Τελεσίγραφο για λιτότητα Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει στο Ecofin και στην ΟΝΕ για την Ελλάδα τη «συνετή» πολιτική στις αυξήσεις μισθών και ημερομισθίων και εφαρμογή του συστήματος των συντάξεων «E» 14/2/2009 Σκληρή λιτότητα, περικοπή των δαπανών των υπουργείων και αλλαγή του συνταξιοδοτικού συστήματος ζητεί από την κυβέρνηση η Κομισιόν στο πρώτο κείμενο συστάσεών της προς την Ελλάδα, το οποίο θα δημοσιοποιηθεί την ερχόμενη Τετάρτη και θα συνοδεύει την πρότασή της για επιτήρηση με 2ετή περίοδο προσαρμογής. Συστήνει ακόμη με την ψήφιση νόμων και την έκδοση υπουργικών αποφάσεων να αποκτήσουν «σάρκα και οστά» τα μέτρα που έχει εξαγγείλει το οικονομικό επιτελείο. Υπολογίζεται δε ότι για να καταφέρει η χώρα μας να ρίξει το έλλειμμα κάτω από το 3% μέχρι το τέλος του 2010 θα απαιτηθούν πάνω από 3 δισ. ευρώ. Πιο αναλυτικά, στο κείμενό της προς το ECOFIN, το οποίο θα εξετάσει προηγουμένως και η Οικονομική και Νομισματική Επιτροπή της Ενωσης, η Κομισιόν αναφέρεται στην ανάγκη περιστολής των δημοσίων δαπανών (οριζόντια λ.χ. μείωση κατά 10% των δαπανών των υπουργείων), επιμένει στην άσκηση μιας «συνετούς» (prudent) πολιτικής στις αυξήσεις των μισθών και των ημερομισθίων, καθώς και στην ολοκλήρωση της εφαρμογής του συστήματος των συντάξεων.
Διαπιστώνει επίσης ότι πολλά στοχευμένα μέτρα του επικαιροποιημένου προγράμματος έχουν αναγγελθεί, αλλά δεν έχουν ακόμη «θεσμοθετηθεί» και επιμένει στην έκδοση το ταχύτερο δυνατόν των αναγκαίων γι αυτόν τον σκοπό νόμων και υπουργικών αποφάσεων για τη εφαρμογή τους. Διαδικασία Ετσι, λοιπόν, κάτω από τις χειρότερες δυνατές συνθήκες για την κυβέρνηση ξεκινάει η διαδικασία για την υιοθέτηση την Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου από την Κομισιόν του πρώτου κειμένου των συστάσεών της προς την Ελλάδα για την ύπαρξη και την αντιμετώπιση των υπερβολικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων της. Η Κομισιόν ξεκινάει την οικοδόμηση αυτού του κειμένου της με βάση τη δική της λογική και τις δικές της μακροοικονομικές προβλέψεις. Με άλλα λόγια, υπολογίζει ότι η αύξηση του ΑΕΠ της Ελλάδας θα είναι +0,2% το 2009 και +0,7% το 2010, ενώ στο Επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας η Αθήνα υπολογίζει αυτό το μέγεθος στο +1,1% το 2009 και στο +1,6% του ΑΕΠ το 2010. Ταυτόχρονα, η Κομισιόν υπολογίζει το δημ. έλλειμμα της χώρας στο -3,7% του ΑΕΠ το 2009 και στο -4,2% το 2010, ενώ η Ελλάδα υποστηρίζει στο Επικαιροποιημένο Πρόγραμμά της ότι το έλλειμμα θα είναι -3,7% του ΑΕΠ το 2009 και -3,2% του ΑΕΠ το 2010. Η επαλήθευση των προγνωστικών της Επιτροπής σημαίνει, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι υπάρχει τουλάχιστον μία ποσοστιαία μονάδα διαφορά μεταξύ του ελλείμματος που προβλέπει αυτή και εκείνου που προβλέπει η Ελλάδα(-4,2% έναντι -3,2%). Αυτό το ποσοστό σε πραγματικούς αριθμούς ισοδυναμεί με περίπου 2,6 δισ. ευρώ. Θα πρέπει, δηλαδή, ο ΥΠΟΙΚ Γ. Παπαθανασίου να «βρει» μέσα σε ένα ή δύο χρόνια αυτά τα 2,6 δισ. ευρώ για να κατεβάσει το έλλειμμα στο -3% που λέει το Σύμφωνο Σταθερότητας και για την ακρίβεια να το μειώσει κάτω από το -3% κατά 0,1%-0,3%, που σημάνει ότι στα 2,6 δισ. θα πρέπει να βρει άλλα 300 με 500 εκατ. ευρώ. Εκθέσεις Στο κείμενο της «έκθεσής» της, που θα υιοθετήσει η Κομισιόν την Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου με βάση το άρθρο 104.3 της Συνθήκης (σ.σ.: την ίδια ημέρα θα υιοθετήσει ανάλογες εκθέσεις για 19 από τις 27 κοινοτικές χώρες ανεξάρτητα αν εμφανίζουν ελλείμματα ή όχι), θα εκφράζεται αρκετά γενικόλογα για την ανάγκη της έγκαιρης λήψης μέτρων διαρθρωτικού χαρακτήρα από την Ελλάδα, όπως λ.χ. να καταβάλει αυτή κάποια μεγαλύτερη προσπάθεια μείωσης από τώρα των ελλειμμάτων της, να διευκρινίσει τι ακριβώς εννοεί (να συγκεκριμενοποιήσει περισσότερο) στο Επικαιροποιημένο Πρόγραμμά της ως προς την αύξηση των δημ. εσόδων και τη μείωση των δημ. δαπανών της κ.λπ., προκειμένου να συμμορφωθεί προς τις επιταγές του Συμφώνου Σταθερότητας με την ενίσχυση των δημοσιονομικών της χώρας και την «παγίωσή» τους (consolidation) σιγά σιγά, αρχής γενομένης -εξυπακούεται αλλά δεν λέγεται ρητά στο κοινοτικό κείμενο- από φέτος (2009). Χ. ΑΛΜΟΥΝΙΑ Η «σκληράδα» του επιτρόπου... «Γνώμη» της Κομισιόν
Η «σκληράδα» του αρμόδιου επιτρόπου Χοακίν Αλμούνια, που εμπιστεύεται μόνο τα στοιχεία των υπηρεσιών του και επ' αυτών βασίζει τις διαπιστώσεις και συστάσεις που καταχωρίζει στη «Γνώμη» της Κομισιόν, οφείλεται, σύμφωνα με κοινοτικές πηγές, στην επιθυμία του να μην κατηγορηθεί κάποια στιγμή ότι ήταν «μαλακός» προς την Ελλάδα όπως είχε παλαιότερα συμβεί με ανάλογες συστάσεις που είχε διατυπώσει για τη χώρα μας ο προκάτοχός του Πέδρο Σόλμπες, σήμερα ΥΠΟΙΚ της Ισπανίας. Με βάση αυτή τη «γνώμη» της Κομισιόν το συμβούλιο των Υπουργών (ΕΚΟΦΙΝ) στη σύνοδό του την Τρίτη 10 Μαρτίου θα διαπιστώσει την ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος στην Ελλάδα. Στη συνέχεια μόνον η Επιτροπή θα συντάξει το τελικό κείμενο των συστάσεών της προς την Ελλάδα, αυτό δηλαδή που θα αναφέρεται στην ανάγκη «επιτήρησης» και θα προσδιορίζει και το χρονοδιάγραμμα για την έξοδο από αυτήν (περίοδος χάριτος), θα το υποβάλει στην Οικονομική και Νομισματική Επιτροπή και στη συνέχεια στο άτυπο ΕΚΟΦΙΝ που θα συνεδριάσει στις 3 και 4 Απριλίου στην Πράγα και το οποίο θα εγκρίνει τις οριστικές συστάσεις της Κομισιόν με βάση το άρθρο 104.7 της Συνθήκης. Σε αυτή τη συνεδρίαση ο υπουργός Οικονομίας, Γιάννης Παπαθανασίου, θα κληθεί να διεκδικήσει και να πείσει τους ομολόγους του είτε ότι τα στοιχεία της Επιτροπής δεν είναι δυνατό να ληφθούν ως βάση των συστάσεών της και ότι το δικό του επικαιροποιημένο πρόγραμμα είναι πιο αξιόπιστο είτε -και το πιθανότερο- θα αποδεχθεί τα στοιχεία και θα ζητήσει τριετή περίοδο χάριτος για τη μείωση των ελλειμμάτων, δηλαδή μέχρι και το 2011. Ιλιγγιώδη Ανεξάρτητα λοιπόν αν αποσπάσει η Ελλάδα τον Απρίλιο μια 2ετή ή ακόμη και 3ετή περίοδο χάριτος, τα ποσά των 2,5-3 δισ. ευρώ για τη μείωση των ελλειμμάτων της είναι ιλιγγιώδη, λαμβανομένης υπόψη της κρίσης, της ύφεσης, της επιχειρηματικής και οικονομικής δυσπραγίας. Ετσι θα είναι υποχρεωμένη να πάρει μέτρα και από το 2009, πράγμα που σημαίνει νέα αλλαγή ακόμη και του τρέχοντος προϋπολογισμού με άγνωστες τις πολιτικές προεκτάσεις και επιπτώσεις αυτής της δημοσιονομικής προσαρμογής. ΚΟΜΙΣΙΟΝ Προς επιτήρηση και άλλες 4 χώρες Μαζί με την Ελλάδα προτάσεις για «επιτήρηση» για υπερβολικά δημόσια ελλείμματα θα υιοθετήσει η Κομισιόν και για την Ισπανία, τη Μάλτα, την Ιρλανδία και τη Γαλλία. Σε όλα τα κείμενά του ο κ. Αλμούνια φαίνεται ότι χρησιμοποιεί σκληρή φρασεολογία, αγνοώντας ότι η ύφεση και η κρίση έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία αυτών των ελλειμμάτων σε αυτές τις χώρες, κάτι που επίτηδες (;) δείχνει να αγνοεί ο ίδιος στις προτάσεις του για σφιχτές δημοσιονομικές πολιτικές.
Αυτή η συμπεριφορά του κ. Αλμούνια, έλεγαν κοινοτικές πηγές, έχει ενοχλήσει τους επιτρόπους των 5 άμεσα ενδιαφερομένων χωρών-μελών και δεν πρέπει να αποκλείεται μια αντίδρασή τους για την τροποποίηση επί το ηπιότερο της γλώσσας των κειμένων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα μπορέσουν σε αυτήν τη φάση να αλλάξουν την ουσία ή το περιεχόμενό τους. ΟΙ ΣΟΒΑΡΕΣ ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΟΜΙΣΙΟΝ Πάνω από 3 δισ. ευρώ θα φτάσει... ο λογαριασμός της 2ετούς επιτήρησης Ξεπερνά τα 3 δισ. ευρώ ο... λογαριασμός της διετούς επιτήρησης, η οποία θα διαιωνίσει την πολιτική λιτότητας της κυβέρνησης και θα φέρει νέα περιοριστικά μέτρα. Η Κομισιόν διατυπώνει σοβαρές ενστάσεις για τις προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΠΣΑ), όσον αφορά τους στόχους για ανάπτυξη, περικοπές δαπανών και ενίσχυση των εσόδων. Γι αυτό και την ερχόμενη Τετάρτη 18 του μήνα θα προτείνει στο Εκοφίν την επιτήρηση της ελληνικής οικονομίας με διετή περίοδο δημοσιονομικής προσαρμογής, παρότι η ελληνική πλευρά ζητεί τριετή περίοδο χάριτος. Στις 10 Μαρτίου το Εκοφίν θα λάβει τη σχετική απόφαση και αν δεν υπάρξει στο παρασκήνιο πολιτική συμφωνία, θα έχουμε σίγουρα διετή προσαρμογή, η οποία σημαίνει: Το έλλειμμα - Μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ στα τέλη του 2010. Αν τώρα λάβουμε υπόψη την πρόβλεψη του ΠΣΑ, σύμφωνα με την οποία το δημοσιονομικό έλλειμμα θα διαμορφωθεί του χρόνου στο 3,2%, τότε απαιτείται προσαρμογή της τάξης του 0,2% ή 520 εκατ. ευρώ. Ομως, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, το έλλειμμα του 2010 χωρίς τη λήψη νέων μέτρων θα φτάσει στο 4,2% και για να πέσει στο 3% θα πρέπει να μειωθεί κατά 1,2% ή 3,12 δισ. ευρώ. Θεωρείται βέβαιο ότι η Κομισιόν θα είναι αυστηρή με την Ελλάδα, συνυπολογίζοντας το γεγονός ότι είναι... υπότροπη. Είναι, άλλωστε, η μοναδική χώρα της Ευρωζώνης η οποία, αφού βγήκε από την επιτήρηση, στα μέσα του 2007, επέτρεψε τον εκτροχιασμό των δημοσιονομικών της, με αποτέλεσμα την ίδια χρονιά και χωρίς τις παρενέργειες της κρίσης το έλλειμμα να φτάσει στο 3,5%. Το βέβαιο είναι πως το Πρόγραμμα Σταθερότητας που κατατέθηκε προ 15νθημέρου στις Βρυξέλλες θα έχει την τύχη του προϋπολογισμού του 2009, ο οποίος ακυρώθηκε πριν καλά καλά ψηφιστεί. Η βασική ένσταση της Κομισιόν αφορά τον ρυθμό ανάπτυξης, καθώς τον υπολογίζει στο 0,2%, την ώρα που στο ΠΣΑ και στο βασικό του σενάριο οριοθετείται στο 1,1%. Η διαφορά αυτή σχετίζεται και με τα προσδοκώμενα φορολογικά έσοδα.
Το οικονομικό επιτελείο μπορεί να διέγραψε έσοδα 2,5 δισ. ευρώ, αλλά και πάλι προβλέπει ότι σε ετήσια βάση τα φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν άνω του 12% σε σχέση με το 2008. Στις Βρυξέλλες πιστεύουν ότι ο ρυθμός ανάπτυξης, ακόμη κι αυτός που περιμένει η ελληνική πλευρά, δεν δικαιολογεί τόσο μεγάλη ποσοστιαία αύξηση των εσόδων. Αλλωστε, πέρυσι, πριν δηλαδή πάρει διαστάσεις η κρίση, τα φορολογικά έσοδα ενισχύθηκαν κατά 7% σε σχέση με το 2007. Αν δεν επαληθευτεί ο στόχος του ΠΣΑ για τα έσοδα, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι το έλλειμμα του τρέχοντος έτους θα ξεπεράσει το προβλεπόμενο 3,7% και θα είναι πολύ πιο δύσκολη η δημοσιονομική προσαρμογή. Το οικονομικό επιτελείο υποστηρίζει ότι θα καταφέρει εντός του έτους να περικόψει δαπάνες που θα κυμαίνονται από 500 εκατ. ευρώ έως και 1 δισ. ευρώ. Μάλιστα, ο κ. Παπαθανασίου έχει τονίσει ότι για πρώτη φορά δεν θα υπάρξει υπέρβαση αλλά εξοικονόμηση δαπανών. Ομως, στην Κομισιόν αμφισβητούν και αυτό τον στόχο. Κι αυτό γιατί αφενός μέχρι σήμερα και σε μόνιμη βάση καταγράφεται υπέρβαση και αφετέρου επειδή στις εκλογικές χρονιές (φέτος εκτός από τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου είναι πιθανόν να έχουμε και πρόωρες βουλευτικές εκλογές) κατά παράδοση οι δαπάνες ξεφεύγουν και μάλιστα κατά πολύ. Γιώργος Δαράτος ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ