Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι ΙI Διδάσκων: Αναπλ. Καθηγητής Αθανάσιος Αγγέλου 4 η ενότητα: «Οι πράξεις και η θέση των κινήτρων στην βυζαντινή ιστορική αφήγηση»
Κύρια σημεία του μαθήματος Αναλύεται η έννοια τῆς πράξης ὡς ιστοριογραφικού άξονα και διακρίνεται από συναφείς ιστοριογραφικές κατηγορίες και προδιορίζεται η καταγωγή της έννοιας. Εξετάζονται δειγματοληπτικά επιλεγμένα χωρία από Νικήτα Χωνιάτη και άλλους όπου καταφαίνεται το έντεχνο της διηγηματικής κατασκευής των κινήτρων και τεκμηριώνεται μια βυζαντινή αντίληψη αιτιοκρατικής αφήγησης πράξεων και πραγμάτων.
Κύρια σημεία του μαθήματος (συνέχεια) Ο πολιτικά καταχθόνιος άνθρωπος κατά τον Χωνιάτη (Ανδρόνικος Κομνηνός κ.α.), επίσης ο ίδιος κατά τον Καντακουζηνό (Πατριάρχης Καλέκας και άλλοι επί Ιωάννου Ε Παλαιολόγου), ο φίλος άνθρωπος πολιτικά (Ουμούρ του Αϊδινίου), ο μεγαλόψυχος κατά τον Καντακουζηνό, περιπτώσεις ψυχολογικής εμμονής και επιπτώσεις στην πολιτεία κατά τον Χωνιάτη (Μαρία Κομνηνή), οι χαρακτηρολογήσεις του Ψελλού. Ζητήματα ιστορικής αξιοπιστίας της βυζαντινής διηγηματικής κατασκευής και ανθρωπολογικές και θεολογικές προϋποοθέσεις κατανόησης ενός ιδιάζοντος ανθρωπισμού των ιστορικών κινήτρων.
Ακολουθούν τα υπό εξέταση κείμενα του Νικήτα Χωνιάτη
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχων 31-52)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχων 31-52)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχων 53-76)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχων 53-76)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχων)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχων)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχων-συνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχων-συνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχων-συνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχων-συνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχων-συνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχων-συνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχων-συνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχων-συνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχων-συνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχων-συνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχωνσυνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχωνσυνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχωνσυνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχωνσυνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχωνσυνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχωνσυνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχωνσυνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχωνσυνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχωνσυνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχωνσυνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Ανάλυση των στίχωνσυνέχεια)
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (Σχόλια των στίχωνσυνέχεια)
Ακολουθούν τα υπό εξέταση κείμενα του Μιχαήλ Ψελλού
ΜΙΧΑΗΛ ΨΕΛΛΟΣ Ανάλυση των στίχων 6.32 6.33 6.32 Εὐφυέστατος δὲ εἴπερ τις ἄλλος εἰς ἑαυτὸν μεταθεῖναι τὸ ὑπήκοον γεγονὼς, οἰκείως ἕκαστον ᾕρει οἷς ᾔδει θηρώμενον, καὶ ῥᾷστα μετεποικίλλετο, οὔτε κατασοφι ζόμενος, οὔτε μὴν εἰρωνευόμενος πρὸς τὸν ἁλισκόμενον, ἀλλὰ φιλαλήθως σπεύδων ἑλεῖν ἕκαστον ἀφ' ὧν χαριεῖσθαι ἐκείνῳ ἠσπάσατο. 6.33 Εἶχε δὲ καὶ τὴν γλῶτταν χαρίτων μεστὴν, εὐκίνητός τε ἦν πρὸς μειδίαμα, καὶ ἱλαρὸν εἶχε τὸ πρό σωπον, οὐκ ἐν παιδιαῖς μόνον ὁπότε αὐτῷ καὶ τούτου ἐδέησεν, ἀλλὰ καὶ ἐν οἷς σπουδάζων ἐδείκνυτο, καὶ τῶν ἠθῶν δ' ἐκείνοις συνανεκίρνατο ὁπόσοις ἡ ἁπλότης συν έπρεπε καὶ τὸ δεινὸν κατεστοιβασμένον οὐκ ἦν εἰ δέ τις αὐτῷ προσῄει, σύννουν ἐπιδεικνὺς τὴν ψυχὴν, ὡς δή τι πλέον τῶν ἄλλων ὁρῶν καὶ ὡς ἥκοι φροντίσων ἐκείνῳ καὶ συνδιασκεψόμενος περὶ τῶν συνοισόντων, τοῦτον δὴ κακοη θέστατόν τε ᾤετο καὶ ἐναντιώτατα πρὸς τὸ ἦθος αὐτοῦ διαπεπλασμένον ἔνθεν τοι εἰς τὴν αὐτὴν τῆς γνώμης ἰδέαν οἱ ὁμιλοῦντες ἐκείνῳ μετεποιήθησαν κἂν εἴ τις σπούδασμά τι γενναῖον ἐβούλετο παρεισενεγκεῖν, οὐκ εὐθὺς τοῦτο προὐτίθει, ἀλλ' ἤ τινας παιδιὰς προλαμβάνων, ἢ ταύταις τοῦτο συναναπλέκων, ὥσπερ τινὶ κακοσίτῳ ἡδύσμασί τισι καταμεμιγμένον τὸ καθάρσιον πόμα ἐπώρεγεν.
ΜΙΧΑΗΛ ΨΕΛΛΟΣ Ανάλυση των στίχων 6.34 6.35 6.34 Ἐδόκει γὰρ ἐκ κυμάτων πολλῶν καὶ κλύδωνος, φημὶ δὴ τῶν ἐν τῇ ὑπερορίᾳ δεινῶν, εἰς τοὺς λιμένας τῶν βασιλείων κατᾶραι, καὶ διὰ τοῦτο πάσης μὲν ἀναπαύλης, πάσης δὲ ἐδεῖτο ἀναψυχῆς, καὶ κεχαρισμένος αὐτῷ ὁ τὰς ὀφρῦς διαλελυμένος καὶ εἰπεῖν μέν τι τῶν καθηδυνόντων ψυχὴν πρόχειρος, περὶ δὲ τῶν μελλόντων πραγμάτων τὰ χαριέστερα προμαντεύσασθαι. 6.35 Λόγοις δὲ οὐ πάνυ καθωμιληκὼς, οὐδέ τινα ἕξιν κτησάμενος λογιότητος, ἀλλ' ὅμως ἐζήλου τοῦτο τὸ μέρος, καὶ τοὺς ἐλλογιμωτέρους πανταχόθεν συνήνεγκεν εἰς τὰς βασιλείους αὐλὰς, ὧν οἱ πλείους ἐν ἐσχάτῃ εἴδοντο πολιᾷ.