Περιοδικός Πίνακας Περιοδικές Ιδιότητες των Στοιχείων Χρήση της διαδραστικής ιστοσελίδας «Ptable». 2 ο Φύλλο Εργασίας: Σύγχρονος Περιοδικός Πίνακας. Στο τέλος του φύλλου εργασίας θα μπορείς να απαντάς σε ερωτήσεις όπως: 1. Ποια είναι τα ονόματα των κύριων ομάδων του Π.Π; 2. Πως σχετίζεται η θέση ενός στοιχείου στον Π.Π με τις ιδιότητές του; 3. Ποια είναι τα στοιχεία μετάπτωσης και ποιες είναι οι σημαντικότερες ιδιότητές τους; Εισαγωγική δραστηριότητα: Τα ονόματα των κύριων ομάδων του Π.Π i. Η p 5 ομάδα του Περιοδικού Πίνακα ονομάζεται ομάδα των: Αλκαλίων Αλογόνων ii. iii. Οι αλκαλικές γαίες έχουν ηλεκτρονιακή διαμόρφωση της μορφής: ns 2 ns 2 np 6 Η VA ομάδα των στοιχείων του Περιοδικού Πίνακα ονομάζεται: ομάδα των πνικτογόνων: ομάδα των χαλκογόνων: Συζητήστε στην ομάδα σας και στη συνέχεια στην τάξη τις απαντήσεις σας. Θα χρειαστείτε τη βοήθεια της ιστοσελίδας ptable.com που μπορείτε να ανοίξετε ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα. Δραστηριότητα εξοικείωσης Ανοίξτε ένα φυλλομετρητή (browser) στον υπολογιστή σας και γράψτε στη γραμμή διευθύνσεων: ptable.com. Όταν ανοίξει το πρόγραμμα 1
και δείτε την εικόνα που φαίνεται παρακάτω συμπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί για να εξοικειωθείτε με το περιβάλλον εργασίας. Πληροφορίες για τα ονόματα των ομάδων θα βρείτε στην καρτέλα «Ιδιότητες», στο πεδίο «IUPAC σειρές». Αριθμός κύριας ομάδας 1 / ΙΑ/ s 1 2/./.././ p 1 Όνομα ομάδας (Ελληνικά/ Αγγλικά) Ηλεκτρονιακή διαμόρφωση εξωτερικής στοιβάδας 14 /../ p 2 ns 2 np 2./ IIIA/. 16/./../ VIIA/. 18/./. B.1 Περιοδική Τάση των στοιχείων/ Στοιχεία Μετάπτωσης. Χρησιμοποιήστε τους πίνακες της σελίδας 20 του σχολικού βιβλίου και το διαδραστικό περιοδικό πίνακα και κατασκευάστε το παρακάτω διάγραμμα: 2
Διάγραμμα 1: Σημείο βρασμού των χλωρίδιων των στοιχείων των κύριων ομάδων του Π.Π. Να σημειώσετε στο παρακάτω διάγραμμα το Σ.ζ. των χλωρίδιων σε συνάρτηση με την κύρια ομάδα του κάθε στοιχείου. Χρησιμοποιήστε διαφορετικό χρώμα ή σχήμα για στοιχεία ίδιας ομάδας και διαφορετικής περιόδου. Τι παρατηρείτε σχετικά με τη μεταβολή του Σ.ζ. του χλωρίδιου σε συνάρτηση με την ομάδα που ανήκει το στοιχείο; Επαναλαμβάνεται το ίδιο μοτίβο και για τα στοιχεία των υπόλοιπων περιόδων ;.. Παρατηρήστε τις μεταβολές του χημικού χαρακτήρα των οξείδιων στον Πίνακα 1.5 της σελίδας 20 του σχολικού βιβλίου. 3
Με τη βοήθεια του διαδραστικού περιοδικού πίνακα συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα: Στοιχείο 2 ης περιόδου Li Be B C N O F Χαρακτηρισμός στοιχείου (Μέταλλο (M), αμέταλλο (A), μεταλλοειδές (H)) Χημικός χαρακτήρας οξείδιου (Όξινο (Ο), Βασικό (Β), Επαμφοτερίζον (Ε)) Στοιχείο 3 ης περιόδου Na Mg Al Si P S Cl Χαρακτηρισμός στοιχείου (Μέταλλο (M), αμέταλλο (A), μεταλλοειδές (H)) Χημικός χαρακτήρας οξείδιου (Όξινο (Ο), Βασικό (Β), Επαμφοτερίζον (Ε)) Τι παρατηρείτε σχετικά με τη μεταβολή του χημικού χαρακτήρα του οξειδίου σε συνάρτηση με το χαρακτήρα του στοιχείου; Επαναλαμβάνεται το ίδιο μοτίβο και για τα στοιχεία των υπόλοιπων περιόδων ;.. B.2 Ζητήστε από τον καθηγητή/τρια σας μία χημική κάρτα μεταβατικού στοιχείου. Γράψτε εδώ το σύμβολο που είχε η κάρτα σας:.. Γράψτε εδώ την ηλεκτρονιακή διαμόρφωση του στοιχείου που σας έτυχε i. Προβλέψτε τώρα (χωρίς βοήθεια από τον υπολογιστή!) τη θέση του στον Π.Π... ii. Συζητήστε στην ομάδα τις προβλέψεις σας και αν συμφωνήσετε προχωρήστε στην επιβεβαίωση. iii. Ελέγξτε την πρόβλεψή σας στον υπολογιστή. 4
Ήταν σωστή ή λανθασμένη ; iv. Αν ήταν λανθασμένη μπορείς να περιγράψεις το λάθος σας; v. Σε ποιον τύπο υποστοιβάδας τοποθετήσατε τα ηλεκτρόνια μέγιστης ενέργειας; vi. Πόσα μονήρη ηλεκτρόνια διαθέτει το στοιχείο που σας έτυχε; Οι τέσσερις τελευταίες περίοδοι του Π.Π περιλαμβάνουν από μια σειρά στοιχείων που τοποθετημένο το τελευταίο τους ηλεκτρόνιο σε υποστοιβάδα τύπου d. Έτσι στον Π.Π εμφανίζονται οι τέσσερις σειρές των λεγόμενων στοιχείων μετάπτωσης ή αλλιώς μεταβατικών στοιχείων. vii. Σε ποιο τομέα του περιοδικού πίνακα θα βρούμε τα στοιχεία μετάπτωσης;. viii. Οι δύο τελευταίες περίοδοι του Π.Π πριν από τις 10 ομάδες των μεταβατικών στοιχείων περιλαμβάνουν τις 14 ομάδες των εσωτερικών μεταβατικών στοιχείων (λανθανίδες (6 η περίοδος) ακτινίδες (7 η περίοδος)). Τα στοιχεία αυτά έχουν το τελευταίο ηλεκτρόνιό τους σε τροχιακό τύπου f. Τα στοιχεία μετάπτωσης χαρακτηρίζονται από μια σειρά κοινών ιδιοτήτων όπως (βρείτε στη σελίδα 22 του σχολικού βιβλίου): Έχουν χαρακτήρα. Έχουν πολλούς αριθμούς... (Τι είναι αυτός ο αριθμός; ). Έχουν μονήρη ηλεκτρόνια στη θεμελιώδη τους κατάσταση (άρα είναι παραμαγνητικά) (όλα; Δες τις ηλ/κες τους διαμορφώσεις στην καρτέλα «τροχιακά»)... Σχηματίζουν (;) ιόντα. Σχηματίζουν. ενώσεις. Έχουν.. ιδιότητες. Σύμπλοκα άλατα: Έτσι ονομάζονται τα άλατα στα οποία το ανιόν ή το κατιόν ή και τα δύο είναι σύμπλοκα ιόντα δηλαδή ιόντα που σχηματίζονται με τη συνένωση ενός απλού ιόντος με ένα ή περισσότερα ετερώνυμα φορτισμένα ιόντα ή με μόρια ή και τα δύο. Π.χ. K 4 [Fe(CN) 6 ], [Ag(NH 3 ) 2 ]Cl κ.ά. Πηγή:Wikipedia 5
6