Τ.Ε.Ι.: ΛΑΡΙΣΑΣ Σ.ΤΕ.Γ. ΤΜΗΜΑ: Γεωργικών Μηχανών & Αρδεύσεων ΟΜΑ Α Β ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ 8Β: Συγκολλήσεις: Οξυγονοκόλληση. Εξάσκηση στη χρησιµοποίηση του καυστήρα. Γραµµές Τήξεως. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 2 η B ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΟΥ 7 o B ΜΑΘΗΜΑ: Μηχανολογικό Εργαστήριο ΙΙ ΕΠΙΣΤ. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Στανιός Βλάσης Σκοπός : Απόκτηση της ικανότητας χειρισµού των συσκευών οξυγονοκολλήσεως ίδονται: Υλικά - Μέσα - Βοηθήµατα 1. Συσκευή οξυγονοκολλήσεως. 2. Έλασµα Σιδήρου 100 x 200 x 1,5 (ή παλιά κοµµάτια µε συγκόλληση στη µέση, από προηγούµενη άσκηση σπουδαστών, 100 x 200 x 1,5) 3. Μηχανολογικό σχέδιο (ΑΡΧΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΟΚΙΜΙΟΥ - Σχέδιο 1 & 2). 4. ΠΟΡΕΙΑ - ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ:Φάσεις κατασκευής και σειρά κατεργασίας. 5. Φύλλο πληροφοριών. Στοιχεία για την κατασκευή του δοκιµίου. ( ΑΡΧΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΚΟΜΜΑΤΙΟΥ - Σχέδιο 1 ) ( ΤΕΛΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΟΚΙΜΙΟΥ Σχέδιο 2 ) 3 1 5 2 4 Γ.Μ.&Α. Εργαστήριο 8Β - Φύλλο έργου 7 - Οξυγονοκόλληση 2Β. Γραµµές Τήξης. - 1 - από 5
5) ΠΟΡΕΙΑ- ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ: ΦΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΣΕΙΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Πυρότουβλα [Θέση 1] 1. Χαράξτε µε σηµαδευτήρι ή µε κιµωλία το έλασµα όπως στο Σχέδιο 1. 2. Αντικαταστήστε το ακροφύσιο (µπεκ) που υπάρχει πάνω στο εργαλείο συγκολλήσεως µε α- κροφύσιο κατανάλωσης αέριου ανάλογα µε το πάχος των ελασµάτων. 3. Τοποθετήστε το κοµµάτι πάνω σε πυρότουβλα ή σε ειδική συσκευή ώστε οι γραµµές τήξεως να είναι στον αέρα (στο κενό) και παράλληλες προς τον συγκολλητή. [Θέση 1] ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑ- ΣΙΑΣ!!!! 4. Φορέστε τα προστατευτικά γυαλιά, την δερµάτινη ποδιά και τα γάντια. 5. Ανάψτε τον καυστήρα και ρυθ- µίστε τον στην ουδέτερη φλόγα. [Φύλλο έργου 6Β]. 6. Ακολουθήστε & θερµάνετε µε το εργαλείο συγκολλήσεως (καυστήρα) τις σηµαδεµένες γραµµές τήξεως σύµφωνα µε τα παρακάτω. 1. Έλασµα St 37. ιαστάσεων: 100x1,5x200 2. Γυαλιά προστασίας, δερµάτινη ποδιά και γάντια. 3. Καυστήρας µε ακροφύσιο κατανάλωσης αερίου 140 l/hr, και φυσικά συσκευή οξυγόνουασετυλίνης. 2 [θέση 2] 1. Κρατήστε το εργαλείο συγκολλήσεως: Α) Υπό γωνία 45 ο ως προς την διεύθυνση κινήσεως (45 ο ως προς την οριζόντιο πρόοψη ) [θέση 2], Β) Υπό γωνία 0 ο ως προς την κατακόρυφο - κάθετη προς το κοµµάτι (ή 90 ο ως προς το κοµµάτι πλάγια όψη) [θέση 3], και Γ) ιατηρήστε το ύψος του πυρήνα της φλόγας από το κοµµάτι στην σωστή α- πόσταση από την αρχή ως το τέλος [θέση 2]. 2. Για διεύθυνση συγκολλήσεως(τήξεως) από δεξιά προς αριστερά και για κάθε γραµµή τήξεως (συγκολλήσεως) µε τη σειρά 1, 4, 2, 5, 3, για οµοιόµορφη κατανοµή θερµοκρασίας στο κοµµάτι και κατά συνέπεια τον έλεγχο της παραµόρφωσής του Σχέδιο 2. Γ.Μ.&Α. Εργαστήριο 8Β - Φύλλο έργου 7 - Οξυγονοκόλληση 2Β. Γραµµές Τήξης. - 2 - από 5
3. Να παρατηρείτε (πάντα) µέσα από τα γυαλιά το λιωµένο µέταλλο. Όταν το χρώµα του φτάνει προς το κίτρινο άσπρο, είναι σε ρευστή κατάσταση, είναι έτοιµο να λιώσει και κατά συνέπεια θα τρυπήσει το κοµµάτι µας. [θέση 3] Τότε θα πρέπει να αυξήσουµε την ταχύτητα κίνησης του καυστήρα ή και να αποµακρυνθεί λίγο από το κοµµάτι, τουλάχιστον προς στιγ- µή. Απόσταση καυστήρα Ταχύτητα κίνησης καυστήρα ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΚΑΥΣΤΗΡΑ Τοµή Α - Α [Σχήµα 1. Μορφή µιας γραµµής τήξεως ] 4. Γενικώς η ταχύτητα κίνησης του καυστήρα και η απόσταση του πυρήνα της φλόγας από τη γραµµή τήξεως θα πρέπει να είναι σταθερές, έτσι ώστε στο τέλος να έχουµε πάνω στο κοµµάτι µας ένα (;) αυλάκι ίσου πάχους και ίσου βάθους από την µία άκρη έως την άλλη, χωρίς τρύπες. Τελική µορφή κοµµατιού (Σχέδιο 2 ) & [Σχήµα 1 ]. ΛΑΘΟΣ ΚΡΑΤΗΜΑ ΤΟΥ ΚΑΥΣΤΗΡΑ: Α) ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ 45 Ο. α) Μικρότερη από 45 ο τείνοντας στο 0 ο. εν έχουµε καλή θέρµανση του κοµµατιού άρα δεν λιώνουν τα µέταλλα. [Θέση 2] β) Μεγαλύτερη από 45 ο τείνοντας στο 90 ο. Έχουµε υπερβολική θέρµανση του κοµµατιού χωρίς έλεγχο της θερµοκρασίας άρα και τρύπηµα του κοµµατιού. [Θέση 2] Β) ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ 90 Ο. Θερµαίνουµε περισσότερο την µια ή την άλλη πλευρά και όχι το ίδιο πλάτος δεξιά και αριστερά της γραµµής τήξεως.[θέση 3] Σωστό, Λάθος. Γ) ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΤΟΥ ΥΨΟΥΣ ΤΗΣ ΦΛΟΓΑΣ. Θερµαίνουµε περισσότερο την γραµµή τήξεως όταν ο πυρήνας της φλόγας ακουµπά πάνω στο κοµµάτι, µε αποτέλεσµα να µη µπορούµε να ελέγχουµε την θερµοκρασία και να τρυπά το κοµµάτι µας. [Θέση 3] ) ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΥΣΤΗΡΑ. α) Μικρότερη. Έχουµε υπερβολική θέρµανση του κοµµατιού άρα και τρύπηµα του κοµµατιού.[θέση 2&3] β) Μεγαλύτερη. εν έχουµε καλή θέρµανση του κοµµατιού άρα δεν λιώνουν τα µέταλλα. [Θέση 2 & 3] γ) Κανονική και ισοταχή. Έχουµε καλή θέρµανση του κοµµατιού άρα και σωστό λιώσιµο των µετάλλων χωρίς τρύπηµα του κοµµατιού. δ) Ανισοταχής κίνηση. Έχουµε ανοµοιοµορφία στο πάχος και το βάθος του αυλακιού ή της ραφής. Γ.Μ.&Α. Εργαστήριο 8Β - Φύλλο έργου 7 - Οξυγονοκόλληση 2Β. Γραµµές Τήξης. - 3 - από 5
Τ.Ε.Ι.: ΛΑΡΙΣΑΣ Σ.ΤΕ.Γ. ΤΜΗΜΑ: Γεωργικών Μηχανών & Αρδεύσεων ΟΜΑ Α Β ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ 8Β: Συγκολλήσεις: Οξυγονοκόλληση. Εξάσκηση στη χρησιµοποίηση του καυστήρα. Γραµµές Τήξεως. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 2 η B ΦΥΛΛΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 8 ο Β ΜΑΘΗΜΑ: Μηχανολογικό Εργαστήριο ΙΙ ΕΠΙΣΤ. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Στανιός Βλάσης 1. ΓΕΝΙΚΑ. ΟΞΥΓΟΝΟΚΟΛΛΗΣΗ Πρόκειται για συγκόλληση στην οποία η απαιτούµενη θερµότητα παράγεται από την καύση µίγµατος ΟΞΥΓΟΝΟΥ και ενός άλλου καύσιµου αερίου, που συνήθως είναι το ΑΚΕ- ΤΥΛΕΝΙΟ (ΑΣΕΤΥΛΙΝΗ). Η θερµότητα που αναπτύσσεται από την φλόγα του µίγµατος προκαλεί την τήξη στην θέση συγκολλήσεως τόσο των ΟΜΟΙΟΓΕΝΩΝ µεταλλικών τεµαχίων που πρόκειται να συνδεθούν (ΜΕΤΑΛΛΟ ΒΑΣΕ- ΩΣ ), όσο και της ΚΟΛΛΗΣΕΩΣ (ή ΜΕΤΑΛΛΟΥ ΠΡΟΣΑΓΩΓΗΣ) που αποτελείται και αυτή από υλικό της ίδιας περίπου συστάσεως µε τα µέταλλα που πρόκειται να συγκολληθούν. Με ανάµιξη δε των µορίων των µετάλλων, µε συµµετοχή και της κολλήσεως, επέρχεται η συγκόλληση. Εποµένως πρόκειται για συγκόλληση ΑΥΤΟΓΕΝΗ και ΤΗΞΕΩΣ. Σχήµα 1. Οξυγονοκόλληση. Παρατηρήσεις: Η µέθοδος αυτή συγκολλήσεως χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι δεν απαιτεί µόνι- µες ή ειδικές εγκαταστάσεις παροχής της απαιτούµενης ενέργειας. Οι φιάλες του οξυγόνου και της ασετυλίνης µεταφέρονται εύκολα και οπουδήποτε. Παρουσιάζει όµως δυσκολίες για τεµάχια µεγάλους πάχους, γιατί θερµαίνονται δύσκολα και είναι αργή συγκόλληση ειδικά για τεµάχια µεγάλους µήκους. Επίσης προκαλεί παραµορφώσεις στα τεµάχια που συνδέονται, κυρίως από τοπικές θερµάνσεις οι οποίες προκαλούν εσωτερικές τάσεις διότι η ταχύτητα συγκόλλησης είναι µικρή και η θερµοκρασία µεταδίδεται σε όλο το µέταλλο και όχι µόνο στο σηµείο συγκόλλησης. ηλαδή το αλουµίνιο, το οποίο είναι καλός αγωγός της θερµότητας, δεν µπορεί να συγκολληθεί εύκολα µε το οξυγόνο. Γ.Μ.&Α. Εργαστήριο 8Β - Φύλλο έργου 7 - Οξυγονοκόλληση 2Β. Γραµµές Τήξης. - 4 - από 5
ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΙΑΡΚΕΙΑ ΟΞΥΓΟΝΟΚΟΛΛΗΣΕΩΣ. 1. Ο ΧΩΡΟΣ της οξυγονοκολλήσεως πρέπει να είναι απαλλαγµένος από λιπαντικά και λάδια, τα οποία, σε επαφή µε οξυγόνο προκαλούν αναφλέξεις. Επίσης πρέπει να είναι απαλλαγµένος και από άλλα εύφλεκτα υλικά. 2. Οι ΦΙΑΛΕΣ επειδή περιέχουν αέρια εύφλεκτα και υπό µεγάλη πίεση, πρέπει να χρησιµοποιούνται µε Ι ΙΑΙΤΕΡΗ ΠΡΟΣΟΧΗ. α) Να τοποθετούνται όρθιες και να εξασφαλίζονται από πτώση. β) εν πρέπει να αποθηκεύονται κοντά σε θερµά µέρη. Ούτε κοντά σε εύφλεκτες ύλες. Ούτε να είναι εκτεθειµένες στον ήλιο. γ) Οι βαλβίδες των να χειρίζονται µε προσοχή για να αποφεύγουµε ζηµιές. 3. Στους ΜΑΝΟΜΕΤΡΙΚΟΥΣ ΕΚΤΟΝΩΤΕΣ (µανοεκτονωτές) πρέπει: Οι συνδέσεις να γίνονται σφικτά, για την αποφυγή διαρροής αερίου. Ιδίως σε κλειστά µέρη, και µικρή έστω διαρροή µπορεί να προκαλέσει έκρηξη σε ορισµένη αναλογία. 4. ΑΓΩΓΟΙ ΑΕΡΙΩΝ (Σωλήνες - λάστιχα ) α) Πρέπει να χρησιµοποιούνται τα τυποποιηµένα χρώµατα σωληνώσεων ΜΠΛΕ για το οξυγόνο, ΚΙΤΡΙΝΟ ή ΚΟΚΚΙΝΟ για την ασετυλίνη β) Να διατηρούνται σε καλή κατάσταση και πάντοτε, µετά το τέλος της εργασίας, να τυλίγονται και να κρεµιούνται σε µέρος ασφαλές. 5. ΚΑΥΣΤΗΡΕΣ (Αναµίκτες - Σαλιµό) α) Πρέπει να βεβαιωνόµαστε ότι το ακροφύσιο είναι καλά βιδωµένο πάνω στον καυστήρα. β) Στην περίπτωση φλογοεπιστροφής (αναρρόφησης) κλείνουµε αµέσως την στρόφιγγα της ασετυλίνης του καυστήρα, για να σβήσει η καύση µε την βοήθεια της πίεσης του οξυγόνου, και ψύχουµε το ΑΚΡΟΦΥΣΙΟ σε ένα δοχείο µε νερό µε το οξυγόνο ανοιχτό. γ) Πρέπει να χρησιµοποιούµε και να φυλάττουµε τον καυστήρα µε την δέουσα προσοχή. δ) εν ακουµπάµε - βυθίζουµε τον πυρήνα της φλόγας στο λιωµένο µέταλλο (κρατήρα) γιατί : 1 ον ) αν το προς συγκόλληση µέταλλο είναι λεπτό θα τρυπήσει. 2 ον ) αν το προς συγκόλληση µέταλλο είναι παχύ θα σβήσει η φλόγα, ακούγεται ένας χαρακτηριστικός θόρυβος και το µέταλλο του κρατήρα εκτινάσσεται. ε) Τον καυστήρα (εργαλείο συγκόλλησης) τον κρατάµε ελαφρά και το µπράτσο µας να ακουµπά ελαφρά στα πλευρά µας, τόσο που αν κάποιος µας κτυπήσει το χέρι θα µας πέσει. Αν σφίγγουµε το χέρι µας, µετά από λίγο, θα κουραστεί και θα αρχίσει να τρέµει. Έτσι δεν θα µπορούµε να έχουµε τον έλεγχο της συγκόλλησης. Το αυτό ακολουθούµε και µε το µέταλλο προσαγωγής. Γ.Μ.&Α. Εργαστήριο 8Β - Φύλλο έργου 7 - Οξυγονοκόλληση 2Β. Γραµµές Τήξης. - 5 - από 5