Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Economic Sciences and Business http://hephaestus.nup.ac.cy Master Degree Thesis 2015 þÿ ÀÌȵ¹Â Äɽ µºà±¹ µåä¹ºî½ ³¹± þÿáì» Ä Å ¹µÅ Å½Ä ÃÄ ¹±Çµ þÿä  µà¹º ¹½É½ ±Â ÃÄ ÃÇ»¹º Bouratsi, Theodora þÿ Á̳Á±¼¼± ¼Ìù±Â ¹ º à Â, Ç» Ÿ¹º ½ ¼¹ºÎ½ À¹ÃÄ ¼Î½ º±¹ ¹ º à  þÿ ±½µÀ¹ÃÄ ¼¹ µ À»¹Â Æ Å http://hdl.handle.net/11728/6992 Downloaded from HEPHAESTUS Repository, Neapolis University institutional repository
Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε Δθπαηδεπηηθή Γηνίθεζε ΓΙΑΣΡΙΒΗ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟΤ ΔΠΙΠΔΓΟΤ Απόςεηο ησλ Δθπαηδεπηηθώλ γηα ην Ρόιν ηνπ Γηεπζπληή ζηε Γηαρείξηζε ηεο Δπηθνηλσλίαο ζηε ρνιηθή Μνλάδα Φνηηήηξηα: Μπνπξάηζε Θενδψξα Α.Μ.: 1133306762 Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο: Γξ. Σζηνχκεο Κσλζηαληίλνο ΠΑΦΟ Αύγνπζηνο 2015 I
ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΝΔΑΠΟΛΙ ΠΑΦΟΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε - Δθπαηδεπηηθή Γηνίθεζε ΓΙΑΣΡΙΒΗ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟΤ ΔΠΙΠΔΓΟΤ Τπνβιεζείζα γηα ηελ απφθηεζε ηνπ Μεηαπηπρηαθνχ Σίηινπ πνπδψλ ηνπ Μεηαπηπρηαθνχ Πξνγξάκκαηνο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο Δθπαηδεπηηθήο Γηνίθεζεο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Νεάπνιηο Πάθνπ Απόςεηο ησλ Δθπαηδεπηηθώλ γηα ην Ρόιν ηνπ Γηεπζπληή ζηε Γηαρείξηζε ηεο Δπηθνηλσλίαο ζηε ρνιηθή Μνλάδα Μπνπξάηζε Θενδώξα Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο: Γξ. Σζηνύκεο Κσλζηαληίλνο ΠΑΦΟ Αχγνπζηνο 2015 II
Copyright Μπνπξάηζε Θενδψξα 2015 Με επηθχιαμε παληφο δηθαηψκαηνο. Allrightsreserved. Ζ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία εθπνλήζεθε ζηα πιαίζηα ηνπ κεηαπηπρηαθνχ πξνγξάκκαηνο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο-Δθπαηδεπηηθήο Γηνίθεζεο ηνπ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟΤ ΝΔΑΠΟΛΗ ΠΑΦΟΤ. Ζ έγθξηζή ηεο δελ ππνδειψλεη απαξαίηεηα θαη ηελ απνδνρή ησλ απφςεσλ ηνπ ζπγγξαθέα εθ κέξνπο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Νεάπνιηο Πάθνπ. III
ΕΥΦΑΡΙΣΤΙΕΣ Με ηελ νινθιήξσζε ηεο δηπισκαηηθήο κνπ εξγαζίαο ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο επραξηζηίεο κνπ ζε όινπο όζνπο ζπλέβαιαλ ζηελ εθπόλεζε θαη ζύληαμή ηεο. Τηο ηδηαίηεξεο επραξηζηίεο κνπ νθείισ λα εθθξάζσ ζηνλ θ. Τζηνύκε Κσλζηαληίλν, επηβιέπνληα θαζεγεηή ηεο εξγαζίαο απηήο, γηα ηελ νπζηαζηηθή ζηήξημε θαη ηε ζπκπαξάζηαζε πνπ κνπ έδεημε. Τν ήζνο, ε επγέλεηα, ε δηαθξηηηθόηεηά ηνπ ζε ζπλδπαζκό κε ηελ επηζηεκνληθή γλώζε θαη θαζνδήγεζε ηνπ ππήξμαλ θαζνξηζηηθέο παξάκεηξνη ζηελ πνξεία δηεμαγσγήο θαη νινθιήξσζεο απηήο ηεο εξγαζίαο. Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ζεξκά ηνλ θ. Γεώξγην Γ. Καξαηάζην η.πεξηθεξεηαθό Γηεπζπληή Δθπαίδεπζεο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο θαη δηδάζθνληα θαζεγεηή κνπ, πνπ ζηάζεθε πνιύηηκνο αξσγόο θαζ όιε ηε δηάξθεηα ηνπ Μεηαπηπρηαθνύ Πξνγξάκκαηνο κε ηελ επηζηεκνληθή ηνπ γλώζε θαη ηελ πνιύρξνλε εκπεηξία ηνπ ζηε Γηνίθεζε, θαζώο θαη ηελ ακέξηζηε ζπκπαξάζηαζε ηνπ ζε όινπο ηνπο ηνκείο. Δπίζεο ζα ήζεια λα δώζσ ηηο επραξηζηίεο κνπ ζε όινπο ηνπο ππόινηπνπο θαζεγεηέο, πνπ δίδαμαλ ζην Μεηαπηπρηαθό απηό Πξόγξακκα θαη ηδηαίηεξα ζηνλ θ. Αδακάληην Παπαζηακάηε θαη ζηνλ θνζκήηνξα ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Νεάπνιηο Πάθνπ θ. Σπύξν Βιηάκν γηα ηελ πνιύπιεπξε ζπκβνιή ηνπο. Φπζηθά δε ζα παξαιείςσ λα επραξηζηήζσ ηνπο γνλείο κνπ Απόζηνιν θαη Δπηπρία, ηνλ πεζεξό κνπ Νίθν θαη ηελ πεζεξά κνπ Αιεμάλδξα, νη νπνίνη κε πεξηζζή αγάπε κε βνήζεζαλ λα αληαπεμέιζσ ζηηο νηθνγελεηαθέο κνπ ππνρξεώζεηο. Πνιιέο επραξηζηίεο νθείισ ζην ζύδπγν κνπ Γηάλλε, ηνπ νπνίνπ ε ζπκπαξάζηαζε θαη ε ππνκνλή κνπ έδσζαλ δύλακε θαη θνπξάγην λα ππεξπεδήζσ κε επηηπρία θάζε δπζθνιία θαη ζηάζεθε ζην πιεπξό κνπ κε άπιεηε αγάπε, αληηθαζηζηώληαο κε επάμηα ζην κεηξηθό κνπ ξόιν. IV
Αυιερώνεται στο λατρεμένο μου γιο Νίκο, που με έκανε καλύτερο άνθρωπο V
Πίνακας περιεχομένων Πεξίιεςε... IX Abstract... X Δηζαγσγή... 1 Κεθάιαην 1: Ζγεζία ζηε ρνιηθή Μνλάδα... 3 1.1 Ζ Έλλνηα ηεο Ζγεζίαο... 3 1.2 Μνληέια Ζγεζίαο... 5 1.2.1 Δλδερνκεληθή Θεσξία ηνπ Fiedler... 5 1.2.2 Θεσξίεο Υ θαη Φ ηνπ McGregor... 6 1.2.3 Σν Γηνηθεηηθφ Πιέγκα... 7 1.2.4 Σν Πξφηππν ησλ Tannenbaum θαη Schmidt... 8 1.3 ηπι ( κνληέια) Δθπαηδεπηηθήο Ζγεζίαο... 9 Κεθάιαην 2: Οξγάλσζε θαη Γηνίθεζε ρνιηθήο Μνλάδαο... 12 2.1 ρνιηθή Γηεχζπλζε βάζεη Ννκνζεζίαο... 12 2.2 Καζήθνληα Γηεπζπληή ρνιηθήο Μνλάδαο... 13 2.2.2 Ζγέηεο... 14 2.2.2 Δπφπηεο... 15 2.2.3 Δθπαηδεπηηθφο... 15 2.2.4 Γξακκαηέαο... 15 2.2.5 Αμηνινγεηήο... 15 2.2.6 Καζνδεγεηήο λέσλ εθπαηδεπηηθψλ... 16 2.2.7 Δθπξφζσπνο ζρνιείνπ... 16 2.3 Ο Ρφινο ηνπ Γηεπζπληή... 16 Κεθάιαην 3: Δπηθνηλσλία ζηε ζρνιηθή κνλάδα... 19 3.1 Ζ Έλλνηα ηεο Δπηθνηλσλίαο... 19 3.1.1 Ζ πνπδαηφηεηα ηεο Δπηθνηλσλίαο... 21 VI
3.2 Ζ Δπηθνηλσλία ηνπ Γηεπζπληή κε ηα κέιε ηεο ρνιηθήο Μνλάδαο... 23 3.3 Γηαπξνζσπηθέο ρέζεηο... 25 3.3.1 Γηαπξνζσπηθέο ρέζεηο ησλ Γηεπζπληψλ ρνιηθψλ Μνλάδσλ θαη Δθπαηδεπηηθψλ... 25 3.3.2. Γηαπξνζσπηθέο ρέζεηο ησλ Γηεπζπληψλ ρνιηθψλ Μνλάδσλ θαη Δθπαηδεπηηθή Κνηλφηεηα... 26 3.4 πγθξνχζεηο... 27 3.4.1 πγθξνχζεηο ζην ζρνιείν... 27 3.4.2. Ο ξφινο ηνπ Γηεπζπληή ζρνιείνπ ζηελ δηαρείξηζε θαη αληηκεηψπηζε ησλ ζπγθξνχζεσλ... 29 3.5. ρνιηθφ Κιίκα... 30 3.5.1 Ζ Έλλνηα ηνπ ρνιηθνχ Κιίκαηνο... 30 3.5.2 Παξάγνληεο Γηακφξθσζεο ρνιηθνχ Κιίκαηνο... 31 3.5.3 Ζ ζπκβνιή ηεο νξγάλσζεο θαη ηεο δηνίθεζεο ηνπ ζρνιείνπ ζηε δηακφξθσζε ηνπ ζρνιηθνχ θιίκαηνο.... 32 Κεθάιαην 4: ρέδην Έξεπλαο... 34 4.1 θνπφο Έξεπλαο εξεπλεηηθά εξσηήκαηα... 34 4.2. Τπνζέζεηο έξεπλαο... 34 4.3. Δξεπλεηηθή Πξνζέγγηζε... 35 4.4. Δξεπλεηηθφ ρέδην... 35 4.5. Μεζνδνινγία Έξεπλαο... 36 4.6 Γείγκα... 38 4.6.1 Καζνξηζκφο Πιεζπζκνχ... 38 4.6.2 Δπηινγή δεηγκάησλ... 38 4.6.3 Μέζν ζπιινγήο δεδνκέλσλ... 39 4.7. Πεξηνξηζκνί έξεπλαο... 40 Κεθάιαην 5: Απνηειέζκαηα Έξεπλαο... 41 5.1 Γεκνγξαθηθά ηνηρεία... 41 VII
5.2 ρέζεηο Γηεπζπληή θαη Δθπαηδεπηηθψλ Γηεπζπληή θαη ζρνιηθήο θνηλφηεηαο- ρνιηθφ θιίκα... 47 Κεθάιαην 6... 67 πκπεξάζκαηα- ζπδήηεζε... 67 Δπίινγνο... 76 Bηβιηνγξαθία... 80 Παξάξηεκα... 87 Δξσηεκαηνιφγην... 87 VIII
Πεξίιεςε Απφ ηα πην δχζθνια ζέκαηα ηεο θνηλσληθήο ςπρνινγίαο, είλαη ην ζέκα ηνπ εγέηε θαη ηεο εγεζίαο. πγρξφλσο φκσο είλαη θαη απφ ηα πην βαζηθά πξνβιήκαηα ηεο νηθνλνκίαο. Δίλαη γλσζηφ, φηη ε αλεχξεζε ζηειερψλ γηα λα πιαηζηψζνπλ ηα λεπξαιγηθά ζεκεία κηαο επηρείξεζεο ή ελφο νξγαληζκνχ είλαη έλα βαζηθφ δήηεκα. Γελ είλαη ιίγεο νη επηρεηξήζεηο πνπ θαηαζηξάθεθαλ ή δελ επηηέιεζαλ ηνλ ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν δεκηνπξγήζεθαλ, γηαηί νη πξντζηάκελνη θαη ηα επηηειηθά ζηειέρε δελ θάλεθαλ άμηα ηεο απνζηνιήο ηνπο θαη ηθαλά γηα λα αληαπνθξηζνχλ ζηνλ ξφιν πνπ είραλ αλαιάβεη. Ζ αλεχξεζε ζηειερψλ γηα λα πιαηζηψζνπλ ην ξφιν ηνπ δηεπζπληή ηφζν ζηελ πξσηνβάζκηα φζν θαη ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε είλαη ζίγνπξα, απφ ηα πην βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ απαζρνινχλ ζήκεξα ην Τπνπξγείν Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ, ιφγσ ηνπ φηη ηα άηνκα απηά ζα πξέπεη λα είλαη επηθνηλσληαθά, λα αζθνχλ κηα επίδξαζε δηεπζχλνληα, θαζνδεγψληαο, ειέγρνληαο θαη πξνζαλαηνιίδνληαο ηηο ζθέςεηο, ηα αηζζήκαηα ή ηε ζπκπεξηθνξά ελφο αξηζκνχ άιισλ αλζξψπσλ. ηφρνο ινηπφλ ηεο δηπισκαηηθήο απηήο εξγαζίαο είλαη ε δηεξεχλεζε ησλ απφςεσλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζρεηηθά κε ην ξφιν ηνπ δηεπζπληή ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο, ζηε δηαρείξηζε ηεο επηθνηλσλίαο κέζα ζε απηή. ηελ αξρή ηεο εξγαζίαο γίλεηαη κηα βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ηνπ ζέκαηνο κέζα απφ ηελ ππάξρνπζα βηβιηνγξαθία, ελψ ζηε ζπλέρεηα πξαγκαηνπνηείηαη έξεπλα, κέζσ εξσηεκαηνινγίσλ ζε εθπαηδεπηηθνχο ζρνιείσλ. Όπσο πξνθχπηεη απφ ηα απνηέιεζκα ηεο ελ ιφγσ έξεπλαο, νη πεξηζζφηεξνη εθπαηδεπηηθνί είλαη ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηνπο δηεπζπληέο ηνπο, ζε κεγάιν βαζκφ φζνλ αθνξά ηελ επηθνηλσλία θαη ηε δηαρείξηζή ηεο ζηε ζρνιηθή κνλάδα. Λέμεηο Κιεηδηά: δηνίθεζε ζρνιηθψλ κνλάδσλ, εγεζία, εγέηεο, ζρνιηθή εγεζία, επηθνηλσλία, δηαρείξηζε επηθνηλσλίαο, δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο, ζρνιηθφ θιίκα, ζπγθξνχζεηο IX
Abstract One of the hardest problems for social psychology is the issue of leaders and leadership. In the meantime, it is also one of the basic problems of economy. It is known, that finding employees that can frame the most significant parts of a business or organization is a fundamental issue. A lot of firms have failed or did not achieve the goals for which they were formed, because managers and executives were not adequate for the position requirements and did not stand up for the role they were assigned to. Finding employees that can play the role of a principal, in both first and second level of education is in fact one of the most significant problems that concern the Ministry of Education, since these people should be communicative, play the role of the director guiding, auditing and orienting thoughts, emotions or the behavior of a number of other people. The goal of this thesis is to research the opinions of education professionals regarding the role of the principal in the school unit, in communication management. In the beginning of this paper a literature review is being done on the subject through existing bibliography, while more research through questionnaires distributed to school teachers is described later. The results show that most teachers are satisfied from their principals in a significant degree, regarding communication management in the school unit. Keywords: school administration, leadership, leader, school leadership, communication, communication management, interpersonal relationships, school climate, conflicts. X