Αποκατάσταση εδαφών Ορυχείων ΔΕΗ Α.Ε. στο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας. - Υποχρεώσεις της Επιχείρησης, προβληματισμοί που προκύπτουν από τη Μ.Π.Ε. του Έργου. - Διεθνείς πρακτικές ΤΕΕ - ΤΜΗΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Οι βασικοί στόχοι του Σχεδίου, βάσει της Μ.Π.Ε., βασίζονται στα εξής κριτήρια: Κριτήριο προστασίας δημόσιας υγείας και ασφάλειας Κριτήριο γεωτεχνικής σταθερότητας Κριτήριο γεωχημικής σταθερότητας Κριτήριο βιολογικής σταθερότητας Κριτήριο τοπιολογικής προσαρμογής
Σχηματικό διάγραμμα των ενεργειών για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση Εργασιών κλεισίματος και περιβαλλοντικής αποκατάστασης
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΛΕΙΣΙΜΑΤΟΣ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ Στόχοι των εργασιών κλεισίματος & πως θα επιτευχθούν Αποτροπή πρόσβασης σε μη εξουσιοδοτημένα άτομα Απομάκρυνση αποσυναρμολόγηση εξοπλισμού Τελική διαμόρφωση χώρων εκσκαφής και απόθεσης αγόνων Ευστάθεια και αποφυγή διάβρωσης πρανών Διαχείριση επιφανειακών απορροών Ασφαλής κατεδάφιση βοηθητικών εγκαταστάσεων και διαχείριση προϊόντων/αποβλήτων κατεδάφισης Τελικές χρήσεις γης Τεκμηρίωση επιτυχίας κλεισίματος
Χρήσεις γης και οι εκτάσεις τους, στην προς αδειοδότηση περιοχή μετά την ολοκλήρωση και παύση της δραστηριότητας
Εργασίες περιβαλλοντικής αποκατάστασης Στόχοι των εργασιών κλεισίματος & πως θα επιτευχθούν Αποκατάσταση εδαφών Διαχείριση φυτικής γης Δενδροφύτευση δασικών ειδών Μηχανικά μέσα για την αποκατάσταση Δημιουργία πράσινης ζώνης προστασίας Συντήρηση της αποκατεστημένης βλάστησης συμπληρωματικές φυτεύσεις Παρακολούθηση αποτελεσμάτων αποκατάστασης Δημιουργία υποδομών
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΙΜΝΑΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Μηχανισμοί ελέγχου της στάθμης Σταθεροποίηση των πρανών Δενδροφυτεύσεις Παρεμβάσεις στην αισθητική του τοπίου Παρακολούθηση της ποιότητας των υδάτων του λιμναίου οικοσυστήματος Λήψη των απαιτούμενων μέτρων για την προστασία της ποιότητας του νερού του λιμναίου οικοσυστήματος
Εκτίμηση Κόστους Αποκατάστασης 10.636.226 Αγροτικές Καλλιέργειες 19.752.840 5.422.994 Δασικές Εκτάσεις 3.693.620 ΦΠΑ
Προβληματισμοί Γεωλογική αστάθεια Αποτίμηση κτιριακών εγκαταστάσεων Μελέτες Πυροπροστασίας Σχηματισμός λιμναίων περιοχών Μεγάλο βάθος άρδευσης για αγρότες Απουσία ειδικής υδρολογικής μελέτης για την πλήρωση των ταμιευτήρων Σύσταση Τέφρας ως συνδετικό υλικό αποκατάστασης Απουσία δέσμευσης για αποκατάσταση συγκεκριμένων δασικών περιοχών εκτός του δάσους της Μαυροπηγής
Προβληματισμοί Η χρήση λιγνίτη ως εδαφοβελτιωτικού δίχως τεκμηρίωση με ανεξάρτητες μελέτες Υπολογισμός ποσότητας φυτικής γης Μη ύπαρξη αναλυτικής περιγραφής χρήσεων γης ανά περιοχή Ιδιοκτησιακό καθεστώς αποκατεστημένων περιοχών Απουσία αναλυτικού σχεδίου για εγκατάσταση ΑΠΕ (ενεργειακά φυτά, φωτοβολταϊκά) Ιδιοκτησιακό καθεστώς της Δ.Ε.Η. Α.Ε.
Διεθνείς Πρακτικές Χρήση γης αποκατεστημένων περιοχών Ευρώπη ΗΠΑ Πάρκα Αναψυχής, Τουριστικά Πάρκα, Μουσεία, Πάρκα Βιοποικιλότητας Οικιστικά συγκροτήματα, εμπορικά κέντρα, αστική ανάπτυξη Γεωργική εκμετάλλευση, υποδομές (αεροδρόμια, αθλητικά κέντρα κ.α)
Βασικοί κανόνες αποκατάστασης Αναλυτικός σχεδιασμός και μελέτη Εξασφάλιση της χρηματοδότησης των έργων Δέσμευση και αποθήκευση της επιφανειακής στρώσης Επίβλεψη κατά τη φάση της εξορυκτικής διαδικασίας από ανεξάρτητο ειδικό Συνεχής και τακτική επαφή με την τοπική κοινωνία και τοπικούς φορείς
Πάρκο Αναψυχής Mondsee, Γερμανία (http://www.mondsee-hhm.de) Τα έργα άρχισαν το 1988 με το σχεδιασμό του πάρκου και την φύτευση δέντρων σε μια έκταση 235 στρεμμάτων. Στο κέντρο της περιοχής αποκατάστασης ήταν μια λίμνη με βάθος 3.5 μέτρα και η πλήρωση της άρχισε το 1990. Το πάρκο προσελκύει τουρίστες από την ευρύτερη περιοχή, με το 30% να προέρχεται από άλλες περιφέρειες και αργότερα προστέθηκαν γήπεδα γκολφ και τένις.
Πάρκο Αναψυχής Bryn Bach, Αγγλία (http://parcbrynbach.co.uk) Δημιουργήθηκε το 1981 σε μια έκταση 1380 στρεμμάτων που προήλθε από την αποκατάσταση του παλιού λιγνιτωρυχείου της περιοχής. Περιλαμβάνει μια λίμνη 145 στρεμμάτων με τρία μικρά τεχνητά νησάκια και το επισκέπτονται περίπου 300,000 τουρίστες κάθε χρόνο.
Φωτοβολταϊκό πάρκο, Γερμανία (http://www.safe-ray.com) Στην ανατολική Γερμανία κοντά στην πόλη Senftenberg το 2011 ξεκίνησε η κατασκευή ενός μεγάλου φωτοβολταϊκού πάρκου συνολικής ισχύς 166 MW σε περιοχή που προέκυψε από αποκατάσταση ορυχείου. Ήδη παραδόθηκαν σε λειτουργία 78 MW 3 μήνες μετά την έναρξη των εργασιών, με κόστος 150 εκατομμύρια ευρώ και χρηματοδότηση από 3 Γερμανικές τράπεζες. Το έργο ανήκει στην εταιρία Saferay η οποία διαμορφώνει και περιοχές φυσικών βιότοπων ανάμεσα στα ηλιακά πάρκα.
Συμπεράσματα Προτάσεις του ΤΕΕ/ΤΔΜ Εξασφάλιση χρηματοδότησης έργων αποκατάστασης Αναγκαιότητα τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων Δημιουργία ειδικού τομέα της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) για τη Δυτική Μακεδονία με έδρα την Κοζάνη Σύνδεση με Μεταλιγνιτική Περίοδο Εξεύρεση εναλλακτικών μορφών Ανάπτυξης για την Περιφέρεια Αναθεώρηση Μελετών σε συνεννόηση με Τοπικούς Φορείς
Για το ΤΕΕ Τμήμα Δυτικής Μακεδονίας: Διαμαντόπουλος Γεώργιος Στέφανος, Πολιτικός Μηχανικός M.Sc Κοντού Αθηνά, Πολιτικός Μηχανικός M.Sc Λίτσιος Κωνσταντίνος, Μηχανικός Περιβάλλοντος Βιβλιογραφία: 1) ΚΥΑ οικ. 133314/2929/09.11.2011 2) ΜΠΕ Ορυχείων Πτολεμαΐδας 3) Διατύπωση απόψεων και προτάσεων επί της ΜΠΕ της ΔΕΗ - ΑΝΚΟ 4) Handbook of best practice for reclamation and utilisation of brown coal mining areas in Europe, ReRegions Partnership 5) Αξιολόγηση της Μ.Π.Ε. Ορυχείων Πτολεμαϊδας Ν. Κοζάνης - ΤΕΕ/ΤΔΜ