ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: Ομάδα Α 1. Ποιες ήταν οι άμεσες και απώτερες συνέπειες των Ανακαλύψεων του 15ου αιώνα; 2. Ποιο ήταν το περιεχόμενο του δόγματος του Λούθηρου και γιατί οι οπαδοί του ονομάστηκαν προτεστάντες (διαμαρτυρόμενοι); 3. Να αναφέρετε τα αίτια δημιουργίας των σωμάτων των κλεφτών,τον τρόπο ζωής τους και το ρόλο τους στον Αγώνα του 1821. 4. Ποιο ήταν το περιεχόμενο της Σύμβασης του Λονδίνου που υπέγραψαν οι: Ρωσία, Αγγλία, Γαλλία στις 6 Ιουλίου 1827; 5. Σε τι διαφέρει το Σύνταγμα του 1864 από το Σύνταγμα και τον εκλογικό νό-μο του 1844; Ομάδα Β 1. Να παρουσιάσετε την κατάσταση στην οποία βρήκε ο Ιωάννης Καποδίστριας την <<Ελλάδα>> όταν ήρθε τον Ιανουάριο του 1828. 2. Να εξηγήσετε γιατί ήταν μειονεκτική η θέση των Μεσολογγιτών κατά την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου από τον Κιουταχή και τον Ομέρ Βρυώνη και γιατί τελικά οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία στις 31 Δεκεμβρίου 1822. 3. Με βάση το περιεχόμενο του <<Πολιτικού Συντάγματος της Ελλάδας>> που ψηφίστηκε από την Τρίτη Εθνική Συνέλευση (1 Μαΐου 1827), δικαιολογείστε το χαρακτηρισμό του ως το δημοκρατικότερο της εποχής του. 4. Ποιά ατομικά δικαιώματα ορίζει ο Ρήγας Φεραίος σύμφωνα με το παρακάτω απόσπασμα; Από ποιο ευρωπαϊκό κίνημα νομίζεις ότι έχει δεχτεί επίδραση; Ρήγας: Τα δίκαια του Ανθρώπου και του Πολίτου. Άρθρον2. Αυτά τα φυσικά δίκαια είναι: πρώτον το να είμεθα όλοι ίσοι, και όχι ο ένας ανώτερος από τον άλλον. Δεύτερον να είμεθα ελεύθεροι, και όχι ο ένας σκλάβος του αλλουνού. Τρίτον να είμεθα σίγουροι εις την ζωή μας και κανένας να μην ημπορεί να μας την πάρει αδίκως και κατά την φαντασίαν του. Και τέταρτον, τα κτήματα όπου έχομεν, κανένας να μην ημπορεί να τα αγγίζη, αλλά να είναι δικά μας και των κληρονόμων μας. Άρθρον3. Όλοι οι άνθρωποι, Χριστιανοί και Τούρκοι, κατά φυσικόν λόγον είναι ίσοι. Όταν πταίση τινάς, οποιασδήποτε καταστάσεως, ο Νόμος είναι ο αυτός διά το πταίσμα και αμετάβλητος. Ήγουν δεν παιδεύεται ο πλούσιος ολιγώτερον και ο πτωχός περισσότερον διά το αυτό σφάλμα, αλλ ίσα-ίσα. (Να απαντήσετε σε 3 ερωτήσεις από την ομάδα Α και σε 2 από την ομάδα Β. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με 4 μονάδες.)
ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑ Α Από τις πέντε ερωτήσεις της ομάδας Α θα επιλέξετε τις τρεις (απαγορεύεται να γράψετε περισσότερες των τριών). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με 4 μονάδες. 1) Να ορισθούν σύντομα οι παρακάτω όροι: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ «Σχέδιον Γενικόν» και «Καθολικός άνθρωπος» (4 μονάδες) 2) Πρωτόκολλο Πετρούπολης ( 23 Μαρτίου / 4 Απριλίου 1826) : Πρωτεργάτες του Πρωτοκόλλου, οι όροι του και η σημασία του. (4 μονάδες) 3) Ποια μέτρα πήρε η Αντιβασιλεία για την Εκπαίδευση; (4 μονάδες) 4) Συνθήκη Λωζάνης (24 Ιουλίου 1923). Να αναφερθείτε στο περιεχόμενό της. (4 μονάδες) 5) Να αντιστοιχίσετε τους όρους της στήλης Α με αυτούς που ταιριάζουν από τη στήλη Β. (ΠΡΟΣΟΧΗ: στη στήλη Α ένας όρος περισσεύει). Α ΣΤΗΛΗ Β ΣΤΗΛH Ν.Πλαστήρας «Κοινωνικό Συμβόλαιο» Μοντεσκιέ Πρωτεργάτης Στρατιωτικού Κινήματος 1922 Ν. Ζορμπάς Πρωτεργάτης Στρατιωτικού Κινήματος 1909 Ελ. Βενιζέλος «Πνεύμα των Νόμων» Ζ.Ζ. Ρουσσό ΟΜΑΔΑ Β Από τις τέσσερις ερωτήσεις της ομάδας Β θα επιλέξετε τις δύο (απαγορεύεται να γράψετε περισσότερες των δύο). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με 4 μονάδες. 6) Συγκρίνοντας τα Συντάγματα του 1844 και του 1864 να αιτιολογήσετε γιατί το δεύτερο (του 1864) χαρακτηρίζεται περισσότερο φιλελεύθερο. 7) «Με τις Ανακαλύψεις ευνοήθηκαν οι έμποροι και οι βιοτέχνες». Να δικαιολογήσετε την άποψη αυτή. 8) Το ΠΑΙΔΟΜΑΖΩΜΑ χαρακτηρίστηκε από πολλούς ιστορικούς «Φόρος Αίματος». Γιατί, κατά τη γνώμη σας; 9) Με βάση τα στοιχεία του παραθέματος και τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στην ερώτηση : Πώς εκδηλώθηκε η αντίδραση των νησιωτών εναντίον του Καποδίστρια; <<Η διακυβέρνηση του Καποδίστρια ωστόσο αποτελεί την πρώτη σοβαρή προσπάθεια διοργάνωσης του ελληνικού κράτους. Πρώτος αυτός φροντίζει για τη δημόσια εκπαίδευση, καταστέλλει την πειρατεία, διοργανώνει τη διοίκηση, υποβάλλει σε κάποια πειθαρχία το στασιαστικό πνεύμα των προκρίτων, που ήθελαν να αντικαταστήσουν στην ελεύθερη Ελλάδα τους Τούρκους αξιωματούχους. Για το λόγο αυτό συνάντησε από την πλευρά τους άγρια αντίδραση, στην οποία προσθέτονταν η αντίδραση των νησιωτών αστών που αποτελούσαν το αγγλικό κόμμα και των φιλελεύθερων διανοουμένων, καθώς και η ολοκληρωτική αδιαφορία των λαϊκών μαζών, κυρίως της αγροτιάς, που είχε απογοητευτεί από την αγροτική και φορολογική πολιτική του κυβερνήτη.>> Ν.Σβορώνου, Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας 1976, σ.72-73
ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑ Α (Να επιλέξετε 3 θέματα) ΘΕΜΑ 1ο. Ποιες συνέπειες είχε η βιομηχανική επανάσταση στον κοινωνικό τομέα; ΘΕΜΑ 2ο. Με ποια μέτρα προσπάθησε ο Καποδίστριας να ανορθώσει την ελληνική οικονομία; ΘΕΜΑ 3ο. Ποια ήταν τα αποτελέσματα της θρησκευτικής μεταρρύθμισης; ΘΕΜΑ 4ο. Ποια τα μέτρα της Αντιβασιλείας στην διοίκηση και την εκπαίδευση; ΘΕΜΑ 5ο.Να χαρακτηρίσετε ως ΣΩΣΤΗ ή ΛΑΘΟΣ καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις: α. Ο Λούθηρος δίδασκε ότι η θεία χάρη δεν κερδίζεται με εξωτερικούς τύπους, αλλά με τη βοήθεια της πίστης. β. Οι αρματολοί απαλλάσσονταν από τους φόρους αλλά είχαν την υποχρέωση να δίνουν τα παιδιά τους στο παιδομάζωμα. γ. Οι διομολογήσεις εξασφάλιζαν προνόμια μόνο για την άσκηση του εισαγωγικού εμπορίου στην οθωμανική αυτοκρατορία. δ. Το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδας» θεωρείται το πιο δημοκρατικό Σύνταγμα της εποχής του. ε. Ο Καποδίστριας ίδρυσε το πρώτο Πανεπιστήμιο της Ελλάδας. στ. Η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου πραγματοποιήθηκε σε τρεις φάσεις. ζ. Η βαριά φορολογία που επέβαλε ο Χ. Τρικούπης τον οδήγησε το 1885 σε εκλογική ήττα. η. Για να εκλεγεί κάποιος πρόκριτος ήταν απαραίτητο να ανήκει στην ανώτερη κοινωνική τάξη. ΟΜΑΔΑ Β ( να επιλέξετε 2 θέματα) ΘΕΜΑ 1ο. Με βάση το παρακάτω κείμενο και τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφέρετε τους λόγους και τις ομάδες που οδήγησαν στον σχηματισμό αντιπολίτευσης κατά του Καποδίστρια. Η διακυβέρνηση του Καποδίστρια ωστόσο αποτελεί την πρώτη σοβαρή προσπάθεια διοργάνωσης του ελληνικού κράτους. Πρώτος αυτός φροντίζει για τη δημόσια εκπαίδευση, καταστέλλει την πειρατεία, διοργανώνει τη διοίκηση, υποβάλλει σε κάποια πειθαρχία το στασιαστικό πνεύμα των προκρίτων, που ήθελαν ν αντικαταστήσουν στην ελεύθερη Ελλάδα τους Τούρκους αξιωματούχους. Για το λόγο αυτό συνάντησε από την πλευρά τους άγρια αντίδραση, στην οποία προσθέτονταν η αντίδραση των νησιωτών αστών που αποτελούσαν το αγγλικό κόμμα και των φιλελεύθερων διανοούμενων, καθώς και ολοκληρωτική αδιαφορία των λαϊκών μαζών, κυρίως της αγροτιάς, που είχε απογοητευτεί από την αγροτική και φορολογική πολιτική του κυβερνήτη. Νίκου Σβορώνου, Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας, 1976, σ. 72-73 ΘΕΜΑ 2ο. Να συγκρίνετε τα Συντάγματα του 1844 και του 1864, σε ποια σημεία κατά τη γνώμη τη γνώμη σας, διαφέρουν ; ΘΕΜΑ 3ο. Ποιες ήταν οι στρατιωτικές και οι ηθικές δυνάμεις των Ελλήνων και των Οθωμανών κατά την έναρξη της επανάστασης; Ποιοι διέθεταν τα ισχυρότερα όπλα και γιατί; ΘΕΜΑ 4ο. Με βάση την πηγή και τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε στους λόγους που οδήγησαν τους Έλληνες να δημιουργήσουν τα σώματα των κλεφτών. Οι κλέφτες, ήρωες της Ελλάδας. (απόσπασμα από το βιβλίο «Ελληνική Νομαρχία» Ανωνύμου του Έλληνος, 1806) «Πώς να παραιτήσω τους επαίνους, οπού τυχαίνουν εκείνων των ηρώων της Ελλάδος, οι οποίοι μην υποφέροντες τας φοβεράς τυραννίας των Οθωμανών, εκλέγουσιν εκείνους όπου γνωρίζουσιν
αξιοτέρους και φεύγουσιν εις τα δάση, δια να διαυθεντεύσουν την ελευθερίαν των; Πού εσπούδαξαν εκείνοι, τακτικήν, δια να αντισταθώσιν εις το πλήθος των εχθρών των, και να νικώσι πάντοτε; Δεν αποδεικνύουσιν αυτοί φανερά και την ευκολίαν της επανορθώσεως μας; Ή μήπως είναι ολίγοι! Την σήμερον εις όλην την Ελλάδα ευρίσκονται βέβαια από αυτούς περισσότεροι από δέκα χιλιάδας, των οποίων η ανδρεία είναι αδιήγητος και η αγάπη δια την ελευθερίαν τους απερίγραπτος. Αυτοί οι ήρωες πολλάκις, μην απαντώντες εχθρούς, δια να λαβώσι με τη νίκην τα όσα τους είναι αναγκαία, ζώσι δύο και τρεις ημέρας με νερόν και χόρτα, και ούτως δεν ενοχλούσι τους χωριάτας εις το ουδέν. Καθείς από αυτούς αξίζει δέκα αρχιστράτηγους αλλογενείς δια την εξυπνότητα του νοός και δια τας πολεμικάς εφευρέσεις, δια δε την αγάπην της ελευθερίας και την μεγαλοψυχίαν, δεν είναι δυνατόν να τους παρομοιάση τινάς με κανένα από τους τωρινούς αρχιστράτηγους». ΘΕΜΑΤΑ Α ΟΜΑΔΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ 1. Να δώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω ιστορικών όρων: α) Φιλική Εταιρεία. β) Πρωτόκολλο της Πετρούπολης. γ) Αλληλοδιδακτικά σχολεία. δ) Ορεινοί. 2. Να παρουσιάσετε τις συνέπειες των ανακαλύψεων. 3. Να γράψετε τα αίτια και τα αποτελέσματα του εμφυλίου πολέμου των Ελλήνων κατά το διάστημα 1823 1825. 4. Να παρουσιάσετε τις αποφάσεις και το έργο της Γ Εθνοσυνέλευσης. 5. Να γράψετε τις πηγές και τις μορφές του κινήματος του φιλελληνισμού. Β ΟΜΑΔΑ: 1. Σύνταγμα 1844, Σύνταγμα 1864: Να κρίνετε ποιο από τα δύο θεωρείτε περισσότερο δημοκρατικό και φιλελεύθερο τεκμηριώνοντας την απάντησή σας. 2. Επειδή ο Ιωάννης Καποδίστριας δεν ίδρυσε Πανεπιστήμιο κατηγορήθηκε από τους αντιπάλους του ως «φωτοσβέστης». Να απαντήσετε τεκμηριωμένα αν συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την παραπάνω κατηγορία. 3. Kείμενο: Πώς είδε ο Μακρυγιάννης την άφιξη του Όθωνα στο Ναύπλιο Σήμερα ξαναγεννιέται η πατρίδα κι ανασταίνεται, οπού ήταν τόσον καιρό χαμένη και σβησμένη. Σήμερα ανασταίνονται οι αγωνισταί, πολιτικοί, θρησκευτικοί και στρατιωτικοί, ότι ήρθε ο Βασιλέας μας, οπού αποχτήσαμεν με την δύναμην του Θεού. Δόξα να χει το πανάγαθό σου όνομα, Κύριε, παντοδύναμε, πολυέλαιγε, πολυέσπλαχνε! Τα 1833 Γεναρίου 18 άραξε εις τ Ανάπλι. Εις τις 25 εβγήκε ο Βασιλέας με μεγάλη παράταξη. Μακρυγιάννη, Απομνημονεύματα, 1957, σελ. 339 Αφού μελετήσετε το παραπάνω κείμενο, να κρίνετε, τεκμηριώνοντας την απάντησή σας σε ιστορικά δεδομένα και γεγονότα, κατά πόσο επιβεβαιώθηκαν οι προσδοκίες των Ελλήνων από τη διακυβέρνηση του Όθωνα. 4. Ιουλιανή Σύμβαση Ναυμαχία του Ναβαρίνου. Να εξηγήσετε τη σχέση που συνδέει τα δυο ιστορικά γεγονότα.
ΟΔΗΓΙΕΣ Να επιλέξετε και να απαντήσετε σε τρία θέματα της Α Ομάδας και σε δύο θέματα της Β