ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΣ 2015-2020 Εισαγωγή Η παρούσα παρουσίαση της στρατηγικής για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και την υποστήριξη της τοπικής οικονομίας του Δήμου Αθηναίων δομείται ως εξής: Αρχικά προσδιορίζεται το όραμα σχετικά με το ρόλο της Δήμου της Αθήνας σε ότι αφορά στην επιχειρηματικότητα και την μελλοντική εξέλιξη της τοπικής οικονομίας. Στη συνέχεια καθορίζονται οι στρατηγικές προτεραιότητες όσον αφορά τους στόχους και τις στρατηγικές επίτευξης αυτών. Στο πλαίσιο κάθε στρατηγικής προτεραιότητας προσεγγίζονται οι προτεινόμενες παρεμβάσεις, που αξιολογούνται ως οι πιο κατάλληλες για την επίτευξη των στρατηγικών προτεραιοτήτων. Η στρατηγική που διατυπώνεται συνοπτικά στη συνέχεια βασίζεται σε μια διαρκή διαδικασία αποτύπωσης και αξιολόγησης της υφιστάμενης κατάστασης, ανάλυσης SWOT (δυνατά και αδύνατα σημεία, ευκαιρίες και απειλές) και παρακολούθησης/αποτίμησης των δράσεων που ήδη υλοποιούνται. Σελίδα 1 Σημαντική παράμετρος στη μεθοδολογία εκπόνησης και της στρατηγικής αποτελεί η διαδικασία διαβούλευσής της, στην οποία βαρύνοντα ρόλο παίζει το Συμβούλιο Επιχειρηματικότητας, όπως αναλύεται στη συνέχεια. Η στρατηγική έχει σχεδιαστεί ώστε να διαθέτει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που κρίνονται απαραίτητα ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που τίθενται. Συγκεκριμένα: Η στρατηγική, οι βασικές προτεραιότητες και οι επιμέρους δράσεις αποτελούν τη συνέχεια και την προσαρμογή της υφιστάμενης στρατηγικής του Δήμου που ήδη υλοποιείται. Στηρίζονται στην εμπειρία που έχει αποκτηθεί από τις σχετικές δράσεις στήριξης της επιχειρηματικότητας που ευρίσκονται σε εξέλιξη και αξιοποιούν τα συμπεράσματα που έχουν εξαχθεί (lessons learnt). Η εκπόνηση και η εφαρμογή της στρατηγικής δεν είναι ανταγωνιστική προς άλλες παρεμφερείς δράσεις άλλων φορέων που ενεργοποιούνται για την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας. Αντίθετα επιδιώκεται να επιτευχθούν οι
κατάλληλες συνέργειες και συνεργασίες για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των παρεμβάσεων. Οι επιμέρους παρεμβάσεις βρίσκονται σε στενή συνέργεια μεταξύ τους και απαιτείται η ύπαρξη ισχυρών μηχανισμών συντονισμού τους. Το ρόλο αυτόν αναλαμβάνει σε στρατηγικό επίπεδο ο Δήμος της Αθήνας και το Συμβούλιο Επιχειρηματικότητας και σε επιχειρησιακό επίπεδο η ΕΑΤΑ ΑΕ. Ι. Το Όραμα Με βάση την ανάλυση που έχει γίνει, το όραμα του Δήμου όσον αφορά την επιχειρηματικότητα διατυπώνεται ως ακολούθως: Η ανάδειξη της Αθήνας ως διεθνούς εμβέλειας προορισμό για κάθε είδους ενδιαφερόμενο -επισκέπτη, επιχειρηματία, επενδυτή - συνδυάζοντας την οικονομική ανάπτυξη με την ποιότητα ζωής των κατοίκων της. ΙΙ. Προτεραιότητες Η επίτευξη του οράματος θα είναι εφικτή μέσα από την προώθηση των ακόλουθων Στρατηγικών Προτεραιοτήτων: Σελίδα 2 Σ.Π.1. Σ.Π.2. Σ.Π.3. Σ.Π.4. Υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της τοπικής οικονομίας Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των αρχικών σταδίων με ιδιαίτερη έμφαση στην καινοτομία Βελτίωση των υποδομών και του δομημένου περιβάλλοντος στην κατεύθυνση της Δημιουργία, ανάδειξη και προώθηση της αθηναϊκής ανταγωνιστικής ταυτότητας (branding). Οι αυτές Προτεραιότητες αποτελούν τη βάση για τον καθορισμό του προγράμματος δράσης του Δήμου για την περίοδο 2015-2020.
ΙΙΙ. Παρεμβάσεις Για την υλοποίηση του οράματος 1. Ενίσχυση της Αθήνας ως Τουριστικό Προορισμό 2. Στήριξη Επιχειρηματικότητας κυρίως δυναμικών κλάδων a. Εξωστρέφεια b. Προσέλκυση Επενδύσεων από ξένους επενδυτές c. Ενίσχυση Συνεργατικών Σχηματισμών (clusters) d. Στήριξη καινοτόμων και νεοφυών επιχειρήσεων 3. Προώθηση της Κοινωνικής Οικονομίας και της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας 4. Αξιοποίηση της Έρευνας στα ΑΕΙ για την προώθηση της επιχειρηματικότητας 5. Δημιουργία και ανάδειξη του αθηναϊκού branding (σε όλους τους κλάδους) Προτεραιότητες στις Συνοπτική Περιγραφή Ενίσχυση της Αθήνας ως τουριστικός προορισμός Σ.Π.1. Υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της τοπικής οικονομίας Σ.Π.4. Δημιουργία, ανάδειξη και προώθηση της αθηναϊκής ανταγωνιστικής ταυτότητας (branding) Ανάδειξη της Αθήνας ως ένα από τους πιο δημοφιλείς αστικούς τουριστικούς προορισμούς (city break) ΕΑΤΑ ΑΕ Σελίδα 3 Ενδεικτικές Δράσεις Διεπιχειρησιακές (B2B) διοργανώσεις και εκδηλώσεις Προώθηση της τουριστικής προβολής μέσω του διαδικτύου
Προώθηση ειδικών μορφών τουρισμού Διοργάνωση εκδηλώσεων για την ανάδειξη ειδικών μορφών τουρισμού Προβολή της ς Ανάπτυξη ταυτότητας προορισμού (destination brand identity) Ανάπτυξη συνεργασιών με αντίστοιχους ευρωπαϊκούς φορείς προώθησης του τουρισμού Επέκταση του προγράμματος This is my Athens Προτεραιότητες στις Στήριξη επιχειρηματικότητας δυναμικών κλάδων Σ.Π.1. Υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της τοπικής οικονομίας Σελίδα 4 Συνοπτική Περιγραφή Στήριξη υφιστάμενων και νεοϊδρυόμενων επιχειρήσεων προκειμένου να ενισχυθεί η οικονομική ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα της ς ΕΑΤΑ ΑΕ (ΚΣΕ), συλλογικοί φορείς, εμπορικά και βιομηχανικά επιμελητήρια (ΕΒΕΑ, ΕΣΕΕ, ΓΣΒΕΕ, ΣΕΒ κλπ) και πανεπιστημιακά (ΟΠΑ, ΕΜΠ, Γεωπονικό) και ερευνητικά (Ε.Κ.Ε.Φ.Ε Δημόκριτος) ιδρύματα Ενδεικτικές Δράσεις Συμβουλευτική υποστήριξη υφιστάμενων επιχειρήσεων προκειμένου να βελτιώσουν τη λειτουργία τους και την οργάνωσή τους και να υλοποιήσουν τον επιχειρησιακό τους σχεδιασμό Υποστήριξη εξωστρέφειας επιχειρήσεων μέσω σύνταξης export business plan, συμμετοχή σε επιχειρηματικές αποστολές, Β2Β εκθέσεις στο εξωτερικό, κτλ
Προσέλκυση επενδύσεων σε κλάδους που παρουσιάζουν συγκριτικό πλεονέκτημα Ενίσχυση συνεργατικών σχηματισμών σε δυναμικούς κλάδους π.χ ιατρικός τουρισμός, δημιουργική βιομηχανία, νέες τεχνολογίες, εξωστρεφές λιανικό εμπόριο, κα Στήριξη καινοτόμων και νεοφυών επιχειρήσεων ιδίως σε τομείς που παρουσιάζουν υψηλή προστιθέμενη αξία και κεφαλαιοποιούν αποτελέσματα έρευνας και καινοτομίας και οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν την αιχμή της ανάπτυξης αλλά και της προσέλκυσης κεφαλαίων από το εξωτερικό. Προτεραιότητες στις Προώθηση της Κοινωνικής Οικονομίας και Επιχειρηματικότητας Σ.Π.1. Υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της τοπικής οικονομίας Σ.Π.2. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των αρχικών σταδίων με ιδιαίτερη έμφαση στην καινοτομία Σελίδα 5 Συνοπτική Περιγραφή Ανάδειξη της Αθήνας ως κέντρο κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας ΕΑΤΑ Ενδεικτικές Δράσεις προώθηση μεθοδολογίας και αξιολόγησης κοινωνικών επιχειρήσεων ως μοντέλο επιχειρηματικότητας σε στοχευμένους φορείς του οικοσυστήματος Πρόγραμμα συνεργαζόμενων φορέων-δικτύωση εσωτερική-μητρώο
δικτύωση κοινωνικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό πρόγραμμα χρηματοδότησης σε συνεργασία με επιλεγμένους φορείς Προτεραιότητες στις Συνοπτική Περιγραφή Ενδεικτικές Δράσεις Αξιοποίηση της έρευνας στα ΑΕΙ για την προώθηση της επιχειρηματικότητας Σ.Π.2. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των αρχικών σταδίων με ιδιαίτερη έμφαση στην καινοτομία Υποστήριξη της καινοτόμου επιχειρηματικότητας των νέων ερευνητών και δημιουργία νέων επιχειρήσεων μέσα από την αξιοποίηση του ερευνητικού υλικού των πανεπιστημίων Πανεπιστημιακά (ΟΠΑ, ΕΜΠ, Γεωπονικό) και ερευνητικά (Ε.Κ.Ε.Φ.Ε Δημόκριτος) ιδρύματα Κινητοποίηση και ενημέρωση της ερευνητικής κοινότητας Υποστήριξη ερευνητών με στόχο την εμπορική αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων Παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης για τη δόμηση της επιχειρηματικής ιδέας, την κατάρτιση επιχειρηματικών πλάνων και την εκπόνηση των πρώτων κρίσιμων βημάτων προς την επιχειρηματική υλοποίηση. Εκπαίδευση για τη δημιουργία επιχειρηματικής κουλτούρας στο ερευνητικό προσωπικό Προαγωγή συνεργασίας του Πανεπιστημίου με τη βιομηχανία για στοχευμένη έρευνα για παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας. Σελίδα 6
Σύναψη εμπορικών συμφωνιών (licencing). Προτεραιότητες Συνοπτική Περιγραφή Ενδεικτικές Δράσεις στις Δημιουργία και ανάδειξη του αθηναϊκού branding (σε όλους τους κλάδους) Σ.Π.1. Υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της τοπικής οικονομίας Σ.Π.2. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των αρχικών σταδίων με ιδιαίτερη έμφαση στην καινοτομία Σ.Π.4. Δημιουργία, ανάδειξη και προώθηση της αθηναϊκής ανταγωνιστικής ταυτότητας (branding) Διαμόρφωση ανταγωνιστικής ταυτότητας (branding) της Αθήνας που θα αποτελέσει το στρατηγικό πλάνο για τη βελτίωση της εικόνας της ς, με σκοπό την ανάδειξη των ιδιαίτερων στοιχείων της και που θα προσελκύσουν συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες-στόχους για τη χρήση της περιοχής για διαφορετικούς σκοπούς (ελεύθερο χρόνο, εργασία, επιχειρηματικότητα, κατοικία, κ.λπ.) Η ανταγωνιστική ταυτότητα της Αθήνας θα προωθηθεί μέσω ειδικού πλέγματος δράσεων marketing. ΕΑΤΑ ΑΕ Διαμόρφωση στρατηγικής branding ς Εφαρμογή δράσεων branding Σελίδα 7
ΙV. Μοντέλο διακυβέρνησης της στρατηγικής επιχειρηματικότητας για το δήμο της Αθήνας Κεντρικό ρόλο στη διακυβέρνηση για τη στρατηγική επιχειρηματικότητας στο Δήμο της Αθήνας θα διαδραματίσει το Συμβούλιο Επιχειρηματικότητας, του οποίου προΐσταται ο Δήμαρχος. Θα τεθεί σε εφαρμογή βάσει διεθνών προτύπων, με σκοπό τη διαμόρφωση στρατηγικής για την επιχειρηματικότητα στο Δήμο της Αθήνας. Η επιχειρηματικότητα στην Αθήνα είναι σημαντικό να υποστηριχτεί μέσα από ένα θεσμικό όργανο, που θα διαμορφώσει το όραμα, θα προσδιορίσει το σκοπό και τους στόχους που επιδιώκονται, θα σχεδιάσει τη στρατηγική για την επιχειρηματικότητα και θα συμβάλει στην επίλυση σημαντικών προβλημάτων που καθηλώνουν τις προσπάθειες των επιχειρήσεων για ανάπτυξη και εξωστρέφεια. Το Συμβούλιο Επιχειρηματικότητας του Δήμου της Αθήνας πρόκειται να αποτελέσει θεσμικό όργανο, που θα λειτουργεί υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων. Οι προτάσεις του σε θέματα επιχειρηματικότητας και ανάπτυξης, θα λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από το Δήμο Αθηναίων για τη χάραξη πολιτικής σχετικά με την επιχειρηματικότητα. Πιο συγκεκριμένα ο ρόλος του Συμβουλίου Επιχειρηματικότητας περιλαμβάνει: Την ενεργό συμμετοχή του στη χάραξη της στρατηγικής του Δήμου Αθηναίων για την επιχειρηματικότητα με τη διατύπωση συγκεκριμένων επεξεργασμένων προτάσεων Σελίδα 8 Τη συνεχή επικαιροποίηση της στρατηγικής του Δήμου Αθηναίων για την επιχειρηματικότητα έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της τοπικής οικονομίας Την παρακολούθηση της πορείας δράσεων επιχειρηματικότητας στα πλαίσια του «Έργου Αθήνα» Τη διατύπωση προτάσεων για διορθωτικές ενέργειες, όπου κρίνει ότι απαιτούνται, λαμβάνοντας υπόψη τις γενικότερες εξελίξεις στην επιχειρηματική κοινότητα και οικονομία Την ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ των μελών του Συμβουλίου για τον εντοπισμό χρηματοδοτικών ευκαιριών και τη δημιουργία συνεργειών στην υλοποίηση έργων Την προώθηση της στρατηγικής του Δήμου Αθηναίων σε θέματα επιχειρηματικότητας στο επιχειρηματικό κοινό, τους εκπροσωπούμενους φορείς και τα μέλη τους και στο ευρύ κοινό Την αναφορά της προόδου και των ενεργειών του στο Δήμο Αθηναίων.
Το Συμβούλιο Επιχειρηματικότητας θα είναι σε θέση να αξιολογεί και να υποστηρίζει με τις κατάλληλες συμμαχίες κάθε ιδέα/πρόταση που αφορά στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στην. Παράλληλα, θα συνεπικουρείται, όπως και ο Δήμος, από τεκμηρίωση (στοιχεία και μελέτες) μέσω της οποίας θα αναμορφώνεται και θα επικαιροποιείται η στρατηγική για την επιχειρηματικότητα. Ενδεικτικά, θα λαμβάνονται υπ οψιν: Το ευρύτερο μακροοικονομικό περιβάλλον και οι σημαντικές επιπτώσεις της ύφεσης στην τοπική οικονομία τόσο συνολικά όσο και σε επιμέρους κλάδους, αλλά και μια σειρά μέτρων πολύ ελήφθησαν σε επίπεδο χώρας, κυρίως κανονιστικού χαρακτήρα για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος Οι πρώτες ενδείξεις σταθεροποίησης ή και ανάκαμψης όπως καταγράφονται στις έρευνες και μελέτες Ο ενεργός ρόλος που ήδη έχει αναλάβει ο Δήμος Αθηναίων στην στήριξη της επιχειρηματικότητας και της τοπικής οικονομίας μέσω της μιας σειράς έργων προς την κατεύθυνση αυτή, συγχρηματοδοτούμενων από τα ΕΠ του ΕΣΠΑ. Σε αυτό το πλαίσιο, λαμβάνονται υπ όψιν τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των τρέχοντων έργων καθώς και η μέθοδος από τον κάθε φορέα. Επιπλέον, το Συμβούλιο Επιχειρηματικότητας θα είναι σε θέση να συνομιλεί στην Αθήνα και στο εξωτερικό με δυνητικούς επενδυτές που επιθυμούν να αναπτύξουν επιχειρηματική δραστηριότητα στην περιοχή της Αθήνας, παρουσιάζοντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας. Στο πλαίσιο αυτό, θα παρουσιάζονται οι στρατηγικοί στόχοι που θέλουν τη μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας, να αποτελεί σημαντικό επιχειρηματικό και τουριστικό προορισμό. Σελίδα 9 Στο Συμβούλιο Επιχειρηματικότητας θα συμμετέχουν επιλεγμένοι οικονομικοί κλάδοι της τοπικής οικονομίας που παρουσιάζουν δυναμική μέσω εκπροσώπων τόσο από συλλογικούς φορείς όσο και από τοπικούς επιχειρηματίες. Ενδεικτικά οι κλάδοι οι οποίοι εξετάζονται περιλαμβάνουν τον τουρισμό-πολιτισμό (συμπεριλαμβανομένου του ιατρικού τουρισμού), εμπόριο, νέες τεχνολογίες και δημιουργική βιομηχανία. Επιπλέον θα υπάρχει εκπροσώπηση από Πανεπιστημιακά ιδρύματα και φορείς καινοτομίας, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, επιχειρήσεις της αγοράς ακινήτων καθώς και από κυβερνητικούς φορείς (Υπ. Ανάπτυξης, Περιφέρεια Αττικής). Σε επιχειρησιακό επίπεδο, το Συμβούλιο Επιχειρηματικότητας υποστηρίζεται από την ΕΑΤΑ ΑΕ, η οποία αναλαμβάνει και γενικότερο συντονιστικό ρόλο.