ΘΕΜΑ 1ο ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 006 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Μονάδες Για τις ερωτήσεις 1.1-1. να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.1. Ο αριθµός των τροχιακών σε µια f υποστιβάδα είναι α. 1. β.. γ. 5. δ. 7. 1.. Στη θεµελιώδη κατάσταση όλα τα ηλεκτρόνια σθένους ενός στοιχείου ανήκουν στην s υποστιβάδα. Το στοιχείο αυτό µπορεί να έχει ατοµικό αριθµό α. 8. β. 10. γ. 1. δ. 1. 1.. Με το Νa CO αντιδρά α. η αιθανόλη. β. το αιθανικό οξύ. γ. το προπένιο. δ. το προπίνιο. 5 1
1.. Το συζυγές οξύ της βάσης HCO είναι α. β. CO. HCO. γ. H CO. CO. δ. 1.5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασµένη. ΘΕΜΑ ο α. Ιοντισµός µιας οµοιοπολικής ένωσης είναι η αντίδραση των µορίων αυτής µε τα µόρια του διαλύτη προς σχηµατισµό ιόντων. β. Ο αριθµός των ηλεκτρονίων της εξωτερικής στιβάδας ενός στοιχείου καθορίζει τον αριθµό της περιόδου, στην οποία ανήκει το στοιχείο. γ. Τα µέταλλα έχουν σχετικά υψηλές τιµές ενέργειας ιοντισµού. δ. Οι π δεσµοί είναι ασθενέστεροι των σ δεσµών. ε. Κατά την αλογόνωση του µεθανίου παρουσία διάχυτου φωτός λαµβάνεται µίγµα προϊόντων..1. ίνονται τα στοιχεία Η, Ν, Ο µε ατοµικούς αριθµούς 1, 7, 8 αντίστοιχα. Να γράψετε: α. Τις ηλεκτρονιακές δοµές (στιβάδες, υποστιβάδες) των ατόµων Ν και Ο στη θεµελιώδη κατάσταση. Μονάδες β. Τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis του νιτρώδους οξέος (ΗΝΟ ). Μονάδες.. Να χαρακτηρίσετε κάθε µία από τις παρακάτω προτάσεις ως σωστή ή λανθασµένη. α. Σε διάλυµα ΝΗ η προσθήκη στερεού ΝΗ Cl, χωρίς µεταβολή όγκου και θερµοκρασίας, έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση της συγκέντρωσης των ιόντων ΟΗ του διαλύµατος (µονάδα 1). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (µονάδες ).
β. Το στοιχείο 11 Νa έχει µικρότερη ατοµική ακτίνα από το στοιχείο 1 Μg (µονάδα 1). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (µονάδες )... Να µεταφέρετε στο τετράδιό σας σωστά συµπληρωµένες (προϊόντα και συντελεστές) τις παρακάτω χηµικές εξισώσεις: α. COONa COONa + KMnO + H SO β. + NaOH αλκοόλη κύριο προϊόν ΘEΜΑ ο γ. C + MgCl (ενδιάµεσο προϊόν) O +H O Mονάδες 9 ίνεται το παρακάτω διάγραµµα χηµικών µετατροπών: E (κύριο προϊόν) +H O/H +KCN +NaOH Πολυµερισµός CN+KCl A B Γ Αλκοολικό ιάλυµα + /CCl +H O/H + +NaOH Υδατικό +NaOH ιάλυµα Θ K Αλκοολικό Z ιάλυµα +Na H +Λ +
α. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, B, Γ,, Ε, Ζ, Θ, Κ και Λ. Μονάδες 18 β. Να προτείνετε µια χηµική δοκιµασία (αντίδραση), που να επιτρέπει τη διάκριση µεταξύ των ενώσεων και Ε, και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας (δεν απαιτείται η αναγραφή χηµικών εξισώσεων). Μονάδες γ. 0, mol της οργανικής ένωσης Κ διαβιβάζονται σε 0,5L διαλύµατος Βr σε CCl συγκέντρωσης 1,Μ. Να εξετάσετε αν θα αποχρωµατιστεί το διάλυµα του Βr. Μονάδες ΘΕΜΑ ο Υδατικό διάλυµα 1 περιέχει ασθενές οξύ ΗΑ. 50mL του διαλύµατος 1 ογκοµετρούνται µε πρότυπο διάλυµα ΝaΟΗ συγκέντρωσης 0,Μ. Στο παρακάτω σχήµα δίνεται η καµπύλη της ογκοµέτρησης: ph 7 5 B A (Ισοδύναµο Σηµείο) 5 50 Για την πλήρη εξουδετέρωση του ΗΑ απαιτούνται 50mL του διαλύµατος...1. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του οξέος ΗΑ στο διάλυµα 1. Μονάδες.. α. Στο σηµείο Β της καµπύλης ογκοµέτρησης έχουν προστεθεί 5mL του προτύπου διαλύµατος και το pη του διαλύµατος που προκύπτει είναι 5. Να υπολογίσετε τη σταθερά ιοντισµού Κ a του οξέος ΗΑ (µονάδες 8). β. Να υπολογίσετε το pη του διαλύµατος στο ισοδύναµο σηµείο (µονάδες 7). Μονάδες 15
.. Υδατικό διάλυµα ασθενούς οξέος ΗΒ 0,1Μ έχει pη=,5. Ποιο από τα δύο οξέα ΗΑ, ΗΒ είναι το ισχυρότερο; Μονάδες 6 ίνονται: Όλα τα διαλύµατα βρίσκονται σε θερµοκρασία θ=5 C, όπου Κ w = 10-1. Τα αριθµητικά δεδοµένα του προβλήµατος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις. 5
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Θέµα 1ο 1.1. δ 1.. γ 1.. β 1.. γ 1.5. α. Σ, β. Λ, γ. Λ, δ. Σ, ε. Σ Θέµα ο.1.α. Η: 1s 1 N: 1s s p O: 1s s p.1.β. O = N O H..α. Σ NH η αντίδραση ιοντισµού της ΝΗ µετατοπίζεται προς τα αριστερά, µε αποτέλεσµα τη µείωση της συγκέντρωσης των ΟΗ. + Λόγω επίδρασης κοινού ιόντος ( )..β. Λ Βλέπε Σχολικό βιβλίο σελ. NH + + H O NH + OH..α. COONa 5 + KMnO + 8H SO COONa 1OCO + MnSO + K SO + 5Na SO + 8H O 6
..β. αλκοόλη + NaOH = + Na + H O..γ. + H O + C MgCl C o OMgCl C + Mg(OH)Cl. OH Θέµα ο α. Α: Cl B: Γ: ( ) ν : OH E: OH 7
Z: COOH Θ: Κ: C Λ: C CNa β. Η ένωση Ε αντιδρά µε αλκαλικό διάλυµα Ι (ιωδοφορµική αντίδραση) και παράγεται κίτρινο ίζηµα I. γ. Υπολογίζουµε τα mol του n = C V = 1, 0,5 = 0,6 mol Η προσθήκη περίσσειας Βr στο C CΗ οδηγεί σε κορεσµένη ένωση. C + C 1mol mol 0,mol x; x = 0,mol < 0,6mol. Άρα το διάλυµα του δεν αποχρωµατίζεται. Θέµα ο.1. Υπολογίζουµε τα mol του ΝαΟΗ στα 50ml του n = C V = 0, 0,05 = 0,01mol 8
HA + NaOH NaA + HO 1mol 1mol x; 0,01mol x = 0,01mol C n V 0,01 = 0,05 1 HA = = 1 0,M..α. Υπολογίζουµε τα mol του NaOH στα 5 ml του. n = C V = 0, 0,05 = 0,005 mol mol HA + NaOH NaA + H O Αρχ. 0,01 0,005 Αντ./παρ. 0,005 0,005 0,005 Τελ. 0,005 0,005 Προκύπτει ρυθµιστικό διάλυµα ΗΑ ΝaA. Εφαρµόζουµε την εξίσωση Henderson - Hasselbalch: ph = pk α C + log C β οξ pk α C = ph log C β οξ pk 0,005 0,075 0,005 0,075 5 α = 5 log = 5 K α = 10 β. mol HA + NaOH NaA + H O Αρχ. 0,01 0,01 Αντ./παρ. 0,01 0,01 0,01 Τελ. 0,01 n 0,01 C άλατος = = = 0,1M v 0,05 + 0,05 9
Μ ΝaA Na + + A 0,1 0,1 0,1 Το Na + είναι συζυγές οξύ της ισχυρής βάσης ΝaΟΗ άρα δεν αντιδρά µε το νερό. Το A - είναι συζυγής βάση του ασθενούς οξέος ΗΑ άρα αντιδρά µε το νερό. Μ A + Η Ο ΗA + ΟΗ Αρχ. 0,1 Αντ./Παρ. y y y ΙΙ 0,1 y y y K K K 10 1 w 9 b = = = 10 5 K α 10 b y = y = 0,1 10 9 10 1 = 10 5 M poh = log OH [ ] = log10 5 = 5 ph = 1 poh = 1 5 = 9.. (M) HB + H O B + H O + Αρχ 0,1 Ιοντ./Παρ. ω ω ω ΙΙ 0,1 ω ω ω +,5 ph =,5 [H O ] = 10 M = ω Υπολογίζουµε την Κα του ΗΒ: Κ α (10 = ω = 0,1 10,5 1 ) = 10 Συγκρίνοντας τις Κα των δύο οξέων (ίδια θερµοκρασία, κοινός διαλύτης), διαπιστώνουµε ότι το ΗΒ είναι ισχυρότερο. 10