ΕΙΣΑΓΩΓΗ V21206. Item number: 1026-63150 Διαβάστε και κρατήστε για μελλοντική αναφορά.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Ενυδρείο είναι ένα πρωτοποριακό επιστημονικό παιχνίδι που σου επιτρέπει να ανακαλύψεις και να παρατηρήσεις τον εντυπωσιακό υποθαλάσσιο κόσμο και να γνωρίσεις από κοντά τα ζώα με σοβαρό και υπεύθυνο τρόπο. Η συσκευασία περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα υλικά και εργαλεία για να στήσεις μια ειδική δεξαμενή παρακολούθησης για ψάρια του γλυκού νερού. Το Ενυδρείο σού μαθαίνει πώς να φροντίζεις τα ψάρια και σου δείχνει πόσο η ποιότητα ζωής τους εξαρτάται από τη δική σου συνεχή φροντίδα. Σου τονίζουμε πως, μπορεί η απόφαση να αγοράσεις ένα ψάρι και άρα να είσαι υπεύθυνος για τη φροντίδα του να είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και διασκεδαστική, ωστόσο δεν είναι παιχνίδι αλλά μία σοβαρή και υπεύθυνη απόφαση, καθώς τα ψάρια είναι ζωντανοί οργανισμοί και σε ορισμένες περιπτώσεις πολύ ευαίσθητα πλάσματα. Σου συστήνουμε να ζήσεις αυτήν τη μοναδική εμπειρία μαζί με έναν ενήλικα. Η μέθοδος φροντίδας και συντήρησης του ψαριού μέσα στη δεξαμενή έχει ελεγχθεί από το Τμήμα Περιβαλλοντικών και Φυσικών Επιστημών (DiSVA) του Ιταλικού Πανεπιστημίου Universita Politecnica Delle Marche (Ιταλία). Item number: 1026-63150 Διαβάστε και κρατήστε για μελλοντική αναφορά. ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ / MANUFACTURER: Clementoni S.p.A. Zona Industriale Fontenoce s.n.c. 62019 Recanati (MC) Italy Tel. +39 071 75811 Fax +39 071 7581234 www. clementoni.com Διανέμεται από την AS Company Α.Ε. 2ο χλμ Παλαιάς Συμμαχικής Οδού, 57013 Θεσσαλονίκη, Ελλάδα V21206

ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Διαφανής δεξαμενή Εσωτερική βάση Δοχείο Καπάκι Περιστρεφόμενες λαβές 5 13 Περισκόπιο (απαιτείται συναρμολόγηση) Kαθρέφτες Παξιμάδι Μεγεθυντικός φακός Τάπα Σωλήνας Διαλυτικό νερού Αυτοκόλλητα Χρωματιστό χαλίκι Θερμόμετρο LCD Απόχη (απαιτείται συναρμολόγηση) 12 1 2 4 8 15 7 10 11 9 6 3 16 14 ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το συγκεκριμένο προϊόν σε φέρνει σε επαφή με το θαλάσσιο κόσμο και σε καθοδηγεί για να στήσεις μία δεξαμενή παρακολούθησης για χρυσόψαρα. Με το ημερολόγιο «ένδειξης δραστηριότητας» μπορείς, στην ουσία, να καταγράφεις τα ημερήσια ραντεβού σου με τους θαλάσσιους φίλους σου. Με το περισκόπιο που περιλαμβάνεται στη συσκευασία μπορείς να γνωρίσεις από κοντά το θαλάσσιο κόσμο και να πραγματοποιήσεις φανταστικές ζωντανές εξερευνήσεις! Σε ενημερώνουμε πως η δεξαμενή που περιλαμβάνεται στη συσκευασία έχει χωρητικότητα 7 λίτρα. Σε αυτήν την ποσότητα νερού 1 ή το πολύ 2 μικρά ψάρια (μέγιστου μήκους 7εκ. όταν ενηλικιώνονται) θα ζήσουν άνετα σε αρμόζουσες συνθήκες για όλη την περίοδο παρακολούθησης. Πρέπει να έχεις υπ όψιν σου ότι η δεξαμενή είναι ένα προσωρινό σπίτι για να μπορέσεις να παρατηρήσεις και να φροντίσεις το ψάρι σου για λίγες εβδομάδες διασφαλίζοντας ότι δε νιώθει καθόλου άβολα. Το προϊόν έχει εγκριθεί από το Τμήμα Περιβαλλοντικών και Φυσικών Επιστημών (DiSVA) του Ιταλικού Πανεπιστημίου Universita Politecnica Delle Marche (Ιταλία). Το συγκεκριμένο Τμήμα διενήργησε επιστημονική έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας επιβεβαιώνουν πως όλες οι δραστηριότητες για την παρατήρηση και τη φροντίδα του ψαριού που προτείνονται σε αυτό το προϊόν έχουν αναπτυχθεί με πλήρη σεβασμό στις φυσιολογικές ανάγκες των θαλασσίων ειδών που φιλοξενούνται στη δεξαμενή του. Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα www.clementoni.it ΠΡΟΣΟΧΗ: Ορισμένοι τοπικοί κανονισμοί επιβάλλουν πιο αυστηρούς περιορισμούς όσον αφορά στη χωρητικότητα των δεξαμενών που φιλοξενούν θαλάσσια είδη. Για το λόγο αυτό, σου συστήνουμε να ζητάς περισσότερες πληροφορίες στα εξειδικευμένα καταστήματα από όπου αγοράζεις τα ψάρια σου. Ανάλογα με το είδος του χρυσόψαρου που αγοράζεις, σου συστήνουμε να μεταφέρεις το ψάρι σε ανάλογου μεγέθους δεξαμενή, αν αυτό κρίνεται απαραίτητο. ΠΡΟΣΟΧΗ Προφυλάξεις για τη χρήση μεγεθυντικού φακού! - Μην εκθέτετε το φακό απευθείας στο φως του ήλιου. Κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιάς. - Ποτέ μην κοιτάτε προς τον Ήλιο μέσα από μεγεθυντικό φακό. Μπορεί να προκληθεί ανεπανόρθωτη βλάβη στα μάτια σας. ΠΡΟΣΟΧΗ! Να χρησιμοποιείται υπό την άμεση επίβλεψη ενηλίκου. Το παιχνίδι πρέπει να κρατιέται μακριά από πολύ μικρά παιδιά. Η μη τήρηση των προφυλάξεων των οδηγιών χρήσης θα μπορούσε να εκθέσει το χρήστη σε λειτουργικούς κινδύνους. 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Υλικά και εργαλεία... 2 Συναρμολόγηση δεξαμενής και εξαρτημάτων... 3 Πληροφορίες για την προετοιμασία της δεξαμενής 7 Προετοιμασία της δεξαμενής... 8 Δραστηριότητες... 9 Το χρυσόψαρο... 13 Ενδιαφέροντα στοιχεία... 15

ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΩΝ Για προφανείς λόγους, ψάρια και θαλάσσια φυτά δεν περιλαμβάνονται στη συσκευασία. Ωστόσο, η δεξαμενή μπορεί να φιλοξενήσει αυτά τα είδη ζωής. Σου συστήνουμε να επισκεφθείς ένα εξειδικευμένο κατάστημα ώστε να αγοράσεις το ψάρι της επιλογής σου και την τροφή που του αρμόζει, καθώς και όποιο άλλο εξάρτημα πιστεύεις ότι χρειάζεσαι. ΖΗΤΗΣΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΕΝΟΣ ΕΝΗΛΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Πριν από τη συναρμολόγηση της δεξαμενής, σου συστήνουμε να καθαρίσεις προσεκτικά όλα τα πλαστικά μέρη με νωπό πανί ή κάτω από τρεχούμενο νερό. Μη χρησιμοποιείς απορρυπαντικά που μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στο πλαστικό ή να βλάψουν τους κατοίκους της δεξαμενής. 1) ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΒΑΣΗΣ Τοποθέτησε την εσωτερική βάση στο κάτω μέρος της δεξαμενής, εφαρμόζοντας πίεση στο σημείο όπου βρίσκονται οι δύο εσοχές στερέωσης στη βάση της δεξαμενής. 2) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΟΧΕΙΟΥ Τοποθέτησε το δοχείο στην προβλεπόμενη στρογγυλή θέση πάνω στη βάση. Βεβαιώσου ότι το βέλος στο κάτω μέρος του δοχείου βλέπει προς το πίσω μέρος της δεξαμενής. Μόλις εισάγεις τα τρία άγκιστρα της βάσης του δοχείου στις αντίστοιχες τρύπες, γύρισε το δοχείο με φορά αντίθετη από τους δείκτες του ρολογιού, ώστε να το κλειδώσεις στη θέση του. 3

ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΩΝ 3) ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟΥ Υλικά που θα χρειαστείς: πλαστικά μέρη περισκόπιου, 2 καλουπωτούς καθρέφτες, μεγεθυντικό φακό, παξιμάδι. Θα βρεις τα 4 μέρη που χρειάζεσαι για να συναρμολογήσεις το περισκόπιο μέσα στη μικρή σακούλα. Τοποθέτησε σε ζεύγη τα μέρη που ταιριάζουν μεταξύ τους. Σημείωση! Μην τα συνδέεις ακόμη! Πρώτα πρέπει να εισάγεις τους καθρέφτες και το φακό σύμφωνα με τις οδηγίες που ακολουθούν. Αφαίρεσε την προστατευτική μεμβράνη από τους 2 καθρέφτες. Επίσης, αφαίρεσε την προστατευτική μεμβράνη από την αυτοκόλλητη πλευρά και στερέωσε κάθε καθρέφτη στην αντίστοιχη θέση (στο ανάλογο πλαστικό μέρος) με την πλευρά του καθρέφτη να βλέπει προς τα επάνω. Πίεσε ελαφρά με τα δάχτυλά σου, ώστε ο καθρέφτης να σταθεροποιηθεί. Φρόντισε οι καθρέφτες να μπουν σωστά στην προβλεπόμενη για αυτούς θέση. Ένωσε τα δύο μισά από το κάτω μέρος του περισκόπιου και πέρασε το παξιμάδι μέσα στο σωλήνα, διασφαλίζοντας ότι τα βέλη τόσο στο παξιμάδι όσο και στο περισκόπιο βλέπουν προς την ίδια κατεύθυνση. Στη συνέχεια, ένωσε τα δύο κοντά μισά μέρη πάνω στο υπόλοιπο περισκόπιο, για να ολοκληρώσεις τη συναρμολόγηση. Τώρα μπορείς να εισάγεις το μεγεθυντικό φακό από την εξωτερική μεριά μέσα στην προβλεπόμενη θέση, πιέζοντας ώστε να ασφαλίσει μέσα στα κλιπς. Με το ένα χέρι κράτησε σταθερά το δοχείο που έχεις στερεώσει στη βάση. Βεβαιώσου ότι τα βέλη στη βάση του δοχείου βλέπουν προς την ίδια μεριά με αυτά που υπάρχουν πάνω στο παξιμάδι. Κλείδωσε σταθερά το παξιμάδι πάνω στο δοχείο, γυρίζοντάς το προς την ίδια φορά με αυτήν από τους δείκτες του ρολογιού. 4

ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΩΝ 4) ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ καπακιου Το καπάκι της δεξαμενής δεν είναι ένα απλό καπάκι, αλλά ένα σημαντικό εξάρτημα πολλαπλών χρήσεων (βλ. σελίδα 10). Αρχικά, τοποθέτησε τα αυτοκόλλητα πάνω στο καπάκι, όπως φαίνεται στη φωτογραφία. Τοποθέτησε σωστά τα αυτοκόλλητα στις περιστρεφόμενες λαβές και σταθεροποίησέ τες στις ανάλογες θέσεις πάνω στο καπάκι. ΣΗΜΕΙΩΣΗ! Τοποθέτησε τις λαβές προσεκτικά και διασφάλισε ότι η λαβή με το μικρότερο άνοιγμα έχει τοποθετηθεί κάτω από τον τίτλο ΔΕΞΑΜΕΝΗ. Τοποθέτησε το καπάκι πάνω στη δεξαμενή με τέτοιο τρόπο ώστε το δοχείο, το παξιμάδι και το περισκόπιο να μένουν σταθερά στη θέση τους. 5) ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ Για να ολοκληρώσεις τη συναρμολόγηση, η δεξαμενή χρειάζεται ένα σύστημα κλεισίματος! Έχεις δύο εναλλακτικές: είσαγε τη λευκή πλαστική τάπα απευθείας μέσα στην τρύπα που βρίσκεται στο πίσω μέρος της δεξαμενής, ή εναλλακτικά σύνδεσε το μικρό γαλάζιο σωλήνα στην ίδια εσοχή, περνώντας τον και από το ειδικό δαχτυλίδι που βρίσκεται στο επάνω άκρο της δεξαμενής. Τέλος, κλείσε το επάνω μέρος του σωλήνα με μία λευκή τάπα. Η δεύτερη εναλλακτική διευκολύνει την απομάκρυνση νερού από τη δεξαμενή και τη μερική ανανέωσή του, όπως περιγράφεται στη σελίδα 11. 5

ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΩΝ 6) ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟΥ Απομάκρυνε το προστατευτικό χαρτί από το πίσω μέρος του αυτοκόλλητου θερμόμετρου και κόλλησέ το στο μπροστινό μέρος της δεξαμενής, ακριβώς πάνω από τη βάση. Τώρα πρέπει να απομακρύνεις τη διάφανη προστατευτική μεμβράνη. Πρόσεξε να μην βρέχεις το θερμόμετρο κατά τις επιμέρους δραστηριότητες που θα κάνεις. Σημείωση για τον τρόπο λειτουργίας του θερμόμετρου Το συγκεκριμένο όργανο που περιλαμβάνεται στη συσκευασία χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της θερμοκρασίας του νερού. Πρόκειται για ένα θερμόμετρο που αποτελείται από μία θερμική λωρίδα με οθόνη υγρών κρυστάλλων (LCD). Το θερμόμετρο περιλαμβάνει σκάλα θερμοκρασιών ανά δύο βαθμούς, από τους +10 C στους +34 C. Η θερμοκρασία υποδεικνύεται με την εμφάνιση ενός έγχρωμου αριθμού μέσα σε ένα μαύρο στρογγυλό δίσκο. Όταν είναι ορατοί δύο αριθμοί, η θερμοκρασία βρίσκεται ανάμεσα από αυτές τις δύο τιμές. 7) ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟΧΗΣ Τοποθέτησε το τούλι πάνω από την τετράγωνη περιοχή της απόχης (πλαστικό μέρος με λαβή) και προσάρμοσέ το έτσι, ώστε να μπορεί να κρατήσει ένα ψάρι. Άσκησε πίεση για να κλείσεις το επάνω μέρος της απόχης και ζήτησε από έναν ενήλικα να κόψει το τούλι που περισσεύει. Η απόχη θα αποδειχτεί χρήσιμη για τη μεταφορά του ψαριού κατά την έναρξη λειτουργίας του ενυδρείου, αλλά και αργότερα για τον πλήρη καθαρισμό της δεξαμενής. Θα τη χρησιμοποιήσεις για να απομακρύνεις ένα ψάρι τη φορά και για να το μεταφέρεις σε ένα «προσωρινό» δοχείο το οποίο θα έχεις ήδη προετοιμάσει. Η όλη διαδικασία πρέπει να γίνει γρήγορα και προσεκτικά, για να μην τραυματίσεις το ψάρι. Ζήτησε τη βοήθεια ενός ενήλικα! 6

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ Προτού ξεκινήσεις να λειτουργείς το χώρο παρακολούθησης, ακολουθούν ορισμένες σημαντικές συμβουλές. ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΤΗΣ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Όταν επιλέγεις το χώρο όπου θα τοποθετήσεις τη δεξαμενή, έχε υπ όψιν σου τα ακόλουθα: - Μην εκθέτεις τη δεξαμενή άμεσα στο φως του ήλιου, καθώς αυτό ενθαρρύνει την ανάπτυξη φυκιών και μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της θερμοκρασίας του νερού και μείωση του διασπώμενου οξυγόνου. - Βεβαιώσου ότι η βάση που διάλεξες είναι σταθερή και μπορεί να κρατήσει τουλάχιστον 3 φορές περισσότερο βάρος από αυτό που έχει η δεξαμενή όταν είναι γεμάτη. - Η δεξαμενή πρέπει να είναι τοποθετημένη σε μέρος όπου είναι δυνατό και εύκολο να πραγματοποιήσεις όλες τις διαδικασίες συντήρησης. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΝΕΡΟΥ Η φροντίδα του νερού είναι βασική διαδικασία για την καλή ανατροφή των ψαριών. Η ιδανική θερμοκρασία του νερού, στην οποία πολλά χρυσόψαρα νιώθουν άνετα, είναι ανάμεσα από τους 18 C και τους 24 C, ή, απλά σε θερμοκρασία δωματίου. Το χειμώνα, η θερμοκρασία μπορεί να είναι λίγο πιο χαμηλή. Προσπάθησε να μην υποβάλλεις το χρυσόψαρο σε ραγδαίες διακυμάνσεις θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια συντήρησης της δεξαμενής. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ Η καλή ποιότητα του νερού είναι θεμελιώδης για τη ζωή των ψαριών. Συγκεκριμένα, τα χρυσόψαρα επιβιώνουν καλά σε νερό που το ph του είναι ανάμεσα από 6,5 και 7,5, οπότε χρειάζονται λίγο όξινο και λίγο αλκαλικό νερό. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις νερό της βρύσης μέσα στη δεξαμενή παρακολούθησης, όμως καθώς είναι πλούσιο σε ουσίες όπως το χλώριο και τα βαρέα μέταλλα, θα χρειαστεί να ρίξεις λίγες σταγόνες από το διαλυτικό νερού (1 σταγόνα/ λίτρο νερού). Το διάλυμα αυτό θα κάνει το νερό κατάλληλο για τα ψάρια. Το διαλυτικό νερού στην πραγματικότητα βελτιώνει την ποιότητα του νερού της βρύσης, εξουδετερώνει το χλώριο και διαλύει τα άλατα, που σε αντίθετη περίπτωση θα προκαλούσαν βλάβη στα βράγχια ή τους βλεννώδεις αδένες των ψαριών. Να θυμάσαι πως σε ανάρμοστες συνθήκες νερού το ψάρι σου θα συμπεριφέρεται περίεργα. Μπορεί, για παράδειγμα, να αναπνέει δύσκολα, να κινείται μόνο χαμηλά στη βάση και, άρα, να είναι πιο εκτεθειμένο σε πιθανή ασθένεια. 7

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΒΥΘΟΥ Σκόρπισε το χρωματιστό χαλίκι στο βυθό της δεξαμενής. Τα χρυσόψαρα λατρεύουν να σκάβουν στο βυθό! Μπορείς να βάλεις και τη δική σου προσωπική πινελιά στο θαλάσσιο κόσμο σου προσθέτοντας αξεσουάρ που μπορείς να αγοράσεις από εξειδικευμένα καταστήματα, ή φυτά. Καθώς τα φυτά αφομοιώνουν μείγματα που βασίζονται σε άζωτο και φώσφορο, βοηθούν στη διατήρηση και τη βελτίωση της ποιότητας του νερού. Ακόμη, μέσω της φωτοσύνθεσης, τα φυτά απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα και παράγουν οξυγόνο, που είναι πολύ σημαντικό για τη ζωή των ψαριών. Καθώς τα χρυσόψαρα έχουν την τάση να τρέφονται με φυτά, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων φυτών, όταν διαλέγεις ποια φυτά να βάλεις στη δεξαμενή, ίσως είναι προτιμότερα αυτά που έχουν σκληρά φύλλα, όπως για παράδειγμα Anubias nana. Τέλος, για να ολοκληρώσεις την προετοιμασία της δεξαμενής, ίσως θέλεις να προσθέσεις και ένα σύστημα φιλτραρίσματος. Αν ναι, τα εξειδικευμένα καταστήματα θα μπορέσουν να σου παρέχουν πληροφορίες για το φίλτρο που καλύπτει καλύτερα τις ανάγκες του ενυδρείου σου. Γέμισε τη δεξαμενή με νερό της βρύσης περίπου στα 2/3 της και πρόσθεσε τις ανάλογες σταγόνες από το διαλυτικό νερού (για περισσότερες πληροφορίες βλ. σελ 7). Άφησε το νερό να καθίσει για μία ώρα, προτού ρίξεις μέσα το ψάρι σου. ΖΗΤΗΣΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΕΝΟΣ ΕΝΗΛΙΚΑ ΕΛΕΓΧΟΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ Έλεγξε το θερμόμετρο, για να διασφαλίσεις ότι η θερμοκρασία είναι ανάμεσα στους 18 C και 24 C, θερμοκρασία ιδανική για να φιλοξενήσει το ψάρι σου. Να θυμάσαι πάντα ότι η θερμοκρασία νερού είναι πολύ σημαντική παράμετρος για την καλή ζωή των θαλάσσιων φίλων σου. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΨΑΡΙΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Η τοποθέτηση ενός ψαριού μέσα στη δεξαμενή σημαίνει στην ουσία αλλαγή περιβάλλοντος και είναι πιθανό να αγχώσει το ψάρι. Είναι πολύ λεπτή διαδικασία και πρέπει να ολοκληρωθεί με ιδιαίτερη φροντίδα. Κατά την αγορά ενός ψαριού, από το κατάστημα θα το τοποθετήσουν σε μία σακούλα με νερό την οποία θα κλείσουν με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργήσουν μία φούσκα με αέρα στην επιφάνεια. Άνοιξε τη σακούλα και κατέβασε τις άκρες της έτσι ώστε να επιπλέει, αν την αφήσεις πάνω στο νερό της δεξαμενής. Άφησε τη σακούλα να επιπλέει για περίπου 20 λεπτά και σιγά-σιγά ρίχνε νερό από τη δεξαμενή μέσα στη σακούλα ώσπου ο όγκος του νερού στη σακούλα να διπλασιαστεί. Μετά από περίπου 30 λεπτά, πιάσε το ψάρι με την απόχη και τοποθέτησέ το στη δεξαμενή. Άδειασε το νερό της σακούλας στο νεροχύτη και όχι μέσα στη δεξαμενή! Μην ταΐσεις αμέσως το ψάρι σου. Θα χρειαστεί περίπου 2 ώρες για να εξοικειωθεί με το περιβάλλον του. 8

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τώρα που η δεξαμενή παρακολούθησης είναι σε πλήρη λειτουργία και ξέρεις αρκετά πράγματα για το θαλάσσιο κόσμο, η πραγματική διασκέδαση ξεκινά, καθώς αλληλεπιδράς με τους νέους σου φίλους μέσα από το περισκόπιο και τους φροντίζεις με υπευθυνότητα μέσα από μία σειρά από συνεχείς και συγκεκριμένες δραστηριότητες. 1) ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ Όποια στιγμή το θελήσεις, μπορείς να «βουτήξεις» σε μία κοντινή παρατήρηση του θαλάσσιου κόσμου σου χάρη στο περισκόπιο! Τοποθέτησε το μάτι σου στην άκρη του περισκόπιου που εξέχει από το καπάκι. Αν χρειάζεται, μετακίνησε το περισκόπιο επάνω ή κάτω μέσα από το παξιμάδι και διασκέδασε ακολουθώντας τις κινήσεις του ψαριού σου μέσα στο περιβάλλον του. Καθώς το περισκόπιο είναι ένα ξένο όργανο μέσα στο φυσικό υδρόβιο περιβάλλον, το όργανο αυτό είναι τοποθετημένο μέσα στο δοχείο ώστε να είναι απομονωμένο, να μην έρχεται σε άμεση επαφή με τους «κατοίκους» και να διασφαλίζεται ότι δεν ενοχλούνται. Διασκέδασε παρατηρώντας τα ψάρια μέσα από το περισκόπιο και μην ξεχνάς ότι περιλαμβάνει μεγεθυντικό φακό! ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΤΟ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ; Το περισκόπιο είναι ένα όργανο που επιτρέπει την υποθαλάσσια παρατήρηση και έχεις την αίσθηση ότι εσύ ο ίδιος έχεις βουτήξει κάτω από το νερό. Χρησιμοποιεί ένα σύστημα με διπλούς καθρέφτες. Η εικόνα συλλαμβάνεται από τον κατώτερο καθρέφτη που, χάρη στην επικλινή θέση του, αντικατοπτρίζει την εικόνα στον ανώτερο καθρέφτη που είναι επίσης επικλινής και αντανακλά την εικόνα στο μάτι σου. Λόγω του συστήματος διπλής απεικόνισης και τους οπτικούς νόμους πάνω στους οποίους στηρίζεται η λειτουργία του, σε φυσιολογικές συνθήκες το περισκόπιο είναι ένα όργανο που τείνει να δείχνει τα αντικείμενα μικρότερα. Με τη χρήση του μεγεθυντικού φακού που περιλαμβάνεται στη συσκευασία, αποφεύγεται το πρόβλημα αυτό. 9

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 2) ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ: ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΔΕΙΞΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Για τη σωστή συντήρηση της δεξαμενής παρακολούθησης έχεις έναν σταθερό σύμμαχο: το ημερολόγιο ένδειξης δραστηριότητας που περιλαμβάνει τέσσερις περιστρεφόμενες λαβές στο καπάκι. Οι βασικές λειτουργίες που απαιτούν συντήρηση από τη μεριά σου είναι αυτές που περιγράφονται πάνω στα αυτοκόλλητα: ΤΡΟΦΗ, ΝΕΡΟ (μερική αλλαγή), ΣΤΑΓΟΝΕΣ (διαλυτικό νερού), ΔΕΞΑΜΕΝΗ (ολικός καθαρισμός). Κάθε φορά που πραγματοποιείς μία από αυτές τις δραστηριότητες, μπορείς να διαγράφεις αυτή τη δραστηριότητα γυρίζοντας τη λαβή στην ανάλογη ημέρα ή ημερομηνία, όπως θα έκανες αν έγραφες σε ένα ημερολόγιο. Έτσι, θα έχεις πλήρη έλεγχο της κατάστασης! Ταυτόχρονα, το καπάκι είναι αρκετά διαφανές ώστε να διασφαλίζει ότι η σωστή ποσότητα φωτός περνάει για το ψάρι. Ακόμα, έχει τρύπες που διασφαλίζουν τον καλό αερισμό του περιβάλλοντος και την εύκολη ρίψη τροφής από το εξωτερικό. Α) ΤΡΟΦΗ Η λαβή που σχετίζεται με τη λέξη ΤΡΟΦΗ σου υπενθυμίζει να ταΐσεις τους φίλους σου μέσα στη δεξαμενή! Τα χρυσόψαρα χρειάζονται συχνά φαγητό, όμως σε μικρές ποσότητες κάθε φορά. Ακόμη κι αν δείχνουν πάντα πεινασμένα, συνιστάται να τα ταΐζεις μόνο με μικρές ποσότητες φαγητού, τις οποίες μπορούν να καταναλώσουν σε λίγα λεπτά. Σου συστήνουμε να απομακρύνεις όποια υπόλοιπα φαγητού δεν καταναλώθηκαν, είτε με τη χρήση της απόχης είτε με γάντια (δεν περιλαμβάνονται στη συσκευασία). Αυτό διασφαλίζει ότι δεν θα μείνει φαγητό που θα σαπίσει μέσα στη δεξαμενή και θα μπορούσε να επηρεάσει την ποιότητα του νερού. Η πλειοψηφία των ψαριών μπορούν να χαρακτηριστούν παμφάγα, καθώς καταναλώνουν μεγάλη ποικιλία φαγητού τόσο ζωικής όσο και φυτικής προέλευσης. Μία ισορροπημένη δίαιτα θα βελτιώσει την καλή ζωή των ψαριών σου. Ανάλογα με το είδος τροφής που θα επιλέξεις, πάντα σύμφωνα και με τις συμβουλές που θα σου δώσουν σε ένα εξειδικευμένο κατάστημα, αποφάσισε πόσες φορές την ημέρα (μία ή δύο) θέλεις να ταΐζεις τα ψάρια σου. Μπορείς να μοιράζεις το φαγητό τους μέσα από τις τρύπες που υπάρχουν στο καπάκι. Γύρισε τη λαβή μέχρι να τοποθετήσεις την εσοχή εκεί όπου θα μπορείς να διαβάσεις την ημέρα της εβδομάδας όπου ολοκλήρωσες τη δραστηριότητα! ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Γενικά, κάθε μπουκιά πρέπει να είναι τόσο μεγάλη όσο το στόμα του ψαριού! Αν η δίαιτα που ακολουθούν δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους, τα ψάρια μπορεί να χάσουν την ενεργητικότητά τους ή να αρχίσουν να χάνουν βάρος. 10

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΖΗΤΗΣΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΕΝΟΣ ΕΝΗΛΙΚΑ Β) ΝΕΡΟ (ΜΕΡΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΝΕΡΟΥ) Η λαβή που σχετίζεται με τη λέξη ΝΕΡΟ αφορά τη μερική αλλαγή του νερού μέσα στη δεξαμενή. Συγκεκριμένα, αν το νερό μέσα στη δεξαμενή δεν αλλάξει για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα αναπτυχθούν δυσμενείς συνθήκες για τα ψάρια και τα φυτά. Μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά η αλλαγή του νερού στο οποίο ζουν τα ψάρια σημαίνει ότι κάνεις αλλαγές στο περιβάλλον τους. Οπότε, είναι πιθανό να υπάρξουν αρνητικές συνέπειες, αν η δραστηριότητα αυτή δεν γίνεται σωστά. Συστήνεται η μερική αλλαγή νερού (περίπου 30-50%) σε καθημερινή βάση. ΤΡΟΠΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: 1) Ετοίμασε το καθαρό νερό από νωρίς Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις είναι να ετοιμάσεις το καθαρό νερό που θα προσθέσεις, για να αντικαταστήσεις το νερό που θα αφαιρέσεις. Γέμισε ένα καθαρό δοχείο με νερό βρύσης (περίπου 2-3 λίτρα) και πρόσθεσε την αντίστοιχη ποσότητα από διαλυτικό νερού (1 σταγόνα/λίτρο καθαρού νερού). Άφησε το νερό να ηρεμήσει για περίπου 1 ώρα και περίμενε μέχρι να πιάσει θερμοκρασία αντίστοιχη με αυτή που έχει το νερό μέσα στη δεξαμενή (θερμοκρασία δωματίου). 2) Άδειασε τη δεξαμενή Μετακίνησε τη δεξαμενή δίπλα σε ένα νεροχύτη ή μία μεγάλη λεκάνη. Ο συνδεδεμένος γαλάζιος σωλήνας θα σε βοηθήσει, για να αδειάσει μέρος του νερού της δεξαμενής. Όταν πιστεύεις ότι το καθαρό νερό είναι έτοιμο, απομάκρυνε τη λευκή τάπα από το σωλήνα, σύρε το σωλήνα έξω από το δαχτυλίδι και κατεύθυνε την άκρη του στο νεροχύτη ή τη λεκάνη. Άδειασε περίπου 2 λίτρα νερό από τη δεξαμενή ή περίπου το 1/3 του νερού που υπάρχει στη δεξαμενή. Μην αγγίξεις τα ψάρια. Μόλις αδειάσεις το νερό, πέρασε και πάλι το γαλάζιο σωλήνα από το δαχτυλίδι και βάλε τη λευκή τάπα για να τον κλείσεις. 3) Πρόσθεσε το καθαρό νερό μέσα στη δεξαμενή Σήκωσε το καπάκι και με αργό ρυθμό ρίξε το καθαρό νερό κατά μήκος ενός από τους τοίχους της δεξαμενής. Προσπάθησε να αναταράξεις όσο το δυνατό λιγότερο το νερό! Γύρισε τη λαβή μέχρι να τοποθετήσεις την εσοχή εκεί όπου θα μπορείς να διαβάσεις την ημέρα της εβδομάδας όπου ολοκλήρωσες τη δραστηριότητα! 11

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Γ) ΣΤΑΓΟΝΕΣ (ΔΙΑΛΥΤΙΚΟ ΝΕΡΟΥ) Η λαβή που σχετίζεται με τη λέξη ΣΤΑΓΟΝΕΣ σου υπενθυμίζει να προσθέτεις ορισμένες σταγόνες από το διαλυτικό νερού που υπάρχει στη συσκευασία (1 σταγόνα/λίτρο νερού) κάθε φορά που ανανεώνεις το νερό της δεξαμενής με νέο νερό από τη βρύση. Περίμενε τουλάχιστον 30 λεπτά προτού φέρεις το φρέσκο νερό σε επαφή με το ψάρι, για να δώσεις το χρόνο στο διαλυτικό νερού να δράσει. Για να ελέγξεις τα χαρακτηριστικά και τη σημασία του διαλυτικού, πήγαινε στη σελίδα 7. Γύρισε τη λαβή μέχρι να τοποθετήσεις την εσοχή εκεί όπου θα μπορείς να διαβάσεις την ημέρα της εβδομάδας όπου ολοκλήρωσες τη δραστηριότητα! Δ) ΔΕΞΑΜΕΝΗ (ΟΛΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ) Η λαβή που σχετίζεται με τη λέξη ΔΕΞΑΜΕΝΗ σου υπενθυμίζει ότι πρέπει να καθαρίσεις ολόκληρη τη δεξαμενή. Παρά τις τακτικές μερικές αλλαγές νερού και την παρουσία βυθού που επιτρέπει τα οργανικά απόβλητα και τις επιβλαβείς ουσίες που παράγονται να αποθηκεύονται από κάτω, συστήνεται ο πλήρης καθαρισμός της δεξαμενής τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. ΤΡΟΠΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 1) Ετοίμασε το καθαρό νερό από νωρίς Όπως και στη μερική αλλαγή νερού, και εδώ το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις είναι να ετοιμάσεις το καθαρό νερό που θα αντικαταστήσει το παλιό. Βρες ένα μεγάλο δοχείο και ένα μικρότερο δοχείο (για παράδειγμα ένα βάζο) και γέμισέ τα και τα δύο με καθαρό νερό. Πρόσθεσε το διαλυτικό νερού στις ποσότητες που χρειάζεται. Άφησε το νερό να ηρεμήσει μέχρι να πιάσει θερμοκρασία δωματίου. 2) Άδειασε τη δεξαμενή Όταν πιστεύεις ότι το καθαρό νερό είναι έτοιμο, άνοιξε το καπάκι και αφαίρεσε το δοχείο που στηρίζει το περισκόπιο από τη βάση γυρίζοντάς το κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού. Με την απόχη μετάφερε τα ψάρια στο μικρό δοχείο. Άδειασε εντελώς τη δεξαμενή με τη βοήθεια του γαλάζιου σωλήνα ή ρίχνοντας το νερό μέσα στο νεροχύτη. Φορώντας γάντια (αν προτιμάς), αφαίρεσε την εσωτερική βάση τραβώντας τις δύο πλαϊνές λαβές. Καθάρισε τη δεξαμενή και τα χαλίκια καλά κάτω από τρεχούμενο νερό. 3) Ανανέωσε το νερό της δεξαμενής Συναρμολόγησε και πάλι τη δεξαμενή, όπως περιγράφεται στις σελίδες 3-5, τοποθέτησε όλα τα εξαρτήματα και, στο τέλος, γέμισέ την με καθαρό νερό. Λίγο πριν η δεξαμενή γεμίσει εντελώς, άδειασε το μικρότερο δοχείο (με τα ψάρια) μέσα στη δεξαμενή. Γύρισε τη λαβή μέχρι να τοποθετήσεις την εσοχή εκεί όπου θα μπορείς να διαβάσεις την ημέρα της εβδομάδας όπου ολοκλήρωσες τη δραστηριότητα! ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Πρέπει να συνεχίσεις να φροντίζεις τα ψάρια σου ακόμα κι όταν έχεις ολοκληρώσει τη δραστηριότητα παρατήρησής τους. Ανάλογα με το είδος χρυσόψαρων που αγόρασες, σου συστήνουμε να τα μεταφέρεις σε ένα ενυδρείο με κατάλληλο μέγεθος, αν είναι απαραίτητο, σύμφωνα και με τις συμβουλές που θα σου δώσουν από το εξειδικευμένο κατάστημα από όπου αγόρασες τα ψάρια. 12

ΤΟ ΧΡΥΣΟΨΑΡΟ Το χρυσόψαρο, με επιστημονική ονομασία Καράσσιος ο χρυσόχρους Carassius auratus, ανήκει στην οικογένεια Κυπρινίδες. Στη φύση, η άγρια μορφή του χρυσόψαρου δεν έχει το χαρακτηριστικό χρώμα, αντίθετα έχει γκριζο-ασημί δέρμα. Σήμερα, περισσότερα από 300 είδη υπάρχουν. Εκτός από την πιο γνωστή ποικιλία, μπορείς να διαλέξεις χρυσόψαρα μέσα από μεγάλη ποικιλία σχήματος και χρώματος, όπως για παράδειγμα: Cometa-Sarasa Ryukin Shubunkin Δεν είναι εύκολο να συντηρήσεις όλα τα είδη χρυσόψαρου. Ακόμη και όταν επιλέγεις ένα ψάρι, είναι σημαντικό να σέβεσαι τις συμβουλές που θα λάβεις για αυτό. Όλα τα ψάρια δεν τα πηγαίνουν πάντα καλά μεταξύ τους, οπότε πρέπει να γνωρίζεις τις συνήθειές τους. Για παράδειγμα, ορισμένα ψάρια μαρκάρουν την περιοχή τους και σε ένα περιορισμένο χώρο μπορεί να ενοχλούν άλλα ψάρια με συνεχείς επιθέσεις. Είναι προτιμότερο να βάλεις μέσα στο ενυδρείο σου ψάρια με παρεμφερείς ανάγκες όσον αφορά στην ποιότητα νερού, το φως και τη διατροφή τους. Παρόλο που τα χρυσόψαρα έχουν την τάση να μη ζουν σε κοπάδια, όπως και πολλά τροπικά είδη, ωστόσο παραμένουν πολύ κοινωνικά και υποφέρουν από μοναξιά. Για το λόγο αυτό, είναι καλό να έχουν παρέα στο ενυδρείο. Πρέπει πάντως να θυμάσαι ότι ένας μεγάλος αριθμός ψαριών μπορεί να αλλοιώσει τις περιβαλλοντικές συνθήκες μέσα στο ενυδρείο. Τα ψάρια που αποφασίζεις να κρατήσεις ως κατοικίδια θα μεγαλώσουν και άρα χρειάζονται αρκετό χώρο. Για το λόγο αυτό, σου συστήνουμε να βάλεις μέχρι δύο ψάρια μέσα στη δεξαμενή. Σε κάθε περίπτωση, ζήτησε τη συμβουλή ενός ειδικού! 13

ΤΟ ΧΡΥΣΟΨΑΡΟ ΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΨΑΡΙΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΤΑΚΤΗΣΟΥΝ ΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΚΟΣΜΟ ΣΟΥ ΡΑΧΙΑΙΟ ΠΤΕΡΥΓΙΟ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ ΟΥΡΑΙΟ ΠΤΕΡΥΓΙΟ ΛΕΠΙΑ ΜΥΕΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΤΙ ΡΟΥΘΟΥΝΙΑ ΕΔΡΙΚΟ ΠΤΕΡΥΓΙΟ ΣΤΟΜΑ ΒΡΑΓΧΙΑ ΚΑΡΔΙΑ ΝΕΦΡΟ ΣΤΟΜΑΧΙ ΣΥΚΩΤΙ ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΠΤΕΡΥΓΙΟ ΕΝΤΕΡΟ ΘΩΡΑΚΙΚΟ ΠΤΕΡΥΓΙΟ Η πλειοψηφία των ψαριών έχουν επιμήκη και κυλινδρική μορφή. Αυτή η υδροδυναμική διαμόρφωση σε συνδυασμό με μία μυώδη κατανομή διανεμημένη σε όλο το σώμα επιτρέπει στα ψάρια να κινούνται στο νερό με ελάχιστη προσπάθεια. Μια ιδιαίτερα σημαντική λειτουργία για την κολύμβηση και τη σταθερότητα του σώματος πραγματοποιείται από τα πτερύγια, καθένα εκ των οποίων έχει συγκεκριμένη χρήση: Το ουραίο πτερύγιο προσφέρει την απαραίτητη προωθητική δύναμη και λειτουργεί ως ένα είδος πηδαλίου. Τα εδρικά και το ραχιαίο πτερύγιο, γνωστά ως ασύζευκτα πτερύγια, επιτρέπουν στα ψάρια να διατηρούν την όρθια θέση τους χωρίς να ανατρέπονται. Τα κοιλιακά και τα θωρακικά πτερύγια, γνωστά ως ζευγαρωτά πτερύγια καθώς βρίσκονται συμμετρικά σε κάθε πλευρά του ψαριού, χρησιμοποιούνται για σταθεροποίηση, καθώς και για τη διατήρηση της ισορροπίας του ψαριού κατά την κίνησή του, δίνοντάς του τη δυνατότητα να αλλάζει κατεύθυνση. Σχεδόν όλα τα αισθητήρια όργανα βρίσκονται στο κεφάλι του ψαριού. Τα μάτια δεν έχουν κόρες ή βλέφαρα. Είναι «τηλεσκοπικά», ή, καλύτερα, λειτουργούν σαν τηλεσκόπιο: όσο μεγαλύτερος είναι ο φακός, τόσο πιο ευαίσθητα είναι στο φως και τόσο μεγαλύτερη ικανότητα μεγέθυνσης έχουν. Το εσωτερικό αυτί επιτρέπει στα ψάρια να προσανατολίζονται και, σε συνδυασμό με την πλευρική γραμμή, προσφέρουν την αίσθηση ισορροπίας. Αρκετά είδη ψαριών έχουν 4 ρουθούνια με οσφρητική χρήση, τα οποία συνήθως χρησιμοποιούν προς αναζήτηση τροφής, όμως δεν τα χρειάζονται για να αναπνέουν. Το στόμα των ψαριών ποικίλλει σε σχήμα και μέγεθος, ανάλογα με τις διατροφικές συνήθειες. Μάλιστα, τα ψάρια που αναζητούν την τροφή τους στο βυθό της θάλασσας συνήθως έχουν στόμα το οποίο «βλέπει» προς τα κάτω, ενώ αυτά που αναζητούν την τροφή τους στην επιφάνεια του νερού έχουν την τάση το στόμα τους να «βλέπει» προς τα πάνω. Τα ψάρια έχουν γευστικές απολήξεις στο στόμα τους, στο δέρμα τους και στα πτερύγιά τους. Οπότε, είναι πιθανό να γεύονται το φαγητό τους, προτού καν το φάνε. 14

ΤΟ ΧΡΥΣΟΨΑΡΟ Τα βράγχια είναι ένα από τα πιο σημαντικά όργανα. Τα ψάρια έχουν 2 βράγχια, καθένα εκ των οποίων είναι δομημένο σε 4 τμήματα. Μαζί με τα επιπωμάτια φτιάχνουν το αναπνευστικό όργανο. Το νερό εισέρχεται από το στόμα, φτάνει στο φάρυγγα και μέσω της κίνησης του επιπωματίου δημιουργείται ένα ρεύμα που επιτρέπει στο νερό να περάσει ανάμεσα από τα τμήματα του βράγχιου, στα τριχοειδή αγγεία του οποίου συντελείται μία αέρια ανταλλαγή: το οξυγόνο απομακρύνεται από το νερό και το διοξείδιο του άνθρακα απελευθερώνεται, όπως γίνεται στα δικά μας πνευμόνια! Η νηκτική κύστη είναι ένα όργανο που σχετίζεται με την ικανότητα των ψαριών να επιπλέουν. Τους επιτρέπει να συγκεντρώνουν και να απελευθερώνουν αέρια (οξυγόνο, άζωτο, διοξείδιο του άνθρακα), ανάλογα με τον όγκο και το βάρος τους. Η λειτουργία του θυμίζει μπαλόνι. Σύμφωνα με τις μεταβλητές αυτές, τα ψάρια μπορούν να μετακινηθούν σε κάθετη κατεύθυνση: όταν ο όγκος τους αυξάνει, τα ψάρια μπορούν να κολυμπήσουν προς τα πάνω, ενώ όταν ο όγκος τους μειώνεται, μπορούν να κολυμπήσουν προς τα κάτω. Ένα συγκεκριμένο όργανο που έχουν τα ψάρια και δεν υπάρχει σε κανένα άλλο σπονδυλωτό είναι η πλευρική γραμμή, που αποτελείται από μια αλληλουχία πόρων (νευρώνες) που εκτείνονται σε κάθε πλευρά του σώματος του ψαριού και ξεκινούν από το κεφάλι. Η γραμμή αυτή είναι συνδεδεμένη με μία σειρά από δέκτες με μεγάλη ευαισθησία στην αλλαγή πίεσης και επιτρέπουν στα ψάρια να εντοπίζουν εμπόδια και άλλα ψάρια. Μπορεί να συγκριθεί με ένα ραντάρ που δίνει τη δυνατότητα στα ψάρια να εντοπίζουν αλλαγές που πραγματοποιούνται στο περιβάλλον. ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Το ξέρεις ότι δεν χρειάζεται να πίνουμε, καθώς το νερό εισχωρεί στο δέρμα μας μέσω της όσμωσης; Το ξέρεις ότι κοιμόμαστε παρόλο που ποτέ δεν κλείνουμε τα μάτια μας; Το ξέρεις ότι, ανάμεσα σε δύο ομάδες, μπορούμε να εντοπίζουμε τη μεγαλύτερη; 15

www.clementoni.com