Γονιµότητας. & Στειρότητας. 5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο. Θεσσαλονίκη Δεκεµβρίου Τελικό Πρόγραµµα.

Τελικό Πρόγραµµα & Βιβλίο Περιλήψεων ΟΡΓΑΝΩΣΗ 5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΛΛΗΝΚΗ ΕΤΑΡΕΑ ΓΟΝIΜΟΤΗΤΑΣ & ΣΤΕΡΟΤΗΤΑΣ 9-11 Δεκεµβρίου 2016 Με τη συνεργασία Ελληνικής Εταιρείας ατρών Υποβοηθούµενης Αναπαραγωγής Πανελλήνια Ένωση Κλινικών Εµβρυολόγων Σωµατείο Υποστήριξης Γονιµότητας Γονιµότητας & Στειρότητας Θεσσαλονίκη Ξενοδοχείο Porto Palace www.fertility-sterility2016.gr

Ευχαριστίες Η Οργανωτική Επιτροπή του 5 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Γονιμότητας & Στειρότητας ευχαριστεί τις κάτωθι Εταιρείες που με τη συμμετοχή τους και την οικονομική τους ενίσχυση συνέβαλαν σημαντικά στην πραγματοποίηση του Συνεδρίου ΑΡΓΥΡΟ ΧΟΡΗΓΟ ΧΑΛΚΝΟ ΧΟΡΗΓΟ ΧΟΡΗΓΟ Τα ονόματα των Εταιρειών-Χορηγών αναφέρονται αλφαβητικά

Περιεχόμενα 2 Δ.Σ Εταιρείας Γονιμότητας & Στειρότητας & Επιτροπές Συνεδρίου 3 Μήνυμα Προέδρου 4-5 Πρόεδροι /Ομιλητές 6 Συνοπτικό Πρόγραμμα 7-18 Επιστημονικό Πρόγραμμα 19-20 Γενικές πληροφορίες 22-27 Περιλήψεις Ελευθέρων Ανακοινώσεων 28-30 Περιλήψεις Αναρτημένων Ανακοινώσεων 31 Ευρετήριο Συγγραφέων 1

Δ.Σ. Επιτροπές Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας Γονιμότητας & Στειρότητας Πρόεδρος: Βασίλειος Ταρλατζής Γραμματέας: Γιώργος Αντωνάκης Ταμίας: Μηνάς Μαστρομηνάς Μέλη: Ελένη Μπίλη, Νικόλαος Νικολέττος ΟΡΓΑΝΩΤΚΗ ΕΠΤΡΟΠΗ Πρόεδρος: Β.Κ. Ταρλατζής Αντιπρόεδροι: Δ. Λουτράδης.Ε. Μεσσήνης Γενικοί Γραμματείς: E. Κολυμπιανάκης Γ. Αντωνάκης Ειδικοί Γραμματείς: Γ. Γκριμπίζης Α. Μακρυγιαννάκης Ταμίες: Μ. Μαστρομηνάς - Θ. Παράσχος Μέλη: Β. Αθανασίου, Γ. Ανυφαντής, Π. Βάκας, Ν. Βλάχος, Γ. Γαλάζιος,. Γεωργίου, Δ.Γ. Γουλής, Π. Δρακάκης, Λ. Ζεπειρίδης, Κ. Ζηκόπουλος, Θ. Θεοδωρίδης, Σ. Καλανταρίδου, Α. Καπώνης, Ν. Κουτλάκη, Ε. Μπίλη, Ν. Νικολέττος, Κ. Νταφόπουλος, Γ. Πάντος, Κ. Στεφανίδης, Μ. Τσιριγώτης ΕΠΣΤΗΜΟΝΚΗ ΕΠΤΡΟΠΗ S. Davis G. Palmer Θ. Αγοραστός Α. Αθανασιάδης Α. Αργυρίου Β. Ασημακόπουλος Ε. Ασημακόπουλος Δ. Βαβίλης Ν. Βραχνής. Γεωργίου Ν. Γεωργόπουλος Α. Δανιηλίδης Ν. Δαλκαλίτσης Α. Δαπόντε Γ. Δεκαβάλας Ε. Δεληγεώρογλου Κ. Δίνας Χ. Καζλαρής Κ. Καλλιανίδης Γ. Καλλιπολίτης Ν. Κανακάς Β. Καπετανάκης Λ. Κλέντζερης Γ. Κόκκαλη Β. Κοντόπουλος. Κοσμάς Τρ. Λαϊνάς Ε. Λαμπριανίδου Α. Λαμπρόπουλος Α. Λουφόπουλος Β. Λυμπέρης Ε. Μακράκης Γ. Μακρυδήμας Λ. Μαμμάς Θ. Μαντζαβίνος Ε. Μαντούδης Κ. Μαυρομάτης Γ. Μαστοράκος Μ. Μαστρομηνάς. Ματαλλιωτάκης Χ. Μεσσήνη. Μεσσήνης Γ. Μηντζιώρη Θ. Μίκος Δ. Μιναρετζής Β. Παλαπέλας Γ. Παναγιωτίδης Α. Παπαθεοδώρου Ζ. Παπαληγούρα Α. Παπανικολάου Ν. Παπαρειστίδης Ε. Παρασκευαϊδης Μ. Πασχόπουλος Μ. Πελεκάνος Γ. Πιστοφίδης. Πράπας Ν. Πράπας Θ. Πρωτόπαπας Σ. Σαρρής. Σούσσης Θ. Στέφος Ε. Συμεωνίδου Καστανίδου Χ. Συριστατίδης. Τζαφέττας Α. Τζεφεράκος Η. Τσάκος Π. Τσικούρας Μ. Τσιριγώτης Σ. Χανδακάς Ε. Χατζηιωάννου Κ. Χατζημελετίου ΤΜΗΤΚΗ ΕΠΤΡΟΠΗ Α. Αντσακλής Α. Καλογερόπουλος Β. Καραγιάννης Δ. Κελλαρτζής Ε. Κουμαντάκης Γ. Κρεατσάς Δ. Λώλης Γ. Μακέδος Σ. Μανταλενάκης Γ. Μαρούλης Σ. Μηλίγγος.Ν. Μπόντης Δ. Πανίδης. Παπαδήμας Β. Παπαμελετίου Δ. Ρούσσο Π. Σταματόπουλος 2

Μήνυμα Προέδρου Αξιότιμοι Συνάδελφοι, Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζουμε στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Γονιμότητας & Στειρότητας, το οποίο πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη, στο Ξενοδοχείο Porto Palace, στις 9-11 Δεκεμβρίου 2016, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία ατρών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και την Πανελλήνια Ένωση Κλινικών Εμβρυολόγων αλλά και το Σωματείο Υποστήριξης Γονιμότητας «ΚΥΒΕΛΗ». Κύριος στόχος του Συνεδρίου αυτού, είναι η ενημέρωση όλων μας για τις σημαντικές εξελίξεις που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια στον τομέα της Αναπαραγωγικής ατρικής, όπως την σύγχρονη αντιμετώπιση της πτωχής ωοθηκικής απάντησης, τη διατήρηση γονιμότητας σε γυναίκες με ενδομητρίωση, τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του ενδομητρίου, ωοθηκών και μαστού σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, τον μεταβολομικό έλεγχο της ποιότητας των εμβρύων και την συμβολή της time-lapse καλλιέργειας στο εργαστήριο εξωσωματικής, τον ρόλο του scratching στο ενδομήτριο και της υστεροσκόπησης πριν την εξωσωματική γονιμοποίηση για την αύξηση της πιθανότητας εγκυμοσύνης. Η Οργανωτική και Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου ελπίζουν να βρείτε τα θέματα που επελέγησαν ενδιαφέροντα, ενώ οι διακεκριμένοι Έλληνες και ξένοι ομιλητές που έχουν προσκληθεί να συμμετάσχουν, εγγυώνται ένα υψηλού επιπέδου επιστημονικό πρόγραμμα, το οποίο απαρτίζεται από Στρογγυλά Τραπέζια, Διαλέξεις, Προβολή Video αλλά και Προφορικές και Ηλεκτρονικά Αναρτημένες Ανακοινώσεις (e-posters). Σας καλωσορίζουμε λοιπόν όλους στις εργασίες του Συνεδρίου μας, ευελπιστώντας ότι μετά το τέλος του θα είστε σε θέση να αξιολογήσετε κριτικά όλες τις σύγχρονες μεθόδους αναπαραγωγής προς όφελος των υπογόνιμων ζευγαριών. Με θερμούς συναδελφικούς χαιρετισμούς, Καθηγητής Βασίλειος Κ. Ταρλατζής Πρόεδρος Ε.Ε.Γ.Σ. 3

Ομιλητές Πρόεδροι Andersen Y. Claus Professor of Human Reproductive Physiology, University Hospital Rigshospitalet of Copenhagen, Denmark Biricik Anil PGD Director, Genoma Group, Italy Calderon Gloria Clinical Embryologist, Director & Co-founder Embryotools, Spain Chrimes David Genesis Genetics, UK Delbaere Anne Head of Fertility Clinic at Université libre de Bruxelles, Erasme Hospital, Brussels Area, Belgium Papaleo Enrico University Vita-Salute San Raffaele, Milan, Italy Rink Klaus Physicist, Director OCTAX Microscience, Germany Αγοραστός Θεόδωρος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Α.Π.Θ., Γ.Ν.Θ. «πποκράτειο» Αθανασιάδης Απόστολος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας - Εμβρυομητρικής ατρικής, Διευθυντής Γ Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής, Α.Π.Θ. Αθανασίου Βασίλης Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Επιστημονικός Διευθυντής του «Κέντρου Εξωσωματικής Αθηνών» Αντσακλής Αριστείδης Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος Εθνικής Αρχής ατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Αντωνάκης Γεώργιος Αν. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Ανυφαντής Γεώργιος Λέκτορας Εμβρυολογίας, Κλινικός Εμβρυολόγος Τμήματος ατρικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Αργυρίου Αναστάσιος Κλινικός Εμβρυολόγος, Μονάδα Εξωσωματικής Γονιμοποίησης και Διαγνωστικό Κέντρο Medimall Ασημακόπουλος Βύρωνας Αν. Καθηγητής ατρικό Τμήμα Σχολή Επιστημών Υγείας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Ασημακόπουλος Ευστράτιος Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας-Περιγεννητικής, Διευθυντής Β Μ/Γ Kλινικής Α.Π.Θ., Γ.Ν.Θ. «πποκράτειο» Βαβίλης Δημήτριος Καθηγητής, Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Α.Π.Θ., Γ.Ν.Θ. «Παπαγεωργίου» Βάκας Παναγιώτης Επίκ. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο «Αρεταίειο» Βλάχος Νικόλαος Αν. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο «Αρεταίειο» Γαλάζιος Γεώργιος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Δ.Π.Θ., Διευθυντής Εργαστηρίου Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Δ.Π.Θ., Π.Γ.Ν. Αλεξανδρούπολης Γεωργίου ωάννης Καθηγητής ατρικής Γενετικής και Κλινικής Εμβρυολογίας, ατρικό Τμήμα Πανεπιστήμιο ωαννίνων Γκριμπίζης Γρηγόριος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας, ατρική Σχολή Α.Π.Θ. Δανιηλίδης Άγγελος Μαιευτήρας - Χειρουργός -Γυναικολόγος BSCCP, DFFP, MIGS, Επίκ. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Α.Π.Θ. Δαπόντε Αλέξανδρος MD (Thessaloniki) Dr Med (LMU Munich) FCOG (SA), Διευθυντής Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής, Π.Ν. Λάρισας, Αν. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας, Τμήμα ατρικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Δίνας Κωνσταντίνος Επίκ. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας, Τμήμα ατρικής, Α.Π.Θ., Β Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Α.Π.Θ., Γ.Ν.Θ. «πποκράτειο» Ζεπειρίδης Λεωνίδας Επ. Καθηγητής, Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Α.Π.Θ. Ζηκόπουλος Κωνσταντίνος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου ωαννίνων, Κέντρο Εξωσωματικής Π.Ν. ωαννίνων Θεοδωρίδης Θεόδωρος Επ. Καθηγητής, Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Α.Π.Θ. Καζλαρής Χάρης Dr Κλινικός Εμβρυολόγος Καλανταρίδου Σοφία Καθηγήτρια Μαιευτικής Γυναικολογίας-Στείρωσης Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο «Αρεταίειο» Καλλιπολίτης Γεώργιος Αν. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Κανακάς Νικόλαος Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Χαϊδεμβέργης, Embryoland Καπώνης Απόστολος Επίκ. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας, ατρική Σχολή Πανεπιστημίου Πατρών Κλέντζερης Λουκάς CCST(UK) MD(Sheffield) FRCOG (London), Μαιευτήρας Γυναικολόγος «Μαιευτήριο Μητέρα», Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Sheffield, Ακόλουθος Βρετανικού Βασιλικού Κολεγίου Μαιευτήρων & Γυναικολόγων, Διευθυντής Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Cardiff, UK Κόκκαλη Γεωργία Κλινικός Εμβρυολόγος, Γένεσις Αθηνών Κολυμπιανάκης Ευστράτιος Αν. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας και Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ατρικής Σχολής Α.Π.Θ. Κοντογιάννη Έλενα Εμβρυολόγος Γενετίστρια, IVF & Genetics Κοσμάς ωάννης Χειρουργός Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, ωάννινα Κουτλάκη Νικολέττα Αν. Καθηγήτρια Μαιευτικής Γυναικολογίας Δ.Π.Θ. Κρεατσάς Γεώργιος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Β Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική, Νοσοκομείο «Αρεταίειο», Λαϊνάς Τρύφων Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευγονία Λαμπρόπουλος Αλέξανδρος Καθηγητής Βιολογίας Γενετικής, Διευθυντής Εργαστηρίου Μοριακής και Γενικής Βιολογίας Α.Π.Θ. Λουτράδης Δημήτριος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας ΕΚΠΑ, Διευθυντής Μαιευτικής Γυναικολογίας, Γ.Ν. «Αλεξάνδρα» 4

Ομιλητές Πρόεδροι Λουφόπουλος Αριστοτέλης Ομότιμος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας, Α.Π.Θ. Μακέδος Αναστάσιος MD, MSc,PhD, DFSRH Μαιευτήρας Γυναικολόγος Μακράκης Ευάγγελος Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Εmbryoart Μακρυγιαννάκης Αντώνης Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Διευθυντής Μαιευτικής Γυναικολογικής κλινικής ΠαΓΝΗ Μανταλενάκης Σέργιος Ομότιμος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας, Α.Π.Θ. Μαντζαβίνος Θέμης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας, Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Διευθυντής Κέντρου Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life - ΑΣΩ Μαντούδης Ευριπίδης Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Γέννημα IVF Μαρινάκης Γεράσιμος Μαιευτήρας/Γυναικολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης ΑΚΕΣΩ Μαρούλης Γεώργιος Ομότιμος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Αλεξανδρούπολης Μαστρομηνάς Μηνάς Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Εμβρυογένεσις Ματαλλιωτάκης ωάννης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας, ατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Κρήτης Μεσσήνη Χριστίνα Λέκτορας Μαιευτικής και Γυναικολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Μεσσήνης ωάννης MD, PhD (Aberdeen, UK), FRCOG (UK), Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας, Π.Ν.Θεσσαλίας Μηντζιώρη Γεσθημανή Μονάδα Ενδοκρινολογίας της Αναπαραγωγής, Α Μ/Γ Κλινική Α.Π.Θ., Γ.Ν.Θ. «Παπαγεωργίου» Ενδροκρινολογική Κλινική, Γ.Ν.Θ. «πποκράτειο» Μίκος Θεμιστοκλής Επίκ. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας, Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Α.Π.Θ. Μιναρετζής Δημήτριος Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Μητρότητα & Υγεία Μπόντης ωάννης Ομ. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Α.Π.Θ. Νικολέττος Νίκος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Δ.Π.Θ., Εμβρυοκοσμογένεσις Νταφόπουλος Κωνσταντίνος Αν. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Π.Ν. Θεσσαλίας Παλαπέλας Βασίλειος Αν. Καθηγητής, Διευθυντής Κλινικής Γονιμότητας - Fertility Clinic Παναγιωτίδης ωάννης Κλινικός Εμβρυολόγος, άκεντρο, Θεσσαλονίκη Πάντος Γεώργιος Αν. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Α.Π.Θ., Διευθυντής Τμήματος Ενδοσκοπικής Χειρουργικής «Διαβαλκανικό Νοσοκομείο» και υπεύθυνος Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής «Διαβαλκανικού» Παπαδήμας ωάννης Ομότιμος Καθηγητής Ενδοκρινολογίας Α.Π.Θ., Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος Παπαθεοδώρου Αχιλλέας Κλινικός Εμβρυολόγος, άκεντρο, Θεσσαλονίκη Παπαληγούρα Ζαΐρα Καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας Α.Π.Θ. Παπανικολάου Αλέξιος Αν. Καθηγητής, Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Α.Π.Θ., Γ.Ν.Θ. «Παπαγεωργίου» Παπαριστείδης Νικόλαος Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος, Διεθυντής Τμήματος Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Μαιευτηρίου «Έλενα», Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Παρασκευαΐδης Ευάγγελος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας, ατρική Σχολή ωαννίνων, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Κολποσκόπησης και Παθολογίας Τραχήλου Πασχόπουλος Μηνάς Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας, ατρική Σχολή Πανεπιστημίου ωαννίνων Πελεκάνος Μιχάλης Κλινικός Εμβρυολόγος - Διευθυντής Εργαστηρίου Αναπαραγωγής Πράπας ωάννης Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Α.Π.Θ. Ρούσσο Δαυίδ Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Ομότιμος Καθηγητής Γυναικολογίας, Α.Π.Θ. Σούσης άκωβος Μαιευτήρας Γυναικολόγος, IVF & Genetics Στέφος Θεόδωρος Καθηγητής, Διευθυντής της Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου ωαννίνων, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ωαννίνων Συμεωνίδου-Καστανίδου Ελισάβετ Καθηγήτρια Νομικής Συριστατίδης Χαράλαμπος Επίκ. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Γ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, Π.Γ.Ν.Α. «Αττικόν» Ταντανάσης Θεοχάρης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας, Β Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Α.Π.Θ. Ταρλατζής Βασίλειος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας και Ανθρώπινης Αναπαραγωγής, Διευθυντής Α Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής Α.Π.Θ. Τζαφέττας ωάννης Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Α.Π.Θ., Διαβαλκανικό Κέντρο Τσάκος Ηλίας FRCOG, Γυναικολόγος Αναπαραγωγής, Επιστημονικός Υπεύθυνος EmbryoClinic Χατζηιωάννου Ελισάβετ Υπεύθυνη Εργαστηρίου Κέντρου ατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Βιογένεσις Χατζημελετίου Αικατερίνη Επίκ. Καθηγήτρια Εμβρυολογίας Γενετικής Α.Π.Θ., Γ.Ν.Θ. «Παπαγεωργίου» 5

Πρόγραμμα με μία ματιά Παρασκευή, 9 Δεκεμβρίου 2016 08.30 09.00 Προσέλευση Εγγραφές ΑΘΟΥΣΑ 09.00-11.00 ΣΤΡΟΓΓΥΛH ΤΡΑΠΕΖA I Εμβρυομεταφορά ενός εμβρύου 11.00-11.30 ΔΑΛΕΞΗ I Νεότερα δεδομένα στην ενδοκρινολογία του γεννητικού κύκλου 11.30-12.00 Διάλειμμα- Καφές & Επίσκεψη στα e-posters 12.00-13.00 ΔΑΛΕΞΗ II Η συμμετοχή Ειδικού της Ψυχικής υγείας στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή 12.00-13.00 ΔΑΛΕΞΗ III Γενετική βάση της υπογονιμότητας 13.00-15.00 ΣΤΡΟΓΓΥΛH ΤΡΑΠΕΖA II Ενδομητρίωση: νεότερα δεδομένα 15.00-16.00 Διάλειμμα Ελαφρύ Γεύμα 16.00-18.00 ΣΤΡΟΓΓΥΛH ΤΡΑΠΕΖA II Κρυοσυντήρηση εμβρύων και ωαρίων 18.00 20.00 ΕΔΚΗ ΣΥΝΕΔΡΑ Νομικά ζητήματα των Μονάδων Εξωσωματικής Γονιμοποίησης στην Ελλάδα (Σε συνεργασία με την ΕΛΕΥΑ, Ελληνική Εταιρεία ατρών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.) 20.30 21.00 Τελετή Έναρξης Συνεδρίου 21.00 Δεξίωση Υποδοχής Συνέδρων ΑΘΟΥΣΑ Σαββάτο, 10 Δεκεμβρίου 2016 08.30-09.00 Ελεύθερες Ανακοινώσεις 09.00-11.00 ΣΤΡΟΓΓΥΛH ΤΡΑΠΕΖA IV Ωοθηκικό δυναμικό και πτωχή ωοθηκική απάντηση 11.00-11.30 Διάλειμμα -Καφές & Επίσκεψη στα e-posters 11.30-12.00 ΔΑΛΕΞΗ IV Luteal phase support time for change? 12.00-12.30 ΔΑΛΕΞΗ V Do we have to worry about a low AMH, out of an infertility context? 12.30-14.00 ΔΟΡΥΦΟΡΚO ΣΥΜΠΟΣΟ MSD IVF: Is still evolving 14.00-15.00 Διάλειμμα Ελαφρύ Γεύμα 15.00-17.00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ VI Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση Οργάνωση από την Πανελλήνια Ένωση Κλινικών Εμβρυολόγων (ΠΕΚΕ) 17.00-19.00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ VII Διέγερση των ωοθηκών 19.00-19.30 Διάλειμμα- Καφές & Επίσκεψη στα e-posters 19.30-20.00 ΔΑΛΕΞΗ VI Genetic causes of premature ovarian insufficiency 20.00-20.30 ΔΑΛΕΞΗ VII Γενετικοί δείκτες snips στην πρόσκληση πολλαπλής ωοθυλακιορρηξίας: που βρισκόμαστε σήμερα ΣΤΡΟΓΓΥΛH ΤΡΑΠΕΖA V Μητριαίος παράγοντας στην υπογονιμότητα ΓΕΝΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΤΑΡΕΑΣ ΓΟΝΜΟΤΗΤΑΣ & ΣΤΕΡΟΤΗΤΑΣ Κυριακή, 11 Δεκεμβρίου 2016 08.30-09.30 ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΑΝΑΚΟΝΩΣΕΣ II 09.30-11.30 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ VIII Επιπλοκές μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής 11.30-12.00 Διάλειμμα- Καφές & Επίσκεψη στα e-posters 11.30-12.30 ΔΑΛΕΞΗ VIII Εξωσωματική γονιμοποίηση σε γυναίκες με PCOS: Ποιο είναι το βέλτιστο πρωτόκολλο διέγερσης των ωοθηκών; 12.30-14.30 ΣΤΡΟΓΓΥΛH TΡΑΠΕΖΑ Χ Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών 14.30-15.00 Λήξη Συνεδρίου 09.30 17.00 PGD HANDS ON WORKSHOP Οργάνωση από την Πανελλήνια Ένωση Κλινικών Εμβρυολόγων (ΠΕΚΕ)

ΕΠΣΤΗΜΟΝΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Επιστημονικό Πρόγραμμα Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2016 08.30 09.00 Προσέλευση Εγγραφές 09.00 11.00 Στρογγύλη Τράπεζα I Εμβρυομεταφορά ενός εμβρύου Προεδρείο: Ε. Ασημακόπουλος. Ματαλλιωτάκης 5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γονιμότητας & Στειρότητας 09.00 09.30 Κλινική αποτελεσματικότητα της εκλεκτικής μεταφοράς ενός σε σύγκριση με δύο έμβρυα. Εισηγητής: Ν. Κουτλάκη 09.30 10.00 Εκλεκτική μείωση σε δίδυμη κύηση. Εισηγητής: Α. Αθανασιάδης 10.00 10.30 Θα πρέπει η εκλεκτική μεταφορά ενός εμβρύου να γίνεται στο στάδιο της βλαστοκύστης? Εισηγητής: Γ. Μαρινάκης 10.30 11.00 CGH (Comprehensive chromosome screening) και εκλεκτική μεταφορά ενός εμβρύου. Εισηγητής: Μ. Μαστρομηνάς 11.00 11.30 Διάλεξη Προεδρείο: Β. Παλαπέλας Ε. Μαντούδης Νεότερα δεδομένα στην ενδοκρινολογία του γεννητικού κύκλου. Μεσσήνης 11.30-12.00 Διάλειμμα Καφές 8

Επιστημονικό Πρόγραμμα 12.00-13.00 Διαλέξεις 9 Δεκεμβρίου 2016 Παρασκευή 12.00 12.30 Διάλεξη Προεδρείο: Σ. Μανταλενάκης Δ. Ρούσσο Η συμμετοχή Ειδικού της Ψυχικής υγείας στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή Ζ. Παπαληγούρα 12.30 13.00 Διάλεξη I Προεδρείο: Α. Αργυρίου Α. Λαμπρόπουλος Γενετική βάση της υπογονιμότητας. Γεωργίου 13.00-15.00 Στρογγύλη Τράπεζα I Ενδομητρίωση: νεότερα δεδομένα Προεδρείο: Γ. Καλλιπολίτης - E. Παρασκευαΐδης 13.00 13.30 Πότε θα πρέπει να ελέγχεται και να θεραπεύεται ενδοσκοπικά η υπογόνιμη ασθενής για ελάχιστη ενδομητρίωση; Εισηγητής: Α. Δανιηλίδης 13.30 14.00 Ωοθηκικό δυναμικό σε γυναίκες με ενδομητρίωση: ποια η επίδραση της νόσου και του χειρουργείου; Εισηγητής: Γ. Πάντος 14.00 14.30 Κύστεις ενδομητρίωσης: χειρουργική θεραπεία ανάκτησης της γονιμότητας ή εξωσωματική γονιμοποίηση και πότε; Εισηγητής: Ν. Βλάχος 14.30 15.00 Θα πρέπει να ελέγχεται το μυομήτριο για την παρουσία αδενομύωσης; τρέχουσα αντιμετώπιση Εισηγητής: Γ. Γκριμπίζης 9-11 Δεκεμβρίου 2016 Θεσσαλονίκη 15.00 16.00 Διάλειμμα Ελαφρύ Γεύμα 9

Επιστημονικό Πρόγραμμα Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2016 16.00 18.00 Στρογγύλη Τράπεζα I Κρυοσυντήρηση εμβρύων και ωαρίων Προεδρείο: Β. Ασημακόπουλος Γ. Ανυφαντής 5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γονιμότητας & Στειρότητας Αποτελεσματικότητα της υαλοποίησης ωαρίων με κλειστά ή ανοιχτά συστήματα Εισηγητής: Κ. Χατζημελετίου Θα πρέπει να εγκαταλειφθεί η βραδεία κατάψυξη για τη κρυοσυντήρηση των εμβρύων; Εισηγητής: Χ. Καζλαρής Βραδεία κατάψυξη ή υαλοποίηση σε γυναίκες που υποβάλλονται σε κατάψυξη ωαρίων; Εισηγητής: Χ. Συριστατίδης Διατήρηση γονιμότητας για μη ιατρικούς λόγους Εισηγητής: Ε. Μακράκης 18.00 20.00 Ειδική Συνεδρία Νομικά ζητήματα των Μονάδων Εξωσωματικής Γονιμοποίησης στην Ελλάδα (Σε συνεργασία με την ΕΛΕΥΑ, Ελληνική Εταιρεία ατρών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.) Συντονιστές: Β. Ταρλατζής Θ. Μαντζαβίνος Ομιλητές: Α. Αντσακλής Σ. Σαρρής Μ. Πελεκάνος Ε. Συμεωνίδου-Καστανίδου 20.30 21.00 Επίσημη Τελετή Έναρξης Συνεδρίου - Καλωσόρισμα Προέδρου ΕΕΓΣ, Καθηγητή Β. Κ. Ταρλατζή - Χαιρετισμοί - Απονομή τιμητικής διάκρισης στον Καθηγητή. Ν. Μπόντη - Προβολή ιστορικού ντοκιμαντέρ με θέμα «ΣΤΟΡΚΑ ΜΝΗΜΕΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΚΗΣ» 10 21.00 Δεξίωση Υποδοχής Συνέδρων

Επιστημονικό Πρόγραμμα 10 Δεκεμβρίου 2016 Σάββατο 08.30 09.00 Ελεύθερες Ανακοινώσεις I Προεδρείο: Ε. Χατζηιωάννου. Κοσμάς Ε.Α.1 Ωρίμανση ωαρίων In vitro : Από την έρευνα στην κλινική εφαρμογή Φίλιππα Μ., Τρύφος Δ., Πετρογιάννης Ν. Διακλαδικό κέντρο Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών ΝΝΑ Ε.Α.2 Σχετίζεται η επίτευξη εγκυμοσύνης με η συγκέντρωση της οιστραδιόλης (Ε 2 ) στον ορό την ημέρα της χορήγησης hcg για την τελική ωρίμανση των ωαρίων σε φρέσκους κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF/ICSI) στους οποίους χρησιμοποιήθηκαν γοναδοτροπίνες και GnRH ανάλογα; Καρατάσιου Γλ. 1, Κoλυμπιανάκης Ε. 1, Μπόσδου. 1, Βενέτης Χρ. 2, Ζεπειρίδης Λ. 1, Χατζημελετίου Κ. 1, Μακέδος Α. 1, Ταρλατζή Θ. 1, Μητσόλη Ά. 1, Σαββαΐδου Δ. 1, Ταρλατζής Β. 1 1 ατρική Σχολή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Α Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα, 2 University of New South Wales, School of Women s and Children s Health UNSW Medicine, Sydney, Australia Ε.Α.3 Ο ρόλος των ανδρογόνων στην ωοθηκική διέγερση των πτωχών απαντητριών που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση: μια συστηματική ανασκόπηση και μεταανάλυση Μπόσδου. 1, Κολυμπιανάκης Ε. 1, Βενέτης Χρ. 2, Ζεπειρίδης Λ. 1, Χατζημελετίου Κ. 1, Μακέδος Α. 1, Ταρλατζή Θ. 1, Μητσόλη Ά. 1, Σαββαΐδου Δ. 1, Ταρλατζής Β. 1. 1 ατρική Σχολή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Α Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα, 2 University of New South Wales, School of Women s and Children s Health UNSW Medicine, Sydney, Australia 9-11 Δεκεμβρίου 2016 Θεσσαλονίκη 11

Επιστημονικό Πρόγραμμα Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2016 09.00-11.00 Στρογγύλη Τράπεζα IV Ωοθηκικό δυναμικό και πτωχή ωοθηκική απάντηση Προεδρείο: Α. Λουφόπουλος. Πράπας Στρογγύλη Τράπεζα V Μητριαίος παράγοντας στην υπογονιμότητα Προεδρείο: Κ. Δίνας. Σούσης 5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γονιμότητας & Στειρότητας 09.00 09.30 Εκτίμηση ωοθηκικού δυναμικού σε χρήστριες αντισυλληπτικών που επιζητούν συμβουλευτική για γονιμότητα Εισηγητής: Κ. Νταφόπουλος 09.30 10.00 Χορήγηση DHEA σε πτωχές απαντήτριες Εισηγητής: Σ. Κολυμπιανάκης 10.00 10.30 Χορήγηση Τεστοστερόνης σε πτωχές απαντήτριες Εισηγητής: Η. Τσάκος 10.30 11.00 Τροποποιημένος φυσικός κύκλος έναντι διέγερσης με υψηλή δόση FSH σε πτωχές απαντήτριες Εισηγητής: Τ. Λαϊνάς 11.00-11.30 Διάλειμμα Καφές 11.30-12.30 Διαλέξεις 11.30 12.00 Διάλεξη V Προεδρείο:. Τζαφέττας Α. Καπώνης Luteal phase support time for change? C. Andersen (Denmark) Υστεροσκοπικός έλεγχος της ενδομήτριας κοιλότητας πριν την εξωσωματική: ρουτίνα ή με ενδείξεις; Εισηγητής: Μ. Πασχόπουλος Αυξάνει την πιθανότητα εγκυμοσύνης η χειρουργική θεραπεία με υστεροσκόπηση των μείζονων ανωμαλιών της μητριαίας κοιλότητας; Εισηγητής: Λ. Ζεπειρίδης Ποια ινομυώματα έχουν ένδειξη χειρουργικής αντιμετώπισης σε ασθενείς με υπογονιμότητα Εισηγητής: Θ. Θεοδωρίδης Επαναλαμβανόμενες αποτυχίες εμφύτευσης: ο ρόλος του ενδομητρίου Εισηγητής: Α. Μακρυγιαννάκης 12

Επιστημονικό Πρόγραμμα 10 Δεκεμβρίου 2016 Σάββατο 12.00-12.30 Διάλεξη V Προεδρείο: Δ. Λουτράδης Ν. Κανακάς Do we have to worry about a low AMH, out of an infertility context? A. Delbaere (Belgium) 12.30-14.00 Δορυφορικό Συμπόσιο MSD IVF: Is still evolving Chair: B.C. Tarlatzis Different patient s population: How do we choose the right stimulation protocol? E. Papaleo (Italy) Understanding the late follicular phase progesterone rise and its possible effects on reproductive outcomes: How does corifollitropin alfa fit in C. Y. Andersen (Denmark) 14.00-15.00 Διάλειμμα Ελαφρύ Γεύμα 15.00-17.00 Στρογγύλη Τράπεζα VI Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση Προεδρείο: A. Παπαθεοδώρου Κ. Χατζημελετίου Οργάνωση από την Πανελλήνια Ένωση Κλινικών Εμβρυολόγων (ΠΕΚΕ) 15.00-15.30 Biopsy techniques: An update on PGD/S Εισηγητής: Gloria Calderon (Spain) 15.30 16.00 PGS/ PGD Latest technology - Clinical outcomes Εισηγητής: David Chrimes (UK) Γενική Συνέλευση Εταιρείας Γονιμότητας & Στειρότητας 9-11 Δεκεμβρίου 2016 Θεσσαλονίκη 13

Επιστημονικό Πρόγραμμα Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2016 16.00 16.30 Laser development and embryo safety in PGD and AH Εισηγητής: Klaus Rink (Germany) 16.30 17.00 Τhe clinical efficiency of mosaic embryos Εισηγητής: Anil Biricik (Italy) 5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γονιμότητας & Στειρότητας 17.00 19.00 Στρογγύλη Τράπεζα VII Διέγερση των ωοθηκών Προεδρείο: Δ. Μιναρετζής. Mπόντης 17.00-17.30 Μειώνουν την πιθανότητα εγκυμοσύνης τα αυξημένα επίπεδα προγεστερόνης πριν την έναρξη της διέγερσης και κατά την όψιμη ωοθυλακική φάση; Εισηγητής: Κ. Ζηκόπουλος 17.30 18.00 Η επίδραση της χορήγησης τοκολυτικών φαρμάκων (uterine relaxing agents) κατά την εμφύτευση σε κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης Εισηγητής: Λ. Κλέντζερης 18.00 18.30 Μακράς δράσης έναντι καθημερινής χορήγησης FSH σε γυναίκες που υποβάλλονται σε διέγερση των ωοθηκών για εξωσωματική γονιμοποίηση Εισηγητής: Π. Βάκας 18.30 19.00 Εξωσωματική γονιμοποίηση σε ζευγάρια με ανεξήγητη υπογονιμότητα Εισηγητής: Σ. Καλανταρίδου 19.00-19.30 Διάλειμμα Καφές 14

Επιστημονικό Πρόγραμμα 10 Δεκεμβρίου 2016 Σάββατο 19.30-20.30 Διαλέξεις 19.30 20.00 Διάλεξη VI Προεδρείο: B. Ταρλατζής Γ. Κρεατσάς Genetic causes of premature ovarian insufficiency Εισηγητής: A.Delbaere (Belgium) 20.00 20.30 Διάλεξη VII Προεδρείο:. Παπαδήμας Θ. Αγοραστός Γενετικοί δείκτες snips στην πρόσκληση πολλαπλής ωοθυλακιορρηξίας: που βρισκόμαστε σήμερα Εισηγητής: Δ. Λουτράδης 9-11 Δεκεμβρίου 2016 Θεσσαλονίκη 15

Επιστημονικό Πρόγραμμα Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2016 08.30-09.30 Ελεύθερες Ανακοινώσεις II Προεδρείο: Α. Μακέδος Ε. Κοντογιάννη 5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γονιμότητας & Στειρότητας 16 Ε.Α.4 Η αντιμυλλέριος ορμόνη και το ωοθηκικό απόθεμα ως προγνωστικοί παράγοντες ωοθηκικής απόκρισης σε κύκλους δωρεάς ωαρίων στην εξωσωματική γονιμοποίηση Τσάκος Η., Τσάγιας Ν., Καλλιντζή Μ., Propato R. Embryoclinic, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Θεσσαλονίκη Ε.Α.5 Ευκαιρίες και προκλήσεις για την Ελλάδα από τη διασυνοριακή αναπαραγωγική φροντίδα (ΔΑΦ) Anastasia Paraskou 1, Babu P George, PhD 2 1 Doctor of Management Founder CROSSBEES, Germany, 2 Associate Professor of Management, Fort Hays State University, USA Ε.Α.6 Εποχιακή διακύμανση παραμέτρων σπέρματος Γριβάκη Ε. 1,2, Ευγενή Ε. 1,3, Λυμπερόπουλος Γ. 2, Νικολέττος Ν. 1, Ασημακόπουλος Β. 1 1 Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Ανθρώπινη Αναπαραγωγή», ατρικό Τμήμα, Σχολή Επιστημών Υγείας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξανδρούπολη, 2 Εργαστήριο Σπερματολογίας «Γ. Λυμπερόπουλου», Αθήνα, 3 Τράπεζα Κρυοσυντήρησης Σπέρματος «Κρυογονία», Αθήνα Ε.Α.7 Ανδρική υπογονιμότητα: παράμετροι του σπέρματος και παχυσαρκία Παπαχαρίτου Στ. Βιολόγος Αναπαραγωγής, Διευθυντής εργαστηρίου ανάλυσης και κρυοσυντήρησης σπέρματος Ε.Α.8 Εφαρμογή αλληλούχισης νέας γενιάς (NGS) στη διερεύνηση γονιδίων που εμπλέκονται στον προγεννητικό έλεγχο ή/και υπογονιμότητα Ε.Δαρμανή 1, Β.Παπανικολάου 1, Β.Μαρούλης 2,3, S. Dubos 1, Π. Κόλλια 3, Μ. Παπαδάκης 1 1 Ευρωγεντική.Α.Ε., Αθήνα/Θεσσαλονίκη, 2 NeoLab I.A.E., 3 Τμήμα Βιολογίας, Τομέας Γενετικής και Βιοτεχνολογίας, ΕΚΠΑ

Επιστημονικό Πρόγραμμα 11 Δεκεμβρίου 2016 Κυριακή Ε.Α.9 Μελέτη της εμβρυικής έκφρασης της ιντεγκρίνης αvb3 σε έμβρυα ποντικιών 2 και 4 κυττάρων μετά από διέγερση ωοθηκών. Ανυφαντάκη Α. 1, Φραϊδάκης Μ. 2, Αθανασάκη Ε. 3, Τσακούμη Π. 4, Κουκάκη Ε. 4, Αποστολάκη Ζ. 4, Σαχούλη Ε. 5 1 Κλινική Εμβρυολόγος, Κέντρο Γονιμότητας Κρήτης, Ηράκλειο Κρήτης, 2 Μαιευτήρ Χειρουργός Γυναικολόγος, ατρικός Υπεύθυνος Κέντρου Γονιμότητας Κρήτης, Ηράκλειο Κρήτης, 3 Καθηγήτρια Τμήματος Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο Κρήτης, 4 Κέντρο Γονιμότητας Κρήτης, Ηράκλειο Κρήτης, 5 Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Ηράκλειο Κρήτης 09.30-11.30 Στρογγύλη Τράπεζα VIII Επιπλοκές μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής Προεδρείο: Γ. Μαρούλης Θ. Στέφος 09.30 10.00 10.00 10.30 10.30 11.00 11.00 11.30 Ετερότοπη κύηση μετά από IVF Εισηγητής: Γ. Γαλάζιος OHSS: ιατρικό λάθος; Εισηγητής: Β. Αθανασίου Αυξάνει η υπογονιμότητα την πιθανότητα καρκινογένεσης; Εισηγητής: Α. Δαπόντε Σύνδρομο του κενού ωοθυλακίου Εισηγητής: Ν. Νικολέττος 09.30 17.00 PGD HANDS ON WORKSHOP Welcome: Μ. Πελεκάνος Οργάνωση από την Πανελλήνια Ένωση Κλινικών Εμβρυολόγων (ΠΕΚΕ) 09.30 10.30 Trophectoderm Biopsy: Tips & tricks Questions and Answers interaction session Προεδρείο:. Παναγιωτίδης - Γ. Κόκκαλη Εισηγητές: G. Calderon - K. Rink - M. E. Enginsu 10.30 17.30 Hands on course on trophectoderm biopsy. Three different workstations & demonstrators set up by: BioCare Europe (Leica- Lykos) Endoscοpiki SA (Vitrolife - Octax & Narishige), Life Science Chemilab (Olympus - RI) 9-11 Δεκεμβρίου 2016 Θεσσαλονίκη 17

Επιστημονικό Πρόγραμμα Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2016 11.30-12.00 Διάλειμμα Καφές 5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γονιμότητας & Στειρότητας 12.00-12.30 Διάλεξη VIII Προεδρείο: Α. Παπανικολάου - Χ. Ταντανάσης Εξωσωματική γονιμοποίηση σε γυναίκες με PCOS: Ποιο είναι το βέλτιστο πρωτόκολλο διέγερσης των ωοθηκών; Εισηγητής: Β. Ταρλατζής 12.30 14.30 Στρογγύλη Τράπεζα IX Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών Προεδρείο: Δ. Βαβίλης Ν. Παπαριστείδης 12.30 13.00 Οξειδωτικό στρες στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών Εισηγητής: Γ. Μηντζιώρη 13.00 13.30 Λετρεζόλη έναντι κιτρικής κλομιφαλινης ως πρώτη γραμμή θεραπείας σε υπογόνιμες γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών Εισηγητής: Χ. Μεσσήνη Μειώνεται το ωοθηκικό απόθεμα μετά από laparoscopic ovarian drilling σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών; Εισηγητής: Γ. Αντωνάκης Επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών Εισηγητής: Θ. Μίκος 14.30-15.00 Λήξη Συνεδρίου 18

Γενικές Πληροφορίες Ημερομηνίες και Τόπος Συνεδρίου Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στις 9 11 Δεκεμβρίου 2016 στο ξενοδοχείο Porto Palace, στη Θεσσαλονίκη. Γλώσσα Επίσημη γλώσσα του Συνεδρίου θα είναι η Ελληνική. Eμπορική Έκθεση Έκθεση φαρμακευτικών προϊόντων, ιατρικών οργάνων & μηχανημάτων θα λειτουργεί καθ όλη τη διάρκεια του Συνεδρίου. Δικαίωμα Συμμετοχής Κατηγορία εγγραφής Μέχρι Μετά τις 18/11/2016 18/11/2016 Ειδικευμένοι 180 200 Εμβρυολόγοι 80 100 Ειδικευόμενοι/Ψυχολόγοι/ Νοσηλευτές/ Παραϊατρικό Προσωπικό 60 80 Φοιτητές 0 15 Το δικαίωμα συμμετοχής περιλαμβάνει: Παρακολούθηση του επιστημονικού προγράμματος Είσοδο στον εκθεσιακό χώρο Παραλαβή τσάντας και όλου του έντυπου συνεδριακού υλικού Βεβαίωση συμμετοχής Καφέ στα διαλείμματα Συμμετοχή στην εναρκτήρια τελετή Δεξίωση υποδοχής και στο αποχαιρετιστήριο πάρτυ. Το δικαίωμα συμμετοχής για τους φοιτητές περιλαμβάνει: Παρακολούθηση του επιστημονικού προγράμματος Είσοδο στον εκθεσιακό χώρο Πρόγραμμα και βεβαίωση συμμετοχής. * Κατά την τιμολόγηση το παραπάνω κόστος εγγραφής επιβαρύνεται με 24% ΦΠΑ. * Για την επιβεβαίωση της εγγραφής απαιτείται πλήρη εξόφληση. Ελεύθερες Ανακοινώσεις Οι Ελεύθερες Ανακοινώσεις παρουσιάζονται στη Συνεδριακή, σύμφωνα με το Επιστημονικό Πρόγραμμα. Η διάρκεια της κάθε παρουσίασης είναι εννέα λεπτά (9 ) λεπτά με τη συζήτηση. Ηλεκτρονικά Αναρτημένες Ανακοινώσεις (E-Posters) Οι αναρτημένες ανακοινώσεις θα βρίσκονται στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο των posters καθ όλη τη διάρκεια του Συνεδρίου. Οπτικοακουστικά Μέσα Η αίθουσα διεξαγωγής του Συνεδρίου είναι εξοπλισμένη με data video projector για παρουσιάσεις μέσω Η/Υ. Το υλικό θα πρέπει να παραδίδεται μία τουλάχιστον ώρα πριν τη συνεδρίαση στην ειδική γραμματεία. 19

Γενικές Πληροφορίες Πιστοποίηση Στους Σύνεδρους χορηγούνται 18 Μόρια Συνεχιζόμενης ατρικής Εκπαίδευσης (CME) από τον Πανελλήνιο ατρικό Σύλλογο (Π..Σ.), με την προϋπόθεση παρακολούθησης του 60%των συνολικών ωρών του επιστημονικού προγράμματος, σύμφωνα με την τρέχουσα εγκύκλιο του ΕΟΦ. Το μοριοδοτημένο πιστοποιητικό παρακολούθησης θα παραδίδεται από την Γραμματεία του συνεδρίου την Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2016, με την παράδοση του συμπληρωμένου Δελτίου Αξιολόγησης του συνεδρίου Διακριτικό σήμα και κάρτα BARCODE Για την παρακολούθηση των εργασιών του Συνεδρίου οι Σύνεδροι είναι απαραίτητο να φέρουν την κονκάρδα εγγραφής που χορηγείται από τη γραμματεία on site και παρακαλούνται να τη φορούν καθ όλη τη διάρκεια του Συνεδρίου. Στην κονκάρδα εγγραφής θα υπάρχει γραμμωτός κωδικός (barcode) και θα σκανάρεται σε ειδικό μηχάνημα κάθε φορά, κατά την είσοδο και έξοδό του από τη συνεδριακή αίθουσα. Με τον τρόπο αυτό θα γίνεται η καταμέτρηση των ωρών παρακολούθησης κάθε σύνεδρου και με τη συμπλήρωση του 60% των συνολικών ωρών του προγράμματος θα δίνεται το πιστοποιητικό παρακολούθησης, σύμφωνα με την τελευταία υπ αρ. 81867/19.11.2012 εγκύκλιο του ΕΟΦ για τη διοργάνωση συνεδρίων. Διαμονή Όνομα Ξενοδοχείου Μονόκλινο Δίκλινο Porto Palace 130 130 Οι ανωτέρω ημερήσιες τιμές συμπεριλαμβάνουν πρωινό & φόρους. Ελάχιστη διαμονή 2 νύχτες. *Για να ισχύσει η κράτηση απαιτείται προκαταβολή 50% του συνολικού ποσού και η εξόφληση έως τις 30/11/2016. στοσελίδα Για όλες τις ανανεωμένες πληροφορίες σχετικά με το συνέδριο και το δελτίο συμμετοχής μπορείτε να επισκέπτεστε την επίσημη ιστοσελίδα του συνεδρίου www.fertility-sterility2016.gr Γραμματεία Συνεδρίου & Τουριστικό Γραφείο Για πληροφορίες, σχετικά με εγγραφές, χορηγίες, διαμονή, διακίνηση, κλπ. παρακαλούμε επικοινωνήστε με την Γραμματεία του Συνεδρίου: ERA ΕΠΕ - Ασκληπιού 17, 106 80, Αθήνα T. 210 3634 944, 36 32 950 F. 210 3631 690 E. info@era.gr W. http:// www.era.gr 20

ΠΕΡΛΗΨΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΑΝΑΚΟΝΩΣΕΩΝ & ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΝΑΚΟΝΩΣΕΩΝ

Περιλήψεις Ελευθέρων Ανακοινώσεων & Αναρτημένων Ανακοινώσεων ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΑΝΑΚΟΝΩΣΕΣ ΣΑΒΒΑΤΟ, 10 ΔΕΚΕΜΒΡΟΥ 2016 08.30 09.00 ΑΘΟΥΣΑ Ε.Α.1 Ωρίμανση ωαρίων In vitro : Από την έρευνα στην κλινική εφαρμογή Φίλιππα Μ., Τρύφος Δ., Πετρογιάννης Ν. Διακλαδικό κέντρο Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών ΝΝΑ Η μέθοδος in vitro ωρίμανση αώρων ωαρίων IVM μέσω Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής εφαρμόζεται κυρίως προκειμένου να αποφευχθεί η λήψη φαρμάκων ορμονικής διέγερσης ή γοναδοτροπινών και το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών OHSS. Είναι κατάλληλη για γυναίκες κάτω των 36 ετών, με πολυκυστικές ωοθήκες, ανδρικής αιτιολογίας και για διατήρηση γονιμότητας με υαλοποίηση κυρίως λόγω κακοήθειας που απαγορεύει ορμονική-υποστήριξη. Στη μέθοδο IVM, ανάλογα το αίτιο και την ηλικία της γυναίκας, χορηγούνται είτε καθόλου ή ελάχιστες δόσεις σκευασμάτων διέγερσης ωοθηκών έως 3-6 ημέρες. Ακολουθεί υπερηχογραφική παρακολούθηση των ωοθηκών προκειμένου να μετρηθεί το μέγεθος και ο αριθμός των αναπτυσσόμενων ωοθηλακίων και δίνονται οδηγίες για την ωοληψία. Ανάλογα την περίπτωση είτε χορηγείται ή όχι μία ένεση hcg για την επίτευξη ωορρηξίας για την τελική ωρίμανση των ωαρίων. Τα ωάρια συλλέγονται άωρα δηλαδή 10-12 χιλιοστά τα μέγιστα, κατά την 7 η έως 12 η ημέρα του κύκλου με βελόνα 19-21G σε 17G, μονού αυλού, υπό χαμηλή πίεση 100 mmhg με πολλαπλά τρυπήματα. Tα ανώριμα ωάρια ωριμάζουν in vitro σε ειδικά ενισχυμένα καλλιεργητικά υλικά και γονιμοποιούνται 24-48 ώρες μετά την συλλογή τους κυρίως με ICSI, ώστε να μπορεί να πιστοποιηθεί η ωριμότητα τους. Στη συνέχεια τα γονιμοποιημένα ωάρια καλλιεργούνται και μεταφέρονται στη μήτρα, όπως ακριβώς και με τη συμβατική εξωσωματική γονιμοποίηση. Βάσει της πρόσφατης βιβλιογραφίας τα αποτελέσματα της μεθόδου IVM κυμαίνονται από 18-30% και φτάνουν 50% ανά εμβρυομεταφορά σε επιλεγμένα περιστατικά. Ο αριθμός των ανωρίμων ωαρίων που συλλέγονται, είναι πιθανό να είναι μικρότερος από ένα συμβατικό κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης. Ενδέχεται να μην ωριμάσουν πλήρως όλα τα ωάρια που συλλέγονται, ώστε να γονιμοποιηθούν. Έως σήμερα έχουν γεννηθεί 1300 παιδιά από IVM με περιγεννητική πορεία των 400 παιδιών χωρίς επιπλοκές. Η μέθοδος IVM είναι μία διαρκώς εξελισσόμενη τεχνική λόγω της συνεχής ανάπτυξης της επιστήμης και της τεχνολογίας. Πιθανά αυτή η προσέγγιση μελλοντικά να είναι μια ελκυστική εναλλακτική της συμβατικής δωρεάς ωαρίων και να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώστε να δημιουργηθούν ώριμα ωάρια στην έρευνα βλαστικών κυττάρων. 1. In Vitro Maturation (IVM) in a clinical setting, IVF-Worldwide.htm, 2016 2. The maturity of in vitro maturation, ESHRE Focus on Reproduction, January 2016 3. ESHRE Campus: Oocyte Maturation: from Basic to Clinic, Brussels, Belgium, 3-5 March 2016 Ε.Α.2 Σχετίζεται η επίτευξη εγκυμοσύνης με η συγκέντρωση της οιστραδιόλης (Ε 2 ) στον ορό την ημέρα της χορήγησης hcg για την τελική ωρίμανση των ωαρίων σε φρέσκους κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF/ ICSI) στους οποίους χρησιμοποιήθηκαν γοναδοτροπίνες και GnRH ανάλογα; Καρατάσιου Γλυκερία 1, Κoλυμπιανάκης Ευστράτιος 1, Μπόσδου ουλία 1, Βενέτης Χρήστος 2, Ζεπειρίδης Λεωνίδας 1, Χατζημελετίου Κατερίνα 1, Μακέδος Αναστάσιος 1, Ταρλατζή Θεώνη 1, Μητσόλη Άννα 1, Σαββαΐδου Δέσποινα 1, Ταρλατζής Βασίλειος 1 1 ατρική Σχολή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Α Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα, 2 University of New South Wales, School of Women s and Children s Health UNSW Medicine, Sydney, Australia Σκοπός: Σχετίζεται η επίτευξη εγκυμοσύνης με τη συγκέντρωση της οιστραδιόλης (Ε 2 ) στον ορό την ημέρα της χορήγησης hcg για την τελική ωρίμανση των ωαρίων σε κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF/ICSI); Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να εξετάσει συστηματικά τα δεδομένα από την υπάρχουσα ως τώρα βιβλιογραφία, τα οποία είναι ασαφή, και αφορούν κύκλους στους οποίους χρησιμοποιήθηκαν γοναδοτροπίνες και GnRH ανάλογα, με μεταφορά φρέσκων εμβρύων. Υλικό & Μέθοδοι: Η αναζήτηση της βιβλιογραφίας έγινε χρησιμοποιώντας τις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων PubMed (1968-2016), Scopus (1970-2016), Science Direct (1966-2016) και Heal-link. Επιπλέον αναζήτηση έγινε και στις αναφορές από τα άρθρα που συλλέχθηκαν. Αποτελέσματα: Θετική συσχέτιση της επίτευξης εγκυμοσύνης με την Ε 2 την ημέρα της χορήγησης hcg ανέφεραν 10 μελέτες (14151 κύκλοι), αρνητική συσχέτιση τρεις μελέτες (1301 κύκλοι) και 18 μελέτες 22

Περιλήψεις Ελευθέρων Ανακοινώσεων & Αναρτημένων Ανακοινώσεων ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΑΝΑΚΟΝΩΣΕΣ ΣΑΒΒΑΤΟ, 10 ΔΕΚΕΜΒΡΟΥ 2016 08.30 09.00 ΑΘΟΥΣΑ (7444 κύκλοι) υποστήριξαν ότι δεν υπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ τους. Όλες οι μελέτες ήταν αναδρομικές εκτός από μία που ήταν προοπτική. Υπήρξαν μελέτες στις οποίες οι γυναίκες συμμετείχαν περισσότερες από μία φορά, στα κριτήρια για την χορήγηση της hcg συμπεριλαμβανόταν και η τιμή της Ε 2, ο αριθμός των εμβρύων που μεταφέρθηκαν αυξανόταν παράλληλα με την αύξηση των επιπέδων Ε2, αλλά και μελέτες στις οποίες το ποσοστό των εμβρύων που μεταφέρθηκαν στο στάδιο της βλαστοκύστης αυξανόταν παράλληλα με τα επίπεδα της Ε 2. Οι μελέτες είτε αναφέρουν ακύρωση κύκλων γυναικών που είχαν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν (ή εμφάνισαν) σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών (OHSS) είτε δεν αναφέρουν την πολιτική που ακολούθησαν σε τέτοιες περιπτώσεις. Η ανάλυση των δεδομένων στις περισσότερες περιπτώσεις έγινε θέτοντας αυθαίρετα όρια της Ε 2 για την κατηγοριοποίηση των γυναικών ή με εκατοστιαία ανάλυση. Διεξαγωγή ανάλυσης μεγέθους δείγματος έγινε μόνο σε μία μελέτη. Συμπεράσματα: Όλες οι μελέτες είτε παρουσιάζουν κάποιο από τα παραπάνω μειονεκτήματα είτε δεν παρέχουν τις απαραίτητες πληροφορίες που απαιτούνται για την ποιοτική αξιολόγησή τους. Συνεπώς δεν υπάρχουν αξιόπιστα δεδομένα που να απαντούν στο ερευνητικό ερώτημα. Σωστά σχεδιασμένες προοπτικές μελέτες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε συμπεράσματα ικανά να χρησιμοποιηθούν στην κλινική πράξη στο μέλλον. Ε.Α.3 Ο ρόλος των ανδρογόνων στην ωοθηκική διέγερση των πτωχών απαντητριών που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση: μία συστηματική ανασκόπηση και μετά-ανάλυση Μπόσδου ουλία 1, Κολυμπιανάκης Ευστράτιος 1, Βενέτης Χρήστος 2, Ζεπειρίδης Λεωνίδας 1, Χατζημελετίου Κατερίνα 1, Μακέδος Αναστάσιος 1, Ταρλατζή Θεώνη 1, Μητσόλη Άννα 1, Σαββαΐδου Δέσποινα 1, Ταρλατζής Βασίλειος 1. 1 ατρική Σχολή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Α Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα, 2 University of New South Wales, School of Women s and Children s Health UNSW Medicine, Sydney, Australia Σκοπός: Σκοπός της παρούσας συστηματικής ανασκόπησης και μετα-ανάλυσης είναι να εκτιμηθεί η επίδραση της χορήγησης τεστοστερόνης ή δεϋδροεπιανδροστερόνης (DHEA) στην πιθανότητα επίτευξης εγκυμοσύνης μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) σε πτωχές απαντήτριες. Υλικό και μέθοδοι: Πραγματοποιήθηκε ηλεκτρονική αναζήτηση σε όλες τις βιβλιογραφικές βάσεις δεδομένων έως τον ανουάριο του 2016 για τον εντοπισμό τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών (RCTs) που εκτιμούσαν τη χορήγηση τεστοστερόνης ή DHEA πριν τη διέγερση των ωοθηκών των πτωχών απαντητριών. Στην παρούσα μελέτη συμπεριλήφθηκαν πέντε RCTs(362 ασθενείς) που εκτιμούσαν τη χορήγηση τεστοστερόνης διαδερμικά(n=4) ή per os(n=1) και επτά RCTs(683 ασθενείς) που εκτιμούσαν τη χορήγηση DHEA. Η δοσολογία της διαδερμικής τεστοστερόνης κυμάνθηκε από 10-12.5mg για 15-21 ημέρες, ενώ η τεστοστερόνη χορηγήθηκε per os σε δόση των 40mg/ ημέρα για 48 ημέρες πριν τη διέγερση των ωοθηκών. Η DHEA χορηγήθηκε σε δόση των 75mg/ημέρα για περίοδο 3-4 μηνών πριν τη διέγερση των ωοθηκών. Αποτελέσματα: Η χορήγηση τεστοστερόνης συσχετίστηκε με σημαντικά αυξημένη πιθανότητα κλινικής εγκυμοσύνης [risk ratio (RR):2.44, 95%Διάστημα Εμπιστοσύνης (ΔΕ):1.47 έως 4.03), γέννησης ζώντος νεογνού (RR:2.12, 95%ΔΕ: 1.20 έως 3.76) και αριθμό ληφθέντων ωαρίων (COCs) (WMD:+0.87 COCs, 95%ΔΕ: +0.18 έως +1.57) σε σχέση με τη μη χορήγηση. Αντιθέτως, δεν παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά στο ποσοστό κλινικής εγκυμοσύνης (RR:1.24; 95%ΔΕ: 0.94 έως 1.64) ή το ποσοστό γέννησης ζώντος νεογνού (RR:0.70; 95%ΔΕ: 0.15 έως 3.28) σε ασθενείς που έλαβαν DHEA σε σύγκριση με όσες δεν έλαβαν, ενώ η χορήγηση DHEA συσχετίστηκε με σημαντικά αυξημένο αριθμό COCs (WMD:+1.54 COCs, 95%ΔΕ: +0.86 έως +2.23). Συμπεράσματα: Η χορήγηση τεστοστερόνης πριν τη διέγερση των ωοθηκών σε πτωχές απαντήτριες που υποβάλλονται σε IVF συσχετίζεται με σημαντική αύξηση της πιθανότητας επίτευξης εγκυμοσύνης. Από την άλλη πλευρά, η χορήγηση DHEA δε φαίνεται να αυξάνει το ποσοστό εγκυμοσύνης στις γυναίκες αυτές. Παρόλα αυτά, είναι αναγκαία η διενέργεια επιπρόσθετων μελετών με σκοπό την αύξηση του βαθμού εμπιστοσύνης στις υπάρχουσες αποδείξεις καθώς και στην ακρίβεια των εκτιμήσεων. 23

Περιλήψεις Ελευθέρων Ανακοινώσεων & Αναρτημένων Ανακοινώσεων ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΑΝΑΚΟΝΩΣΕΣ ΚΥΡΑΚΗ, 11 ΔΕΚΕΜΒΡΟΥ 2016 08.30 09.30 ΑΘΟΥΣΑ Ε.Α.4 Η αντιμυλλέριος ορμόνη και το ωοθηκικό απόθεμα ως προγνωστικοί παράγοντες ωοθηκικής απόκρισης σε κύκλους δωρεάς ωαρίων στην εξωσωματική γονιμοποίηση Τσάκος Ηλίας 1, Τσάγιας Νίκος 2, Καλλιντζή Μανταλένα 3, Propato Rosa 4 1 Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Αναπαραγωγής, Embryoclinic, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Θεσσαλονίκη, 2 Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Αναπαραγωγής, Embryoclinic, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Θεσσαλονίκη, 3 Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Αναπαραγωγής, Embryoclinic, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Θεσσαλονίκη, 4 Παθολόγος Embryoclinic, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Θεσσαλονίκη Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτη ήταν η σύγκριση μεταξύ των επίπεδων αντιμυλλέριου ορμόνης (ΑΜΗ) και του ωοθηκικού αποθέματος (ΑFC) δοτριών ωαρίων σε κύκλους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Μέθοδος: Στη μελέτη συμμετείχαν δότριες ωάριων ηλικίας 19-30 χρονών οι όποιες υποβλήθηκαν σε ωοθηκική διέγερση με ανταγωνιστή. Διακολπικό υπερηχογράφημα πραγματοποιήθηκε σε όλες τις δότριες πριν από την έναρξη της διέγερσης για την καταμέτρηση του ωοθηκικού αποθέματος. Παράλληλα έγινε μέτρηση της αντιμυλλέριου ορμόνης σε όλες τις δότριες στο ίδιο εργαστήριο. Η προγνωστική αξία του ωοθηκικού αποθέματος και της αντιμυλλέριου ορμόνης έγινε σε σχέση με τον αριθμό των ληφθέντων ωαρίων κατά την ωοληψία. Παράλληλα αξιολογήθηκαν και άλλες παράμετροι όπως οι μέρες διέγερσης και η συνολική ποσότητα γοναδοτροπινών μέχρι την ωοληψία μεταξύ των δοτριών. Αποτελέσματα: ο συντελεστής συσχέτισης Spearman χρησιμοποιήθηκε για την ανάλυση των δεδομένων της μελέτης. Σημαντική στατιστικά συσχέτιση παρατηρήθηκε μεταξύ του ωοθηκικού αποθέματος και του αριθμού των ληφθέντων ωαρίων μετά τη διέγερση (ρ=0.820 with p<0.001). Επιπλέον το ωοθηκικό απόθεμα φαίνεται ότι είναι καλύτερος προγνωστικός δείκτης για το αριθμό των ληφθέντων ωαρίων μεταξύ των δοτριών σε σύγκριση με την αντιμυλλέριο ορμόνη (ρ=0.441 with p=0.087<0.10). Τα παραπάνω αποτελέσματα επιβεβαιώθηκαν χρησιμοποιώντας επιπλέον το συντελεστή συσχέτισης Pearson. Χρησιμοποιώντας το γραμμικό μοντέλο μόνο το ωοθηκικό απόθεμα παρουσίαζε θετική συσχέτιση με τον αριθμό των ληφθέντων ωαρίων (r-square=0.633). Δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά όσον αφορά τις μέρες διέγερσης και της συνολικής ποσότητας ληφθέντων γοναδοτροπινών μεταξύ των δοτριών. Συμπέρασμα: Συμπερασματικά φαίνεται ότι το ωοθηκικό απόθεμα αποτελεί καλύτερο προγνωστικό δείκτη της ωοθηκικής απάντησης σε σύγκριση με την αντιμυλλέριο ορμόνη μεταξύ δοτριών σε κύκλους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Ε.Α.5 Ευκαιρίες και προκλήσεις για την Ελλάδα από τη Διασυνοριακή Αναπαραγωγική Φροντίδα (δαφ) Αnastasia Paraskou 1, Babu P George 2 1 Doctor of Management Founder CROSSBEES, Germany, 2 PhD, Associate Professor of Management, Fort Hays State University, USA ΣΚΟΠΟΣ: Οι συγγραφείς παρουσιάζουν το αναδυόμενο τοπίο του αναπαραγωγικού τουρισμού σε όλο τον κόσμο και διερευνούν πώς μπορεί η Ελλάδα να αξιοποιήσει μοναδικές ευκαιρίες ώστε να γίνει παίκτης κλειδί στον τομέα του αναπαραγωγικού τουρισμού. Υπάρχει υψηλή δυναμική για ΔΑΦ, όμως ακόμη η Ελλάδα έχει χαμηλές επιδόσεις (Παράσχου, 2013). Η παρουσίαση αποσκοπεί στο να αναδείξει τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που παρουσιάζονται για την Ελλάδα και να σκιαγραφήσει μια εθνική στρατηγική. ΥΛΚΑ- ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΑ: Μετά από μελέτη της υπάρχουσας βιβλιογραφίας σχετικά με το θέμα, αλλοδαπείς ασθενείς που συμμετείχαν στην έρευνα ερωτήθηκαν: Γιατί επιλέγουν (ή απορρίπτουν) την Ελλάδα για διασυνοριακή αναπαραγωγική φροντίδα. Συστάθηκε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο στόχευε στο να αναδείξει τις προτεραιότητες και τις προσδοκίες τους όσον αφορά την ποιότητα και τους ζητούσε να αξιολογήσουν την εμπειρία τους. Ενδεικτικές απαντήσεις δείχνουν ότι ήταν ικανοποιημένοι από την φιλική αντιμετώπιση (Μ=379,SD=0,781) και τους χρόνους αναμονής (Μ=3,77-SD =0,774). Αντίθετα ήταν λιγότερο ικανοποιημένοι με την παρεχόμενη διαφάνεια (εξηγήσεις, φόρμες συναίνεσης, τεκμηρίωση) (M=2.96 SD=0.995). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Τα ευρήματα δείχνουν ότι απαιτείται μια βελτιωμένη πολιτική που θα οδηγήσει σε 24

Περιλήψεις Ελευθέρων Ανακοινώσεων & Αναρτημένων Ανακοινώσεων ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΑΝΑΚΟΝΩΣΕΣ ΚΥΡΑΚΗ, 11 ΔΕΚΕΜΒΡΟΥ 2016 08.30 09.30 ΑΘΟΥΣΑ μεγαλύτερη διαφάνεια και αυξημένη δυναμική στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Επίσης στην τουριστική βιομηχανία υπάρχει έλλειψη καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού το οποίο αφενός μεν να κατανοεί τις ειδικές ανάγκες αυτού του γκρουπ, αφετέρου δε να κατανοεί τις τεχνολογίες και τους κανονισμούς της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ώστε να μπορεί να βελτιώσει την συνεργασία με τις ΜΥΑ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Τα συμπεράσματα που εξάχθηκαν δείχνουν έλλειψη στρατηγικής σχετικά με τον αναπαραγωγικό τουρισμό στην Ελλάδα ώστε να μπορέσει η χώρα να κεφαλαιοποιήσει τα φυσικά της πλεονεκτήματα σε αυτόν τον τομέα. Πολιτικές δυνάμεις και ΜΥΑ θα πρέπει να πάρουν σοβαρά υπόψη τους ότι πέρα από τη θεωρία και στην πράξη-τώρα είναι η ώρα να δώσουν ώθηση σε αυτόν τον τομέα ώστε να αναβαθμιστεί η δυναμική του. Ε.Α.6 Εποχιακή διακύμανση παραμέτρων σπέρματος Εμμανουέλα Γριβάκη 1,2, Ευαγγελινή Ευγενή 1,3, Γεώργιος Λυμπερόπουλος 2, Νίκος Νικολέττος 1, Βύρων Ασημακόπουλος 1 1 Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Ανθρώπινη Αναπαραγωγή», ατρικό Τμήμα, Σχολή Επιστημών Υγείας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξανδρούπολη, 2 Εργαστήριο Σπερματολογίας «Γ. Λυμπερόπουλου», Αθήνα, 3 Τράπεζα Κρυοσυντήρησης Σπέρματος «Κρυογονία», Αθήνα Σκοπός: Οι βασικές σπερματολογικές παράμετροι υπόκεινται σε φυσιολογικές διακυμάνσεις, η σχέση των οποίων με την εποχή του έτους έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας. Στην παρούσα μελέτη, διερευνήθηκε η εποχιακή διακύμανση των βασικών παραμέτρων σπέρματος (όγκου, συγκέντρωσης σπερματοζωαρίων, προωθητικής κινητικότητας) σε πληθυσμό δοτών της Τράπεζας Κρυοσυντήρησης Σπέρματος «ΚΡΥΟΓΟΝΑ», μεταξύ των ετών 2011 2015. Υλικό& Μέθοδος: Όλοι οι δότες (Ν=45) που συμμετείχαν στην μελέτη ήταν ηλικίας 18-35 ετών, Ελληνικής καταγωγής και αποδεδειγμένης γονιμότητας, με σπερματολογικές παράμετρους (Ν=989) στο σύνολο τους εντός των ορίων αναφοράς, σύμφωνα με τα προτεινόμενα από τον Π.Ο.Υ (2010). Τα δείγματα συλλέχθηκαν με προκλητό τρόπο, μετά από αποχή 2-5 ημερών από εκσπερμάτιση. Η βασική ανάλυση σπέρματος διενεργήθηκε στα εξετασθέντα δείγματα, σύμφωνα με τις οδηγίες του Π.Ο.Υ (2010) και της NAFA&ESHRE-SIGA (2002). Αποτελέσματα: Η συγκέντρωση σπερματοζωαρίων και η προωθητική κινητικότητα παρουσίασαν υψηλότερες τιμές στα δείγματα που συλλέχθηκαν το Χειμώνα και το Φθινόπωρο, ενώ ο όγκος εμφάνισε μικρότερη διακύμανση, με υψηλότερες τιμές να παρατηρούνται το Φθινόπωρο και τηνάνοιξη. Η μέση θερμοκρασία περιβάλλοντος, κατά την περίοδο που συνετελέσθη η σπερματογένεση, παρουσίασε σημαντική συσχέτιση με την διακύμανση της συγκέντρωσης σπερματοζωαρίων και της προωθητικής κινητικότητας. Η διακύμανση των δύο αυτών παραμέτρων παρουσίασε επίσης συσχέτιση με τη μέση φωτοπερίοδο κατά το χρόνο συλλογής των δειγμάτων. Αντίθετα, ο όγκος σπέρματος δεν παρουσίασε σημαντική συσχέτιση με τη θερμοκρασία και την φωτοπερίοδο. Συμπέρασμα: Οι βασικές σπερματολογικές παράμετροι σε πληθυσμό Ελλήνων δοτών, παρουσιάζουν εποχιακή διακύμανση. Η θερμοκρασία περιβάλλοντος και η φωτοπερίοδος, ενώ δεν φαίνεται να επιδρούν στον σπερματικό όγκο, αποτελούν πιθανούς παράγοντες επίδρασης στη διακύμανση της συγκέντρωσης σπερματοζωαρίων και της προωθητικής κινητικότητας. Ε.Α.7 Ανδρική υπογονιμότητα: παράμετροι του σπέρματος και παχυσαρκία Δρ Σταμάτης Παπαχαρίτου Βιολόγος Αναπαραγωγής, Διευθυντής εργαστηρίου ανάλυσης και κρυοσυντήρησης σπέρματος Για τον ΠΟΥ η παχυσαρκία έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα μέγιστα προβλήματα υγείας από το 2000 και φαίνεται να αγγίζει τα όρια της επιδημίας σε αρκετές χώρες ανά τον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στην επίδραση τόσο των περιβαλλοντικών συνθηκών όσο και του σύγχρονου τρόπου ζωής στην ανδρική γονιμότητα με κάποιες μελέτες να αποτυπώνουν την μείωση στις παραμέτρους του σπέρματος. Το υψηλό ποσοστό σωματικού λίπους, που εκφράζεται σαν ΔΜΣ, έχει συσχετιστεί αρκετές φορές με ορμονικές αλλαγές στους άνδρες. Η σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και των αρνητικά επηρεασμένων παραμέτρων του 25

Περιλήψεις Ελευθέρων Ανακοινώσεων & Αναρτημένων Ανακοινώσεων ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΑΝΑΚΟΝΩΣΕΣ ΚΥΡΑΚΗ, 11 ΔΕΚΕΜΒΡΟΥ 2016 08.30 09.30 ΑΘΟΥΣΑ σπέρματος φαίνεται να είναι πολυπαραγοντική (αρωματοποίηση των στεροειδών σε οιστρογόνα, επίδραση στον άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-γονάδες ακόμα και αύξηση της θερμοκρασίας του οσχέου). Επίσης φαίνεται να σχετίζεται τόσο η ινσουλίνη όσο και η λεπτίνη του σπερματικού υγρού με την αναπαραγωγική λειτουργία στην παχυσαρκία. Όσον αφορά στη γυναικεία γονιμότητα, η συσχέτισή της με την παχυσαρκία θεωρείται δεδομένη. Ωστόσο, τα αποτελέσματα είναι αντιφατικά ως προς το αν υπάρχει σχέση μεταξύ του αυξημένου ΔΜΣ και των επηρεασμένων αρνητικά παραμέτρων του σπέρματος, ακόμα και όσον αφορά σχετικές μετα-αναλύσεις, ίσως γιατί στις περισσότερες μελέτες οι άνδρες που συμμετείχαν επρόκειτο να υποβληθούν με τις συντρόφους τους σε θεραπεία σε ΜΥΑ. Στην παρούσα εργασία συζητούνται τα τελευταία ερευνητικά δεδομένα που δείχνουν αν το αυξημένο σωματικό βάρος σχετίζεται με τα χαρακτηριστικά του σπέρματος τόσο σε γόνιμους όσο και σε υπογόνιμους άνδρες. Ε.Α.8 Εφαρμογή αλληλούχισης νέας γενιάς (NGS) στη διερεύνηση γονιδίων που εμπλέκονται στον προγεννητικό έλεγχο ή/και υπογονιμότητα Ε. Δαρμανή 1, Β. Παπανικολάου 1, Β. Μαρούλης 2,3, S. Dubos 1, Π. Κόλλια 3, Μ. Παπαδάκης 1 1 Ευρωγεντική.Α.Ε., Αθήνα/Θεσσαλονίκη, 2 NeoLab I.A.E. Μιχαλακοπούλου 125 και Βερβαίνων 14, 11527, Αθήνα, 3 Τμήμα Βιολογίας, Τομέας Γενετικής και Βιοτεχνολογίας, ΕΚΠΑ, Πανεπιστημιούπολη, 15701, Αθήνα Σκοπός: Η ταυτόχρονη και αξιόπιστη αλληλούχιση του DNA για πολυμορφισμούς ή/και μεταλλάξεις γονιδίων που αφορούν στον προγεννητικό έλεγχο ή/και υπογονιμότητα, που αποτελεί κύριο ζητούμενο στη σύγχρονη διαγνωστική γενετική. Υλικό & μέθοδος: Χρησιμοποιώντας την αλληλούχιση DNA νέας γενιάς (NGS) δημιουργήσαμε μέθοδο ταυτόχρονης διερεύνησης: α) 19 πολυμορφισμών ή μεταλλάξεων που ενέχονται στη θρομβοφιλία (GPIa C807T, PAI-2_Ser413Cys, LPA I4399M, LPA rs10455872, PROCR A3 haplotype Ser219Gly, PROCR A1 haplotype C4678G, PAI-1-675 4G/5G, PAI-1-844 G->A, FV Leiden G1691A, FV R2 H1299R, MTHFR A1298C, MTHFR C677T, FII G20210A, FXIII V34L, GPIIIa L33P, APOE_E2/E3/E4, FGB -455 G->A, APOB R3500Q) β) του συνόλου των εξωνίων και περιοχών εσωνίων που γειτνιάζουν (±20 bp) των γονιδίων: της αντιθρομβίνης (SERPINC1) ενεχόμενο σε θρομβοφιλίες, της κώφωσης (GJB2), της Αιμοχρωμάτωσης (HFE), της Juvenile Αιμοχρωμάτωσης (HFE2), της Φυλοσύνδετης Σιδηροβλαστικής Αναιμίας (ALAS2) και του γονιδίου της Κυστικής Ίνωσης (συμπεριλαμβανομένων των 5 και 3 UTR). Η αλληλούχιση πραγματοποιήθηκε μέσω Personal Genome Machine (PGM) και η ανάλυση δεδομένων έγινε μέσω των υπολογιστικών προγραμμάτων Variant Caller plugin (Ion Torrent Suite 5.0.2) και Ion Reporter 5.0 χρησιμοποιώντας δείγματα χαρακτηρισμένα με συμβατική μοριακή μεθοδολογία. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα από NGS επιβεβαίωσαν πλήρως τα ήδη γνωστά αποτελέσματα από συμβατικές μεθόδους, ενώ προέκυψε και σημαντικός αριθμός επιπλέον ευρημάτων. Συμπεράσματα: Η επιβεβαίωση των ήδη χαρακτηρισμένων ευρημάτων υποστηρίζει την αξιόπιστη χρήση της νέας μεθοδολογίας μέσω ενός νέου panel που ελέγχει το σύνολο σχεδόν των παραγόντων θρομβοφιλίας, αλλά και επιλεγμένων γενετικών νοσημάτων που ελέγχονται στα πλαίσια της πρόγνωσης ή/και του προγεννητικού ελέγχου ή της διερεύνησης υπογονιμότητας. Θετικό πρόσημο του νέου panel και μεθοδολογίας είναι η δυνατότητα της ταυτοποίησης «νέων» γενετικών αλλαγών και μεταλλάξεων που δεν έχουν περιγραφεί ως σήμερα στα γονίδια SERPINC1, GJB2, HFH, HFE2, ALAS2. Ε.Α.9 Μελέτη της εμβρυικής έκφρασης της ιντεγκρίνης αvb3 σε έμβρυα ποντικιών 2 και 4 κυττάρων μετά από διέγερση ωοθηκών. Αλίκη Ανυφαντάκη 1, Ματθαίος Φραϊδάκης MD, PhD 2, Αθανασάκη Ειρήνη 3, Τσακούμη Παρασκευή 4, Κουκάκη Ειρήνη 4, Αποστολάκη Ζαχαρένια 4, Ειρήνη Σαχούλη 5 1 Κλινική Εμβρυολόγος, Κέντρο Γονιμότητας Κρήτης,Ηράκλειο Κρήτης, 2 Μαιευτήρ Χειρουργός Γυναικολόγος, ατρικός Υπεύθυνος Κέντρου Γονιμότητας Κρήτης,Ηράκλειο Κρήτης, 3 Καθηγήτρια Τμήματος Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης,Ηράκλειο Κρήτης, 4 Κέντρο Γονιμότητας Κρήτης,Ηράκλειο Κρήτης, 5 Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Ηράκλειο Κρήτης 26