Αθήνα, 30 Οκτώβρη 2013 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΤΗΣ ΠΣΟ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΑΥΡΙΚΟΥ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΜΙΑΝΤΟ Αγαπητοί συνάδελφοι και συναγωνιστές, Είναι μεγάλη μας χαρά να σας υποδεχτούμε εδώ στην έδρα της Παγκόσμιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας, την Αθήνα, για αυτή την σημαντική διεθνή πρωτοβουλία της ΠΣΟ με θέμα τον Αμίαντο. Είμαστε χαρούμενοι που σας έχουμε σήμερα μαζί μας, παρά τις οικονομικές κι άλλες δυσκολίες που αντιμετωπίζει το συνδικαλιστικό κίνημα διεθνώς. Εκ μέρους της ηγεσίας της ΠΣΟ, σας καλωσορίζω. Αυτές τις μέρες η ΠΣΟ έχει πολλές και σημαντικές δραστηριότητες σε όλες τις ηπείρους: - Στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας συνδικαλιστές από πάνω από 20 χώρες πήραν μέρος στο παγκόσμιο Συνέδριο της κλαδικής του Μέταλλου της ΠΣΟ - Στη Μαλαισία στις 25 Οκτώβρη, 140 συνδικαλιστές από 14 χώρες της Ασίας πήραν μέρος στην ετήσια περιφερειακή συνάντηση Ασίας Ειρηνικού της ΠΣΟ. - Στις 28-29 Οκτώβρη, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες εκπαιδευτικοί από 16 χώρες συμμετείχαν στη Διεθνή Συνδικαλιστική Συνδιάσκεψη της FISE και συζήτησαν κρίσιμα κι επίκαιρα θέματα για την εκπαίδευση, τους μαθητές, τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς. - Στην Γκαμπόν, στις 25-26 Οκτώβρη όλα τα μέλη και οι φίλοι της ΠΣΟ από τη Γαλλόφωνη Αφρική πήραν μέρος στο συνέδριο που ίδρυσε το περιφερειακό γραφείο της ΠΣΟ με έδρα το Λιμπρβίλ. Αγαπητοί συνάδελφοι, - Σε λίγες μέρες 8-10 Νοέμβρη στη Λατινική Αμερική, στο Μοντεβιδέο, γίνεται η ετήσια συνάντηση νέων εργαζόμενων συνδικάτων μελών της ΠΣΟ. - Στο Βιετνάμ θα γίνει σε λίγες μέρες το Διεθνές Σεμινάριο για το ρόλο των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Και πολλές ακόμα δραστηριότητες σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Η ΠΣΟ, το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα ενισχύεται βήμα βήμα, αγωνίζεται για να χτίσουμε συνδικάτα αληθινά όπλα για τα συμφέροντα της παγκόσμιας εργατικής τάξης. Πρέπει να έχουμε, καταρχήν, καθαρό ότι ο καπιταλιστής και το αστικό κράτος (ως συλλογικός καπιταλιστής) επιδιώκουν τη συνεχή αύξηση του βαθμού 1
εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης. Γνωρίζουν πολύ καλά αυτό που έδειξε ο Μαρξ: ότι «στην αύξηση της αξίας της εργατικής δύναμης αντιστοιχεί μια πτώση της υπεραξίας», μια μείωση του κέρδους τους. Προσπαθούν λοιπόν, ιδιαίτερα σε περιόδους συμπίεσης του ποσοστού του κέρδους τους, να περιορίσουν εκείνο το κομμάτι του κοινωνικού προϊόντος που πάει στην εργατική τάξη: είτε άμεσα με τη μορφή του μισθού εργασίας, είτε έμμεσα με τη μορφή των ασφαλιστικών εισφορών ή των εξόδων για μέτρα Υγιεινής & Ασφάλειας. Βιομήχανοι και μεγαλοεργολάβοι ζυγίζουν τη ζωή του εργάτη με το κόστος για τη λήψη των μέτρων ασφάλειας, και διαλέγουν πάντα αυτό που θα μεγαλώσει περισσότερο τα κέρδη τους. Η πλάστιγγα σχεδόν πάντα γέρνει σε βάρος της ζωής και της υγείας του εργάτη. Το ζήτημα το οποίο διαπραγματευόμαστε σήμερα, ο Αμίαντος, είναι ένα μεγάλης σημασίας ζήτημα το οποίο έχει επίδραση στην υγιεινή κι ασφάλεια των εργαζόμενων όχι μόνο στον κλάδο των κατασκευών (όπου το υλικό αυτό έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον), αλλά και όλων των κλάδων, μιας και η ευρεία διάδοσή του τα προηγούμενα χρόνια σε όλες τις χώρες του κόσμου είχε και συνεχίζει να έχει επιπτώσεις στην υγεία όλου του λαού, μιας κι ο αμίαντος συνεχίζει να είναι παρών σε πολλούς χώρους που εργάζεται, δραστηριοποιείται η εργατική τάξη και οι οικογένειες της. Ακόμα και σε χώρες όπου η χρήση αμίαντου είναι πλέον απαγορευμένη, συνεχίζουν να υπάρχουν κατασκευές, εργαλεία, μηχανήματα τα οποία περιέχουν αμίαντο, μιας και η αφαίρεση του απαιτεί κόστος. Σε μια σειρά αναπτυσσόμενες χώρες ο αμίαντος όχι μόνο δεν έχει απαγορευτεί, αλλά συνεχίζει να εξορύσσεται και να χρησιμοποιείται εξαιτίας του χαμηλού του κόστους. Άλλωστε, για τους καπιταλιστές και μια σειρά καπιταλιστικών χωρών συνεχίζει να αποτελεί πηγή κέρδους. Σε αυτήν την προσπάθεια του κεφαλαίου το αστικό κράτος δεν είναι ένας ουδέτερος παρατηρητής, αλλά μέσα από τη νομοθεσία που διαμορφώνει και υλοποιεί, μέσα από τον κρατικό προϋπολογισμό και μέσα από τη λειτουργία των ίδιων των κρατικών υπηρεσιών τάσσεται ενεργητικά με τη μεριά των μονοπωλίων. Έχει αποδειχτεί -και γι' αυτό το ζήτημα πιστεύω θα μιλήσουν εκτενέστερα οι επόμενοι ομιλητές και ειδικοί- ότι ο αμίαντος προκαλεί μια σειρά από κακοήθειες κι ασθένειες που οδηγούν στο θάνατο, όπως ο βροχικός καρκίνος, η αμιάντωση, το μεσοθηλίωμα του υπεζωκότα και άλλα προβλήματα υγείας. Τα νοσήματα που προκαλούνται από τον αμίαντο πολλές φορές δεν εμφανίζονται αμέσως μετά την εισπνοή ινών αμίαντου. Έτσι πολλές φορές το πρόβλημα δε γίνεται αμέσως αντιληπτό, ενώ πολλά κτίρια αποτελούν ωρολογιακές βόμβες δημόσιας υγείας για όσους βρίσκονται σε αυτά. Ο αμίαντος έχει κερδίσει, έτσι, το παρατσούκλι του σιωπηλού δολοφόνου. Ο αμίαντος σε καμία μορφή του δεν είναι ακίνδυνος, ενώ μέτρα που κατά 2
καιρούς έχουν ληφθεί για περιορισμό των επιπτώσεών του, έχουν αποδειχτεί ανεπαρκή. Όταν, λοιπόν, ο αμίαντος έχει χρησιμοποιηθεί σε κτίρια, μηχανήματα, μέσα μεταφοράς, εργαλεία, ακόμα και καταναλωτικά προϊόντα, καταλαβαίνουμε τι κινδύνους έχει προκαλέσει αυτό για τη δημόσια υγεία. Ας σκεφτούμε πόσα εκατομμύρια παιδιά έρχονται κάθε μέρα σε επαφή με το επικίνδυνο αυτό υλικό όταν πηγαίνουν στο σχολείο τους, πόσα εκατομμύρια εργαζόμενοι στις κατασκευές, στα πλοία, στα ορυχεία αμίαντου έρχονται σε επαφή με αυτό το υλικό σε μεγάλες ποσότητες την ώρα που κάνουν τη δουλειά τους, συχνά χωρίς να υπάρχει φροντίδα για τα απαραίτητα μέτρα ασφάλειας, πόσες οικογένειες έχουν υποβληθεί σε πολύχρονη έκθεση στον αμίαντο, κατοικώντας σε σπίτια στων οποίων την κατασκευή έχει χρησιμοποιηθεί αυτό το επικίνδυνο υλικό ή σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε ορυχεία αμίαντου. Ακόμα κι όταν οι συνέπειες από τη χρήση του αμίαντου και την επαφή του ανθρώπου με αυτόν έγιναν ολοφάνερες κι αποδείχτηκαν επιστημονικά, υπήρξε δισταγμός για την κατάργηση της χρήσης του από κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς. Αυτό δεν μπορούμε να το δούμε ξεκομμένα κι ανεξάρτητα από το οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο στο οποίο ζούμε σήμερα. Σε συνθήκες διεθνούς επικράτησης του καπιταλισμού, όταν η οικονομική ανάπτυξη είναι σχεδιασμένη να γίνεται προς όφελος του κεφαλαίου και των πολυεθνικών, όταν η εκμετάλλευση των εργαζόμενων βαθαίνει, τότε η υγιεινή κι ασφάλεια των εργαζόμενων και του πληθυσμού μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Η χρήση αμίαντου σε μια σειρά χωρών μπορεί να έχει απαγορευτεί. Στις αναπτυσσόμενες και φτωχές χώρες, όμως, όχι. Αυτό δείχνει με πιο ρεαλιστικό τρόπο τις ανισότητες που έχει προκαλέσει η καπιταλιστική ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο, αφού οι εργαζόμενοι στις πιο φτωχές χώρες, χώρες που ο ιμπεριαλισμός και οι πολιτικές του έχουν εκμεταλλευτεί με το χειρότερο τρόπο, συνεχίζουν να ζουν και να εργάζονται σε χειρότερες συνθήκες υγιεινής κι ασφάλειας. Αυτό είναι μια διαπίστωση που πρέπει να μας προβληματίσει και να πάρουμε σοβαρά υπόψη μας. Στις χώρες που η χρήση αμίαντου υποτίθεται ότι έχει απαγορευτεί πλήρως παραμένουν πολλοί κίνδυνοι, μιας και ο σιωπηλός δολοφόνος είναι ακόμα παρών σε πολλά δημόσια κτίρια κι άλλους χώρους, οι οποίοι δεν έχουν καταγραφεί, ενώ δε λειτουργούν μηχανισμοί ελέγχου ικανοί να διαχειριστούν τη αφαίρεση του αμίαντου από όπου υπάρχει και να αποτρέψουν την παράνομη χρήση κι εμπορία αμιαντούχων υλικών. Ακόμα, η αφαίρεση του αμίαντου από κτίρια κι εγκαταστάσεις έχει παραδοθεί σε ιδιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες προκειμένου να εξασφαλίσουν μεγαλύτερα κέρδη υποβαθμίζουν τα μέτρα υγιεινής κι ασφάλειες των εργαζόμενων σε αυτές, ενώ φροντίζουν ελάχιστα για τις επιπτώσεις των εργασιών αποξήλωσης αμίαντου στον πληθυσμό της περιοχής και στο περιβάλλον. 3
Τέλος, μεγάλος κίνδυνος παραμένει, μιας και ο πληθυσμός έχει εκτεθεί για πολλές δεκαετίες σε αμιαντούχα υλικά, ενώ η υλοποίηση των μέτρων υγιεινής κι ασφάλειας παραμένει χαμηλότερα από τις σύγχρονες ανάγκες κι απαιτήσεις. Οι κίνδυνοι από τη χρήση του αμίαντου κι άλλων επικίνδυνων υλικών γίνονται ακόμα μεγαλύτεροι αν λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι τεράστιο κομμάτι του παγκόσμιου πληθυσμού και των εργαζόμενων έχουν όλο και μικρότερη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Τα δημόσια συστήματα υγείας σε όλες τις χώρες του κόσμου ιδιωτικοποιούνται ή υποβαθμίζονται σημαντικά, όταν οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις εφαρμόζουν μια σειρά μέτρων που μετατρέπουν την υγεία από δημόσιο αγαθό σε πανάκριβο εμπόρευμα από το οποίο πλουτίζει το κεφάλαιο και οι πολυεθνικές. Αυτό το γεγονός ουσιαστικά αποκλείει μεγάλες μάζες εργαζόμενων και φτωχών ανθρώπων από το δικαίωμα να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας, τα οποία έχουν προκληθεί από την ίδια την αδηφάγα δραστηριότητα του καπιταλισμού. Τι ρόλο παίζουν, λοιπόν, τα συνδικάτα σε όλη αυτήν την κατάσταση; Το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα, το κίνημα που αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχουν κοινά συμφέροντα ανάμεσα στους εργαζόμενους και την εργοδοσία, ανάμεσα σε εκμεταλλευτές κι εκμεταλλευόμενους, πάλευε και πρέπει να συνεχίζει να παλεύει για την προστασία της υγείας και της ζωής των εργαζόμενων, να απαιτεί σύγχρονα μέτρα υγιεινής κι ασφάλειας. Η ζωή του εργαζόμενου και της οικογένειάς του είναι το σημαντικότερο κριτήριο. Σ' αυτό το πλαίσιο είναι σωστό να βλέπουμε τις θέσεις και του στόχους του διεθνούς ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος. Συνάδελφοι και συναδέλφισσες, Η ΠΣΟ και τα συνδικάτα μέλη της στις 5 ηπείρους έχουν ασχοληθεί εκτεταμένα με τα ζητήματα υγιεινής κι ασφάλειας στην εργασία και καθημερινά παλεύουν για να γίνονται αυτά σεβαστά, να εφαρμόζονται και να γίνονται όλο και πιο σύγχρονα. Η αδιαφορία εργοδοσίας και κυβερνησεων σε θέματα εργασιακής ασφάλειας (μέτρα ασφαλείας, παρουσία ιατρών εργασίας σε χώρους δουλειάς κλπ.) αποτελεί έγκλημα εναντίον της εργατικής τάξης. Ειδικότερα για τον αμίαντο, το εργατικό κίνημα έχει υποχρέωση να ζητήσει την πλήρη καταγραφή του αμίαντου σε δημόσια κτίρια κι εγκαταστάσεις, να υπάρξει κρατική μέριμνα και φροντίδα για τα θύματα του αμίαντου, λήψη μέτρων για την αποκατάσταση τους. Ακόμα, η αυστηρή τήρηση της απαγόρευσης του αμίαντου στις χώρες όπου αυτό έχει εφαρμοστεί και η κατάργηση χρήσης των αμιαντούχων υλικών και η αντικατάστασή τους από πιο ασφαλή, παρά τις δυσκολίες και το κόστος που αυτό απαιτεί είναι σωστό να βρίσκεται στον προσανατολισμό μας. 4
Οι θέσεις της ΠΣΟ για δημόσιο, ποιοτικά, δωρεάν και προσβάσιμο απ' όλους σύστημα υγείας, δημόσια και δωρεάν κοινωνική ασφάλιση είναι αναπόσπαστο κομμάτι του αγώνα των εργαζόμενων για να προστατεύσουν τις ζωές τους από φαινόμενα όπως οι επιπτώσεις του αμίαντου που συζητάμε σήμερα. Τα αιτήματα αυτά δεν μπορούμε να τα δούμε ξεχωριστά από τις καθημερινές διεκδικήσεις του ταξικού εργατικού κινήματος για μισθούς, συντάξεις, συνθήκες εργασίας που να καλύπτουν τις σύγχρονες ανάγκες της εργατικής τάξης και του λαού. Συνάδελφοι και συναγωνιστές, Η κύρια αιτία των προβλημάτων που περιγράψαμε παραπάνω είναι το καπιταλιστικό κέρδος, η ασύδοτη δραστηριότητα του κεφαλαίου, των διεθνών μονοπωλίων και των πολυεθνικών. Η ιστορία του διεθνούς εργατικού κινήματος έχει δείξει ότι ο αγώνας για τη ζωή και την υγεία των εργαζόμενων, ο αγώνας για τα σύγχρονα δικαιώματα των εργαζόμενων είναι αγώνας που έρχεται σε σκληρή σύγκρουση με την εργοδοσία, το κεφάλαιο και τις καπιταλιστικές κυβερνήσεις. Ένας τέτοιος αγώνας είναι ικανός να φέρει κατακτήσεις που θα εξασφαλίζουν την καλύτερη ποιότητα ζωής των εργαζόμενων και του γενικότερου πληθυσμού, δίνει προοπτική για έναν δρόμο ανάπτυξης που η ανάπτυξη της οικονομίας και της επιστήμης θα λειτουργεί προς όφελος των ίδιων των παραγωγών του πλούτου -των εργαζόμενων- κι όχι των μονοπωλίων. Η ΠΣΟ βασισμένη στις ταξικές, διεθνιστικές και αντιιμπεριαλιστικές αρχές που έχει υιοθετήσει από την ίδρυσή της το 1945 θα συνεχίσει να παλεύει, μαζί με τα συνδικάτα μέλη της στις 5 ηπείρους για τα σύγχρονα δικαιώματα των εργαζομένων, την ικανοποίηση των αναγκών τους και την προστασία της υγείας και της ζωής της εργατικής τάξης και των οικογενειών της. Με αυτές τις σκέψεις, σας εύχομαι κάθε επιτυχία στις συζητήσεις και τα συμπεράσματά σας. Ευχαριστώ. 5