Σκόπελος - Αξιοθέατα Το Ασκληπιείο, στη θέση Αμπελική, ιερό του θεού και συγκρότημα κτιρίων των αρχών του 4ου αι. π.χ., τα οποία έχουν καταστραφεί σχεδόν ολικά από τη θάλασσα -πλάι στην παραλία μάρμαρα και ερείπια. Ανασκαφές που έγιναν το 1965 αποκάλυψαν τα ερείπια του ναού και βοηθητικών κτιρίων. Σ ένα απ αυτά βρέθηκε μεγάλη συλλογή νομισμάτων από την Κλασική μέχρι τη Ρωμαϊκή Περίοδο. Το βενετσιάνικο κάστρο των Γκίζι, κτίσμα 13ου αι., στο πιο ψηλό σημείο της πρωτεύουσας. Οικοδομήθηκε επάνω στο τείχος της αρχαίας πόλης Πεπαρήθου - σώζονται ορισμένοι πολυγωνικοί λίθοι χωρίς σύνδεση, 5ου αι. π.χ. Το εργαστήρι του κεραμίστα Βασίλη Ρόδιου - δουλεύει στον τροχό- και του μαχαιροποιού Γιάννη Λεμονή. Οι φούρνοι που ξεραίνουν και συσκευάζουν τα δαμάσκηνα. Μέσα στην πόλη υπάρχουν 123 εκκλησίες σ όλο το νησί 360. Από τις πιο σημαντικές είναι ο Αγιος Αθανάσιος, ψηλά κοντά στο κάστρο, μονόκλιτη βασιλική το αρχικό κτίσμα, 9ου αι., με τοιχογραφίες 17ου αι., που οικοδομήθηκε σε ερείπια αρχαίου ναού της Αθηνάς, οι Αγιοι Απόστολοι στο βράχο, στην παραλία, μεγάλη μονόκλιτη βασιλική, με τοιχογραφίες 17ου αι. και ζωγραφιστό τέμπλο, ο Άγιος Νικόλαος στο Βράχο μονόκλιτη βασιλική με τρούλο, χωρίς παράθυρο. Στη συνοικία του Χριστού, ο Άγιος Δημήτριος, παλιά εκκλησία με τοιχογραφίες 17ου αι., ο Άγιος Γεώργιος της Κυρατσώς. Στους τοίχους τους αρχαίοι κιονίσκοι. Ο Ευαγγελισμός, εκκλησία χτισμένη σε βράχια που πέφτουν απότομα στη θάλασσα. Η εκκλησία της Παναγιάς της Φανερωμένης, που χτίστηκε στις αρχές του 18ου αι. και χρησιμοποιήθηκε αρχικά σαν μοναστήρι με μετόχι της μονής Αγίου Διονυσίου του Αγίου Ορους. Η εκκλησία της
Παναγίας στον Πύργο, με ενδιαφέρον ξυλοσκάλιστο τέμπλο, 17ου αι., πλαισιωμένο από τρεις σειρές εικόνες, ο Άγιος Μιχαήλ Συνάδων, κοντά στην παραλία, εκκλησία με αρμονικές αναλογίες, θαυμάσιο τέμπλο, παλιές εικόνες, πέντε εντοιχισμένες ρωμαϊκές σαρκοφάγους και μια εντοιχισμένη επιγραφή του 2ου αι. π.χ. Η Παναγία Παπαμελετίου, κτίσμα των μέσων του 17ου αι., που ονομάστηκε έτσι από τον ιδρυτή της παπα- Μελέτιο. Το ξυλοσκάλιστο τέμπλο της είναι δουλειά του περίφημου Κρητικού αγιογράφου Αντωνίου Αγοραστού. Η εκκλησία της Επισκοπής, 10 από την πόλη, μονόκλιτη βασιλική 17ου αι., θεμελιωμένη σε βυζαντινό ναό 11ου αι., ο οποίος χτίστηκε με υλικά από αρχαίο ναό. Εξω από την πόλη, 4 χλμ ΝΔ, η εκκλησία του Αγίου Ρηγίνου, αναστηλωμένη σε θεμέλια κτιρίου 5ου αι. Εδώ είναι και ο τάφος του Αγίου πολιούχου της Σκοπέλου, που μαρτύρησε το 362. Η εκκλησία του Αι Γιάννη, ΒΔ, χτισμένη σε βράχο πλάι στη θάλασσα. Γύρω στην πρωτεύουσα υπάρχουν 15 μοναστήρια, σ όλο το νησί ξεπερνάνε τα 40. Το μοναστήρι της Ευαγγελίστριας, 4 χλμ ΒΑ, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στη Σκόπελο. Ιδρύθηκε το 18 αι. από τη μεγάλη ντόπια οικογένεια Δαπόντε και ανήκει στο μοναστήρι Ξηροποτάμου του Αγίου Ορους. Το καθολικό του είναι ναός σταυροειδής, εγγεγραμμένος, τετρακίονος με τρούλο. Το ξυλοσκάλιστο τέμπλο του είναι ντυμένο με χρυσό -κατασκευάστηκε σε εργαστήριο της Κωνσταντινούπολης. Η Ευαγγελίστρια έχει παλιές εικόνες του 14ου αι. Το μοναστήρι της Μεταμόρφωσης. Το καθολικό της Μεταμόρφωσης είναι ναός σταυροειδής, εγγεγραμμένος, με μεγάλα τόξα. Το τέμπλο του έχει φτιάξει ο Κρητικός αγιογράφος Αντώνιος Αγοραστός. Λειτουργεί εργαστήριο υφαντικής και χειροτεχνίας. Το μοναστήρι της Αγίας Βαρβάρας, 54 χλμ ΒΑ, χτισμένο σε
ύψωμα με θέα ανοιχτή στο πέλαγος προς τη μεριά της Αλοννήσου. Περιβάλλεται από χοντρό και ψηλό μαντρότοιχο που θυμίζει μεσαιωνικό οχυρό. Το τέμπλο του καθολικού είναι το πιο παλιό στη Σκόπελο -15ου αι. Το μοναστήρι της Παναγιάς της Λιβαδιώτισσας, 2 χλμ ΒΑ, κοντά στην τοποθεσία Αμπελική. Χτίστηκε το 17ο αι. Αρκετές εικόνες του καθολικού έχει ζωγραφίσει ο Αγοραστός. Το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου, 6 χλμ ΒΑ, κτίσμα 17ου αι., που ανακαινίστηκε το 1721, το 1862 και πρόσφατα. Το καθολικό του είναι ναός σταυροειδής, εγγεγραμμένος, τετρακίονος με τρούλο. Το τέμπλο αποτελείται από δυο κομμάτια, το ένα 14ου και το άλλο 18ου αι. Το δάπεδο είναι στρωμένο με σμαλτωμένες πλάκες. Στο ιερό σώζονται τρίπτυχες εικόνες 14ου αι. Στο μοναστήρι φυλάγονται εκκλησιαστικά κειμήλια, άμφια και τούρκικα έγγραφα. Το ερειπωμένο μοναστήρι στο νησάκι Αι Γιώργης. 4 ν.μ ΒΑ. Τα μοναστήρια του Προφήτη Ηλία, του Αγίου Κωνσταντίνου, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Γεωργίου του Αγίου Ευσταθίου και του Αγίου Νικολάου, ΒΔ, σε αποστάσεις 3-7 χλμ (μονοπάτι). Οι αρχαίοι λαξευτοί τάφοι στην τοποθεσία «Σεντούκια» στο βουνό Δέλφι, ΒΔ, κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου με ζώο ή με τα πόδια 2 ώρες 30. Το σπήλαιο της Τρυπητής, κοντά στο Γλυστέρι, με λάντζα από τη Σκόπελο. Αγνώντας Γραφικό λιμανάκι, 7 χλμ Ν από τη Χώρα. Εδώ «πιάνουν» τα πλοία της γραμμής όταν φυσάει και δύσκολα δένουν στην πρωτεύουσα. Η παραλία είναι πολύ καλή και ολόγυρα απλώνεται πυκνό πευκοδάσος. Αξιοθέατο αποτελεί ο βασιλικός μυκηναϊκός τάφος του Στάφυλου, πρώτου οικιστή του νησιού, στο διπλό όρμο με το όνομά του, 4 χλμ ΝΑ από τη Χώρα. Αποκαλύφθηκε το 1927. Στον τάφο βρέθηκαν όπλα, χρυσή κορόνα και άλλα
αντικείμενα από χρυσό, όλα κρητομινωικά. Φυλάγονται στο Μουσείο του Βόλου. Γλώσσα Γραφική κωμόπολη, χτισμένη ψηλά στο βουνό μέσα σε δάσος από πεύκα και αμυγδαλιές. Απέχει 22 χλμ ΒΔ από τη Σκόπελο. Η θέα προς τον ανοιχτό ορίζοντα και τη θάλασσα είναι εντυπωσιακή. Οι κάτοικοι, ιδιαίτερα φιλόξενοι, διατηρούν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής, τα έθιμα και το γλωσσικό τους ιδίωμα. Στα όλο σκαλιά καλντερίμια της θα συναντήσει ακόμα κανείς γυναίκες με τις τοπικές φορεσιές, τις «φουστάνες». Τα σπίτια της, με μακεδονικές επιδράσεις, είναι διώροφα με κεραμιδένιες στέγες και ξύλινα μπαλκόνια, που το μπροστινό τους μέρος καλύπτεται με σιδερένια κάγκελα. Κλήμα Χωριό κοντά στη θάλασσα, μέσα σε πλούσια βλάστηση -ελιές, πεύκα, δαμασκηνιές, αμπέλια. Απέχει 21 χλμ ΒΔ από τη Χώρα. Το επίνειό του λέγεται Κόστα. Παλιότερα υπήρχαν δυο οικισμοί, το Πάνω και το Κάτω Κλήμα. Το τελευταίο καταστράφηκε από κατολισθήσεις και μεταφέρθηκε στην τοποθεσία Ελιος, 2 χλμ Ν. Λουτράκι Η ερειπωμένη ακρόπολη της αρχαίας πόλης Σελινούς, σε λόφο, 300 μ. Δ από το Λουτράκι. Σώζονται τμήματα του οχυρωματικού τείχους (4ου αι. π.χ.) με βυζαντινά συμπληρώματα και του κλασικού - 5ου αι.- ναού της Αθηνάς. Κατά καιρούς βρέθηκαν στα θεμέλια των σπιτιών του οικισμού επιτύμβια ανάγλυφα, μικρά αγάλματα μαρμάρινα, ελληνιστικές και ρωμαϊκές επιγραφές και τάφοι. Τέτοιου είδους κατάλοιπα σώζονται ακόμα εντοιχισμένα σε ορισμένες οικοδομές. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, θεμελιωμένη πάνω σε παλιό βυζαντινό ναό, 7ου αι. Στο εσωτερικό της διακρίνονται τα ερείπια των τοίχων του και τμήματα μαρμάρινου θωρακίου και τέμπλου.
Μονοπάτια (1) Σκόπελος-Στάφυλος-Παραλία Βαλανιό (παλιός δρόμος) Διάρκεια: 1 ώρα και 10 λεπτά Απόσταση: 5χλμ. Με αφετηρία την πόλη της Σκοπέλου περπατάμε περίπου 700 μέτρα πάνω στην κύρια ασφαλτοστρωμένη οδό προς Στάφυλο. Πριν φτάσουμε στον ταρσανά, στρίβουμε αριστερά ακολουθώντας ένα μικρό χωματόδρομο. Ανηφορίζοντας μέσα από ελαιώνες, φτάνουμε σε μια διασταύρωση. Συνεχίζουμε δεξιά και σε λίγα λεπτά συναντάμε νέα διασταύρωση, όπου βαδίζουμε δεξιά και αμέσως αριστερά. Από εδώ και πέρα ο δρόμος είναι ευθύς. Στα αριστερά μας συναντάμε το ξωκλήσι της Οσίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου και ύστερα από δέκα περίπου λεπτά το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα. Δέκα λεπτά από το ξωκλήσι του Αγ. Παντελεήμονα, αφού περάσουμε μερικά χαρακτηριστικά μεγάλα πεύκα, φτάνουμε στη διασταύρωση με τον κύριο ασφαλτόδρομο. Από εδώ κατηφορίζουμε προς την παραλία του Στάφυλου. Διασχίζουμε την παραλία και φτάνουμε στον αυχένα του ομόνυμου ακρωτηρίου, όπου υπάρχει αρχαιολογικός χώρος. Από το ακρωτήρι κατηφορίζει ένα μικρό και απότομο μονοπάτι προς την παραλία Βαλανιό. Οικοτουριστικά αξιοθέατα Στο Στάφυλο και στο Βαλανιό μπορεί κανείς να παρατηρήσει αιγαιόγλαρους, αρκετά θαλασσοπούλια, καθώς και μεταναστευτικά είδη. Η ακτογραμμή του Παλουκιού δίπλα στο Βαλανιό είναι από τις σημαντικότερες περιοχές διαβίωσης για τη μεσογειακή φώκια στις Βόρειες Σποράδες. Χλωρίδα Γύρω από το ξωκλήσι του Αγίου Παντελεήμονα υπάρχουν δενδρώδη πουρνάρια και γηραιά σφεντάμια μαζί με αρκετά κυπαρίσια. Κάτω από τα δένδρα ανθίζουν διάφορα αγριολολούλουδα. Πολιτιστικά αξιοθέατα Αρχαιολογικός χώρος στη Χερσόνησο του Στάφυλου Στη χερσόνησο υπάρχουν υπολείμματα κτιρίων Μυκηναϊκής εποχής. Οι
ανασκαφές έφεραν στο φως μυκηναϊκό τάφο με τη χρυσή λαβή ξίφους που, σύμφωνα με την παράδοση, ανήκε στο βασιλιά Στάφυλο. (2) Γλώσσα-Λουτράκι Διάρκεια: 30 λεπτά Απόσταση: 2,5χλμ. Στο νότιο μέρος του οικισμού της Γλώσσας αρχίζει ένα λιθόστωτο καλντερίμι, το οποίο διασταυρώνεται με τον ασφαλτόδρομο και συνεχίζει έως το Λουτράκι. Διασταυρώνεται για άλλη μια φορά με τον ασφαλτόδρομο και στη συνέχεια κατηφορίζει στο βόρειο μέρος του οικισμού του Λουτρακίου. Οικοτουριστικά αξιοθέατα Αρκετά μεταναστευτικά πουλιά (στρουθιόμορφα) σταθμεύουν πάνω σε οπωροφόρα δένδρα. Χλωρίδα Πολύχρωμοι ανθώνες φύονται σε μικρά λιβάδια και περιβόλια, καθώς και κατά μήκος των ξερολιθιών. (3) Σκόπελος-Δέλφη Διάρκεια: 1 ώρα Απόσταση: 3χλμ. Με αφετηρία την πόλη της Σκοπέλου ακολουθούμε τον περιφερειακό δρόμο και, αφού προσπεράσουμε τη διασταύρωση για Γλυστέρι, συναντάμε διασταύρωση με χωματόδρομο στα αριστερά. Ακολουθώντας το χωματόδρομο φτάνουμε στο Αυγέρι, την ψηλότερη κοιλάδα της Σκοπέλου, με πεζούλες και καρποφόρα δένδρα (μηλιές, δαμασκηνιές, κερασιές). Εδώ υπάρχουν διάσπαρτα χαλάσματα καλυβιών. Στο σημείο που τελειώνει ο δρόμος, αμέσως δεξιά του, αρχίζει το μονοπάτι για την κορυφή του όρους Δέλφη. Ύστερα από 15 λεπτά πορείας κάτω από τα ανεμοδερμένα πεύκα, φτάνουμε στο δασικό πυροφυλάκιο στην κορυφή της Δέλφης (681μ. υψόμετρο). Λίγα μέτρα βόρεια από το φυλάκιο υπάρχει μια βραχώδης έξαρση, από όπου έχει κανείς πανοραμική θέα προς τα δυτικά.
Οικοτουριστικά αξιοθέατα Κάτω από την κορυφή της Δέλφης βρίσκεται μια πυκνοδασωμένη χαράδρα, η οποία αποτελεί ενδιαίτημα για αρπακτικά πουλιά. (4) Ρεματιά Κεραμωτού Διάρκεια: 1 ώρα Απόσταση: 4,3χλμ. Aπό τη στάση του λεωφορείου στην είσοδο του χωριού Γλώσσα, προχωράμε ανατολικά πάνω στο δρόμο, ώσπου συναντάμε μια βρύση. Από το σημείο αυτό ξεκινά μονοπάτι που κατηφορίζει μέσα στη ρεματιά Κεραμωτού και διασχίζει ένα δάσος αριάς, ενώ κατά μήκος του μονοπατιού ρέει ένα μικρό ποτάμι. Το μονοπάτι καταλήγει στην παραλία Κεραμωτού. Οικοτουριστικά αξιοθέατα Στην περιοχή παρατηρούνται συχνά αρπακτικά (βραχοκιρκίνεζο, τσιχλογέρακο, σφηκιάρης κ.ά.). Κοντά στην παραλία υπάρχει η πιθανότητα να δείτε μεσογειακές φώκιες. Χλωρίδα Πλούσιες παραποτάμιες συστάδες πλατάνων και αριών φύονται κατά μήκος του μονοπατιού. Λίγο πριν από την παραλία του Κεραμωτού υπάρχει ένα μικρό έλος με ψαθιά (Typha sp.). Πληροφοριακό και φωτογραφικό υλικό Σταμάτης Ζόγκαρης, Βασιλική Βλάμη: Οικοτουριστικές διαδρομές στη Σκόπελο. Δήμος Σκοπέλου