ΘΕΜΑ Α ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ' ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 9 ΜΑΪΟΥ 01 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. γ Α. β Α. δ Α4. β Α5. α) Μπορεί ενδεικτικά να αναφέρει κάποιος τρεις από τις παρακάτω διαφορές: Θεωρία Arrhenius Οι βάσεις είναι ενώσεις που όταν διαλυθούν στο νερό δίνουν ανιόν υδροξυλίου Η δράση τους αφορά μόνο σε υδατικά διαλύματα Εκδηλώνουν το χαρακτήρα τους ανεξάρτητα από την ύπαρξη οξέος Εξουδετέρωση: Η + + ΟΗ - Η Ο Θεωρία Brönsted - Lowry Οι βάσεις είναι ενώσεις που μπορούν να δεχθούν ένα ή περισσότερα πρωτόνια Δρουν και σε μη υδατικά διαλύματα Για να εκδηλωθεί ο χαρακτήρας τους πρέπει να υπάρχει οξύ Εξουδετέρωση γενικά: (συζυγή: Οξύ 1 - Βάση 1 & Οξύ - Βάση ) Οξύ 1 + Βάση Βάση 1 + Οξύ Οξύ 1 : δότης Η + Βάση: δέκτης Η +
Είναι μόνον χημικές ενώσεις Μια ουσία μπορεί να είναι μόνο οξύ ή βάση Μπορούν να είναι και ιόντα Μια ουσία μπορεί να είναι και οξύ και βάση και λέγεται αμφιπρωτικό ή αμφολύτης β) ΘΕΜΑ Β Β1. α) ΛΑΘΟΣ Η ηλεκτρολυτική διάσταση αφορά στις ιοντικές ενώσεις ενώ ο ιονισμός ομοιοπολικές ενώσεις. Η ηλεκτρολυτική διάσταση είναι πάντοτε πλήρης ενώ ο ιονισμός άλλοτε πλήρης και άλλοτε μερικός. Στο καθαρό νερό (και στους 80 0 C) συμβαίνει μόνο αυτοϊοντισμός: H H H H Οπότε ισχύει: [H ] [H ] άρα είναι ουδέτερο. β) ΣΩΣΤΟ HS H HS H Εδώ το HS είναι δέκτης πρωτονίου, δηλαδή βάση. HS H S H Εδώ το HS είναι δότης πρωτονίων, δηλαδή οξύ. γ) ΛΑΘΟΣ Συζυγές οξύ της NH είναι το NH 4, το οποίο έχει σταθερά ιονισμού K K 10 w 9 a. Άρα είναι ασθενές. Kb δ) ΣΩΣΤΟ Ημισυμπληρωμένη 4p σημαίνει 4p Άρα: 1s s p 6 s p 6 d 10 4s 4p
Άρα όντως ανήκει στην V A ή 15 η ομάδα του Π.Π. ε) ΛΑΘΟΣ Ο C 1 ανάγεται διότι δέχεται υδρογόνο ενώ ο C οξειδώνεται διότι δέχεται χλώριο. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 5 (τρίτο κίτρινο πλαίσιο). B. α) Τα στοιχεία της ης περιόδου του περιοδικού πίνακα είναι συνολικά 8. Η η περίοδος αποτελείται μόνο από s + p τομέα οπότε έχω στοιχεία στον s τομέα και άλλα 6 στον p τομέα. β) Z=7 1s s p 6 s p 6 d 7 4s άρα: d-τομέας, 4 η περίοδος, 9 η ομάδα (ή VIII Β ) ΘΕΜΑ Γ Γ1. α) Α: HC H B: H Γ: Δ: C Ε: β) i) H CuS4 5NaH HCNa Cu Na S4 H ii) H 4I 6NaH HCNa I 5NaI 5H iii) AgN NH H CNH 4 Ag NH4 N iv) H KCr 7 8HS4 Cr (S 4 ) K S4 11H Γ.
: H H : C CN : C : Cl : gcl : C MgCl : C H
Γ. Έστω n 1 mol (CK) και n mol CΗ άρα σε κάθε μέρος έχω: n1 n mol (CK) mol 1 Ο ΜΕΡΟΣ nkh CV 0, 0,1 0,0mol KH KH CK H 1mol n 1mol 0,0 n 0,0 n 0,04mol ο ΜΕΡΟΣ nkmn0 4 CV 0, 0, 0,04mol 5(CK) KMn 8H S 10C MnS 6K S 8H 4 4 4 4 5mol n1 mol 0,04 n1 5 0,04 n 1 0,mol(CK) ΘΕΜΑ Δ Δ1. Στο τελικό διάλυμα: τα mol του είναι 0, 0,05 0,01mol και τα mol του NaH είναι 0, 0,05 0,01mol (mol) + NaH CNa + H ΑΡΧΗ 0,01 0,01 - ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ -0,01-0,01 0,01 ΤΕΛΟΣ - - 0,01
Άρα στο τελικό διάλυμα θα έχουμε 0,01 0,1M CNa 0,1 CNa C + Na 0,1Μ ;=0,1 Μ (M) C + H + H ΑΡΧΗ 0,1 - ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ -x x x Χ.Ι 0,1-x x x 14 0,1x 0,1 10 9 9 x 9 x 10 5 Kb 10 10 10 x 10 x 10 5 10 0,1 x 0,1 ph 5 ph 9 Δ. Στο τελικό διάλυμα Δ: τα mol του είναι 0, 0,05 0,01mol και τα mol του NaH είναι 0, 0,1 0,0 mol (mol) + NaH CNa + H ΑΡΧΗ 0,01 0,0 - ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ -0,01-0,01 0,01 ΤΕΛΟΣ - 0,01 0,01 0,01 0,01 Άρα έχουμε 0,01M NaH και 0,01M CNa 1 1 NaH Na + H 0,01M ;=0,01 Μ CNa C + Na 0,01M ;=0,01 Μ (M) C + H + H ΑΡΧΗ 0,01-0,01 ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ -y y y Χ.Ι 0,01-y y 0,01+y
y (0,01 y) y0,01 Kb y 10 0,01 y 0,01 9 Μ Άρα [H ] 0,01 y0,01 ph ph 1 Δ. Στο τελικό διάλυμα Ε: τα mol του είναι 0, 0,5 0,1 mol τα mol του HCl είναι 0, 0,5 0,1 mol και τα mol του NaH είναι 0,15 Ξεκινάμε με την εξουδετέρωση του HCl (που είναι ισχυρός ηλεκτρολύτης): (mol) HCl + NaH NaCl + H ΑΡΧΗ 0,1 0,15 - ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ -0,1-0,1 0,1 ΤΕΛΟΣ - 0,05 0,1 mol (mol) + NaH CNa + H ΑΡΧΗ 0,1 0,05 - ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ -0,05-0,05 0,05 ΤΕΛΟΣ 0,05-0,05 Είναι ρυθμιστικό διάλυμα, άρα: 0,05 ph pk [ CNa] log pk log 1 pk ph 5 Δ4. a a a [ 0,05 ] α) Η καμπύλη (1) είναι για το ΗΒ και Η καμπύλη () είναι για το Αιτιολόγηση (δεν απαιτούνταν): Πλήρης εξουδετέρωση του : 1 Στο διάλυμα πλήρους εξουδετέρωσης Δ εξ : τα mol του είναι 0,V και τα mol του NaH είναι 0, 0,0 mol
(mol) + NaH CNa + H ΑΡΧΗ 0,V = 0, 0, 0 - ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ 0, 0, 0 0, 0, 0 0, 0, 0 ΤΕΛΟΣ - - 0, 0, 0 Άρα: 0, V 0, 0,0 V 0, 0L 0, M NaH + 0, M V 0, 01L 0,0L 0,01 L Δ A Άρα στο διάλυμα Α: τα mol του είναι 0, 0,0 0,004mol και τα mol του NaH είναι 0, 0,1 0,00 mol + NaH CNa + H ΑΡΧΗ 0,004 0,00 - ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ -0,00-0,00 0,00 ΤΕΛΟΣ 0,00-0,00 Είναι ρυθμιστικό διάλυμα, άρα 0,00 ph pk [ CNa] log pk log V pk ph 5 Δ4. β) a a a [ 0,00 ] V HBC1M NaH + 0, M 0,04L 0,0L 0,0 L Δ εξ Στο διάλυμα εξουδετέρωσης ' : τα mol του HB είναι 1 C 0,0mol και τα mol του NaH είναι 0, 0,0 mol
(mol) HB + NaH NaB + H ΑΡΧΗ C1 0,0 = 0, 0,0 - Άρα C1 0,0 0, 0,0 C1 0,M HB0,M NaH + 0, M 0,0L 0,0L 0,01 L Δ B Στο διάλυμα εξουδετέρωσης : τα mol του HB είναι 0, 0, 0=0,004mol και τα mol του NaH είναι 0, 0,01 0,00mol (mol) HB + NaH NaB + H ΑΡΧΗ 0,004 0,00 - ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ - 0,00-0,00 0,00 ΤΕΛΟΣ 0,00-0,00 Το διάλυμα είναι ρυθμιστικό άρα: 0,00 VT [H ] Ka HB Ka HB 10 0,00 V γ) Στο ' : T 4 (mol) HB + NaH NaB + H ΑΡΧΗ 0,004 0.004 - ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ -0,004-0.004 0.004 ΤΕΛΟΣ - - 0.004 Άρα για το ΝαΒ: 0,004 0,1M 0,04 NaB Na + B 0,1 Μ ;=0,1 Μ
(M) B + H HB + H ΑΡΧΗ 0,1 - ΜΕΤΑΒΟ -z z z ΛΕΣ Χ.Ι 0,1-z z z 14 0,1z 0,1 10 10 10 z 10 z 11 5,5 Kb 10 10 10 z 10 z 10 4 10 0,1 z 0,1 ph 5,5 ph 8,5