ΗΕυρωπαϊκή Χάρτα του Ερευνητή και ο Κώδικας εοντολογίας για την Πρόσληψη των Ερευνητών Λούλα Σιγάλα Εθνικό Σηµείο Επαφής «ΑΝΘΡΩΠΟΙ»/ Αττική ιευθύντρια Υπηρεσίας Υποστήριξης /Υπεύθυνη ιεθνών Σχέσεων Ε.Ι.Ε. Υπεύθυνη Κέντρου Κινητικότητας / Αττική ΕΘΝΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ (ΕΙΕ) Βασ.. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα http://www.eie.gr www.eie.gr, e-mail: lsigala@eie.gr eie.grψ Εθνικό ίκτυο Κέντρων Κινητικότητας Ερευνητών (Ε..Κ.Κ.Ε) 22/5/2008
Η Χάρτα και ο Κώδικας στο πλαίσιο της πολιτικής της Ε.Ε. για το ανθρώπινο δυναµικό και την κινητικότητα Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας (Ε.Χ.Ε) και η στρατηγική της Λισσαβόνας (ποσοτικοί, ποιοτικοί στόχοι) Η οµάδα καθοδήγησης για το ανθρώπινο δυναµικό και την κινητικότητα (Steering Group HRM) της ιεύθυνσης Έρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Η Σύσταση της Επιτροπής (11/03/2005) Ένα νέο θεσµικό εργαλείο στην υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ερευνητικής Κοινότητας 2
Η Σύσταση της Επιτροπής, τα εµπλεκόµενα µέρη, η δοµή και ο στόχος Η φύση του θεσµικού εργαλείου και η εθελοντική εφαρµογή του από τα κ.µ. και ιδιαίτερα τα εµπλεκόµενα µέρη Η Σύσταση απευθύνεται στους χρηµατοδότες, στους εργοδότες και στους ερευνητές Η δοµή της Συστάσεως: Η Ευρωπαϊκή Χάρτα του Ερευνητή (προβλέπει γενικές αρχές και απαιτήσεις που αφορούν τους χρηµατοδότες, τους εργοδότες και τους ερευνητές) και ο Κώδικας εοντολογίας για την πρόσληψη Ερευνητών (προβλέπει γενικές αρχές και απαιτήσεις που αφορούν τους εργοδότες και χρηµατοδότες σχετικά µε την επιλογή, την πρόσληψη, τη διαφάνεια, την αξιολόγηση, την κινητικότητα, την ισότιµη µεταχείριση κλπ των ερευνητών ) Στόχος της Συστάσεως: Η συµβολή στη δηµιουργία µιας ανοιχτής, ελκυστικής και αειφόρου ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας για τους ερευνητές 3
Οι επιµέρους στόχοι Να καταστούν οι ερευνητές κύριοι της τύχης τους και συνυπεύθυνοι για την συνεχή επαγγελµατική τους εξέλιξη Να αναγνωριστεί το επάγγελµα του ερευνητή (Η αναγνώριση πρέπει να ξεκινά στα πρώτα στάδια της σταδιοδροµίας του και να εκτείνεται σε όλα τα στάδια και τις επαγγελµατικές κατηγορίες, ανεξαρτήτως της ταξινόµησης τους σε εθνικό επίπεδο ) Ποσοτική και ποιοτική αύξηση του Ε.Χ.Ε Προώθηση, αποδοχή και εφαρµογή της Συστάσεως από τα κ.µ. σε εθελοντική βάση Μηχανισµοί παρακολούθησης της εφαρµογής (monitoring), πρόβλεψη διαµεσολαβητή (Ombudsman) «Σηµατοδότηση» των ερευνητικών οργανισµών (labeling) βάσει διαδικασίας αυτοαξιολόγησης (self assessment) 4
O προτεινόµενος ορισµός για τους ερευνητές «Επαγγελµατίες που καταγίνονται µε τη σύλληψη της ιδέας ή τη δηµιουργία νέων γνώσεων, προϊόντων, διαδικασιών, µεθόδων και συστηµάτων καιµε τη διαχείριση των αντίστοιχων έργων» 5
Από τη δηµοσίευση της Συστάσεως έως σήµερα Το Συνέδριο για τη Χάρτα και τον Κώδικα στο πλαίσιο της Αγγλικής Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου (Σεπτέµβριος 2005) Το Συνέδριο για τη Χάρτα και τον Κώδικα στο πλαίσιο της Αυστριακής Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου (Ιούνιος 2006) Οι οργανισµοί που έχουν καταρχήν αποδεχθεί τη Χάρτα και τον Κώδικα Η σύνταξη και ενηµέρωση οδικού χάρτη από τα κ.µ. Αξιοποίηση όλων των προγραµµάτων και κοινοτικών χρηµατοδοτήσεων για την διάχυση της Χάρτας και του Κώδικα (π.χ. Researchers Night Events) Το διακριτικό γνώρισµα (label) ως µέσο αναγνωρισιµότητας και επικοινωνίας των οργανισµών που ακολουθούν την Χάρτα και τον Κώδικα Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού ικτύου ERA-MORE 6
Ο ρόλος του Εθνικού ικτύου Κέντρων Κινητικότητας Ερευνητών (Ε..Κ.Κ.Ε) στην διάχυση της πληροφορίας και την ενεργοποίηση των ενδιαφεροµένων µερών Πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί σε εθνικό επίπεδο: Ενηµέρωση της Εποπτεύουσας Αρχής (Υ.Π.Α.Ν./Γ.Γ.Ε.Τ.). Υλοποίηση της οριζόντιας δράσης µε τα συναρµόδια Υπουργεία για τα θέµατα ανθρώπινου δυναµικού και κινητικότητας µε σκοπό την άρση των νοµικών εµποδίων (κόµβος Ε.Ι.Ε.). ιάχυση της πληροφορίας διαµέσου κατάλληλων επαφών σε Πανεπιστήµια, Ερευνητικά Κέντρα και Βιοµηχανία (Επιτροπές Ερευνών, Γρ. ιαµεσολάβησης, Γρ. Σταδιοδροµίας, Γρ. ιεθνών Σχέσεων κλπ) καθώς και διαµέσου ενηµερωτικών ηµερίδων, φυλλαδίων κλπ. Ανάρτηση της σχετικής πληροφορίας στην Εθνική ικτυακή Πύλη (Ε.Κ.Ε.Τ.Α.) καθώς και στους ικτυακούς τόπους των Κέντρων Κινητικότητας ανά την Ελλάδα (10). Σύσταση οµάδων εργασίας στο πλαίσιο της Γ. Έρευνας της Ε.Ε. για την επεξεργασία µεθοδολογίας για την απονοµή διακριτικού τίτλου (label) στους φορείς που έχουν υιοθετήσει τη Χάρτα και τον Κώδικα Σύσταση οµάδας εργασίας στο πλαίσιο του ικτύου. Συστηµατική ενηµέρωση του ικτύου από τα συµµετέχοντα µέλη σε οµάδες εργασίας της Ε.Ε (κόµβος ΕΙΕ). 7
Πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί σε εθνικό επίπεδο: Εγγραφή της Χάρτας και του Κώδικα στην agenda της Συνόδου των ιευθυντών των Ερευνητικών Κέντρων (3 Συνεδριάσεις) Ενηµέρωση της Συνόδου των Πρυτάνεων Α.Ε.Ι., Τ.Ε.Ι. και παρακολούθηση µέσω του Εθνικού Εκπροσώπου στην Επιτροπή του ειδικού προγράµµατος «ΑΝΘΡΩΠΟΙ». ιαρκής επικοινωνία µε το Υπουργείο Παιδείας και συµµετοχή του σε όλη την εκστρατεία ενηµέρωσης ιεξαγωγή έρευνας (survey) για τη δυνατότητα της εφαρµογής της Χάρτας και του Κώδικα στα ερευνητικά κέντρα της χώρας Πρόβλεψη σχετικών ρυθµίσεων στο νέο νόµο (Ν. 3653 / 2008) για την Ε.Τ.Α. Ο κόµβος του Ε.Ι.Ε. καταλύτης στις ανωτέρω διαδικασίες 8
Ο Επόµενος στόχος Η υιοθέτηση των αρχών της Χάρτας και του Κώδικα από τα Ερευνητικά Κέντρα και Α.Ε.Ι./Τ.Ε.Ι. της Χώρας, τη Σύνοδο των Πρυτάνεων και την Σύνοδο των ιευθυντών των Ερευνητικών Κέντρων Πρόβλεψη µηχανισµού παρακολούθησης της εφαρµογής της Χάρτας και του Κώδικα Συµµετοχή στην άσκηση της Κοινότητας (gap analysis) µε σκοπό την απονοµή «διακριτικού γνωρίσµατος» (label) Ανάδειξη των καλών πρακτικών που ήδη εφαρµόζονται σε πιλοτική βάση σε ορισµένους ερευνητικούς χώρους (π.χ. Ε.Ι.Ε.). Συµµόρφωση µε την προτεινόµενη µεθοδολογία της οµάδας εργασίας label της Ε.Ε. 9
Συµπερασµατικά Ο δρόµος για την απόκτηση υπερεθνικής ταυτότητας «Ευρωπαίου Ερευνητή» είναι ακόµα µακρύς Η εφαρµογή της Χάρτας και του Κώδικα συνδέεται µε αλλαγή νοοτροπιών, εγκατεστηµένων πρακτικών και ισχυόντων θεσµικών πλαισίων. Εντούτοις, η πολιτική ηγεσία της Χώρας µας στηρίζει τις πολιτικές της Ε.Ε και τα σχετικά εργαλεία (ERA -MORE, ERA CAREERS, θεσµικά εργαλεία όπως η Οδηγία για τους ερευνητές τρίτων χωρών και η Χάρτα και ο Κώδικας ) Ο ρόλος Όλων των συντελεστών της ερευνητικής διαδικασίας είναι να συµβάλλουν στην άρση των εµποδίων και στην ανάπτυξη της υγιούς ερευνητικής σταδιοδροµίας έτσι ώστε η Ευρώπη να καταστεί ένας ανταγωνιστικός ενιαίος χώρος έρευνας µε συγκριτικά πλεονεκτήµατα σε σχέση µε τις ΗΠΑ, Ιαπωνία και τα ανερχόµενα ασιατικά κράτη 10
Ευχαριστώγια την προσοχή σας! Λούλα Σιγάλα Εθνικό Σηµείο Επαφής «ΑΝΘΡΩΠΟΙ»/ Αττική ιευθύντρια Υπηρεσίας Υποστήριξης /Υπεύθυνη ιεθνών Σχέσεων Ε.Ι.Ε. Υπεύθυνη Κέντρου Κινητικότητας / Αττική ΕΘΝΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ (ΕΙΕ) Βασ.. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα http://www.eie.gr www.eie.gr, e-mail: lsigala@eie.gr