ΗΜΥ 100 Εισαγωγή στην Τεχνολογία ιάλεξη 4

ΗΜΥ 100 Εισαγωγή στην Τεχνολογία ιάλεξη 4 19 Σεπτεµβρίου, 2006 Γεώργιος Έλληνας Επίκουρος Καθηγητής ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Το διαδίκτυο και η εξέλιξη του Παγκόσµιος ιστός Γλώσσα προγραµµατισµού HTML ηµιουργία ιστοσελίδας ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Τηλέγραφος (1837) Τηλέφωνο (A. Bell 1876) Ραδιόφωνο (1920 s) Τηλεόραση (1950 s) Τηλεπικοινωνία µε δορυφόρους (1960 s) Επικοινωνία µεταξύ Computers (1970 s) Οπτικές Τηλεπικοινωνίες (1980 s) ιαδίκτυο και κινητή επικοινωνία (1990 s) 1

ιαδίκτυο Είναι ένα δίκτυο δικτύων Ενώνει υπολογιστές µε υπολογιστές Κάθε υπολογιστής µπορεί να δώσει πληροφορίες ή να πάρει πληροφορίες από άλλα δίκτυα και υπολογιστές Είναι µηχανισµός µεταφοράς δεδοµένων Προσοχή: εν βρίσκουµε κάτι στο διαδίκτυο (στο Internet). Βρίσκουµε κάτι µέσω του διαδικτύου ή χρησιµοποιώντας το διαδίκτυο. Ένα δίκτυο από δίκτυα, που ενώνει πολλά κυβερνητικά, ακαδηµαϊκά και προσωπικά computers µαζί και παρέχει την υποδοµή για την µεταφορά δεδοµένων µεταξύ δύο τερµατικών που είναι ενωµένα στο δίκτυο. Χρησιµοποιεί πρωτόκολλο TCP/IP και µεταγωγή πακέτων. Χρησιµοποιεί κάθε φυσικό µέσο τηλεπικοινωνιών. ιαδίκτυο Η εξέλιξη του διαδικτύου Χρόνος 1952 1968-1969 1972 1973-1974 1976 1979-1981 1983 1985-1988 1990 1992 1996-present Γεγονός ηµιουργία του Advanced Research Projects Agency (ARPA) στις ΗΠΑ. Κατασκευή του πρώτου δικτύου (ARPANET) µεταξύ τεσσάρων σηµείων τοποθετηµένων στα πανεπιστήµια UCLA, Stanford, UCSB και University of Utah. Ο Ray Tomlinson του BBN γράφει τον κωδικό για το πρώτο πρόγραµµα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου (e-mail). Το Network Control Protocol (NCP) χρησιµοποιείται για τη µεταφορά δεδοµένωνστοίδιοδίκτυο. ηµιουργείται το TCP/IP για µεταφορά δεδοµένων µεταξύ δικτύων. Χρησιµοποιείται για πρώτη φορά ο όρος διαδίκτυο. (TCP - Vinton Cerf) Μεταφορά δεδοµένων µέσω οµοαξονικού καλωδίου. Χρησιµοποιείται το TCP/IP στο ARPANET. Η IBM κατασκευάζει το BITNET για ηλεκτρονικό ταχυδροµείο και listserves (αποστολή µηνυµάτων σε µέλη καταλόγων). Το University of Wisconsin δηµιουργεί το Domain Name System (DNS) για την ευκολότερη µεταφορά δεδοµένων µεταξύ κεντρικών υπολογιστών (servers). Κατασκευάζονται οι γραµµές µεταφοράς T1 (µέχρι και 1.5 Mbps). Το σύστηµα υπερκείµενου (Hypertext) δηµιουργείται για τη µεταφορά δεδοµένων στο διαδίκτυο. (Tim Berners-Lee (CERN -Geneva)) Εισαγωγή του Παγκόσµιου Ιστού (World Wide Web (WWW)). (1993 Mosaic) Εµφανίζονται οι Ανεξάρτητοι Παροχής Υπηρεσιών ιαδικτύου (Independent Internet Service Providers (ISPs)). 2

Παράδειγµα ικτύου της Level 3 Μεταφορά πακέτων σε µεγάλες αποστάσεις Gateway /Regen 600 km Maximum 1 2 3 4 5 Gateway /Regen Ενισχυτής 100km 160 10G (πάµε προς 40G) κανάλια/οπτική ίνα µε πολυπλεξία κατά µήκος κύµατος BER < 10-13 2.5G, 10G, 10GigE Οπτικός Μεταγωγός Ανάπτυξη Ιδεών 1940s - 1969 Πρώτη Ιδέα µεταγωγής πακέτων σε WANs (Wide Area Networks) Πρώτη ιδέα µεταγωγής πακέτων για µεταφορά πληροφοριών Πρώτη ιδέα χρησιµοποίησης δικτύων Χρήση ψηφιακών κυκλωµάτων µε silicon. Στέλνοµε και παραλαµβάνοµε bits µε αξιοπιστία Χρήση computers 1945 1969 Copyright 2002, William F. Slater, III, Chicago, IL, USA 3

Ανάπτυξη Ιδεών 1970s - 1995 Χρήση του Internet στις επιχειρήσεις Browsers (Mosaic, Internet Explorer, etc) HTML και URLs -> World Wide Web ARPANET -> Internet TCP/IP 1940s - 1969 1970 1995 Copyright 2002, William F. Slater, III, Chicago, IL, USA Ανάπτυξη του Internet 1977: 111 hosts στο Internet 1981: 213 hosts 1983: 562 hosts 1984: 1,000 hosts 1986: 5,000 hosts 1987: 10,000 hosts 1989: 100,000 hosts 1992: 1,000,000 hosts 2000: Over 407 εκατοµµύρια χρήστες 2001: 150 175 εκατοµµύρια hosts 2001: 31 εκατοµµύρια domain names (100 Tbit δεδοµένων) 2002: πάνω από 200 εκατοµµύρια hosts 840 εκατοµµύρια χρήστες Μέχρι το 2010, περίπου 80% του πλανήτη θα είναι στο Internet Growth of Internet Hosts * Sept. 1969 - Sept. 2002 250,000,000 200,000,000 Sept. 1, 2002 No. of Hosts 150,000,000 100,000,000 Dot-Com Bust Begins 50,000,000 0 9/69 01/71 Chart by William F. Slater, III 01/73 01/74 01/76 01/79 08/81 08/83 10/85 11/86 07/88 01/89 10/89 01/91 10/91 04/92 Time Period 10/92 04/93 10/93 07/94 01/95 01/96 01/97 01/98 Το Internet δεν ήταν γνωστό σαν το "Internet" µέχρι τον Ιανουάριο του 1984, όπου 1000 hosts Ήταν ενωµένοι χρησιµοποιώντας το πρωτόκολλο TCP/IP. Copyright 2002, William F. Slater, III, Chicago, IL, USA 01/99 01/01 08/02 4

Εγγραφή για Domain Names Jan. 89 - Jul. 97 April 2001: 31,000,000 Domain Names!!! Στατιστικά στοιχεία από το IITF Η ανερχόµενη «ψηφιακή οικονοµία*» Για να καταφέρεις 50 εκατοµµύρια ανθρώπων να συµµετάσχουν: Το ραδιόφωνο χρειάστηκε 38 χρόνια Η τηλεόραση χρειάστηκε 13 χρόνια Μόλις άνοιξε στο ευρύ κοινό, το Internet χρειάστηκε µόνο 4 χρόνια!!! http://www.ecommerce.gov/emerging.htm * Παρουσιάστηκε στον Πρόεδρο των Ηνωµένων Πολιτειών στις 15 Απριλίου 1998. Εύρος Ζώνης (Bandwidth) του Internet 5

Εύρος Ζώνης (Bandwidth) του Internet (2006) Τα δηµογραφικά του Internet αλλάζουν µε γοργούς ρυθµούς Η Ασία έχει τώρα τους περισσότερους χρήστες Η Κίνα έχει ξεπεράσει τις Ηνωµένες Πολιτείες ως η µεγαλύτερη αγορά σε σταθερά και κινητά τηλέφωνα και πολύ σύντοµα στις ευρυζωνικές υπηρεσίες. «Μετακίνηση» από την Βόρεια Αµερική και την υτική Ευρώπη στην Ασία. ίκτυα Νέας Γενεάς Αλλάζει η µορφή των δικτύων όπως τα ξέραµε Η µεγάλη εικόνα: Ευρυζωνικά δίκτυα Ασύρµατα δίκτυα Σύγκλιση του Internet µε τα ασύρµατα και τηλεφωνικά δίκτυα ίκτυα Νέας Γενεάς Πρώτη Φάση Η ανάπτυξη του Internet και η ανάγκη για περισσότερο εύρος ζώνης µας οδήγησε στην ανάπτυξη των δικτύων τηλεπικοινωνίας: πχ Ανάπτυξη οπτικών δικτύων (πχ PON) Ανάπτυξη ασύρµατων τεχνολογιών (πχ, Wi-Fi, WiMax) 6

εύτερη Φάση ίκτυα Νέας Γενεάς Σύγκλιση υπηρεσιών και εφαρµογών δικτύων που βασίζονται στο πρωτόκολλο IP και τηλεφωνικών δικτύων (PSTN) Καινούργιες πλατφόρµες για υπηρεσίες φωνής, βίντεο και δεδοµένων. Καινούργιοι ευρυζωνικοί κανόνες (standards) (DSL, cable) έχουν σαν αποτέλεσµα την παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών σε πάνω από 100 εκατοµµύρια χρήστες από το 1999 ίκτυο µεταγωγής πακέτων Κάθε µήνυµα ή ιστοσελίδα χωρίζεται σε πακέτα Τα πακέτα µεταφέρονται ανεξάρτητα ακολουθώντας διαφορετικές διαδροµές ανάλογα µε τη διαθεσιµότητα κόµβων στο δίκτυο Το µήνυµα ή η ιστοσελίδα συναρµολογούνται στον προορισµό τους Ηπιο πάνω διαδικασία αυξάνει την πιθανότητα το µήνυµα να µεταφερθεί στον προορισµό του. Σηµείωση: η τηλεφωνική επικοινωνία βασίζεται σε µια γραµµή που είναι αποκλειστικά αφιερωµένη για τη µεταφορά δεδοµένων µεταξύ δυο σηµείων. Αυτός είναι ο ιδανικός τρόπος µεταφοράς δεδοµένων για εφαρµογές πραγµατικού χρόνου (real time). Κόµβοι διαδικτύου Ανάγκη για διαχωρισµό του διαδικτύου σε κόµβους (domains) Κόµβοι αναλόγως της γεωγραφικής τοποθεσίας --.cy (για την Κύπρο) --.gr (για την Ελλάδα) Κόµβοι αναλόγως της χρήσης --.gov (government) (µόνο για την κυβέρνηση των ΗΠΑ) --.edu (.ac) (educational, academic) (εκπαιδευτικά ιδρύµατα) --.mil (military) (στρατός) --.org (organization) (οργανισµοί) --.com (commercial institutions) (εµπορικά ιδρύµατα) --.net (network) (δίκτυα) 7

Transport Control Protocol (TCP) TCP είναι ένα καθορισµένο (connection-oriented) πρωτόκολλο µεταφοράς Στέλνει δεδοµένα σαν µια ροή από bytes. Χρησιµοποιεί αύξων αριθµούς και πακέτα επιβεβαίωσης (sequence numbers and acknowledgment messages). Εάν χαθούν δεδοµένα από την πηγή προς τον δέκτη, TCP µεταδίδει τα δεδοµένα ξανά µέχρι ενός ορισµένου χρονικού σηµείου (timeout condition) ή µέχρι να παρθεί επιβεβαίωση ότι το πακέτο έχει παραδοθεί µε επιτυχία. Το TCP αναγνωρίζει διπλά (duplicate) πακέτα και τα αγνοεί. To TCP χρησιµοποιεί έλεγχο ροής (flow control). Internet Protocol (IP) IP είναι το κυρίως πρωτόκολλο στο επίπεδο 3: Παρέχει δροµολόγηση στο δίκτυο Παρέχει πληροφορίες για λάθη και τεµαχισµό και «επανασυγκρότηση» πακέτων (error reporting and fragmentation and reassembly of datagrams). Οι διευθύνσεις IP είναι ξεχωριστές, 32-bits και προσδιορίζονται από το Network Information Center. Μια διεύθυνση IP χωρίζεται σε 3 µέρη (χρησιµοποιείται ιεραρχία): διεύθυνση δικτύου, διεύθυνση «υποδικτύου» (subnet), διεύθυνση host. IPv6 IPv6 = 128 bits για την διεύθυνση Θεωρητικά, 10 38 hosts 8

Υποδοµή IPv6 Internet Protocol (IP) ροµολόγηση σε περιβάλλον IP Οι δροµολογητές (Routers) στο Internet είναι οργανωµένοι ιεραρχικά. Μερικοί δροµολογητές χρησιµοποιούνται για να µεταφέρουν πληροφορίες ανάµεσα σε µία οµάδα από δίκτυα που είναι κάτω από µία κοινή διαχείριση (αυτόνοµα συστήµατα) Αυτοί οι δροµολογητές ονοµάζονται εσωτερικοί δροµολογητές (interior routers). ροµολογητές που διακινούν πληροφορίες µεταξύ αυτόνοµων συστηµάτων ονοµάζονται εξωτερικοί δροµολογητές (exterior routers). Internet Protocol (IP) 9

Internet Protocol (IP) υναµικά πρωτόκολλα δροµολόγησης. υναµικοί αλγόριθµοι δροµολόγησης που προσαρµόζονται στις αλλαγές στο δίκτυο Και διαλέγουν τα «καλύτερα» δροµολόγια Οι πίνακες δροµολόγησης περιέχουν πληροφορίες για τον «επόµενο κόµβο» µε βάση την διεύθυνση του δέκτη. Ολόκληρη η διαδροµή δεν είναι γνωστή από την αρχή. Μόνο ο επόµενος κόµβος. Το πρωτόκολλο IP δεν παρέχει πληροφορίες για λάθη πίσω στην πηγή. Αυτό γίνεται από το πρωτόκολλο Internet Control Message Protocol (ICMP.) DNS: Domain Name System (Σύστηµα ονοµασίας περιοχών) Internet hosts: ιεύθυνση IP (32 bit) χρησιµοποιείται για την µεταγωγή των πακέτων όνοµα, πχ, ww.yahoo.com χρησιµοποιείται από τους ανθρώπους. DNS: µετάφραση µεταξύ της διεύθυνσης ΙΡ και του ονόµατος Κατανεµηµένη δοµή δεδοµένων (αξιοπιστία και ευελιξία επέκτασης) Το DNS δηµιουργήθηκε το 1983 από τον Paul Mockapetris Χρησιµοποιεί υπολογιστές εξυπηρέτησης δικτύου (Servers) για να συσχετίσει ένα όνοµα µε την διεύθυνση ΙΡ. DNS: Domain Name System Γιατί χρειάζεται η ονοµασία Οι διευθύνσεις χρησιµεύουν στο να βρίσκουµε κάτι. Τα ονόµατα τα θυµόµαστε πιο εύκολα παρά τους αριθµούς. Μια διεύθυνση σε καθοδηγεί πως να φτάσει στον προορισµό. Τις περισσότερες φορές είναι ιεραρχική: 950 Charter Street, Redwood City CA, 94063 204.152.187.11, +1-650-381-6003 Ένα όνοµα είναι η αναφορά στον προορισµό David, Tokyo, itu.int 10

DNS: Domain Name System Domain names είναι ονόµατα για computers στο Internet (πχ., amazon.com) Υπάρχει συσχετισµός των Domain names µε τα Internet Protocol numbers (IP numbers) (πχ, 98.37.241.130) που χρησιµοποιούνται σαν διευθύνσεις δροµολόγησης στο Internet ιάφοροι τύποι από Internet Domains Γενικές Περιοχές (Generic Top Level Domains (gtlds)) <.com>, <.net>, <.org> για πρόσωπα και επιχειρήσεις <.int> για διεθνής οργανισµούς <.arpa> για την υποδοµή του Ιντερνετ <.gov>, <.mil> για την κυβέρνηση και τον στρατό των Ηνωµένων Πολιτειών <.edu> για πανεπιστήµια στις Ηνωµένες πολιτείες New: <.info>, <.biz>, <.name>, <.areo>, <.coop>, <.museum>, <.pro> Περιοχές Χωρών (Country Code Top Level Domains (cctlds)) <.gh>, <.hk>,<.jp>, <.ca>, <.br>, <.de>, <.tv>, 13 root name servers DNS Infrastructure Host στο cis.poly.edu ζητά διεύθυνση IP για το gaia.cs.umass.edu Υποδοµή: Client resolver Local DNS server Authoritative DNS Server Root DNS Server Top-Level Domain DNS Server 2 local DNS server dns.poly.edu 1 8 requesting host cis.poly.edu root DNS server 3 TLD DNS server 4 5 7 6 authoritative DNS server dns.cs.umass.edu gaia.cs.umass.edu 11

Τεχνολογίες του διαδικτύου Ηλεκτρονικό ταχυδροµείο (e-mail) Εξοµοιωτής τερµατικού (Terminal emulation - Telnet) -- Σύνδεση προσωπικού υπολογιστή σε εξυπηρετητή υπολογιστή στο δίκτυο Πρωτόκολλο µεταφοράς αρχείων (File Transfer Protocol FTP) -- Μεταφορά αρχείων µεταξύ υπολογιστών µέσω του διαδικτύου Οµάδες/όµιλοι ειδήσεων/ανταλλαγής πληροφοριών (Newsgroups) Χρήσεις του διαδικτύου Επικοινωνία -- Συνεργασία ερευνητών και ανταλλαγή δεδοµένων -- Επικοινωνία µεταξύ φίλων -- Ηλεκτρονικό ταχυδροµείο, chat rooms, video conferencing Συλλογή πληροφοριών -- Αναζήτηση πληροφοριών µέσω του διαδικτύου -- Αναζήτηση πληροφοριών από βιβλιοθήκες -- Ηλεκτρονικά βιβλία και περιοδικά Εκτέλεση εργασιών από απόσταση -- Έλεγχος µηχανηµάτων µέσω υπολογιστών -- Τηλεγχειρήσεις Εξ αποστάσεως εκπαίδευση -- Μαθήµατα που µεταδίδονται µέσω του διαδικτύου Εµπορική χρήση -- ιαφήµιση, πώληση και αγορά υλικών αγαθών Αναψυχή -- Μουσική, εικόνες, παιχνίδια Αρνητικές χρήσεις: µετάδοση ιών, απάτες, υποκλοπή προσωπικών δεδοµένων Παγκόσµιος Ιστός (World Wide Web, WWW) Το διαδίκτυο (Internet) και ο Παγκόσµιος Ιστός (WWW) δεν είναι συνώνυµα Το διαδίκτυο είναι ένα δίκτυο δικτύων (υποδοµή) Ο Παγκόσµιος Ιστός είναι ένας τρόπος πρόσβασης πληροφοριών µέσω του διαδικτύου Χρησιµοποιεί το πρωτόκολλο HTTP (µια από τις γλώσσες του διαδικτύου) για τη µεταφορά δεδοµένων Χρησιµοποιεί πλοηγούς (browsers) όπως τον Internet Explorer και τον Firefox για την πρόσβαση σε ιστοσελίδες 12

Παγκόσµιος Ιστός (World Wide Web, WWW) Η αρχή λειτουργίας του WWW βασίζεται στην γλώσσα προγραµµατισµού HTML Με την HTML (Hypertext Markup Language) µπορούν να δηµιουργηθούν υπερκείµενα (κείµενα µε δυνατότητα σύνδεσης σε άλλες ιστοσελίδες, κουµπιά, γραφικά, ήχο και εικόνα) Τα έγγραφα HTML µπορούν να δηµιουργηθούν µε οποιονδήποτε κειµενογράφο ή µε λογισµικά πακέτα όπως το Microsoft FrontPage ή το Dreamweaver Γλώσσα προγραµµατισµού HTML HTML: HyperText Markup Language Το HyperText είναι η µέθοδος µετακίνησης στον ιστό πατώντας κάποιο κείµενο που ονοµάζεται hyperlink (σύνδεσµος υπερκειµένου). Το hyper σηµαίνει ότι η ενέργεια µετακίνησης δεν είναι γραµµική. Είναι δυνατό να µεταφερθούµε σε οποιοδήποτε σηµείο του ιστού χωρίς κάποια συγκεκριµένη σειρά ή διαδικασία. Το Markup είναι η ενέργεια των ετικετών (tags) του HTML να σηµαδεύουν το κείµενο το οποίο βρίσκεται ανάµεσα τους. Τέλος, είναι γλώσσα (language) διότι αποτελείται από κωδικές λέξεις και έχει συντακτικό. Ετικέτες (tags) Οι ετικέτες διαχωρίζουν το κείµενο από τον κώδικα HTML Υπάρχουν διάφορα είδη ετικετών ανάλογα µε το σκοπό που εξυπηρετούν Οι ετικέτες αποτελούνται συνήθως από δυο µέρη (αρχή και τέλος) <tag> Ετικέτα αρχής </tag> Ετικέτα τέλους Παράδειγµα: <b>αυτές οι λέξεις θα είναι bold </b> ενώ αυτές δε θα είναι Οι ετικέτες έχουν επίδραση στο κείµενο που βρίσκεται µεταξύ τους 13

Τυπική δοµή ιστοσελίδας Ενηµερώνει το λογισµικό πλοήγησης ότι αυτό είναι ένα έγγραφο γραµµένο σε HTML Ξεχωρίζει το µέρος του <html> εγγράφου που περιέχει τον τίτλο Περιέχει τον τίτλο της ιστοσελίδας <head> <title>τίτλος ιστοσελίδας</title> </head> <body> Κυρίως µέρος ιστοσελίδας </body> </html> Είναι το µεγαλύτερο µέρος του κώδικα Περιέχει το πραγµατικό περιεχόµενο της ιστοσελίδας Παράδειγµα απλής ιστοσελίδας <html> <head> <title>απλή ιστοσελίδα</title> </head> <body> <h1>επικεφαλίδα</h1> <p>αυτή είναι η πρώτη µου ιστοσελίδα. Είναι επίσης η πρώτη παράγραφος </p> <p>αυτή είναι η δεύτερη παράγραφος</p> </body> </html> Σηµείωση: Μπορείτε να δείτε τον κωδικό µιας ιστοσελίδας (source code) στο διαδίκτυο κάνοντας right-click και επιλέγοντας View Source Συνδέσεις (links) Σε άλλο έγγραφο HTML <a href= address/filename">link text</a> <a href= http://www.ece.ucy.ac.cy/studentsece.htm">this is a link to the students page in the ECE page</a> Σε άλλο µέρος του ιδίου εγγράφου <a href= #reference_name >link text</a> Πρέπει όµως να προσδιορίσετε και το σηµείο προορισµού ακριβώς πριν το σηµείο που σκοπεύετε να κάνετε τη σύνδεση: <a NAME= reference_name"></a> Σε ηλεκτρονικό ταχυδροµείο <A HREF="mailto:Your Email Address">The text that will display on the web page</a> π.χ. <A HREF="mailto:elias@ucy.ac.cy">Στείλτε µου e-mail</a> 14

ικτυακή διεύθυνση (URL) URL: Uniform Resource Locator Παράδειγµα: -- ftp://www.host.domain/path/filename -- http://www.host.domain/path/filename Είναι η διεύθυνση µιας πηγής ή ενός αρχείου στο διαδίκτυο Το πρώτο µέρος είναι το πρωτόκολλο πρόσβασης στο δίκτυο (http ή ftp) Το δεύτερο µέρος είναι η τοποθεσία του βασικού υπολογιστή (IP address ή host domain name) Το τρίτο µέρος είναι το έγγραφο µε τη διαδροµή καταλόγου (directory path) Παράδειγµα: http://www.ece.ucy.ac.cy/en/programofstudy/bscdegreedescece.htm Μηχανισµοί αναζήτησης στο διαδίκτυο Μηχανισµοί αναζήτησης (search engines) -- Google (http://www.google.com) -- Altavista (http://www.altavista.com) -- Lycos (http://www.lycos.com) Εξειδικευµένοι µηχανισµοί αναζήτησης -- Μηχανισµός αναζήτησης για πληροφορίες σε θέµατα Μηχανικής Ηλεκτρικής Ισχύος (Power Engineering) http://enpub.eas.asu.edu/powersurf (πρέπει πρώτα να γίνετε µέλη) Υλικό Αναφοράς Βιβλίο (2): Electrical Engineering uncovered, Κεφ. 13 Άρθρο, A short history of the Internet, http://w3.aces.uiuc.edu/aim/scale/nethistory.html Ιστοσελίδα, Learn the Net, http://www.learnthenet.com/english/index.html Λεξικό Ηλ. Υπολογιστών και Τεχνολογίας του ιαδικτύου http://www.webopedia.com Ψάξτε µόνοι σας στο διαδίκτυο! 15

Λεξικά και µεταφραστές στο διαδίκτυο Λεξικό µαθηµατικών ορολογιών http://www.ucy.ac.cy/~georgios/bookfiles/dict1.pdf Λεξικό ηλεκτρολογίας-ηλεκτρονικής http://www.hitec.gr/lex Μεταφραστής κειµένου http://www.worldlingo.com/products_services/worldlingo_translator.html Ερωτήσεις? 16