Προτάσεις για τη Μεταρρύθµιση του Κράτους και του πολιτικού συστήµατος Α. Μεταρρύθµιση του Κράτους 1. Αξιοκρατία: α. Αλλαγή Τρόπου Αξιολόγησης Να καθοριστούν µετρήσιµα κριτήρια ανάλογα µε τις ευθύνες που προϋποθέτει η θέση που κατέχει ή διεκδικεί. Η αξιολόγηση-βαθµολόγηση να γίνεται σε µια κλίµακα από το 1 έως το 100, µε στόχο να τερµατιστεί η πρακτική της ισοπέδωσης του τύπου «όλοι εξαίρετοι». Ο αξιολογών λειτουργός θα αξιολογείται από ανώτερο λειτουργό ή Ανεξάρτητη Αρχή και θα πρέπει να αιτιολογήσει τεκµηριωµένα την αξιολόγηση των υφιστάµενων του. Να υπάρχουν θεσµοθετηµένες πειθαρχικές συνέπειες για τους αξιολογώντες λειτουργούς µε αυτόµατες κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης της αρχής της αξιοκρατίας, όπως π.χ. αφαίρεση κλίµακας κλπ. β. ΕΔΥ, ΕΕΥ, Δ.Σ. Ηµικρατικών Οργανισµών Να θεσµοθετηθούν νοµοθετικά οι προσωπικές αστικές και ποινικές ευθύνες των Υπουργών, των Μελών των Ανεξάρτητων Αρχών και Οργανισµών για τις αποφάσεις και παραλείψεις τους. Για κάθε απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου που ακυρώνει απόφαση τους ή από εγκληµατική τους αµέλεια υπέστη ζηµιές το δηµόσιο να φέρουν προσωπική ευθύνη. γ. Ανεξάρτητη Επιτροπή Προ-Επιλογής Να καθοριστούν µε Νόµο αυστηρά κριτήρια και προσόντα για τα Μέλη των διαφόρων Ανεξάρτητων Αρχών και Δ.Σ. Ηµικρατικών Οργανισµών κλπ. Τα προσόντα πρέπει να είναι συναφή µε το χαρακτήρα και τη φύση των δραστηριοτήτων του κάθε Οργανισµού ή Αρχής. ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΚΕΝΝΕΤΥ 8, 5ος ΟΡΟΦΟΣ, 1087 ΛΕΥΚΩΣΙΑ, ΤΗΛ: 22282000, 77772013 ΦΑΞ:22282200 EMAIL: info@symmaxiapoliton.org
Να συσταθεί Ανεξάρτητη Επιτροπή στην οποία να απευθύνεται όποιος πολίτης πληρεί τα προσόντα και ενδιαφέρεται για διορισµό στους πιο πάνω Οργανισµούς και Ανεξάρτητες Αρχές και να υποβάλλει το ενδιαφέρον του. Η Επιτροπή αυτή θα καταθέτει στον Πρόεδρο της Δηµοκρατίας µικρή λίστα προεπιλογής (short list), µε τεκµηριωµένη αξιολογητική έκθεση, από την οποία θα γίνονται οι διορισµοί. Δεν θα υποβάλλονται πλέον λίστες από τα κόµµατα. Να ρυθµιστεί µε Νόµο ότι τα µέλη των Δ.Σ. Ηµικρατικών Οργανισµών και των Ανεξάρτητων Αρχών δεν θα δικαιούνται διορισµό πέρα των δύο θητειών. δ. Δηµόσια Ακρόαση Όλοι οι προτεινόµενοι υποψήφιοι για διορισµό σε Δ.Σ. Ηµικρατικών ή σε Ανεξάρτητες Αρχές θα υπόκεινται σε Δηµόσια Ακρόαση στο Κοινοβούλιο. Η όλη διαδικασία να µεταδίδεται ηλεκτρονικά έτσι ώστε οι πολίτες να σχηµατίζουν άποψη για την καταλληλότητα τους και την ορθότητα της απόφασης της Κυβέρνησης. 2. Εκσυγχρονισµός Θεσµών α. Γενική Εισαγγελία Ο Γενικός και ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας και η Γενική Εισαγγελία, µε µειωµένο προσωπικό, να διατηρήσουν το καθεστώς του Νοµικού Συµβούλου του Κράτους. Οι εξουσίες και οι αρµοδιότητες που αφορούν τις ποινικές διώξεις να µεταφερθούν σε ένα ανεξάρτητο Σώµα Εισαγγελέων οι οποίοι θα διορίζονται, µε διαφανείς διαδικασίες, από το Ανώτατο Δικαστήριο. β. Βουλή Να τηρείται ονοµαστική παρουσία τόσο στην Ολοµέλεια όσο και στις Επιτροπές και να δηµοσιοποιούνται επί µηνιαίας βάσης οι παρουσίες των Βουλευτών. Οι αδικαιολόγητες απουσίες να επιφέρουν µείωση στη µισθοδοσία των Βουλευτών. Να καθοριστεί µε Νοµοθεσία οροφή 3 θητειών για τους Βουλευτές. 2
3. Πάταξη της γραφειοκρατίας: α. Εισαγωγή της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Το Τµήµα Υπηρεσιών Πληροφορικής θα πρέπει να αλλάξει ρόλο. Θα πρέπει να εισηγείται στην Κυβέρνηση τη στρατηγική στους τοµείς της πληροφορικής µε βάση τις εξελίξεις στον τοµέα της Τεχνολογίας. Η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση θα πρέπει να εισαχθεί µε διεθνή διαγωνισµό ανάµεσα σε εταιρείες που υλοποίησαν τέτοιο έργο σε άλλο Κράτος. Η µεθοδολογία που πρέπει να ακολουθηθεί, για να παρακαµφθούν οι γραφειοκρατικοί σκόπελοι, είναι αυτή της παροχής ολοκληρωµένου έργου (turn key). Το κάθε Υπουργείο πρέπει να έχει τη δική του Υπηρεσία Τεχνικής Στήριξης και τη δυνατότητα αγοράς υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τοµέα. Η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση θα επιτρέψει στους πολίτες (ιδιαίτερα των αποµακρυσµένων περιοχών) αλλά και στις επιχειρήσεις να διεκπεραιώνουν µεγάλο µέρος των συναλλαγών τους µε το Κράτος µέσα από την Ηλεκτρονική Επικοινωνία. Επιπλέον, η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση µειώνει τα κόστη του Κράτους (σε προσωπικό και σε υλικά) αλλά και των πολιτών και των επιχειρήσεων (σε χρόνο, διακίνηση και καύσιµα). β. Απλοποίηση διαδικασιών Κάθε Υπουργείο να αναθέσει σε εξωτερικούς εξειδικευµένους Οίκους την καταγραφή των υφιστάµενων διαδικασιών των υπηρεσιών του και την υποβολή σχεδίου απλοποίησης αυτών στην βάση των βέλτιστων πρακτικών που εφαρµόστηκαν σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. γ. Κατάργηση Πολεοδοµικής Άδειας και της Άδειας Οικοδοµής Το Τµήµα Πολεοδοµίας θα καθορίζει όπως σήµερα την πολιτική του Κράτους για πολεοδοµικές ζώνες και ζώνες ανάπτυξης. 3
Να τροποποιηθεί ο περί Αρχιτεκτόνων Νόµος και να εισαχθεί πρόνοια ανάληψης ευθύνης από τον Αρχιτέκτονα για τα Σχέδια που υπογράφει και υποβάλλει στην Πολεοδοµική Αρχή, στο πρότυπο του Νόµου για τους Εγκεκριµένους Λογιστές. Με την υποβολή των Σχεδίων στην Πολεοδοµική Αρχή θα µπορεί να ξεκινήσει η υλοποίηση του έργου. Η Πολεοδοµική Αρχή θα κάνει ελέγχους κατά την εξέλιξη των οικοδοµικών εργασιών για να ελέγξει αν τα Σχέδια συνάδουν µε την πολιτική πολεοδοµικών ζωνών καθώς και αν το έργο που οικοδοµείται είναι αυτό που έχει κατατεθεί στην Αρχή ή έχει τροποποιήσεις. δ. Ταχεία εξυπηρέτηση µεγάλων επενδύσεων Να δηµιουργηθεί Γραφείο Ταχείας Εξυπηρέτησης στο οποίο θα αποσπαστούν λειτουργοί από όλες τις βασικές υπηρεσίες που εµπλέκονται στην υλοποίηση ενός µεγάλου έργου και στο οποίο θα απευθύνεται ο επενδυτής. Οι λειτουργοί αυτού του Γραφείου θα έχουν εξουσιοδότηση από το Νόµο να αποφασίζουν αφού διαβουλευθούν µε τις αρµόδιες υπηρεσίες. Για τα ζητήµατα που απαιτείται πολιτική απόφαση θα υποβάλλουν πρόταση στο Υπουργικό Συµβούλιο. 4. Διαφάνεια: «Όλα στο Φως» Να καθιερωθεί ο θεσµός της διαφάνειας, σύµφωνα µε τον οποίο η Αρχή της Ανοικτής και Δηµόσιας Ακρόασης θα πρέπει να αποτελεί τον κανόνα και να διαχέει την λειτουργία των οργανισµών κοινής ωφελείας και όχι µόνον. Οι συνεδρίες των Διοικητικών Συµβουλίων και επιτροπών να είναι ανοικτές στα Μέλη του Συµβουλίου Καταπολέµησης της Διαφθοράς. Ειδικότερα και σε ότι αφορά τις προσφορές του δηµόσιου και ευρύτερου δηµόσιου τοµέα για αγορά προϊόντων και υπηρεσιών από ιδιώτες, να εγκαθιδρυθεί η αξιολόγηση υπό µορφή ανοικτής ακρόασης, στην οποία θα µπορούν να παραστούν και οι τεχνοκράτες του Συµβουλίου ή των Επιτροπών Καταπολέµησης της Διαφθοράς, αλλά και οι ίδιοι οι συµµετέχοντες στο διαγωνισµό. 4
Η πιο πάνω αρχή «όλα στο φως» απαιτεί βεβαίως την δηµοσίευση τόσο των εγγράφων της ηµερήσιας διάταξης των θεµάτων που θα συζητηθούν, όσο και των πρακτικών των συνεδριάσεων των Συµβουλίων του δηµόσιου και ευρύτερου δηµόσιου τοµέα και την ανάρτηση τους στο διαδίκτυο, σε ειδική ιστοσελίδα που θα γίνει γνωστή στους πολίτες. Τα Δηµοτικά Συµβούλια να συνεδριάζουν σε προκαθορισµένη µέρα και ώρα που να γίνει γνωστή στους δηµότες. Θα αναρτούν από πριν την Ηµερήσια Διάταξη της κάθε συνεδρίας όπως και αργότερα τις αποφάσεις τους και την αιτιολογική τους Έκθεση. Οι συνεδρίες να µεταδίδονται ζωντανά µέσω του διαδικτύου. 5. Ευθύνες του Κράτους έναντι του Πολίτη α. Εφαρµογή των αποφάσεων της Δικαιοσύνης Να ψηφιστεί Νόµος που να επιβάλλει κυρώσεις περιλαµβανοµένης και της φυλάκισης ή και προστίµου εκεί όπου δεν εφαρµόζονται, παραγνωρίζονται ή δεν εκτελούνται οι αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου από Υπουργούς, Μέλη των Δ.Σ. Ηµικρατικών Οργανισµών, Μέλη Ανεξάρτητων Αρχών ή δηµόσιους λειτουργούς. β. Αποκατάσταση ζηµιάς στον Πολίτη Να ψηφιστεί Νόµος ο οποίος θα καθορίζει και θα εξειδικεύει την ευθύνη της Δηµοκρατίας για κάθε ζηµιογόνα άδικη πράξη ή παράλειψη των υπαλλήλων ή των αρχών της Δηµοκρατίας κατά την άσκηση των καθηκόντων τους ή κατ επίκληση των καθηκόντων τους έναντι οιουδήποτε πολίτη της Δηµοκρατίας. Β. Εµβάθυνση της Δηµοκρατίας 1. Εισαγωγή του Ανακλητού Να δοθεί η νοµική δυνατότητα στους πολίτες, µε δηµοκρατικές διαδικασίες να ανακαλούν τους εκλελεγµένους αντιπρόσωπους τους (Πρόεδρο της Δηµοκρατίας, Βουλευτές, Δηµάρχους κλπ) πριν τη λήξη της θητείας τους. 5
Αυτό µπορεί να γίνει µε τη συλλογή υπογραφών από το 25% του εκλογικού σώµατος που εξέλεξε τον αξιωµατούχο, να διεξάγεται δηµοψήφισµα. Αν το 50% συν µια ψήφος απαιτήσει την ανάκληση του αξιωµατούχου, τότε εντός 40 ηµερών διεξάγεται επαναληπτική εκλογή. Με την αρχή του Ανακλητού, η εξουσία παραµένει στα χέρια των πολιτών, ενώ οι εκλελεγµένοι πολιτειακοί αξιωµατούχοι θα είναι υπόλογοι στο λαό καθ όλη τη θητεία τους και όχι µόνο την ώρα της εκλογής. 2. Πάταξη της διαφθοράς α. «Πόθεν Έσχες» Πολιτειακών Αξιωµατούχων Προτείνουµε Τροποποίηση του νόµου, ο οποίος θα πρέπει να προβλέπει τη δηµιουργία Ελεγκτικής Επιτροπής η οποία θα προεδρεύεται από πρώην Δικαστή ή νοµικό εγνωσµένου κύρους και άµεµπτου ήθους και θα έχει υποχρέωση εντός 3 µηνών από την κατάθεση των περιουσιακών στοιχείων ενός αξιωµατούχου να διενεργεί έλεγχο των στοιχείων. Τα αποτελέσµατα των ερευνών της Επιτροπής θα δηµοσιοποιούνται. β. Συµβούλιο Καταπολέµησης της Διαφθοράς Θα δηµιουργηθεί µε Νόµο ανεξάρτητος µηχανισµός Καταπολέµησης της Διαφθοράς, ο οποίος θα λειτουργεί δι ενός Συµβουλίου τεχνοκρατών αλλά και ατόµων µε δικαιοδοσία έρευνας, ώστε να επιτυγχάνεται η ταχεία και επαρκής κινητοποίηση των ανακριτικών διαδικασιών, κυρίως µέσω της άµεσης έκδοσης ενταλµάτων. Τα µέλη του Συµβουλίου να υπηρετούν για µια µόνο θητεία 4 χρόνων. γ. Χρηµατοδότηση των κοµµάτων Να υιοθετηθούν µε Νοµοθεσία οι εισηγήσεις που περιέχονται στην Έκθεση GRECO. Να µελετηθεί η δυνατότητα πλήρους χρηµατοδότησης των κοµµάτων από το κράτος, βάση µιας συµφωνηµένης δοµής που θα επιτρέπει στα κόµµατα να παράγουν πολιτική και να οργανώνουν ποικίλες δραστηριότητες, δεδοµένου ότι η αποδοχή της όποιας εισφοράς από εταιρείες ή πολίτες θα είναι ποινικό αδίκηµα για την ηγεσία του κόµµατος. 6
3. Εισαγωγή του Θεσµού του Δηµοψηφίσµατος Να δηµιουργηθεί το Νοµοθετικό πλαίσιο που θα επιβάλλει στην εκάστοτε Κυβέρνηση τη διεξαγωγή Δηµοψηφίσµατος για τη λήψη απόφασης από τον ίδιο το λαό για πολιτικές σε ιδιαίτερα σηµαντικά ζητήµατα. Οι πολίτες να µπορούν µε τη συλλογή υπογραφών που θα αντιστοιχούν στο 5% του εκλογικού σώµατος να υποχρεώνουν την Κυβέρνηση στη διεξαγωγή Δηµοψηφίσµατος επί συγκεκριµένου ζητήµατος. Η τεχνολογία µας επιτρέπει να εισάξουµε στοιχεία της άµεσης δηµοκρατίας. 4. Συµµετοχή των Πολιτών Τα Νοµοσχέδια και οι Προτάσεις Νόµου, να αναρτώνται σε συγκεκριµένη ιστοσελίδα η οποία θα γίνει γνωστή, για να µπορούν οι πολίτες να ενηµερώνονται αλλά κυρίως να µπορούν να υποβάλλουν τις δικές τους παρατηρήσεις και προτάσεις. Θα πρέπει να δίνεται επαρκής χρόνος π.χ. δύο εβδοµάδων, για την υποβολή των απόψεων των πολιτών. Οι απόψεις των πολιτών να κωδικοποιούνται από την υπηρεσία της Βουλής και να κατατίθενται στην αρµόδια Επιτροπή η οποία θα εξετάσει το σχετικό Νοµοσχέδιο ή Πρόταση Νόµου. 5. Οριζόντια Ψηφοφορία Οι 14 από τους 56 Βουλευτές, δηλαδή το 25% να εκλέγονται µε τη µέθοδο της Οριζόντιας Ψηφοφορίας σε επαρχιακό επίπεδο. Με αυτό τον τρόπο διατηρούµε την αρχή της Απλής Αναλογικής αλλά ταυτόχρονα διευρύνουµε το δικαίωµα επιλογής των πολιτών. 6. Ηλεκτρονική Ψηφοφορία Η τεχνολογία επιτρέπει σήµερα την εισαγωγή της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Το µέτρο αυτό µειώνει το κόστος των εκλογών και θα φέρει τους νέους πιο κοντά στην πολιτική. 7