Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα Εισαγωγική γ εισήγηση η της Μόνιμης Επιτροπής Ενέργειας του ΤΕΕ
ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΙΓΜΑ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ Ορυκτά καύσιμα που μετέχουν σήμερα στο ενεργειακό μίγμα της χώρας για ηλεκτροπαραγωγή : Λιγνίτης Φυσικό αέριο Πετρέλαιο ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ 24% ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ 6% ΣΥΝΟΛΟ ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗΣ ΙΣΧΥΟΣ ΣΗΜΕΡΑ ΛΙΓΝΙΤΗΣ 45% ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ 25% ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΟΡΥΚΤΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 22 λιγνιτικές μονάδες συνολικής ισχύος 5288 MW 18 στη Δυτική Μακεδονία και 4 στη Μεγαλόπολη 11 μονάδες φυσικού αερίου συνολικής ισχύος 2837 MW 2 στη Βόρεια Ελλάδα και 9 σε Αττική και Βοιωτία 4 πετρελαϊκές μονάδες συνολικής ισχύος 730 MW 2 στο Λαύριο και 2 στο Αλιβέρι
ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΛΙΓΝΙΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 6000 5500 5000 ΕΝΤΑΞΗ ΛΙΓΝΙΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΌ ΔΕΗ ΑΘ ΘΡΟΙΣΜΑ ΙΣΧΥΟΣ (M MW) 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 ΕΤΟΣ Από την παρουσίαση της Εταιρείας στην Πτολεμαϊδα
ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ 4 μονάδες συνδυασμένου κύκλου συνολικής ισχύος 1820 MW 3 αεριοστρόβιλοι ανοικτού κύκλου 147 MW Μετατροπή 3 παλαιών μονάδων της ΔΕΗ (1997-1998) 1998) 540 MW 1 μονάδα συμπαραγωγής 330 MW ΕΝΤΑΞΗ ΜΟΝΑΔΩΝ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΙΣΧΥΟΣ (M MW) 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 ΕΤΟΣ
ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 4 μονάδες συνολικής ισχύος 730 MW 2 στο Αλιβέρι 300 MW, ένταξη 1968-19691969 2 στο Λαύριο 430 MW, ένταξη 1972-19731973 Προγραμματίζεται η απόσυρση των μονάδων μετά την εξασφάλιση επάρκειας ισχύος
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ
ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΑΕΡΙΩΝ ΡΥΠΩΝ Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από μία θερμική μονάδα ηλεκτροπαραγωγής είναι κυρίως: Οι εκπομπές αερίων ρύπων (διοξείδιο του θείου, οξείδια του αζώτου, σωματίδια) Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (διοξείδιο του άνθρακα) Εκπομπές αερίων ρύπων Νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, με χρήση αντιρρυπαντικού εξοπλισμού για ικανοποίηση των απαιτήσεων εκπομπών αερίων ρύπων των Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με βέλτιστες τεχνολογίες για μεγιστοποίηση του βαθμού απόδοσης: kg NO2/MWh kg SO2/MWh kg σωματιδίων/mwh λιγνιτικές 0,7 0,5 0,1 συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου 0,3 0,02 0,03 Ενώ οι υφιστάμενες μονάδες εκπέμπουν: kg NO2/MWh kg SO2/MWh kg σωματιδίων/mwh λιγνιτικές 2,3 2,8 1 πετρελαϊκές 1,3 10,2 0,4
ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΑΕΡΙΩΝ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ Οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα (CO2) ως προϊόν της καύσης του άνθρακα που περιέχει το καύσιμο και είναι ανάλογο του καυσίμου που καίγεται για την παραγωγή μιας ωφέλιμης μονάδας ενέργειας (ηλεκτρικής ή/και θερμικής). Η επίτευξη των στόχων μείωσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα γίνεται με καλύτερη εκμετάλλευση των καυσίμων δηλαδή μείωση της ποσότητας καυσίμων που χρειάζεται ανά μονάδα παραγόμενης ενέργειας, δηλαδή αύξηση του βαθμού απόδοσης στην παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας, που έχει επίσης σαν αποτέλεσμα και την εξοικονόμηση καυσίμων. ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ kg CO2/MWh Μονάδα συνδυασμένου κύκλου Λιγνιτική Πετρελαική φυσικού αερίου Νέας τεχνολογίας 365 870 Παλαιές μονάδες 1270 700 ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ εκπομπες για ηλεκτροπαραγωγή από συνδυασμένο κυκλο kgco2/mwh εκπομπες για παραγωγή θερμότητας με λέβητα kgco2/mwh λογος ηλεκτρικής προς θερμική ενέργεια συνολικες εκπομπες ςγια ξεχωριστη παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας kgco2/mwh βαθμός απόδοσης συμπαραγωγής συνολικες εκπομπες για συμπαραγωγή kgco2/mwh μείωση εκπομπών CO2/MWh 365 235 0.75 291 75.00% 266 8.50% 365 235 0.95 298 80.00% 250 16.20% 365 235 0.55 281 75.00% 266 5.38% Από τα παραπάνω προκύπτει ότι στη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα θα συμβάλει η ορθολογικότερη χρήση του φυσικού αερίου, η αντικατάσταση παλαιών λιγνιτικών και πετρελαϊκών μονάδων με νέες μονάδες υπερσύγχρονης αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.
ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
Προσυνεδριακή Εκδήλωση του ΤΕΕ στην Πτολεμαΐδα, 11 Μαΐου 2009, «ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΛΙΓΝΙΤΗ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ» Στο προσυνέδριο παρευρέθηκαν εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης της περιοχής Δυτικής Μακεδονίας. Στις τοποθετήσεις των εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στην παρουσίαση του εκπροσώπου της Οικολογικής Κίνησης Κοζάνης, εκφράστηκε ηανησυχία της τοπικής κοινωνίας για τη ρύπανση που προκαλούν οι παλαιές μονάδες της ΔΕΗ στην περιοχή, καθώς επίσης και το αίτημα για αντικατάσταση των μονάδων αυτών με νέες μονάδες σύγχρονης τεχνολογίας οι οποίες θα ελαχιστοποιούν την επιβάρυνση στο περιβάλλον. Στις παρουσιάσεις δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη στρατηγική και οικονομική σημασία του λιγνίτη τόσο για τη χώρα μας όσο και για την τοπική κοινωνία, καθώς επίσης και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον εξαιτίας της λιγνιτικής δραστηριότητας που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία 30-έτη στη ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. Από τους εκπροσώπους της ΔΕΗ Α.Ε. έγινε αναφορά στη σημερινή κατάσταση σχετικά με τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων, και αναφέρθηκε χρονοδιάγραμμα με τις προβλεπόμενες από την Επιχείρηση αποσύρσεις παλαιών λιγνιτικών μονάδων. Δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην κατασκευή νέων σύγχρονων λιγνιτικων μονάδων στην ευρύτερη περιοχή και αναφέρθηκε ηπρόθεση της ΔΕΗ ΑΕ να κατασκευάσει μια νέα σύγχρονη μονάδα στην περιοχή Πτολεμαίδας και μια δεύτερη μονάδα στον ΑΗΣ Μελίτη. Αναφορικά με την περιβαλλοντική διάσταση που αφορά την καύση και την εξόρυξη του λιγνίτη, παρουσιάσθηκαν σχετικές εργασίες με ιδιαίτερη έμφαση στην ατμοσφαιρική ρύπανση και την αποκατάσταση των εδαφών στα ορυχεία λιγνίτη της περιοχής και παρουσιάστηκαν τεχνολογίες περιβαλλοντικής διαχείρισης ορυχείων. Τέλος, από εκπρόσωπους του ακαδημαϊκού χώρου και των κατασκευαστών έγιναν εκτενείς και χρήσιμες παρουσιάσεις αναφορικά με τις σύγχρονες τεχνολογίες καύσεις του λιγνίτη, οι οποίες συνεισφέρουν ώστε η ηλεκτροπαραγωγή από λιγνίτη να είναι πολύ πιο φιλική στο περιβάλλον. Το γενικό συμπέρασμα του προσυνεδρίου μπορεί να εστιασθεί στην ευρύτερη αποδοχή των παρισταμένων για την σταδιακή απόσυρση των παλαιών λιγνιτικών μονάδων και την αντικατάστασή τους με νέες σύγχρονες μονάδες, οι οποίες θα έχουν φιλικότερες προς το περιβάλλον τεχνολογίας καύσης του λιγνίτη καθώςκαι η απαίτηση της τοπικής κοινωνίας για την πλήρη αποκατάσταση των εδαφών στα ορυχεία του λιγνίτη.
ΕΝΤΑΞΗ ΝΕΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Σήμρα είναι υπό κατασκευή 6 νέες μονάδες συνδυασμένου κύκλου συνολικής ισχύος 3034 MW 3 στη Βοιωτία συνολικής ισχύος 1332 MW 1 στην Κόρινθο 440 MW 1 στο Αλιβέρι 427 MW 1 στη Μεγαλόπολη 835 MW Η συνολική ισχύς μονάδων συνδυασμένου κύκλου, μετά και την ένταξη των νέων μονάδων, θα είναι 4854 MW Υπάρχει ανάγκη εξασφάλισης επάρκειας και ασφάλειας εφοδιασμού των μονάδων με φυσικό αέριο Επέκταση του δικτύου μεταφοράς Εξασφάλιση εναλλακτικών τρόπων τροφοδοσίας Εξασφάλιση χώρων αποθήκευσης φυσικού αερίου Πρέπει επίσης να προωθηθεί η συμπαραγωγή
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΝΕΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕ Η επάρκεια σε ηλεκτρική ενέργεια πρέπει να εξασφαλίζεται με μονάδες βάσης, οι οποίες για την περίπτωση της Ελλάδας είναι θερμικές εφόσον το διατιθέμενο υδατικό δυναμικό δεν επαρκεί για μονάδες βάσης. Ηύπαρξη αρκετών μονάδων βάσης δεν αντιτίθεται (τουναντίον ευνοεί) την ανάπτυξη και προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας οι οποίες πρέπει να παράγουν κατά προτεραιότητα όταν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες ανέμων, ηλιοφάνειας, επάρκειας υδάτινων πόρων κ.λ.π. και στις περιπτώσεις αυτές να μειώνεται η παραγωγή από τις θερμικές μονάδες, οι οποίες όμως θα είναι διαθέσιμες να παράγουν όταν οι κλιματικές συνθήκες (π.χ. άπνοια) δεν ευνοούν την παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές. Σήμερα στην Ελλάδαη εγκατεστημένη ισχύς σε θερμικά είναι κατά πολύ μικρότερη από την απαιτούμενη για να καλύψει επαρκώς τις ανάγκες της χώρας. Πολλές από τις θερμικές μονάδες είναι μεγάλης ηλικίας και με χαμηλό βαθμό απόδοσης με αποτέλεσμα την σπατάλη καυσίμου και την επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Επομένως είναι ανάγκη να κατασκευαστούν νέες θερμικές μονάδες.