Προδιαγραφές νερού Λεβήτων, σύμφωνα με τις οδηγίες ΕΝ 12953-10 και ΕΝ 12953-12 Πίνακας περιεχομένων

Προδιαγραφές νερού Λεβήτων, σύμφωνα με τις οδηγίες ΕΝ 12953-10 και ΕΝ 12953-12 Πίνακας περιεχομένων 1 Πεδίο εφαρμογής των οδηγιών λειτουργίας... 2 2 Όροι και επεξηγήσεις... 2 3 Ρύθμιση συνθηκών... 2 4 Απαιτήσεις ποιότητας για το νερό τροφοδοσίας και του λέβητα... 3 4.1 Νερό Τροφοδοσίας... 3 Πίνακας 1: Απαιτήσεις για το νερό Τροφοδοσίας φλογαυλωτών λεβήτων... 3 Πίνακας 2: Απαιτήσεις για το νερό Τροφοδοσίας υδραυλωτών λεβήτων... 4 4.2 Νερό Λέβητα... 4 Πίνακας 3: Απαιτήσεις για το νερό Λέβητα... 4 4.1 Σημειώσεις για τους πίνακες 1 και 2.... 5 4.2 Δειγματοληψία... 7 4.3 Αναλύσεις... 7 4.4 Συμπυκνώματα... 7 4.5 Συμπληρωματικό νερό... 8 4.6 Νερό απ ευθείας Έγχυσης... 8 5 Αρχική πλήρωση... 8 6 Περίοδος αδράνειας... 8 7 Έλεγχος νερού... 8 7.1 Γενικά... 8 8 Γενικοί Κίνδυνοι και Πρόληψη Ατυχημάτων... 9 8.1 Επικίνδυνες καταστάσεις... 9 8.2 Σχηματισμός των καθαλατώσεων...10 8.2.1 Διάβρωση...10 9 Μέτρα σε περίπτωση ασυνήθιστων συνθηκών και σφαλμάτων λειτουργίας...11

1 Πεδίο εφαρμογής των οδηγιών λειτουργίας Αυτές οι οδηγίες λειτουργίας περιέχουν βασικές πληροφορίες, σύμφωνες με το πρότυπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Πιστοποίησης ΕΝ 12953-10 (φλογαυλωτοί) και ΕΝ 12953-12 (υδραυλωτοί) για την ποιότητα των νερών Τροφοδοσίας και Λεβήτων για κελυφωτούς λέβητες που θερμαίνονται με καύση ενός ή περισσοτέρων καυσίμων ή θερμών αερίων για την παραγωγή ατμού ή/και θερμού νερού. Οι παρούσες οδηγίες βοηθούν στην ορθή λειτουργία του λέβητα, με διασφάλιση του ελάχιστου κινδύνου για το προσωπικό, το λέβητα και τον εξοπλισμό που τον συνοδεύουν. Σημείωση 1: Το παρόν δεν έχει ως στόχο την βέλτιστη οικονομικά λειτουργία του λέβητα. Για συγκεκριμένους λόγους, πρέπει να ρυθμιστούν τα χημικά χαρακτηριστικά με σκοπό: Την αύξηση της θερμικής απόδοσης Αύξηση της παραγωγικότητας και αξιοπιστίας της εγκατάστασης Αύξηση της καθαρότητας του ατμού Μείωση του κόστους συντήρησης επισκευών, χημικών καθαρισμών κλπ. Το παρόν θέτει τις ελάχιστες απαιτήσεις για διάφορους τύπους νερού ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος διαβρώσεων, σχηματισμού λάσπης ή καθαλατώσεων, που μπορούν να οδηγήσουν σε ζημίες ή άλλα λειτουργικά προβλήματα. Σημείωση 2: Το παρόν ετοιμάστηκε με την παραδοχή ότι ο αναγνώστης του κατέχει ικανοποιητικές γνώσεις της κατασκευής και λειτουργίας των λεβήτων όπως επίσης και επαρκή γνώση της χημείας του νερού και του ατμού. 2 Όροι και επεξηγήσεις Για τους σκοπούς των παρόντων οδηγιών χρησιμοποιούνται οι ακόλουθοι όροι: Ηλεκτρική αγωγιμότητα: Η άμεσα μετρούμενη αγωγιμότητα του νερού. Συμπληρωματικό νερό: Το νερό που αναπληρώνει τις απώλειες νερού και ατμού από το κύκλωμα. Νερό τροφοδοσίας: Μίγμα του νερού επιστρεφομένων συμπυκνωμάτων και/ή συμπληρωματικού νερού που χρησιμοποιείται ως είσοδος στο λέβητα. Απιονισμένο νερό Τροφοδοσίας: Νερό με ηλεκτρολυτική συγκέντρωση σύμφωνα με όξινη αγωγιμότητα < 0,2 μs/cm και συγκέντρωση πυριτικών (SiO 2 ) < 0.02 mg/l. Νερό λέβητα: Νερό φυσικής ή εξαναγκασμένης κυκλοφορίας λέβητα. Νερό απ ευθείας έγχυσης: Νερό που χρησιμοποιείται με έγχυση-ψεκασμό για έλεγχο της θερμοκρασίας του ατμού. 3 Ρύθμιση συνθηκών Συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά των νερών Τροφοδοσίας και Λέβητα πρέπει να βελτιωθούν με επεξεργασία με χημικά πρόσθετα. Αυτή η ρύθμιση μπορεί να περιλαμβάνει: Υποβοήθηση σχηματισμού στρώματος μαγνητίτη ή άλλου προστατευτικού στρώματος οξειδίων. Ελαχιστοποίηση της διάβρωσης με βελτίωση του ph. Σταθεροποίηση της σκληρότητας και αποτροπή ή μείωση των καθαλατώσεων. Δράση χημικής δέσμευσης του οξυγόνου. Προδιαγραφές ΕΝ 12953-10 Σελίδα 2 / 13

Ανάπτυξη ειδικής επίστρωσης με προστατευτική δράση μέσω σχηματισμού φιλμ σε μεταλλικές επιφάνειες. Τα συμβατικά ανόργανα ρυθμιστικά συστατικά που χρησιμοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια περιλαμβάνουν π.χ. υδροξείδιο του νατρίου και καλίου, φωσφορικό νάτριο, θειώδες νάτριο, αμμωνία και υδραζίνη. Σημείωση 1: Η χρήση ορισμένων εκ των ανωτέρω χημικών μπορεί να απαγορεύεται σε ορισμένες χώρες. Εκτός αυτών, εδώ και πολλά χρόνια χρησιμοποιούνται ρυθμιστικά συστατικά οργανικής βάσης. Η χρήση αυτών των συστατικών, οι δόσεις και οι μέθοδοι χρήσης, όπως και οι μέθοδοι ανάλυσης πρέπει να προσδιορίζονται από τον προμηθευτή των χημικών προϊόντων. Σημείωση 2: Η γεωμετρία των λεβήτων μπορεί να αυξήσει τις τάσεις και/ή τις ρωγμές, π.χ. κολλημένοι ή σφηνωμένοι φλογαυλοί στις συνδέσεις. Λόγω της εξάτμισης η συγκέντρωση των διαλυτών, μη πτητικών συστατικών του νερού του λέβητα (άλατα, χημικά ρυθμιστικά πρόσθετα) θα είναι τοπικά αυξημένη. Σε τέτοιες συνθήκες η τοπική συγκέντρωση αλκάλεων είναι αυξημένη και οδηγεί σε διαβρωτικές συνθήκες. Ωστόσο, με σχεδόν ανεπεξέργαστο νερό Τροφοδοσίας αγωγιμότητας < 30μS/cm, είναι επιτρεπτή αλκαλικοποίηση με καυστικό νάτριο μόνο όταν το προτεινόμενο ph δεν μπορεί να επιτευχθεί αποκλειστικά με προσθήκη φωσφορικού νατρίου. Σε αυτή την περίπτωση, η τιμή του ph θα έχει διακυμάνσεις όταν είναι χαμηλή η προσθήκη καυστικού νατρίου. 4 Απαιτήσεις ποιότητας για το νερό τροφοδοσίας και του λέβητα Οι τιμές των μέγιστων επιτρεπτών συγκεντρώσεων ενός αριθμού ρύπων και των μεγίστων και ελαχίστων συγκεντρώσεων των χημικών προσθέτων, με σκοπό την ελαχιστοποίηση των διαβρώσεων, σχηματισμού λάσπης και καθαλατώσεων, πρέπει να είναι σύμφωνες με τους πίνακες 1, 2 και 3 και το σχήμα 1. 4.1 Νερό Τροφοδοσίας Πίνακας 1: Απαιτήσεις για το νερό Τροφοδοσίας φλογαυλωτών λεβήτων Μονάδα μέτρησης Κελυφωτοί φλογαυλωτοί Λέβητες σε πίεση λειτουργίας 20 bar και Ατμογεννήτριες ανεξαρτήτως πίεσης λειτουργίας Κελυφωτοί φλογαυλωτοί Λέβητες σε πίεση λειτουργίας >20 bar Λέβητες ζεστού νερού Άχρωμο, καθαρό, ελεύθερο αδιάλυτων ουσιών και συστατικών Γενικές απαιτήσεις [ - ] που αφρίζουν. ph στους 25 o C 1) [ - ] > 9,2 > 7,0 Ηλεκτρική Αγωγιμότητα στους 25 o C 5) για ατμογεννήτριες [µs/cm] 5% of boiler water limit value < 500 όσο δυνατόν λιγότερα άλατα --- KS 8,2 (p value) 1) [mmol/l] 0.1-0.7 0.1-0.5 Αλκαλικές γαίες 2) [mmol/l] < 0.01 (Ολική σκληρότητα) 2) [ ο d] < 0.05 <0,25 Οξυγόνο (O2) 4) [mg/l] < 0.05 < 0.02 Δεσμευτικά Οξυγόνου 4) Δες υπόμνημα [mg/l] για ατμογεννήτριες 5-10 Ολικός σίδηρος (Fe) [mg/l] < 0,3 < 0,1 <0,2 Ολικός χαλκός (Cu) [mg/l] < 0,05 < 0,03 < 0,1 Λίπη, έλαια [mg/l] < 1 < 1 Οργανικές ουσίες (ως TOC) -- Δες σημείωση 5 Πυριτικά (SiO2) 5 % of boiler water limit value [mg/l] για ατμογεννήτριες -- --- Προδιαγραφές ΕΝ 12953-10 Σελίδα 3 / 13

Πίνακας 2: Απαιτήσεις για το νερό Τροφοδοσίας υδραυλωτών λεβήτων Μονάδα μέτρησης Κελυφωτοί υδραυλωτοί Λέβητες σε πίεση λειτουργίας 20 bar και Ατμογεννήτριες ανεξαρτήτως πίεσης λειτουργίας Κελυφωτοί υδραυλωτοί Λέβητες σε πίεση λειτουργίας 20-40 bar Κελυφωτοί υδραυλωτοί Λέβητες σε πίεση λειτουργίας >40 bar Γενικές απαιτήσεις [ - ] Άχρωμο, καθαρό, ελεύθερο αδιάλυτων ουσιών και συστατικών που αφρίζουν. ph στους 25 o C 1) [ - ] > 9,2 Ηλεκτρική Αγωγιμότητα στους 25 o C 5) [µs/cm] Δίνεται μόνο καθοδήγηση για το νερό λέβητα (Ολική σκληρότητα) 2) [ ο d] < 0,1 < 0,05 <0,025 Οξυγόνο (O2) 4) [mg/l] < 0.02 Δεσμευτικά Οξυγόνου 4) [mg/l] Δες υπόμνημα Ολικός σίδηρος (Fe) [mg/l] < 0,05 < 0,03 <0,02 Ολικός χαλκός (Cu) [mg/l] < 0,02 < 0,01 < 0,003 Λίπη, έλαια [mg/l] < 1 < 0,5 < 0,5 Οργανικές ουσίες (ως TOC) -- Δες σημείωση 5 < 0,5 Εναλλακτικά δείκτης υπερμαγγανικού [mg/l] 5 5 3 Πυριτικά (SiO2) [mg/l] Δίνεται μόνο καθοδήγηση για το νερό λέβητα Σημείωση: Για τις τιμές ηλεκτρικής αγωγιμότητας, K S 8,2 και διοξειδίου του πυριτίου, η χρήση των πληροφοριών που παρέχονται στους Πίνακες 1 και 2, έχει γίνει με βάση υπολογισμών ποσοστό απομάστευσης περίπου 5% σε σχέση με τον όγκο του παραγόμενου ατμού. Εάν οι τιμές του νερού τροφοδοσίας είναι υψηλότερες, πρέπει να αυξηθεί ο ρυθμός απομάστευσης (στρατσωνισμού). 4.2 Νερό Λέβητα Πίνακας 3: Απαιτήσεις για το νερό Λέβητα Είδος Λέβητα Ηλεκτρική Αγωγιμότητα νερού Τροφοδοσίας στους 25 C Περιοχή εφαρμογής [µs/cm] > 30 (containing salt) 20 bar 20-32 bar και όλοι οι φλογαυλωτοί διπλής φλόγας Κελυφωτοί λέβητες 30 (lowsalt) > 40 bar, Όλοι οι λέβητες < 10 (salt-free) Όλοι οι λέβητες Στήλη 1 2 3 4 5 Λέβητες ζεστού νερού Άχρωμο, καθαρό, ελεύθερο αδιάλυτων ουσιών και χωρίς σταθερό Γενικές απαιτήσεις [ - ] αφρισμό. ph στους 25 C 1) [ - ] 10,5-12,0 10,5-11,8 10,0-11,0 9,5-10,5 9,0 11,5 1) KS 8,2 (m- value) 8) [mmol/l] 1-15 1-10 0,1-1 0,05-0,3 < 5 Αλκαλικές γαίες 2) [mmol/l] < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,01 (Ολική σκληρότητα) 2) [ d] < 0,05 < 0,05 < 0,05 < 0,05 3- Φωσφορικά (PO 4 ) 3) [mg/l] 10-20 8-15 6-15 < 6 Δεσμευτικό Οξυγόνου Natriumsulfit 4) (Na2SO3) [mg/l] 10-30 10-20 10-20 - Ηλεκτρική αγωγιμότητα στους 25 C 6) 8) [µs/cm] < 6000 * < 4000 * < 1500 * < 150 * < 1500 Οργανικές ουσίες (ως TOC) [mg/l] Δες σημείωση 5 Εξαρτώμενη από την πίεση και αλκαλικότητα Πυριτικά (SiO2) [mg/l] (βλέπε Σχήμα 1) * Για υδραυλωτούς λέβητες η μόνη διαφοροποίηση στο νερό λέβητα είναι η μέγιστη επιτρεπτή τιμή αγωγιμότητας που διαμορφώνεται στα <1.500 μs/cm για πίεση λειτουργίας μέχρι 40 bar και ακόμη χαμηλότερα για υψηλότερες πιέσεις λειτουργίας. Προδιαγραφές ΕΝ 12953-10 Σελίδα 4 / 13

Σχήμα 1: μέγιστη επιτρεπτή συγκέντρωση πυριτικών (SiO2) στο νερό λέβητα σε συνάρτηση με την πίεση λειτουργίας (0,5 40 bar) και την m-αλκαλικότητα. 180 160 max ppm SiO2 140 120 100 80 60 40 20 1 to 20 bar 30 bar 40 bar 0 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 m-αλκαλικότητα (ppm CaCO 3 ) 4.1 Σημειώσεις για τους πίνακες 1 και 2. 1) Ρύθμιση της αλκαλικότητας (τιμή ph ή K S 8,2 ): Σε συστήματα με κράματα χαλκού η τιμή του ph πρέπει να βρίσκεται μεταξύ 8,7 9,2. Με χρήση αποσκληρυμένου νερού ph >7.0 ως κρητήριο πρέπει να λαμβάνεται η τιμή ph του νερού λέβητα, σύμφωνα με τον Πίνακα 2. σε λειτουργία με μη αφαλατωμένο και με πρόγραμμα καθίζησης(φωσφορικό τρινάτριο ή φωσφορικό κάλιο, υδροξείδιο του νατρίου), η αλκαλικότητα δεν προσαρμόζει αυτόματα. Για περεταίρω προτείνεται προσθήκη υγρού προϊόντος. σε λειτουργία χαμηλής περιεκτικότητας αλάτων, κυρίως με φωσφορικό νάτριο ή φωσφορικό κάλιο, αν χρειάζεται προσθέστε υγρά προϊόντα (αμμωνία). Εάν απαιτείται ατμός υψηλής καθαρότητας (βιομηχανία τροφίμων, αποστείρωση, ύγρανση αέρα, κλπ.), η χρήση των πτητικών χημικών ουσιών δεν είναι δυνατή, μικρές ποσότητες καυστικής σόδας μπορούν επίσης να προστεθούν στο φωσφορικό άλας. Σε λειτουργία με απιονισμένο νερό, μόνο με φωσφορικό νάτριο ή κάλιο, προσθέτοντας υγρά προϊόντα σε περίπτωση ανάγκης (π.χ. αμμωνία). Σημείωση: Όταν χρησιμοποιείτε αμμωνία, αποφύγετε τη χρήση πηγών μη σιδηρούχων βαρέων μετάλλων σε επαφή με τα χημικά πρόσθετα! 2) Τόσο η τροφοδοσία όσο και το νερό του λέβητα θα πρέπει να είναι πρακτικά ελεύθερο σκληρότητας. Επειδή το όριο ανίχνευσης των σημερινών μετρήσεων σκληρότητας είναι το ελάχιστο 0,01 mmol/l ή 0,05 d, έχουν ορισθεί οι ίδιες τιμές ορίων και για τα δυο νερά ανεξαρτήτως οποιασδήποτε συμπύκνωσης. Η χρήση ενός χημικού προσθέτου για δέσμευση ή σταθεροποίηση της υπολειμματικής σκληρότητας συνιστάται, π.χ. προϊόντος με βάση το φώσφορο. Εάν ο παράγοντας που χρησιμοποιείται για τη σταθεροποίηση της σκληρότητας παράγει θετικά αποτελέσματα στην ανάλυση της σκληρότητας με τη χρήση των συνήθων μεθόδων ανάλυσης σκληρότητας, πρέπει να ελέγχεται η συγκέντρωση περίσσειάς του με το κιτ δοκιμής που προβλέπεται για το σκοπό αυτό σύμφωνα με τις προδιαγραφές προμηθευτή, στη θέση της μέτρησης σκληρότητας. Προδιαγραφές ΕΝ 12953-10 Σελίδα 5 / 13

3) Τηρούμε τα όρια δόσης των φωσφορικών ιόντων. Υπό λειτουργία χαμηλής περιεκτικότητας αλάτων ή με απιονισμένο νερό, είναι απολύτως απαραίτητο να προσθέσετε φωσφορικό νάτριο ή κάλιο, βλ. υποσημείωση 1. Υπό λειτουργία με μη αφαλατωμένο νερό, μπορούν να χρησιμοποιηθούν πρόσθετα ελεύθερα φωσφορικών ως συστατικά αλκαλικών γαιών. Οριακές τιμές για PO 4 δεν εφαρμόζονται στην περίπτωση αυτή. Ο προμηθευτής είναι υποχρεωμένος να εκδώσει οδηγίες δοσολογίας για το συγκεκριμένο πρόσθετο και να εκτελεί τις κατάλληλες μεθόδους ανάλυσης. Η τελική ευθύνη για την καταλληλότητα και του χρησιμοποιούμενου προσθέτου βαρύνει αποκλειστικά τον προμηθευτή χημικών. 4) Το οξυγόνο στο νερό τροφοδοσίας πρέπει να μειωθεί κατά κύριο λόγο χρησιμοποιώντας φυσικές διεργασίες, π.χ. θερμική απαερίωση, στις οριακές τιμές που περιγράφονται. Επειδή στην πράξη, ιδίως σε περιόδους αδράνειας, εκκίνησης, διακοπής λειτουργίας κλπ. υφίσταται διαρροή οξυγόνου, δεν διασφαλίζεται η σύμπλευση με τις προδιαγραφές εφαρμόζοντας μόνο απαερίωση, θα πρέπει να χρησιμοποιείται και ένας παράγοντας δέσμευσης οξυγόνου. Η περίσσεια αυτού μπορεί να διασφαλίσει την προστασία. Σημείωση: Οι υμενοποιητικές αμίνες δεν είναι δεσμευτικά οξυγόνου! 5) Οι οργανικές ουσίες είναι γενικώς μίγματα διαφόρων συστατικών. Η σύνθεση τέτοιου μίγματος και η συμπεριφορά των διαφορετικών συστατικών κάτω από τις συνθήκες λειτουργίας των λεβήτων είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Οι οργανικές ουσίες μπορεί να αποσυντεθούν σχηματίζοντας ανθρακικό οξύ ή άλλα όξινα προϊόντα που αυξάνουν την όξινη αγωγιμότητα και προκαλούν διάβρωση ή καθαλατώσεις. Επίσης μπορεί να οδηγήσουν σε αφρισμό και /ή συμπαρασυρμό, ο οποίος πρέπει να διατηρηθεί στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο. 6) Εκτός από την ηλεκτρική αγωγιμότητα, η περιεκτικότητα σε διοξείδιο του πυριτίου (SiO 2 ) και το pη (βοηθητική παράμετρος K S 8.2 ) είναι σημαντικές παράμετροι, και οι μέγιστες τιμές τους δεν πρέπει να υπερβούν στο νερό λέβητα. Εάν μία από αυτές τις τιμές φτάνει το άνω όριο λόγω της συμπύκνωσης στον λέβητα πριν από τη μέγιστη τιμή αγωγιμότητας, τότε αυτή θα λαμβάνεται ως κριτήριο για την απομάστευση (στρατσωνισμό). Επειδή η απομάστευση ρυθμίζεται συνήθως μέσω της μέτρησης αγωγιμότητας, η αντίστοιχη τιμή αγωγιμότητας στην οποία μία από τις παραμέτρους που αναφέρεται φθάνει μέγιστη επιτρεπόμενη τιμή της, αντικαθιστά την οριακή τιμή αγωγιμότητας που παρουσιάζεται στον Πίνακα 2. Οι τιμές που δίνονται στον Πίνακα 2 είναι οι μέγιστες επιτρεπόμενες τιμές αγωγιμότητας. Για τις εγκαταστάσεις στις οποίες η αγωγιμότητα ενσωματώνεται στην αλυσίδα ασφάλειας, όταν επιτευχθούν οι τιμές (το αργότερο), απενεργοποιείται η καύση και κλειδώνει, δηλαδή η αγωγιμότητα πρέπει να ρυθμιστεί με επαρκή απόκλιση από την οριακή τιμή (ελαχ. 30%). Αν είναι απαραίτητη η παραγωγή ασυνήθιστα καθαρού ατμού, υπό ορισμένες συνθήκες, πρέπει να ελαττωθεί η μέγιστη τιμή αγωγιμότητας στο νερό του λέβητα για την ειδική αυτή περίπτωση. Οι οριακές τιμές για την ηλεκτρική αγωγιμότητα, ph (βοηθητική παράμετρος K S 8.2 ) και διοξείδιο του πυριτίου στο νερό τροφοδοσίας είναι το αποτέλεσμα του ρυθμού απομάστευσης (υποτίθεται σε 5%) και η οριακή τιμή του νερού στο λέβητα. Υψηλότερες τιμές αγωγιμότητας, του K S 8.2 ή συγκέντρωσης διοξείδιου του πυριτίου στο νερό τροφοδοσίας επιτρέπονται, αρκεί να υπάρχει συμμόρφωση με τις τιμές του νερού του λέβητα (Πίνακας 2) η οποία είναι δεσμευτική. Ωστόσο, στη συνέχεια, θα προκύψει απομάστευση σε ποσοστό άνω του 5%, καθώς επίσης θα είναι επειγόντως απαραίτητη εξέταση των εξαρτημάτων του λέβητα (π.χ. βαλβίδα απομάστευσης, αντλία τροφοδοσίας, λέβητας, απαερωτής, κλπ.). 7) Σε ατμογεννήτριες μόνο το νερό τροφοδοσίας χρειάζεται να εξεταστεί. Μια δοκιμή θα πρέπει να πραγματοποιηθεί για το δεσμευτικό οξυγόνου από το διαχωριστή υπολειμματικής υγρασίας (λαμβάνεται από τον διαχωριστή νερού που είναι συνδεδεμένος στην έξοδο της ατμογεννήτριας, ή το πρώτο σημείο αποστράγγισης της γραμμής ατμού μετά τον λέβητα). Προδιαγραφές ΕΝ 12953-10 Σελίδα 6 / 13

8) Για κελυφωτούς λέβητες με υπερθερμαντήρες, οι οριακές τιμές νερού λέβητα με λειτουργία που περιέχει άλας (ηλεκτρική αγωγιμότητα στο νερό τροφοδοσίας στους 25 C > 30 μs/cm) πρέπει να μειωθούν κατά το ήμισυ για K S 8,2 (p-value), άμεση ηλεκτρική αγωγιμότητα στους 25 C και διοξείδιο του πυριτίου (SiO 2 ). 4.2 Δειγματοληψία Η δειγματοληψία του νερού και των συμπυκνωμάτων ατμού πρέπει να γίνεται σύμφωνα με το ISO 5667-1 και η προετοιμασία και χειρισμός των δειγμάτων σύμφωνα με το ISO 5667-3. Τα σημεία δειγματοληψίας πρέπει να ορίζονται σε αντιπροσωπευτικά σημεία του κυκλώματος. Τυπικά σημεία δειγματοληψίας είναι: Νερό Τροφοδοσίας από τη βαλβίδα εισόδου, Νερό λέβητα από σημείο γραμμής συνεχούς απομάστευσης, Συμπληρωματικό νερό από την έξοδο της μονάδας επεξεργασίας ή από δεξαμενή αποθήκευσης Συμπύκνωμα από την έξοδο του συμπυκνωτή, αν υφίσταται. Ειδάλλως το συμπύκνωμα πρέπει να λαμβάνεται από σημείο όσο το δυνατόν πιο κοντά στη δεξαμενή Τροφοδοσίας. 4.3 Αναλύσεις Η απόδειξη της συμμόρφωσης με τις τιμές των προδιαγραφών που δίνονται στους πίνακες 1 και 2 πρέπει να είναι σύμφωνες με τις μεθόδους αναλύσεων που αναγράφονται στον πίνακα Χ, όσο είναι εφικτό. Αν οι αναλύσεις γίνονται με άλλα πρότυπα, ή έμμεσες μεθόδους, πρέπει να γίνουν κατάλληλες ρυθμίσεις των μεθόδων αυτών. Οπτικά κριτήρια: Αλλαγές στην εμφάνιση του νερού ως προς τα αδιάλυτα στερεά, το χρώμα ή τον αφρισμό μπορούν να είναι δείκτες συμβάντων που ξέφυγαν από τον έλεγχο της όλης διεργασίας. Πίνακας 3 : Μέθοδοι αναλύσεων Παράμετρος Μέθοδος Acid capacity ΕΝ ISO 9963-1 Conductivity (Ηλεκτρική αγωγιμότητα) ISO 7888 Copper ISO 8288 Iron ISO6332 Oxygen ISO 5814 ph ISO 10523 Phosphate ISO 6878-1 Potassium ISO 9964-2 Silica 1) Sodium ISO 9964-1 TOC 2) ISO 8245 Total Hardness as Ca + Mg ISO 6059 1) Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει Ευρωπαϊκή οδηγία της ανάλυσης. 2) Εναλλακτικά μπορεί να μετρηθεί ο δείκτης υπερμαγγανικού σύμφωνα με το ISO 8467. 4.4 Συμπυκνώματα Αν είναι δυνατόν ξένες ουσίες να εισέλθουν στο νερό τροφοδοσίας του λέβητα μέσω των επιστρεφομένων συμπυκνωμάτων, πρέπει να ληφθούν μέτρα για να αποφευχθεί αυτό (π.χ. φίλτρα Προδιαγραφές ΕΝ 12953-10 Σελίδα 7 / 13

εξευγενισμού, παρακολούθηση αλκαλικών γαιών, θολότητας ή αγωγιμότητας με αυτοματισμό απόρριψης). Όταν χρησιμοποιείτε πτητικά πρόσθετα, π.χ. για την προστασία της γραμμής τροφοδοσίας, μπορεί να είναι αναγκαίο να ελέγχετε ότι υπάρχει περίσσεια του προσθέτου στο συμπύκνωμα. Για να διευκολυνθεί αυτό, η γραμμή συμπυκνώματος πρέπει να διαμορφωθεί ώστε να επιτρέπει την λήψη δείγματος νερού. Η απαιτούμενη περίσσεια του συγκεκριμένου προσθέτου πρέπει να καθορίζεται από τον προμηθευτή. Ο προμηθευτής είναι υποχρεωμένος να εκτελέσει τις αναλύσεις με τις κατάλληλες μεθόδους. 4.5 Συμπληρωματικό νερό Επίπεδο χλωριόντων: Η επιτρεπόμενη συγκέντρωση χλωριόντων στο συμπληρωματικό νερό δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 200 mg /l (για να αποφευχθεί διάβρωση των εξαρτημάτων από ανοξείδωτο χάλυβα που προκαλείται από τα χλωριόντα, π.χ. απαερωτές). 4.6 Νερό απ ευθείας Έγχυσης Μόνο απιονισμένο νερό ή συμπύκνωμα ατμού χωρίς την προσθήκη χημικών όπως υδροξείδιο του νατρίου, υδροξείδιο του καλίου κλπ., καθώς και φωσφορικό τρινάτριο ή φωσφορικό κάλιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως νερό για την ψύξη με ψεκασμό υπέρθερμου ατμού. Απιονισμένο νερό ή συμπύκνωμα ατμού είναι νερό με ηλεκτρική αγωγιμότητα <0,2 μs/cm και συγκέντρωση διοξειδίου του πυριτίου <0,02 mg/l. 5 Αρχική πλήρωση Οι ατμολέβητες μπορεί να πληρωθούν μόνο για την πρώτη φορά με επεξεργασμένο, τουλάχιστον αποσκληρυμένο νερό στο οποίο πρέπει να προστεθεί τουλάχιστον 50 g φωσφορικού νατρίου (20% P 2 O 5 ) ανά κυβικό. 6 Περίοδος αδράνειας Για να αποφευχθεί η διάβρωση κατά τη διάρκεια αδράνειας (σε περίπτωση μακροχρόνιας διακοπής λειτουργίας ή καθυστερημένη παράδοση εξοπλισμού), οι ατμολέβητες και τα συναφή εξαρτήματα του συστήματος πρέπει να συντηρηθούν σωστά. Μπορούν να σας δοθούν ολοκληρωμένες οδηγίες για την Υγρή ή Ξηρή Συντήρηση του εξοπλισμού. 7 Έλεγχος νερού 7.1 Γενικά Τα χαρακτηριστικά του νερού τροφοδοσίας και το νερό του λέβητα (για κελυφωτούς λέβητες) πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον κάθε 72 ώρες. Σημαντικό: Τα δείγματα του νερού πρέπει να λαμβάνονται μόνο από το σύστημα κατά τη διάρκεια της κανονικής λειτουργίας, δηλαδή όχι σε ψυχρή κατάσταση ή λειτουργία εκκίνησης. Για την ανάλυση, πρέπει να λαμβάνεται ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα το οποίο, μέσω κατάλληλου ψυκτήρα δειγματοληψίας επιτρέπει στο νερό που θα ελεγχθεί να ψυχθεί στους 25 C. Για οδηγίες σχετικά με τη λήψη δείγματος νερού, μπορείτε να μας ζητήσετε περισσότερες πληροφορίες. Προδιαγραφές ΕΝ 12953-10 Σελίδα 8 / 13

Παράμετροι ελέγχου νερού: Νερό Τροφοδοσίας: τιμή ph K S 8,2 και αλκαλικές γαίες (ολική σκληρότητα) δεσμευτικά οξυγόνου ή οξυγόνο ηλεκτρική αγωγιμότητα θερμοκρασία λειτουργίας Νερό λέβητα: τιμή ph K S 8,2 αλκαλικές γαίες (ολική σκληρότητα) δεσμευτικά οξυγόνου Φωσφορικά ή αλκαλικοποιητικά προϊόντα ηλεκτρική αγωγιμότητα εμφάνιση Τα αποτελέσματα θα πρέπει να καταγράφονται σε ημερολόγιο λειτουργίας του λεβητοστασίου. Οι άλλες παράμετροι θα πρέπει, ενδεχομένως, να ελέγχονται μια φορά το μήνα. Αν είναι δυνατόν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται οι μέθοδοι ανάλυσης σύμφωνα με τον Πίνακα Χ. Σημαντικό! Σε περίπτωση που οι εθνικές απαιτήσεις επιβάλλουν πιο συχνές ή πιο εμπεριστατωμένους ελέγχους του νερού, αυτές πρέπει να έχουν προτεραιότητα σε σχέση με τις απαιτήσεις του κατασκευαστή. Σημείωση: Μόνο οι έμπειρες εξειδικευμένες επιχειρήσεις θα πρέπει να ζητηθούν για την προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων επεξεργασίας νερού ή συσκευών επεξεργασίας νερού. Έχουμε διαπιστώσει ότι είναι πολύ χρήσιμη η στήριξη που παρέχεται από την εξυπηρέτησης πελατών των εταιρειών αυτών και / ή των υπηρεσιών που ειδικεύονται στην χημεία του νερού. 8 Γενικοί Κίνδυνοι και Πρόληψη Ατυχημάτων 8.1 Επικίνδυνες καταστάσεις Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της εγκατάστασης λέβητα μπορεί να προκύψουν επικίνδυνες καταστάσεις ως αποτέλεσμα της λειτουργίας. Βλάβη μπορεί να αποφευχθεί μόνον εάν οι καταστάσεις αυτές αναγνωρίζονται εγκαίρως και εάν τα σωστά μέτρα ληφθούν άμεσα. Η παρακάτω λίστα των επικίνδυνων καταστάσεων δεν έχει καμία αξίωση να είναι πλήρης, αλλά βασίζεται στις αξίες που έχουν συγκεντρωθεί από την εμπειρία δεκαετιών παρατηρώντας τη συμπεριφορά των λεβήτων. Εάν άλλες εγκαταστάσεις ή στοιχεία του συστήματος είναι εγκατεστημένα στον ίδιο χώρο, τα μέτρα που ισχύουν για αυτές τις συνιστώσες του συστήματος πρέπει να συντονιστούν με τον κατασκευαστή των εν λόγω εγκαταστάσεων ή εξοπλισμού. Το προσωπικό λειτουργίας πρέπει να αναφέρει οποιεσδήποτε επικίνδυνες καταστάσεις αμέσως στον υπεύθυνο λειτουργίας. Σύμφωνα με τις τοπικές νομοθεσίες, βλάβη σε τοιχώματα δοχείου πίεσης λέβητα και - εφόσον υφίσταται - στο υπερθερμαντήρα ή/και στον προθερμαντήρα, που θα μπορούσε να προκαλέσει μια στάση λειτουργίας, λόγω του κινδύνου για το προσωπικό λειτουργίας ή τρίτα μέρη πρέπει να να αναφερθεί στην αρμόδια εποπτική αρχή ή/και στον οργανισμό Προδιαγραφές ΕΝ 12953-10 Σελίδα 9 / 13

παρακολούθησης ο οποίος είναι υπεύθυνος για τις επιθεωρήσεις ασφάλειας του συστήματος λέβητα. 8.2 Σχηματισμός των καθαλατώσεων Κίνδυνος! Υπάρχει κίνδυνος εάν υφίστανται καθαλατώσεις. Ο σχηματισμός καθαλατώσεων μπορεί να καταστρέψει τον λέβητα. Υπάρχει άμεσος κίνδυνος για τη ζωή όλων όσων βρίσκονται στην περιοχή του λέβητα από ιπτάμενα εξαρτήματα και από το θερμό μέσο (ατμός, ζεστό νερό). Εξαιρετικά σοβαρή βλάβη μπορεί να προκληθεί με το λέβητα με ανεπαρκώς προεπεξεργασμένο νερό, ακατάλληλα χημικά πρόσθετα ή βρώμικο συμπύκνωμα. Οι καθαλατώσεις δεν θα πρέπει να θεωρηθούν ως ακίνδυνες. Το πάχος των αποθέσεων δεν αποτελεί ένδειξη του βαθμού μείωσης της μετάδοσης θερμότητας. Εάν παρατηρηθούν καθαλατώσεις στην πλευρά του νερού του λέβητα, η περαιτέρω λειτουργία του συστήματος του λέβητα δεν επιτρέπεται. Ο λέβητας μπορεί μόνο να ξεκινήσει και πάλι μόνο όταν οι καθαλατώσεις έχουν αφαιρεθεί και εάν ένας εμπειρογνώμονας επιτρέψει την επεναλειτουργία μετά από την εκτέλεση κατάλληλης υδραυλικής και παχυμετρικής δοκιμής. Συνιστάται να χρησιμοποιηθεί μια έμπειρη εξειδικευμένη εταιρεία για την απομάκρυνση του επιχρίσματος ή/και καθαλατώσεων. Αν απαιτηθεί χημικός καθαρισμός, αυτό θα πρέπει να σημειωθεί στο ημερολόγιο λειτουργίας. Σημείωση: Οι λέβητες μπορούν να καθαρίζονται με διαλύτες αλάτων λεβήτων που έχουν εγκριθεί στο πλαίσιο των περιφερειακών κανονισμών. Οι κανονισμοί για την ασφάλεια και την προστασία του περιβάλλοντος, πρέπει να τηρούνται αυστηρά. Οι κανονισμοί και οι οδηγίες δίνονται στα δοχεία του προϊόντος ή στα αντίστοιχα δελτία δεδομένων ασφαλείας. Αυτά τα δελτία δεδομένων είναι διαθέσιμα από τον προμηθευτή του προϊόντος καθαρισμού. 8.2.1 Διάβρωση Κίνδυνος! Κίνδυνος από τη διάβρωση. Η διάβρωση μπορεί να καταστρέψει το λέβητα. Υπάρχει άμεσος κίνδυνος για τη ζωή για όλους στην περιοχή του λέβητα από ιπτάμενα εξαρτήματα και από το θερμό μέσο (ατμός, ζεστό νερό). Εξαιρετικά σοβαρή βλάβη μπορεί να προκληθεί σε λέβητα με ανεπαρκώς προεπεξεργασμένο νερό, ακατάλληλα χημικά βοηθητικά πρόσθετα ή βρώμικο συμπύκνωμα. Εάν η διάβρωση παρατηρείται από την πλευρά του νερού, δεν επιτρέπεται περαιτέρω λειτουργία του συστήματος του λέβητα. Ο λέβητας μπορεί να ξεκινήσει και πάλι μόνο όταν οι καθαλατώσεις έχουν αφαιρεθεί και όταν ένας εμπειρογνώμονας επιτρέψει την επαναλειτουργία του λέβητα μετά από την πραγματοποίηση κατάλληλης δοκιμή και αφού ληφθούν τα μέτρα που απαιτούνται για την αποκατάσταση της διάβρωσης, ή τουλάχιστον προς αποφυγή της περεταίρω εξάπλωσης της διάβρωσης. Προδιαγραφές ΕΝ 12953-10 Σελίδα 10 / 13

9 Μέτρα σε περίπτωση ασυνήθιστων συνθηκών και σφαλμάτων λειτουργίας Αν κάτι ασυνήθιστο παρατηρείται ή / και εμφανίζονται σφάλματα λειτουργίας, ο παρακάτω πίνακας παρέχει τις πρώτες πληροφορίες για τη διόρθωση: Παρατηρηθέν πρόβλημα: Κυμαινόμενη στάθμη του νερού του λέβητα, αφροί. Παρασυρμός νερού λέβητα, μαζί επιπτώσεις νερού στο δίκτυο. Επικαθήσεις καθαλατώσεις σε βαλβίδες ή/και σωλήνες ή στον παραγωγικό εξοπλισμό. Πρόβλημα Επεξεργασία νερού = σύστημα αποσκλήρυνσης και επίσης υψηλή συγκέντρωση ανθρακικών στο ακατέργαστο νερό συγχρόνως (Αυτό οδηγεί σε συνθήκες «καυστικής ευθραυστότητας» στο νερό λέβητα με το σχηματισμό ΝαΟΗ, το οποίο παραμένει στο λέβητα και αυξάνει την KS 8,2 (pαλκλαικότητα) και την τιμή ph καθώς και το παραγόμενο CO 2, το οποίο διαφεύγει στο δίκτυο ατμού, μειώνει την τιμή του ph και μπορεί να προκαλέσει διάβρωση του εξοπλισμού). K S 8,2 (p -value) έχει πολύ υψηλή περιεκτικότητα στο νερό του λέβητα Επέμβαση Χρησιμοποιήστε διαφορετική επεξεργασία νερού (π.χ. απαλκαλίωση ή αντίστροφη όσμωση) Αύξησε το βαθμό αφαλάτωσης, μέχρι να ρυθμιστούν οι τιμές του νερού λέβητα. Αύξηση του ρυθμού απομάστευσης. Υψηλή αγωγιμότητα νερού λέβητα Αύξησε το βαθμό αφαλάτωσης, μέχρι να ρυθμιστούν οι τιμές του νερού λέβητα. Αύξηση του ρυθμού απομάστευσης. Ελέγξτε την δοσιμέτρηση των χημικών προσθέτων. Πολύ υψηλή συγκέντρωση διαλυμένων οργανικών ουσιών (κατανάλωση KMnO 4). Εισροή συστατικού αναγέννησης από την επεξεργασία του νερού Ελέγξτε την μονάδα επεξεργασίας νερού. Αύξησε το βαθμό αφαλάτωσης, μέχρι να ρυθμιστούν οι τιμές του νερού λέβητα. Αύξηση του ρυθμού απομάστευσης. Υψηλό επίπεδο διαλυτών στερεών. Ελέγξτε τα συμπυκνώματα δικτύου για διαρροές παρακολούθηση παροχής συμπυκνωμάτων (αγωγιμότητα, θολότητα), με αντίστοιχη συσκευή εκκένωσης. Αύξησε το βαθμό αφαλάτωσης, μέχρι να ρυθμιστούν οι τιμές του νερού λέβητα. Αύξηση του ρυθμού απομάστευσης. Υψηλά επίπεδα φωσφορικών Αύξησε το βαθμό αφαλάτωσης, μέχρι να ρυθμιστούν οι τιμές του νερού λέβητα. Αύξηση του ρυθμού απομάστευσης. Ελέγξτε την προσθήκη των χημικών. Γενικά: Τιμές νερού διαφορετικές από τις τιμές του πίνακα νερού λέβητα. Ρυθμίστε τις τιμές σύμφωνα με τον πίνακα. Ελέγξτε την προσθήκη των χημικών. Προδιαγραφές ΕΝ 12953-10 Σελίδα 11 / 13

Τοποθετήστε διαχωριστή νερού. Αποστραγγίζετε τις σωληνώσεις ατμού τακτικά. Ελέγξτε τη συσκευή αφαλάτωσης. Έντονες διακυμάνσεις φορτίου σε ατμό που απομακρύνεται. Μειώστε την επιλεγμένη παροχή ταχύτητας στις βαλβίδες των καταναλωτών. Παρατηρηθέν πρόβλημα: Θολό νερό λέβητα Πρόβλημα Καθαλατώσεις σκληρότητας (αλκαλικές γαίες, φωσφορικά) Επέμβαση Αυξήστε το βαθμό αφαλάτωσης. Ρυθμίστε τις τιμές σύμφωνα με τον πίνακα νερού λέβητα. Ελέγξτε την πηγή εισόδου σκληρότητας. Αυξήστε την απομάστευση. Εισροή προϊόντων διάβρωσης Χρήση ακατάλληλων χημικών Ελέγξτε τη μονάδα επεξεργασίας νερού και το κύκλωμα συμπυκνωμάτων (βλέπε διάβρωση σωλήνων συμπυκνωμάτων) Συμβουλευτείτε εξειδικευμένη επιχείρηση. Παρατηρηθέν πρόβλημα: Επικαθήσεις στο λέβητα, προθερμαντήρα, υπερθερμαντήρα Συμπληρωματικό μη κατάλληλα επεξεργασμένο Ελέγξτε την επεξεργασία του νερού, τη μονάδα ιονταλλαγής, εάν είναι απαραίτητο κάντε βεβιασμένη αναγέννηση. Ελέγξτε τις παροχές μεταξύ δυο αναγεννήσεων. Ρυθμίστε σταθερή πίεση πριν τη μονάδα επεξεργασίας νερού. Χρησιμοποιείστε υψηλότερης ποιότητας μονάδα επεξεργασίας (π.χ. αντίσροφη όσμωση) Εισροή ξένων ουσιών στα συμπυκνώματα (έλαια, λίπη, οργανική ύλη, οξέα, αλκάλια, σκληρότητα..) Χρήση υμενοποιητικών αμινών σε συνδυασμό με αφαλατωμένο ή χαμηλής περιεκτικότητας σε άλατα λειτουργία Εισροή οξυγόνου σε περίοδο αδράνειας Ανεπαρκώς απαερωμένο νερό Τροφοδοσίας Τοποθετήστε ελεγκτή συμπυκνωμάτων (αγωγιμότητα, θολότητα) με αντίστοιχη συσκευή αποστράγγισης. Αγωγιμότητα: οξέα, αλκάλια, σκληρότητα, το νερό της θάλασσας Θολερότητα: λάδια, λίπη, το γάλα, βαφές Παύση χρήσης υμενοποιητών Κατά τη διάρκεια της αδράνειας να ενεργήσετε σύμφωνα με τις Οδηγίες Ξηρής ή Υγρής Συντήρησης. Για μικρότερο χρόνο αδράνειας, κρατήσετε το σύστημα υπό πίεση. Ελέγξτε θερμικό απαερωτή (σταθερή πίεση ή τη θερμοκρασία, επαρκή όγκο εισερχομένου ατμού). Ελέγξτε την περίσσεια δεσμευτικού οξυγόνου. Ανεπαρκής προσθήκη χημικών βοηθητικών Υπερδοσολόγηση χημικών βοηθητικών Χρήση ακατάλληλων χημικών Διαρροή οξέος/ αλκάλεος από την επεξεργασία νερού Ελέγξτε το σύστημα προσθήκης χημικών. Ελέγξτε το σύστημα προσθήκης χημικών. Συμβουλευτείτε εξειδικευμένη επιχείρηση. Ελέγξτε την επεξεργασία νερού. Προδιαγραφές ΕΝ 12953-10 Σελίδα 12 / 13

Παρατηρηθέν πρόβλημα: Διάβρωση στο δίκτυο Ατμού - Συμπυκνωμάτων Πρόβλημα Εισροή οξυγόνου κατά την αδράνεια Επέμβαση Διατηρείτε το κύκλωμα υπό πίεση Κατασκευάστε το δίκτυο από αντιδιαβρωτικό υλικό. Ανεπαρκής απαερίωση νερού Τροφοδοσίας Ελέγξτε θερμικό απαερωτή (σταθερή πίεση ή τη θερμοκρασία, επαρκή όγκο εισερχομένου ατμού). Ελέγξτε την περίσσεια δεσμευτικού οξυγόνου. Συμπαρασυρμός νερού λέβητα στον ατμό Ρυθμίστε τις τιμές νερού λέβητα σύμφωνα με τον πίνακα. Ρυθμίστε τη μέγιστη παραγωγή ατμού. Μειώστε την παροχή στις βαλβίδες κατανάλωσης Τοποθετήστε διαχωριστή νερού, αποστραγγίζετε τις σωληνώσεις ατμού τακτικά. Κατασκευάστε το δίκτυο από αντιδιαβρωτικό υλικό. Συμπύκνωση ατμού λόγω ανεπαρκούς μόνωσης Μονώστε τις σωληνώσεις ικανοποιητικά. Απόστολος Χ. Καβαδίας, Χημικός Μηχανικός - Μελέτες, Εξοπλισμός και Χημικά επεξεργασίας νερού 28 ης Οκτωβρίου 39, Τ.Θ. 7101, 57500 ΕΠΑΝΟΜΗ, www.idro-lysi.gr κιν. 6972-017319 fax. & τηλ. 23920.42964 e-mail: akavadias@gmail.com Προδιαγραφές ΕΝ 12953-10 Σελίδα 13 / 13