ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 20 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. Γ, Α2. α, Α3. Β, Α4. Β, Α5. δ ΘΕΜΑ Β Β1. Α (Λυσοζύμη): 2, 3, 6, 7 Β (Πενικιλίνη): 1, 4, 5, 8 Β2. Σχολικό βιβλίο, σελ. 18, «Το γενετικό υλικό ενός ιού για τον πολλαπλασιασμό του.» Β3. Δύο συνθήκες κάτω από τις οποίες τα βακτήρια μπορούν να σχηματίσουν ενδοσπόρια είναι η δράση ακτινοβολιών και οι ακραίες θερμοκρασίες. Επιπλέον σχολικό βιβλίο, σελ. 13-14, «Τα ενδοσπόρια είναι αφυδατωμένα κύτταρα δίνοντας το καθένα ένα βακτήριο.» Β4. Σχολικό βιβλίο, σελ. 107, «Εξαιτίας του φαινομένου της όξινης βροχής διαβρώνουν τις εξωτερικές επιφάνειές τους.» Επιπλέον η όξινη βροχή είναι ένας λόγος εξ αιτίας του οποίου ένα οικοσύστημα μπορεί να ερημοποιηθεί. Β5. Σχολικό βιβλίο, σελ. 120, «Είναι η κυτταρική θεωρία προγενέστεροι οργανισμοί.»
ΘΕΜΑ Γ Γ1. Το διάγραμμα που απεικονίζει τη συγκέντρωση των αντισωμάτων στον οργανισμό ενός ανθρώπου μετά από μόλυνση που προκλήθηκε για δεύτερη φορά από τον ίδιο ιό είναι το διάγραμμα 4. Επιπλέον από σχολικό βιβλίο, σελ. 39, «Η δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση δεν αντιλαμβάνεται ότι μολύνθηκε.» Γ2. Το διάγραμμα που απεικονίζει τη συγκέντρωση του αντιγόνου στον οργανισμό ενός ανθρώπου, τις ημέρες που ακολουθούν μετά τον εμβολιασμό του από το συγκεκριμένο αντιγόνο είναι το διάγραμμα 3. Στο διάγραμμα παρατηρούμε την μεγάλη συγκέντρωση αντιγόνου κατά την είσοδό του στον οργανισμό. Η καμπύλη επίσης δείχνει ένα αντιγόνο χωρίς ικανότητα πολλαπλασιασμού (νεκρός και εξασθενισμένος ή τμήματα αυτού) Επιπλέον, από σχολικό βιβλίο, σελ. 39, «..μια ποσότητα εμβολίου δεν τη μεταδίδει.» Γ3. Το διάγραμμα που απεικονίζει τη συγκέντρωση των αντισωμάτων που παράγονται στον οργανισμό ενός ανθρώπου τις ημέρες που ακολουθούν μετά τον εμβολιασμό του, είναι το διάγραμμα 1. Είναι γνωστό ότι με την χορήγηση εμβολίου ενεργοποιείται η πρωτογενής ανοσοβιολογική απόκριση του οργανισμού. Κατά την πρωτογενή ανοσολογική απόκριση η εμφάνιση της καμπύλης αντισωμάτων καθυστερεί καθώς μεσολαβεί το πρώτο στάδιο της απόκρισης (φαγοκυττάρωση-ενεργοποίηση βοηθητικών Τ- λεμφοκυττάρων) κατά το οποίο δεν παράγονται αντισώματα.
Γ4. Το διάγραμμα που απεικονίζει την συγκέντρωση των κυτταροτοξικών Τ- λεμφοκυττάρων στον οργανισμό του ανθρώπου μετά από την μόλυνση του από ένα βακτήριο είναι το 2. Παρατηρούμε ότι δεν υπάρχει ενεργοποίηση κυταρροτοξικών κάτι το οποίο είναι λογικό καθώς στην περίπτωση της εισόδου βακτηρίου το άτομο που μολύνεται σεν έχει κυτταρική ανοσία. Επιπλέον σχολικό βιβλίο σελ 38. «Παράλληλα με την ενεργοποίηση των Β-λεμφοκυττάρων αποτελεί την κυτταρική ανοσία.» Γ5. α. δευτερογενής ανοσολογική απόκριση λόγω εμβολίου, β. δευτερογενής ανοσολογική απόκριση εξ αιτίας προηγούμενης επαφής με το ίδιο αντιγόνο με φυσικό τρόπο, γ. χορήγηση ορού αντισωμάτων Σχολικό βιβλίο σελ. 39. «Η δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση δεν αντιλαμβάνεται ότι μολύνθηκε.» και «..μια ποσότητα εμβολίου δεν τη μεταδίδει.» Σχολικό βιβλίο σελ. 40. «Σε ένα ενήλικο άτομο αλλά η διάρκεια της παροδική.» ΘΕΜΑ Δ Δ1. 10.000 πρωτόζωα 10 γεράκια 200 κουνέλια 1.000 δέντρα Εδώ παρατηρείται η γνωστή εξαίρεση όσον αφορά τις τροφικές πυραμίδες πληθυσμού, όπου επειδή στο οικοσύστημα υπάρχουν παρασιτικές σχέσεις ένα τροφικό επίπεδο αναστρέφεται. Αυτό είναι το τροφικό επίπεδο είναι των πρωτοζώων τα οποία παρασιτούν στα γεράκια.
Δ2. 1 κουνέλι έχει μέση βιομάζα 1 kg 200 κουνέλια Χ ; Χ= 200 kg Σχολικό βιβλίο σελ.77 «Έχει υπολογιστεί ότι μόνο το 10% και συνεπώς μειώνεται η βιομάζα του.» Συνεπώς η τροφική πυραμίδα βιομάζας θα είναι η παρακάτω : 2 kg 20 kg 200 kg 2.000 kg Τα 10 γεράκια έχουν συνολική βιομάζα 20 kg To 1 γεράκι Χ ; Χ= 2 kg (μέση βιομάζα γερακιού) Δ3. Η συνολική βιομάζα των παραγωγών σύμφωνα με το προηγούμενο ερώτημα είναι 2.000kg. Αν μειωθεί σε 400 kg τότε και η συνολική βιομάζα των γερακιών θα μειωθεί σε 4 kg. Συνεπώς ο αριθμός των γερακιών που μπορεί να υποστηρίξει το οικοσύστημα θα είναι δύο γεράκια. Αυτό υπολογίζεται ως εξής : 1 γεράκι έχει βιομάζα 2 kg X; 4 kg X= 2 γεράκια
Δ4. Η φυσική επιλογή είναι τοπικά και χρονικά προσδιορισμένη. Επειδή οι συνθήκες του περιβάλλοντος διαφέρουν από χρονική στιγμή σε χρονική στιγμή και από περιοχή σε περιοχή, είναι δυνατόν ένα χαρακτηριστικό που αποδεικνύεται προσαρμοστικό σε μια περιοχή μια καθορισμένη χρονική στιγμή να είναι άχρηστο ή και δυσμενές σε άλλη περιοχή ή άλλη χρονική στιγμή. Έτσι πριν τη εμφάνιση της πυρκαγιάς περισσότερα (σε μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης) ήταν τα σκουρόχρωμα κουνέλια καθώς το έδαφος ήταν επίσης σκουρόχρωμο και το χαρακτηριστικό αυτό του χρώματος των κουνελιών ήταν ευνοϊκό για την επιβίωσή τους. Αυτό συνέβαινε γιατί διακρίνονταν δύσκολα από τους φυσικούς τους θηρευτές, για παράδειγμα τα γεράκια. Αντίθετα τα ανοιχτόχρωμα κουνέλια ήταν λιγότερα καθώς αυτός ο χρωματισμός δεν ήταν ευνοϊκός για την επιβίωσή τους (μικρότερη συχνότητα εμφάνισης )Μετά την πυρκαγιά και την εξαναγκαστική μετανάστευση των κουνελιών σε οικοσύστημα με ανοιχτόχρωμο έδαφος, βαθμιαία άρχισαν να επικρατούν τα ανοιχτόχρωμα κουνέλια καθώς πλέον αυτός ήταν ο ευνοϊκός για την επιβίωση χρωματισμό. (μεγαλύτερη πιθανότητα επιβίωσης) Η φυσική επιλογή δηλαδή έδρασε και ευνόησε τα άτομα με το προσαρμοστικό πλεονέκτημα, ανάλογα με το περιβάλλον. Τα άτομα αυτά επιβίωναν περισσότερο και μεταβίβαζαν το πλεονεκτικό χαρακτηριστικό σε μεγαλύτερη συχνότητα στους απογόνους τους. Το προσαρμοστικό χαρακτηριστικό επικράτησε στο είδος στο συγκεκριμένο οικοσύστημα. Επιμέλεια θεμάτων : Άρια Πιτσάκη