Δεκεμβρίου 27 ** Κύπρος, τα στοιχεία αναφέρονται στο κεφάλαιο Tier I 8
Έλλειψη Ρευστότητας 9 8 7 6 5 δις $ Αμερικανικές & Ευρωπαϊκές τράπεζες διακρατούν μετρητά ΗΠΑ Πλεονάζουσα Ρευστότητα στις Τράπεζες 3/1/29: $ 793,1 δις 35 3 25 2 δις ΕΥΡΩΖΩΝΗ Καταθέσεις στην ΕΚΤ 3/1/29: 164,9 δις 4 3 2 1 12/9/28: $ 2,3 δις 15 1 5 19/9/28: 1,8 δις Μαϊ-7 Ιου λ-7 Σεπ-7 Νοε-7 Ιαν-8 Μαρ-8 Μαϊ-8 Ιου λ-8 Σεπ-8 Νοε-8 Ιαν-9 Μαϊ-7 Ιο υ ν-7 Ιο υ λ-7 Αυγ-7 Σεπ-7 Οκτ-7 Νοε-7 Δεκ-7 Ια ν-8 Φεβ-8 Μαρ-8 Απρ-8 Μαϊ-8 Ιο υ ν-8 Ιο υ λ-8 Αυγ-8 Σεπ-8 Οκτ-8 Νοε-8 Δεκ-8 Ια ν-9 9 Πηγή: Federal Reserve, ECB
Έλλειψη Ρευστότητας ΗΠΑ Ευρωζώνη Περιθώριο ακάλυπτου-καλυμμένου δανεισμού 1-μηνός διατραπεζικά επιτόκια 4 35 3 25 2 15 1 5 1m Libor - OIS 1/1/28: 337,8 6/2/29: 22,6 18 16 14 12 1 8 6 4 2 1/1/28: 154, 1m Euribor - EONIA 6/2/29: 45,9 1 Μαϊ-7 Ιουν-7 Ιουλ-7 Αυγ-7 Σεπ-7 Οκτ-7 Νοε-7 Δεκ-7 Ιαν-8 Φεβ-8 Μαρ-8 Απρ-8 Μαϊ-8 Ιουν-8 Ιουλ-8 Αυγ-8 Σεπ-8 Οκτ-8 Νοε-8 Δεκ-8 Ιαν-9 Φεβ-9 Μαϊ-7 Ιουν-7 Ιουλ-7 Αυγ-7 Σεπ-7 Οκτ-7 Νοε-7 Δεκ-7 Ιαν-8 Φεβ-8 Μαρ-8 Απρ-8 Μαϊ-8 Ιουν-8 Ιουλ-8 Αυγ-8 Σεπ-8 Οκτ-8 Νοε-8 Δεκ-8 Ιαν-9 Φεβ-9 4 35 3 25 2 15 1 5 Περιθώριο ακάλυπτου-καλυμμένου δανεισμού 1-εβδομάδος διατραπεζικά επιτόκια 1/1/28: 347,9 1w Libor - OIS 6/2/29: 11,8 12 1 8 6 4 2 1/1/28: 12,1 1w Euribor - EONIA 6/2/29: 16,6 Μαϊ-7 Ιουν-7 Ιουλ-7 Αυγ-7 Σεπ-7 Οκτ-7 Νοε-7 Δεκ-7 Ιαν-8 Φεβ-8 Μαρ-8 Απρ-8 Μαϊ-8 Ιουν-8 Ιουλ-8 Αυγ-8 Σεπ-8 Οκτ-8 Νοε-8 Δεκ-8 Ιαν-9 Φεβ-9 Μαϊ-7 Ιουν-7 Ιουλ-7 Αυγ-7 Σεπ-7 Οκτ-7 Νοε-7 Δεκ-7 Ιαν-8 Φεβ-8 Μαρ-8 Απρ-8 Μαϊ-8 Ιουν-8 Ιουλ-8 Αυγ-8 Σεπ-8 Οκτ-8 Νοε-8 Δεκ-8 Ιαν-9 Φεβ-9
16 14 12 % Ρευστότητα: άφθονη στην Ελλάδα, όχι όμωςκαιστιςχώρεςτηςνέαςευρώπης Δάνεια / Καταθέσεις Δεκέμβριος 28 11,5 16,7 17,3 17,8 114,2115,4117,8 125,9 14,3 1 82,9 86,2 88,8 92,4 94, 98,2 8 6 4 6,1 39,1 2 Πηγή: ΕΚΤ, Balance Sheet Items data 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 % Δάνεια / Καταθέσεις Νοέμβριος 28 Πηγή: Κεντρικές Τράπεζες 11 Ουκρανία Ρουμανία Σερβία Βουλγαρία Πολωνία Κύπρος Τουρκία ΠΓΔΜ Αλβανία Αίγυπτος Σλοβακία Μάλτα Ελλάδα Βέλγιο Κύπρος Λουξεμβούργο Σλοβενία Ιρλανδία Γερμανία Αυστρία Ισπανία Ευρωζώνη Γαλλία Πορτογαλία Ολλανδία Ιταλία Φιλανδία
Σχέδια διάσωσης τραπεζών Σχέδια Διάσωσης* % 29 ΑΕΠ Ιταλία 52 δις 3,2% Βέλγιο 19,6 δις 5,5% Ελλάδα 28 δις 1,8% Νορβηγία NOK 35 δις 13,5% Πορτογαλία 24 δις 13,9% ΗΠΑ $ 2.6 δις 17,9% Γαλλία 36 δις 18,% Γερμανία 5 δις 19,5% Ισπανία 25 δις 22,4% Φιλανδία 54 δις 27,3% Ην. Βασίλειο 5 δις 33,8% Αυστρία 1 δις 34,2% Ολλανδία 237 δις 39,1% Σουηδία SEK 1.565 δις 49,3% Ιρλανδία 41 δις 22,% Σύνολο ΕΕ-27 2.737 δις 21,2% ΗΠΑ Αρχικό σχέδιο διάσωσης TARP $7 δις, 5% του ΑΕΠ Νέο σχέδιο διάσωσης Financial Stability Plan $2 τρις, 14% του ΑΕΠ * Συμπεριλαμβάνουν αυξήσεις κεφαλαίου, αγορές στοιχείων του ενεργητικού και εγγυήσεις χρέους. 12
Δημοσιονομικά πακέτα Ποσό % 29 ΑΕΠ Δημοσιονομικό έλλειμμα (% του ΑΕΠ) 28 29 ΗΠΑ 28 29-19 $ 168 δις $ 838 δις 1,2% 6,% ΕΕ-27 29-1 2 δις 1,5% Κίνα 29-1 CHY 4 tr 15,% ΗΠΑ -3,2% -8,3% ΕΕ-27-2,% -4,4% Κίνα -,1% -2,8% Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Congressional Budget Office, Economist 13